Morgunblaðið - 21.03.1954, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 21. marz 1954
\ %
.J
Séra Árelíua Níelsson:
Ekkert maimlegt óviðkomandi
— Um Skálholt —
Samta! við Gísia Sveinsson kirkjuráðsmanit
ENGINN hefur metið manns-
sálina meira virði en Krist-
ur. Hver einstaklingur er honum
lieill heimur fullur auðlegðar og
>óteljandi, ótæmandi möguleika.
Hann nefnir manninn guðs-
Itarn og setur einstaklingum það
■takmark að ná fullkomleika guð-
tlómsins.
Þetta mat á einstaklingum hef-
■ur mótað þjóðir og gæfu þjóða,
anarkað tímamót í sögu þeirra
og menningu.
Þar sem hver einstaklingur
liefur verið mikils metinn, hefur
■vaxandi þroski og margs konar
íramfarir komið í ljós. Þar sem
árelsi hvers manns og vaxtarvið-
leitni er virt og efld til átaks,
tekur allt breytingum til auk-
innar fegurðar og göfgi. Ekki
J)ó þannig, að einum sé leyft að
gerast sníkill á frelsi og frama
annars, heldur þar sem hið bezta
og frumlegasta fær að njóta sín
í samræmi og samhljómi við
•vöxt og framsækni annarra.
En þá kemur einmitt til greina
Jiið mikla tillit, sem kristinn
dómur gerir ráð fyrir, að hver
jnaður taki til þess, sem er sam-
íerða. „Allt, sem þér viljið, að
aðrir menn gjöri yður skuluð þér
-einnig þeim gjöra,“ segir Krist-
nr.
„Verið hver öðrum fyrri til að
'veita hinum virðingu," segir Páll
postuli.
Þannig gjörir hin heilaga lífs-
slcoðun þessara meistara ráð fyr-
ii umgengni fólks í heimi þess-
n m. Það er vandi og vegsemd um
leið. En þann vanda hefur mörg-
um tekizt að leysa, og þeirri veg-
semd hefur snillingum tekizt
að ná.
„Að komast í takt,“ eins og
sagt er í dansinum, það er mik-
ið og merkilegt atriði í menn-
ingu og daglegum samskiptum
■fólksins.
Þótt ekki sé nema hringt og
^varað í símanum, þá túlkar
raddblærinn, orðalagið, orðaval-
ið þennan „takt“, þetta samræmi
•eða ósamræmi. Hefur þú stillt
rödd þína og orðalag inn á bylgju
lengdina, sem nefnist „virðing
fyrir öðrum“, persónunni, sem
við þig talar, skoðunum og er-
indi, málefni hennar og lífsvið-
horfum?
Sýnir þú samúð, skilning, góð-
•vild, einlægni, frjálslyndi, eða
cru ummæli þín viðmót og svör
fi Idin af kæruleysi, köld af tóm-
laeti, frosin af andúð?
Og þótt þú gjörir ekki annað
cn takir í hönd, þá kemur þetta
viðhorf þitt til hins mannlega í
Ijós. Þar er unaður samskipt-
-«nna táknaður hreinum, kristi-
legum línum í hinu heiðna speki-
Ijóði íslendinga:
„Auðugur þóttumk
er ek annan fann.
Maðr er manns gaman.“
Það er ekki þetta eitt, að tak-
ast í hendur, sem hefur gildi.
Heldur hitt táknar handtakið
itokkuð annað en dauða venju.
Það er hægt að leggja svo
ínargt í eitt • einasta handtak.
Það getur byggt brú milli heilla
heimsálfa, milli heilla eilífða.
I>að getur flutt gleði, virðingu,
ést, huggun, lotningu og auð-
rnýkt, að ekki sé nefnd vinátta
og traust.
Handtak tveggja mannvera
getur verið heilagur samningur,
sem enginn kraftur má né megn-
•ar að rjúfa.
