Morgunblaðið - 29.04.1954, Blaðsíða 6

6
MO RGVTSBLAÐÍÐ
Fimmtudagur 29. apríl 1954
Rabbað við ræktunarsamböndin:
MIK!Ð VILL MEIRA
Margskonar
rafmagns-
heimilistæki
í miklu úrvali.
HEKLA h.f.
Austurstræti 14. Sími 1687.
íbúð — Ldn
Sá, sem gæti lánað 10—12
þúsund kr. í næsta mánuði,
getur fengið leigða 2ja her-
bergja ibúð nýju húsi um
næstk. áramót, á bezta stað
í Kópavogi. Þeir, sem vildu
sinna þessu, leggi nöfn ■ sín
á afgr. blaðsins fyrir hád.
n. k. laugardag, merkt:
„Ibúð — lán — 787“.
EGGERT CLAESSEN o«
gCstav a. sveinsson
hæstaréttarlögmenn.
Þúrshamri við Templarasund.
Simi 1171.
TÖkum líipp í dag
Telpuregnkápur með hett-
um, ýmsar stærðir og
litir. — Verð kr. 85,00.
Einnig rayon-gaberdine-
bútar, heppilegir í
barnaklæðnaði.
VERZLUNIN HRÍSLAN,
Bergstaðastræti 33.
Öxlar með hjólum
fyrir aftanívagna og kerr-
ur með fólks- og vörubíla-
felgum: 900X16, 750X20,
825X20, 900X18, 900X20,
1100X20, til sölu hjá Krist-
jáni, Vesturgötu 22, Reykja-
vík, e. u.
Hafnarfjörður
Hef kaupanda að góðu ein-
býlishúsi eða hæð í stein-
húsi. Einnig litlu einbýlis-
húsi; má vera timburhús.
G.uSjón Steingrímsson lögfr.
Strandgötu 31, Hafnarfirði.
Símar 9360 og 9783.
MALFLUTNINGS-
SKRIFSTOFA
Einar B. Guðmtmdsson
Guðlaugur ÞoriákesoD
Guðmundur PéturMon
Austurstræti 7.
Símar 3202, 2002.
Skrifstof utími:
Ó að enn „snuggi snælega"
annað veifið, segir bæði sól
og tími og veðurfar yfirleitt til
um það, að vorið er í aðsigi. —
Vorverkin eru framundan, bæði
þau verk, sem unnin eru árlega,
sem föst starfsatriði í búskapn-
um, óháð breytingum, og eins
hin, sem til breytinga horfa.
Viðamest hinna síðartöldu
verka eru nýræktarstörfin. Sem
betur fer eru þau nú orðinn fast-
ur starfsliður á velflestum býl-
um. Hitt verður ekki með fullum
sanni sagt, að þau séu alls staðar
unnin sem heimilisstörf. Mjög
mikill hluti slíkra starfa er unn-
inn sem félagsvinna í höndum
ræktunarsambandanna.
RÆKTUNARSAMBÖNDIN
ERU VIRK FÉLÖG
Ræktunarsamböndin eru nú
virkasta grein allra búnaðar-
samtaka í landinu. Þau eru 65 að
tölu og ná til flestallra hreppa
landsins. Er fljótlegast að telja
þá hreppa, sem ekki eru í neinu
ræktunarsambandi, og sem ekki
hafa komið neinu ræktunarfélagi
á laggirnar. — Það eru þessir
hreppar:
Patreksfjarðar
Grímseyjar
Hríseyjar
Flateyjar í S.Þingeyjars.
Skeggjastaða
Seyðisfjarðar
Eskifjarðar
Leiðvalla
Skaftártungu
Álftavers
Grafnings
Þingvalla
Selvogs
Grindavíkur
Hafna
Miðnes
Gerða v
Njarðvíkur
Vatnsleysustrandar
Kópavogs og
Seltjarnarnes-hreppur.
Af kaupstöðunum munu það
vera Akranes, Sauðárkrókur, Ól-
afsfjörður, Neskaupstaður og
Reykjavík, sem 'aðild eiga að
ræktunarsamböndum.
Vorönn ræktunarsambandanna
er nú framundan, mikið hefur
verið gert undanfarin ár og í vor
og sumar verður mikið gert, ef
ekkert ófyrirséð tefur. Sambönd-
in eiga mikinn vélakost og að
mörgu leyti góðann. Beltatrakt-
ora, kílplóga, plóga og herfi
margs konar, flutningatæki nokk
ur o. s. frv. Nokkur þeirra eiga
einnig skurðgröfur, en önnur
taka þær á leigu frá Vélasjóði. —
Á miklu veltur að vélar og tæki
séu nú í góðu lagi þegar vor-
vinnan hefst. Hver tafardagur í
vor er ef til vill meira tap en
vikuvinna við aðgerðir í vetur.
Því ber að vona, að veturinn
hafi verið notaður til viðgerðar
og yfirlits. Ekki aðeins siðustu
vikur vetrarins, þegar ef til vill
var orðið of seint að ná í sumt,
er til viðgerðar þurfti, heldur
veturinh allur.
