Morgunblaðið - 21.03.1954, Blaðsíða 8

MORGVJSBLAÐIÐ
Sunnudagur 21. marz 1954
mttfstMnMfe
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavlk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgOarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3043.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
2 lausasölu 1 krónu eintakiO.
\ UR DAGLEGA LIFINU \
Tvær andstæður —
sósíalismi og frjálslyndi
SÓSÍALISTAR og kommúnistar
hafa löngum haldið því fram,
að stefna þeirra væri hin eina og
sanna frjálslynda stefna í stjórn-
málum. Takmark hennar væri
réttlátt og fullkomið þjóðskipu-
lag, sem skapaði mannkyninu
betra og fegurra líf.
Á meðan fjötrar einstaklings-
skipulagsins héldu þjóðunum í
dróma og fámennar forréttinda-
stéttir sátu yfir hlut þeirra urðu
margir til þess að líta á sósíal-
ismann sem frjálslynda stefnu.
Formælendur hans börðust gegn
ríkjandi kúgunarástandi, sem
fóikið þekkti og þjáðist undir.
Þessvegna slógust margir í för
með þeim, sem engan veginn að-
hylltust kjarna stefnu þeirra.
En síðan þróunin réði niður-
lögum einræðisins í vestræn-
um menningarlöndum hafa
þjóðirnar öðlast skilning á þvi,
að sósíalismi og kommúnismi
eru algerar andstæður póli-
tísks frjálslyndis. Kjarni hinn-
ar sósíalísku stefnu er ekki
aukið frelsi til handa einstakl-
ingunum. Hann er þvert á
móti haft og fjötur á athafnir
þeirra, ekki aðeins í efnahags-
og atvinnumálum heldur og í
menningarmálum.
Þetta verður auðsætt þegar at-
huguð er framkvæmd sósíalism-
ans í því eina landi, sem hann
hefur verið framkvæmdur í í
hálfan fjórða áratug, Rússlandi.
Þar er allt einstaklingsfrelsi af-
numið. Rikið rekur öll meirihátt-
ar atvinnutæki og einstaklingarn-
ir eru fyrst og fremst þjónar þess.
Á sama hátt og aðalsmenn og iéns
herrar drotnuðu yfir fólkinu fyrr
á öldum ræður nú hið sósíalíska
ríkisbákn örlögum þess. Það
ákveður kaup þess og kjör með
valdboði.
Þanníg segjast kommúnistar
vinna að því að skapa hið
„efnahagslega lýðræði“. Auð-
vitað sjá allir heilvita menn,
að þetta skipulag á ekkert
skylt við lýðræði. Lýðræðið
byggist á rétti mannsins til
þess að velja og hafna, ráð-
stafa vinnuafli sínu að eigin
geðþótta og krefjast launa.
Ef athugað er hið pólitíska lýð-
ræði sósíalismans eins og komm-
únistar framkvæma hann verður
það ekki síður ljóst, hversu ger-
samlega óskylt það er frelsishug-
sjóninni eins og hún hefur mót-
ast í baráttunni við einræðið.
Einnig þar er allt valfrelsi ein-
staklinganna afnumið. Er þess
skemmst að minnast er „kosning-
ar“ fóru fyrir einni viku fram í
Sovétríkjunum. Aðeins einn
flokkur fékk að hafa þar mann
eða lista í kjöri í hverju kjör-
dæmi. Þessi eini flokkur, sem er
kommúnistaflokkurinn, fékk svo
auðvitað alla frambjóðendurna
kosna. Þátttaka í „kosningunum"
var 99,98% en þar af hlaut komm
únistaflokkurinn rétt 99% at-
kvæða.
Frá þessum úrslitum skýrir
blað íslenzkra kommúnista
grafalvarlegt og telur þau mik
inn sigur fyrlr ráðamennina í
Kreml'
Enn má svo minna á það and-
lega frelsi, sem sovétskipulag
sósíalismans skapar fólki.
Það er staðreynd, að rithöf-
undar, skáid, myndlistarmenn og
hljómlistarmenn í ríki sósíalism-
ans mega alls ekki haga sköpun-
arstarfi sínu að eigin geðþótta.
Öll list, sem ekki vill fyrst og
fremst vera þerna í eldhúsi vala-
hafanna cr fordæmd sem „úr-
kynjað auðvaldsfyrirbrigði“.
Listamenn, sem fara út af hinni
fyrirskipuðu „línu“ eru settir út
af sakramentinu, látnir játa yfir-
sjónir sínar eða beinlínis hneppt-
ir í varðhald.