Að finna slík handtök getur
vakið von í örvæni, kveikt ljós
í skuggum, gefið styrk til lífs í
dauða. Og þá skiptir ekki miklu
ináli, hvort þessar verur hafa
J»ekkzt lengur eða skemur. Hand-
iakið segir það, sem segja þarf
án orða.
Einmitt slík þögul tákn sanna
hezt, að hve mikiis virði, sem
•cinstaklingurinn er út af fyrir
.sig, með öllum sínum gáfum og
hæfileikum, þá vex hann ekkí
yié nýtur sín, nema í samræmi
við aðra einstaklinga. Því skal
höfð aðgát í nærveru sálar. Eng-
inn er svo aumur svo lágt sett-
ur, svo djúpt sokkinn að ekki
eigi skilið samúð og skilning.
Engan skal lítilsvirða, engan fyr-
irlíta. Það er mikið að vera mað-
ur, guðdómlegt að vera sannur
maður. Enginn getur glaðzt yfir
sinni frelsun, nema hann finni
von og fögnuð yfir annarra
frelsun og fögnuði um leið. Ekk-
ert mannlegt má láta manninn
ósnortinn. Árelíus Níelsson.
Verða brauð pökkuð
í bkaðar umbúðír!
NEYTENDASAMTÖK Reykjavík
ur rituðu Bakarameistarafélagi
Reykjavíkur bréf hinn 17. febr.
s.l. og fóru þess á leit, að athug-
aðir yrðu möguleikar á því, að
í brauðsöiubúðum yrðu fáanleg
brauð, sem innpökkuð væru í
góðar, lokaðar pappírsumbúðir.
Skyldi pökkunin fara fram eins
fljótt og unnt væri eftir bökun,
og brauðin síðan flutt innpökk-
uð frá bökurum í búðirnar, og
yrðu þannig aldrei snert umbúða
laus af afgreiðslufólkinu.
Til þess er ætlazt, að jafnan
verði á boðstólum bæði innpökk-
uð og óinnpökkuð brauð, svo að
fóik hafi írjálst val, enda má bú-
ast við, að einhver verðmunur
verði, a. m. k. í byrjun.
Matvælanefnd Neytendasam-
takanna annaðist undirbúning
þessa máls af þeirra hálfu, en
hana skipa Þórhallur Halldórs-
sonð mjólkurfr., formaður, Arin-
björn Kolbeinsson, læknir og
Anna Gísladóttir, húsmæðrakenn
ari.
Bakarameistarafélagið hefur
nú lokið athugun á þessu máli
og svarað bréfi Neytendasamtak-
anna. Segir þar, að bakarameist-
arar séu mjög fúsir að taka upp
slíka innpökkun á brauðum, sem
að ofan greinir. Myndu pokar úr
olíubornum pappír, gegnsæir að
nokkru, vera heppilegastir.
(Frá Neytendasamtökunum)
Einmunalíð
á Amturlandi
SEYÐISFIRÐI 20. marz. — Ein-
munatíð hefur verið hér austan-
lands undanfarið. í dag er tíu
stiga hiti hér á Seyðisfirði. Fjarð-
arheiði hefir verið bílfær hvern
einasta dag það sem af er vetrin-
um. Þó hefur verið notaður snjó-
bíll undanfarið. til öryggis. Snjó-
bíllinn hefur farið 2—3 í viku
upp á Hérað til að sækja mjólk
í vetur og hefur það alltaf geng-
ið prýðilega. Einnig hefur hann
flutt póst og farþega frá Egils-
stöðum í allan vetur. Bílstjóri
snjóbílsins er Þorbjörn Arnodds-
son, sem er þaulvanur öllum veg-
um hér á Austurlandi og mjög
öruggur og traustur bílstjóri.
Lítil atvinna er hér um þetta
leyti. Togarinn ísólfur lagði hér
upp 100 tonn af fiski til herzlu
fyrir nokkrum dögum, og tók 20
tonn af karfa sem hann flutti
til Norðfjarðar. Má heita að það
hafi verið eina atvinnan hér í
kaupstaðnum síðan um áramót.