Oftast er bezt fyrir séð að yfir-
fara v élarnar snemma vetrar,
svo að nægur tími sé til að nálg-
ast varahluti er í Ijós kemur að
vantar, og fá unnið nýsmiði. Vor-
viðgerð á síðustu stundu, þegar
allt er komið í eindaga og vinna
á að fara ag hefjast, er oftast
nær léleg viðgerð.
En ekki eru öll ræktunarsam-
bönd svo vel búin að vélakosti
að þau þurfi ekki við að bæta.
Mörg sambönd hugsa til þess. Um
sum er svo ástatt, að þau þurfa
að auka vélakost sinn, önnur
þurfa að endurnýja hann að
nokkru. Það er eðlilegt þegar
þess er gætt, að nú eru elztu
ræktunarsamböndin 9—10 ára og
elztu vélarnar, sem þau eiga,
jafngamlar eða lítið eitt eldri.
Traktor, sem er orðinn 10 ára
og mikið hefur verið notaður,
getur verig íartnn að verða við-
haldsfrekur. Það þarf styttri
tíma til þess að taka það bezta
úr slíkri vél.
AUKIN VÉLAKAUP
Það, sem mest um munar, er
að nú ætla nokkur ræktunarsam-
bönd að kaupa nýja beltatrakora
með ýtu, þó dýrir séu orðnir.
Það, sem athygli vekur, er að
nokkur af þessum ræktunarsam-
böndum ætla sér að kaupa stærri
beltatraktora heldur en þau hafa
áður átt og notað.
Mikið vill meira. Nú dugir
ekkert minna en hið „stærsta“ og
viðamesta. Menn vilja fá 60—65
hestafla vélar, TD-14 og D-6, 10—
11 smálestir að þyngd.
Er rétt stefnt í þessu? Ég efast
stórlega um að svo sé, og tel
meira að segja ljós rök mæla
gegn því að þetta sé rétt ráðið.
Ég tel fulla reynslu fengna um
það, að vélar af stærðinni um 40
hestölf, 6,5—7 smálestir að þynd,
svo sem Caterpiller D-4 og Inter-
national TD-9, séu hentugastar
við jarðvinnslu, sem unnin er í
umferðavinnu, eins og gengur og
gerist hjá ræktunarsamböndun-
um.
Stærri véla er ekki þörf við
jarðvinnslu og ekki við ræktun-
arstörfin nema við kílræsluna. —
Til þess að framkvæma það sér-
staka verk þarf að vera kostur
nokkurra 60—65 hestafla véla hér
og þar og þær eru til nægilega
víða og nægilega stórar. Sumar
í eign sýslufélaga og annarra
slíkra aðila, aðrar í eigu ræktun-
arsambanda, sem eiga meira en
eina og meira en tvær vélar
hvert. Þá getur verið fært að ein
vélin sé þetta stór. Ræktunar--
samband Skagfirðinga er ljóst
dæmi, það á 5 beltatraktora með
ýtu, af þeim er einn TD-14.
„Við notum hann við kílræslu
og vegagerð og þess háttar, en
látum hann ekki vinna nema sem
allra minnst að jarðvinnslu, það
er of dýrt að nota svo stóra vél
til þess“ — segja forráðamenn
ræktunarmála í Skagafirði.
Kílræslan er fljótgerð, hún er
aðeins átak og íhlaup. Það- er
því óréttmætt með öllu að hún
ráði vali véla við jarðvinnsluna.
Hvað er það þá sem rekur á
eftir, að lítil ræktunarsambönd,
sem ekki geta átt nema einn, í
mesta lagi tvo, beltatraktora,
vilja nú ólm kaupa TD-14 eða
D-6?
RÆKTUN OG VEGAGERÐ
Fleira fer hér saman, skortur
á þekkingu, vöntun á raunhæf-
um leiðbeiningum, stórhugur og
trú á að hin stærri og sterkari
vél verði mikilvirkari, meira fáist
gert og fljótar og að framkvæmd-
in verði því ódýrari.
Að mestu er þetta sem sagt
misskilningur.
En svo rekur ennþá eitt á eftir,
það eru vegagerðirnar. Slíkt er
nokkur vorkun, því að það er rétt
að mjög víða eru hinar stærri
vélar hentugri og afkastameiri
við vegavinnuna, þó að um 40
hestafla vélar séu full boðlegar
til slíkra verka og með þeim
hafi verið unnin stórvirki í vega-
gerð.
í þessu mega bændurnir ekki
sjá ofsjónir og skaða sjálfa sig.
Það er fjarri mér að mæla gegn
því að beltatraktorar ræktunar-
sambandanna séu notaðir við
vegagerð í hlutaðeigandi héruð-
um, eftir því sem kringumstæður
leyfa.
Sú var tíðin að ég lagði hönd
að verki að koma fyrstu belta-
traktorunum með jarðýtu út í
strjálbýlið, og hlaut jafnVel að-
finnslur fyrir, þó að þá væri þarft
verk unnið.