í framkvæmd sósíaldemó-
krata er þessu töluvert á aðra
lund farið. Þar sem þeir hafa
komizt til áhrifa hafa þeir haft
hið pólitíska lýðræði í heiðri.
Þeir hafa ekki afnumið val-
frelsi íólksins. En engu að síð-
ur hafa þeir þrön.gvað mjög að
athafnafrelsi einstaklinganna
og miklu meira en samrýmist
hagsmunum heildarinnar. Þeir
hafa fyrst og fremst byggt
stefnu sína og starf á oftrúnni
á höí't og bönn, nefndavald og
ríkisofstæki.
Þeir flokkar, sem á slíkum
grundvelli starfa eru ekki
„frjálslyndir“. Stefna þeirra
hoðar ekki réítlátara og
þroskavænlegra þjóðfélag.
Framkvæmd hennar er spor
aftur á bak til hinna myrku
ala lénsskipulags og kúguuar.
-----
★ EF ÉG skyldi deyja undan
manni mínum, þá óska ég þess
heils hugar, að hann kvænist aft-
ur undir eins og hann vinnur
hug konu, sem getur unað áhuga-
málum hans og brekum.
Vinir mínir margir eru hér á
allt annari skoðun en ég. Til
gamans ætla ég að vitna hér í
orð eins þeirra: „Geturðu hugsað
þér einhvern ókunnan kven-
mann, sem vasast í öllum sköpuð
um hlutum á heimili þínu, hún
tekur í sína eign minjagripi þína
og aðra hluti, sem þér eru kærir,
hún hvílir jafnvel í þínu eigin
rúmi.“ í hjarta flestra kvenna
býr óstýrilát ástríða, sem krefst
þess, að þeirra eigin ást endist
eiginmanni þeirra fram í dauð-
ann.
★ ÉG ÆTLA ekki að halda því
fram, að ekkill eigi að bruna inn
að altarinu með þeirri fyrstu,
ui( a(
naharivm mív
Luœaiót afta,
sem kynni að falla honum í geð.
Ég bið aðeins um heilbrigða skyn 1
semi, að kveðinn verði niður sá j
fáránlegi hugsunarháttur, að karl'
maður megi ekki kvænast öðru
sinni „vegna tillitssemi" við
látna eiginkonu.
„Vitaskuld er ekki um þetta
vandamál að ræða í okkar hjú- !
skap“, sagði reigingsleg húsfreyja
við mig eigi alls fyrir löngu. „Jón j
minn er orðinn 53 ára, og ég ætla |
að vona, að hann gleymi ekki
aldri sínum.“
VeU andi ihnLar:
McCarffty
EKKI þarf að fara í neina laun-
kofa um það, að Evrópumenn
telja vinnubrögð McCarthys
setja blett á Bandaríkin og spilla
þannig mjög fyrir utanríkisstefnu
þeirra. — Virðingarleysi hans
fyrir almennum réttindum
manna, hnýsni hans í einkalíf
þeirra og fordæming saklausra
manna, samrýmist illa stefnuskrá
lýðræðisins.
Það er því ósköp eðlilegt, að
margir Evrópubúar vinveittir
! Bandaríkjunum spyrji, hvers-
' vegna bandaríska stjórnin láti
þessa hneisu henda sig, hvers-
j vegna hún sjái ekki um, að fjar-
lægja þennan ofsóknarmann.
Því er þá til að svara, að Mc
Carthy verður ekki fjariægður.
Hann hefur verið löglega kjör-
inn þingmaður fyrir heimaríki
sitt og núverandi kjörtímabili
hans lýkur ekki fyrr en 1958.
Hitt er annað mál, að furðulegt
er að gætnari menn í núverandi
stjórnarflokk, republikanaflokkn
um, skuli ekki eftir þingræðisleg-
um leiðum hefta vald hans og
gerræði. Þá hafa forustumenn
flokksins svarað því til, að þing-
kosningar séu nú í vændum í
sumar. Þeir geti ekki hætt á að
missa fyigismenn McCarthys.
Margir efast um að það sé
stjórnvizka hjá Eisenhower og
forustu republikanaflokksins, að
gefa svo mikið fyrir kjörfylgi Mc
Carthys. Aðgerðir hans ættu að
sýna það, svo að tæplega verður
um villzt, að hann stefnir að engu
öðru en yfirrráðum í flokknum.
Til þess hefur hann safnað um
sig harðsnúnu liði. En á hinn
bóginn verða forustumenn flokks
ins að gæta þess, að þeir missa
traust og virðingu fjölda annarra
kjósenda, ef þeir setja ekki ræki-
lega ofan í við þennan ofstæk-
ismann.