Allir bátar héðan eru á vertíð
á Suðurlandi og leitar fólk mikið
héðan yfir vetrarmánuðina til
þeirra staða sem atvinna er.
—Benedikt.
ÍRANSKEISARI og Zahedi for-
sætisráðherra vinna nú að því í
kyrrþey að finna framþærilega
ástæðu til að gera Mossadek út-
lægan, en hann er nú \ fangelsi
fyrir landráð. Ástæðan er sú, að
Mossadek á enn allmarga eld-
heita stuðningsmenn.
HJÓNIN Jensína Jensdóttir og
Benedikt Fr. Magnússon, fyrrv.
kaupm., frá SpákonufeRi, Grund-
arstíg 3 hér í bæ, hafa afhent
undirrituðum höfðinglega gjöf í
viðreisnarsjóð Skálholts, kr.
5000,00 — fimm þúsund krónur.
Jens Benediktsson
Gjöfin er til minningar um einka
son þeirra, séra Jen Benediktsson
er var blaðamaður við Morgun-
blaðið um tíma. Hann andaðist 1.
: des. 1947, aðeins þrjátíu og sjö
ára gamall. Hann var, eins og
kunnugt er, fjölhæfur gáfumað-
ur, vinsæ’l og mjög harmdauði.
Hafa foreídrar hans með þessu
móti fléttað minningu hans fagr-
an sveig og er mér, sem skóla-
bróður hans og vini sérstaklega
ljúft að vita nafn hans geymast
í Minniogagjafabólt Skálholts-
dómkirkiu, enda mundi hann, ef
lifað hefði, hafa lagt viðreisn
hins helga staðar, eins og öðrum
góðum málefnum, drengilegt lið.
Blessuð só minning hans. Með
innilegri kveðju og þökk í nafni
Skálholtsfélagsins.
Sigurbjörn Einarsson.
Afmælismót KR
í handknaHleik
KR vann íslandsmeist-
arana í karlafiokki
SÍÐASTLIÐIÐ föstudagskvöld
fór fram handknattleikskeppni í
íþróttahúsi KR í sambandi við
55 ára afmæli KR.
Formaður félagsins, Erlendur
Ó. Pétursson, setti mótið með
nokkrum orðum og þakkaði Hand
knattleiksdeild KR gott starf og
árangur á undangengnum árum.
Þá hófst keppnin með leik í
meistaraflokki kvenna milli KR
og Vals og sigruðu Valsstúlkurn-
ar með 6:2. í 2. flokki kvenna
gerði KR jafntefli við Þrótt 3:3.
í 3. flokki karla varð ennfremur
jafntefli milli KR og Fram 7:7.
í 2. flokki karla sigraði KR Ár-
mann með 16:9.
Aðalleikur kvöldsins var í
meistarafiokki karla, en þar átt-
ust við KR og Ármann og lyktaði
þeim leik með því að KR sigraði
íslandsmeistarana 11:10.
KR-ingar höfðu forustuna all-
an leikinn og stóð 7:4 í hálfelik.
Mikið af loðnu rak
á Slokksevri
*
STOKKEYRI, 20. marz: — Þessa
viku hefur afli verið tregur hjá
bátunum, 1—4 tonn og allt niður
í 50 fiska á bát. í gær var stór-
brim og ekki róið. í briminu í
gær, rak hér á fjörurnar mikið
af loðnu, svo augljóst er að mikið
er af henni rétt upp við land.
MBL hefir spurt Gísla Sveinsson
kirkjuráðsmann og fyrrv. sendi-
herra, hvað hann vildi leggja til
um endurreisn Skálholtsstaðar.