En það á ekki að velja rækt-
unarsamböndunum vélar af
þeirri stærð og gerð sem best
henta við vegagerð, ef það er
óhentugt fyrir jarðvinnslu og
jarðrækt. Það er ekki að misnota
lögin um jarðræktarsamþykktir
til framdráttar vegamálum, þó
góð séu, en til óþurftar fyrir
jarðræktina.
Ræktunarsamböndin eru fyrst
jafngamlar eða líti ðeitt eldri.
Traktor, sem e rorðinn 10 ára
og fremst ræktunarfélög en ekki
deild af Vegagerð ríkisins. Gjald-
ið keisaranum það sem keisaran-
um er o. s. frv. Hér getur átt
sér stað mikil og góð samvinna
á milli ræktunar og vegagerðar
og svo á að vera, en látið ekki
ræktunarsamböndin og hagsmuni
bændanna líða við þá samvinnu.
í næstu grein mun ég rekja
hvað við liggur og fleira um
vinnsluna í vor.
13. apríl 1954.
Árni G. Eylands.
Vart við óhreysfi í ié
vegna létfs ióðurs
BORGARFIRIÐI eystra, 19. apríl.:
Framúrskarandi góð veðrátta
hefur verið hér að undanförnu.
Jörð er alauð, og þegar farið að
votta fyrir gróðri, hlaðvarpar,
veggir og aðrir skjólríkir staðir
hafa þegar tekið á sig grænan lit.
Klaki er orðinn mjög lítill í jörð
á láglendi.
Veturinn, sem nú er nær á
enda, hefur allur verið með ein-
dæmum mildur, svo að gamlir
menn muna vart svo lítig frost og
snjóalítinn vetur. Eins og að lík-
um lætur hefur fénaður verið
léttur á fóðrum. En þar sem beit
hefur verið mjög létt, eftir að á
veturinn leið, hafa menn almennt
gefið töluvert meg henni. — Hey
reynast létt til gjafar í vetur, þó
vel verkuð séu og kvarta ýmsir
yfir að fóðra á þeim.
Nokkuð hefur borið á óhreysti
í fé. Einkum hefur lungnaveiki
víða gert vart við sig og hafa
ýmsir ekki getað beitt -fé hennar
vegna, eins og annars hefði verið
hægt.
Algerlega hefur reynst fiski-
laust þegar róið hefur verið. En
töluverð loðnuganga hefur verið
í firðinum, og hefur nokkuð ver-
ið veitt af henni og seld fryst til
beitu. — Lítilsháttar hefur veiðst
af hrognkelsi. Undanfarna daga
hafa farfuglarnir verið að byrja
að láta sjá sig og mjög var allt
hér að verða vorlegt. En í nótt
snerist veðrátta til norðaustan-
áttar og í dag er föl á jörðu og
fjúk í lofti. En veðurspá er nú
batnandi og vonandi verður þetta
aðeins lítils háttar páska- og
sumarmála hret. •—I.I.
Líii! atvinna í
Höiðakaupstað
HÖFÐAKAUPSTAÐ, 20. apríl
Fjórir bátar hafa verið gerðir út
héðan á vertíðinni í vetur, sem
eru 21—35 tonn að stærð. Afli
hefur yfirleitt verið tregur. Fyrst
er loðnu var beitt hér um miðjan
marzmánuð, var veiði mjög sæmi
leg eða ágæt, í vikutíma. Fiskuðu
bátarnir þá allt upp í 15 tonn í
róðri. Þessi stutta aflahrota varð
til þess að bjarga útgerðinni hér
að allverulegu leyti, því síðan
hafa bátarnir lítið fiskað. Bát-
arnir hafa þó verið á sjó hvern
einasta dag sem hefur gefið.
Tilfinnanlegt atvinriuleysi hef-
ur verið hér í vetur, og atvinna
engin önnur, en sú sem skapast
hefur með vertíðinni við bátana
og að vinna aflann í landi.
■—Eréttaritari.
kl. 10—12 og 1—5.
• Félag íslenzkra bifreiðaeigenda
Aðalfundur F.Í.B.
verður haldinn í Skátaheimilinu við Snorrabraut í
kvöld (fimmtudag) kl. 8,30 e. h.
DAGSKRA:
Venjuleg aðalfundarstörf
Lagabreytingar.
STJÓRNIN
Veðskuldabréf
með ríkisábyrgð til sölu. — Uppl. gefur
Hörður Ólafsson hdl.
Laugavegi 10 — Sími 80332.
Röskur drengur
óskast til sendiferða hjá stórri skrifstofu hér í bæ. —
Reiðhjól lagt til. — Upplýsingar, merkt: „Sendisveinn
— 794“, sendist blaðinu fyrir hádegi n. k. iaugardag.
2—3 herbergi
og eldhús óskast 14. maí. — Gæti verið hjálplegur við
ýmsar viðgerðir. — Tilboð sendist Mbl. fyrir 1. maí,
merkt: „Barnlaus — 782“.
Vélaverkstæði
óskar eftir meðeiganda. — Nauðsynlegt er að viðkom-
andi geti lagt fram allt að kr. 100,000, sem rekstrarfé í
viðkomandi fyrirtæki. —- Tilboð sendist afgreiðslu blaðs-
ins fyrir 8. maí merkt: „Framtíð — 793“.