Að biðja og þakka.
HÉR er bréf frá „leikmanni“,
sem ég hefi nokkrum sinnum
sent mér smágreinar í svipuðum
anda og sú, sem hér fer á eftir:
„Hefir þú reynt að biðja til
guðs? Fannst þér hann ekki bæn-
heyra þig? Gafstu upp? Auðvitað
heyrir Guð allar okkar bænir en
það er ekki alltaf, sem hann
svarar þeim á þann hátt sem við
óskum eftir. Þegar þú baðst hann
í vandræðum þínum eða neyð,
sást ekki seinna, að það var þér
fýrir beztu, hvernig hann svaraði
bæn þinni.
En við eigum að gera meira en
að biðja, við eigum að þakka.
Fyrir hvað? — spyrð þú, sem
finnst þú vera örðugleikum hlað-
inn. En líttu í kringum þig, er
ekki nágranni þinn eða kunningi
ver settur en þú?, er hann ekki
sjúkur — eða fátækari en þú? á
hann ekki vanheil börn?, er hann
ekki ofurseldur drykkjunautn-
inni?
Getum ekki gert kröfu.
Ú ÞARFT því miður ekki að
leita langt til að finna ein-
hvern, sem á við ennþá meira
erfiði að stríða en þú. Er þá ekki
ástæða til að þakka þeim, sem
gefur okkur allar dásemdir lífs-
ins, því að ekki getum við, sem
daglega brjótum viljandi eða ó-
viljandi, þær reglur, sem hann
hefir sett okkur, gert neinar kröf-
ur um að sleppa við öll lífsins ó-
þægindi. — Leikmaður."
Um girðingar og
tilgang þeirra.
EÓ.Á.“ skrifar:
. „Umbótavilji er góðra
gjalda verður, haldi hann sig inn-
an ramma skynseminnar.
Fyrir nokkrum árum hófst hér
í bænum hreyfing, sem miðaði
að því að jafna allar girðingar og
garðveggi við jörðu. Spyrjum nú
sjálfa okkur, hver sé upphaflegur
tilgangur girðinga. Voru þær ein-
göngu uppfunndnar til skemmt-
unar lóðaeigendum og svekking-
ar öllum öðrum mönnum? Ekki
held ég það. Ætlunin mun einnig
hafa verið sú að veita gróðri og
öðrum verðmætum skjól gegn
átroðningi og veðri. Ennfremur
hefir verið sagt, að ekki geti
betri tryggingu fyrir góðu sam-
komulagi nágranna en girðing í
góðu lagi.
Hversvegna?
IMORGUNBLAÐINU fyrir
nokkrum dögum leggur Ragn
ar Benediktsson til, að öllum
girðingurn ofan Tjarnarbrekk-
unnar austan Suðurgötu sé rutt
brott sakir hrörleiks þeirra. Ekki
lagfæra, heldur niðurrífa. Mér er
spurn: hversvegna. Girðingin er
hvorki það há né þétt, að hún
byrgi fólki útsýn.
Hvort þetta á að vera sparn-
aðarráðstöfun, sem komi' í veg
fyrir allan viðgerðarkostnað í
framtíðinni — eða eitthvað ann-
að, er óvitað mál. — „E.Ó.Á.“.“
Vínmiðlunarstöð
dreifbýlisins.
HREIÐAR heimski" hefir orð-
ið:
„Allsherjarnefnd Nd hins háa A1
þingis okkar hefir látið frá sér
fara álit um áfengislagafrum-
varpið. Er það álit að mínum
dómi einkennilega fullt af mis-
tökum. Til dæmis: hvað segja
bændur landsins, ef þeir eiga
framvegis að þevsast í Sjálfstæðis
húsið, Þórskaffi, eða á samsvar-
andi staði í öðrum bæjum lands-
ins til að balda þar töðugjöldin,
vegna þess að allsherjarnefnd
fékk því til leiðar komið, að
bannað er að senda áfengi í póst-
kröfu? Hversvegna að fjandskap-
ast við dreifbýlið? Á það ekki
nógu erfitt með allt, þó að ekki
sé nú farið að mismuna því við
öflun víníanga?
Gæti grætt á tá og fingri.
ÞVÍ datt mér það si svona í
hug núna áðan að setja á stofn
ef þetta póstkröfubann kemst á,
sérstaka stofnun: „Vínmiðlunar-
stöð dreifbýlisins h.f.“
— Ég gæti grætt á tá og fingri
og vera má, að ég bjóði þér, að
hætti stórfyrirtækja, Velvakandi
minn, að koma í blaðamanna-
heimsókn og kynna þér hina gagn
merku starfsemi, sem þar fer
fram í þágu almennings í dreif-
býlinu. — Með alúðarkveðjum,
Hreiðar heimski.“
Guðs veturgamlir sauðir.