Fórust honum orð á þessa leið:
Þetta mál hefir hingað til lent
í tómum bollaleggingum, þótt
vissulega hafi gefizt margfallt
tilefni til þess að hefjast handa
um það fyrir löngu. Á síðkastið
hefir því bezt verið haldið vak-
ar.di af sira Sigurbirni Einars-
syni prófessor, en verulegur
áhugi til ákveðinna framkvæmda
hefir ekki verið fvrir hendi,
hvorki hjá alþjóð né ráðamönn-
um, svo sem Alþingi og ríkis-
stjórn. Er nú því komið sem
komið er, og allt í eindaga, þegar
talað er um, að svo og Svo mikið
þurfi að vera komið á l^ggir í
Skálholti og fullgerð meiri háttar
mannvirki þar snemma árs 1956,
eða eftir 1—2 ár, og má segja, að
það sé nokkuð út í hött, með því
að ekkert hefir heyrzt um, að fé
sé eða verði veitt til þessa, sem
þó yrði að vera meira en lítið
(fjárlög fyrir 1954 voru nú í
vetur afgreidd á Alþingi án nokk
urrar slíkrar veitingar eða heim-
ildar), né heldur er til nokkur
föst ráðagerð um tilhögun eða
áætlun til frambúðar. — Ófull-
nægjandi frumvarp um málið lá
fyrir Alþingi fyrir nokkrum ár-
um, en komst ekki lengra. —
Nefnd manna mun hafa haft mál-
ið til athugunar síðar, án allrar
opinberrar skuldbindingar, enda
ekki komin til botns í því. Átti
þar víst sæti sjálfur núverandi
kirkjumálaráðherra og fyrrver-
andi forsætisráðherra, svo að nær
tækt hefði nú ríkisstjórn átt að
vera að gera öruggar ráðstafanir
í málinu, sem menn virðist þó
ekki hafa orðið varir við enn sem
komið er að m. k. Heyrst heíir
reyndar nú fyrir nokkru, að ein-
hver „Skáiholtsráðsmaður“ hafi
verið útnefndur (neglan á und-
an skipinu?). En hvað á hann að
hafast að? — Og eftir alla þvæl-
una um búnaðarskóla á staðnum
m. m., án nokkurrar glöggrar nið
urstöðu um Skálholt í heild, er
enn allt í óvissu um útbúnað á
sjálfu höfuðbólinu, nema hvað
einhverir fræðigrafarar hafa ver-
ið þar að verki, sem að vonum
hefir lítt bætt útlitið, en getur þó
verið þarflegt, svo og að rokið
hafi verið í að reisa þar á ríkis-
kostnað dýrt fjós fyrir kýr nú-
verandi ábúanda, sem væntan-
lega verður ekki í vegi fyrir til-
hlýðilegri höfuðbyggingu staðar-
ins í framtíðinni.
Það er víst og satt, heldur G.
Sv. áfram, að Skálholtsstaður
hefir verið í vaxandi niðurlæg-
ingu í hálfa aðra öld, en um það
má sjálfsagt að ýmsu leyti saka
kirkjuvöld og ráðsmenn þjóðar-
innar á liðnum tímum, en eigi
einstaka búendur á jörðinni, er
eigi varð ætlast til, að gerðu þar
neitt sérstakt. Og þegar nú er
skrafað um eitthvert tilhald þar
1956, á 900 ára „afrnæli" biskups-
stóls í Skálholti, þ. e. frá því að
stóll var þar settur, og að þá
skuli jafnvel þangað bjóða er-
lendum kirkjuhöfðingjum, þá er
það vægast sagt af litlu raunsæi
mælt, eins og komið er.
Hverjar séu svo mínar tillögur
í málinu? segir G. Sv. að lokum.
Þær eru í stuttu máli þessar:
1. Þar sem allt um endurreisn
Skálholtsstaðar er enn á ringul-
reið — setur, kirkju og mennta-
skóla, er þangað yrði fluttur —,
skulu stjórnarvöld landsins, með
ráði gegnra manna, þegar hlutast
til um, að gert verði heildarskipu-
lag staðarins til frambúðar, sem
óhagganlegt standi, og síöan verði
hafizt handa um framkvæmdir
samkvæmt því, sem jafnframt
yrðu þá fyllilega undirbúnar
bæði fjárhagslega og tæknilega.
Skiptir bá minna, þótt ár líði, þar
til því öllu er lokið. „Róm var
ekki byggð á einum degi“. —
2. Þegar í stað skal gengið í
það, að hreinsa til á bæjarstaðn-
um, allt jafnað við jörðu, sem þar
er nú og telja má til óþurftar á
slíkum stað, hvort sem eru hús-
kofar, garðbrot eða annað þess
kyns, svo að sýna megi hverjum
sem er, jafnt erlendum sem inn-
lendum, hin.n ginnhelga stað
hreinan og eins og hann er af
náttúrunni gerður, þótt hið fyrra.
sé farið, en einnig búinn undir
hina miklu endurreisn! — En ef
þegar er tilvalinn staður handa
Skálholtskirkju, er eigi raski
framtíðar-áætlun um mannvirkí.
þar að öðru leyti, þá sé horfið að
því að ákvarða gerð hennar og
koma henni upp, sómasamlega á
alla lund, fyrir umræddan tíma.
En þá má heldur ekki doka við.
— Meira vil ég ekki segja um
sinn. Og um „fjósið“ kann ég
engin ráð, endar G. Sv. samtalið.
Sorgfirðmgafélcisið
BORGFIRÐINGAFÉLAGIÐ í
Reykjavík, hefur starfað með
miklum blóma á yfirstandandi
vetri. Mánaðarlega hafa verið
haldnir fundir og skemmtanir.
Ýmist spilakvöld í Tjarnarkaffí
eða skemmtanir í Sjálfstæðishús-
inu, og alltaf við húsfylli. í þess-
um mánuði hefur félagið haldið
spilakvöld, og í dag heldur það
sinn árlega útbreiðslufund í Sjálf
stæðishúsinu, þar sem allir Borg
firðingar ásamt börnum þeirra,
og þeim, sem dvalið hafa í Borg
arfirðinum er boðið til þátttöku
ásamt gestum þeirra, þótt þeir
séu ekki íélagsmenn.
Til þessa hefur félagið lagt
megin áherzlu á að safna fé til
að geta veitt menningarmálum
Borgfirðinga heima í héraði
nokkurn stuðning, en frá þessu
verður skýrt á fundinum í kvöld.
Sfjórnarandsfaððn
vinnur á
Lundúnum, 20. marz. — Út«
varpið í Pakistan skýrir svo
frá, að stjórnarandstaðan i
Austur Bengdal hafi unnið
hreinan meirihluta í nýaf-
stöðnum kosningum þar. Hafa
stjórnarandstæðingar þegaj)
fengið 168 fulltrúa af 309, sem
sæti eiga í þinginu.
Pakistan skiptist í tvennt,
Vestur- og Austur-Pakistaii
eða Austur-Bengal. Yfir 1000
milna breið spilda indverskg
lands skiptir landinu.
Muhamed Ali, forsætisráð-
herra Pakistans, sem ráðinn
var í að fara í opinbera heim*
sókn til Indónesíu í næsta
mánuði öndverðum, hefue
frestað fcrinr.i þar til í maí.
17 ára unglingur 1
hlauf vísindasfyrkinn
WASHINGTON: — Seytján ára
gamall amerískur gagnfræða-
skólanemandi varð sigurvegari I
hinu árlega vísindahæfnisprófi i
Bandaríkjunum. PrófverkefniS
íjallaði um notkun kjarnorkunn-
ar í þágu friðarins. í viðurkenn-
ingarskjmi hlaut pilturinn, sem
heitr Alan F. Haught, Westing-
house vísindastyrkinn, og nemur
hann 2.800 dollurum. Það var
árið 1942, að vísindahæfnispróf
þessi hófust, og er þetta því hið
13. í röðinni. Styrkirnir nema ár-
lega samtals 11 þúsund dollurum,
sem Westinghouse raftækjafyriri
tækið veitir.