EINHVERJU sinni var karl að
lesa húslestur og komu þar
fyrir „guðs lömb“. Karl las „guðs
veturgamlir sauðir“. Hann var
sþuröur, því hann gerði það, en
karl kvaðst hafa lesið lömb í
fyrra, og siðan væri heiit ár.
Elskan er blóm
lífsins.
Horfumst í augu við staðreynd
ir: Gamals aldur er ekki framar
sá timi, að menn sitji rólegir og
öruggir í ofnkróknum og láti ár-’
in silast hjá. Menn lifa hamingju-
sömu athafnalífi fram yfir sjö-
tugt, fram á áttræðisaldur eða
níræðisaldur.
Þó að Jón sé 53 ára, á hann
langt hf fram undan. Hvers
vegna ætti hann að láta ganga sér
úr greipum unað ástar og félags-
skapar góðrar konu á ofanverðri
ævi sinni?
★—□—★
★ VIÐ SKULUM vera raunsæ:
Við þurfum félaga, maka, til að
lifa heilbrigðu lífi og eðlilegu.
Ekkillinn vgrður utan gátta og á
ekki framar heima í þeim félags-
skap samborgara sinna, sem hann
fengi að njóta, ef hann væri .
kvæntur. Hann einangrast. Ég
vil, að eiginmaður minn verði
hamingj usamur.
★—□—★
★ KARLMAÐUR, sem kvænist
aftur, slær fyrri konu sinni ótví-
rætt gullhamra. Ef hann fýsir að
kvænast aftur, bendir það til þess
að fyrra hjónaband hafi verið
honum að skapi og fengið honum
hamingju
Ég vildi, að eiginmaður minn
kvæntist aftur, svo að hann geti
haldið hlut sínum óskertum í líf-
inu. Ég vil, að hann eigi ein-
hvern að til að hlýða á hugmynd-
ir sínar, drauma og vonbrigði.
Það á umfram allt að vera elsku-
leg kona, sem getur búið til eftir-
•lætisrétti hans og man jafnan,
hvar hann lét bifreiðalyklana
seinast.
★—□—★
★ EF VIÐ skyldum eignast
börn, tel ég enn æskilegra, að
hann kvænist aftur. Börn þarfn-
ast heimilis, þar sem er faðir
þeirra og móðir, sem elska börn-
in — og hvort annað. Ef annað
foreldrið vantar, er hætt við, að
það hafi ill áhrif á ungviðið, að
persónuleiki barnsins verði fyrir
áfalli.
Þegar við unnum hjúskaparheit
okkar, hétum við því að reynast
góður maki, hvernig sem ævi-
k.jörin yrðu, og þann hjúskapar-
sáttmála staðfestum við með því
að rétta hvort öðru höndina. Heit
þetta er unnið fyrir augiiti guðs,
en þessi skuldbinding nær ekki
út yfir gröf oð dauða. Þannig
sviptir hjúskaparsáttmálinn ekki
eftirlifandi maka möguleika til
að efna íil varanlegs hjúskapar
öðru sinni.
(Readers Digest).
Sýndist sitt hvorum.
★ BLACKIE gamli prófessor
vakti jafnan á sér athygli á göt-
um Edinborgar. Hann hafði gáfu-
legt yfirbragð, var fríður sýnum,
og hrokknir silfurgráir lokkar
féllu niður á herðar honum. Dag
nokkurn gekk drengur í veg fyr-
ir hann, skítugur skóburstari,
sem bauðst til að bursta skóna
hans.
Gamla manninum þótti piltur
heldur en ekki óhreinn í fram-
an. „Ég þarf ekki að láta bursta
skóna mína, drengur minn, en ef
þú vilt fara og þvo þér í framan,
skaitu fá krónu.“
„Gott og vel“, sagði piltur;
snaraðist burtu og skolaði af sér
í lind rétt hjá. Prófessorinn varð
himinlifandi, er hann sá stakka-
skiptin. „Jæja, drengur minn,
hérna er krónan, þú hefir sann-
arlega unnið fyrir henni.“
„Ég hirði ekki um krónuna",
sagði skóburstarinn, ,,(>ú skalt
héldur verja henni hjá rakaran-
um.“
Rússar andmæla
RÚSSAR hafa borið fram and-
mæli við hollenzku stjórnina
vegna flugbækistöðva, sem
Bandarikjamenh fá þar á vegum.
Atlantshaf sbandalagsins. ;