Morgunblaðið - 04.07.1954, Blaðsíða 9

Sunnudagur 4. júlí 1954
MORGUNBLAÐIÐ
9
Reykjavikyrbréf : Laugardagur 3. júlv
Mynd þessa tók ljósm. Mbl. af Siglufjarðarkaupstað á 5.1. sumri. Gefur hún mjög góða hugmynd um byggð og legu þessarar höfuðborgar síldariðnaðarins í landinw.
Höfuðstaður síldariðnaðarins á Norðurlandi — Merkileg
tilraun í Gunnarsholti — „Aðallinn“ á kistulokinu og
íslenzkrar menningar
Siglufjörður
og síldin
NORÐIJR á Siglufirði eru menn
íarnir að búa sig undir komu
EÍldarinnar. Mörg sildveiðiskip
hafa þegar komið þar við á leið
Einni á miðin. Og þar er unnið
að því að undirbúa söltunarstöðv-
arnar og verksmiðjurnar undir
yinnslu.
Tíu sumur eru liðin síðan
„kraftsíld" var síðast fyrir Norð-
urlandi. Það var sumarið 1944.
Þá var mikið um að vera á Siglu-
firði, mikið brætt og töluvert
saltað. Síldarleysið undanfarin
gumur hefur leikið marga illa. En
engir hafa beðið annað eins af-
hroð við það og Siglfirðingar.
Allt þeirra atvinnulíf byggist á
sildveiðunum, bræðslu, söltun,
fiutningum og viðskiptum í sam-
bandi við síldarvertíðina. Verk-
smiðjurnar hafa staðið auðar og
svo að segja óhreyfðar heilu
sumrin.
Þrátt fyrir þetta vonast Sigl-
firðingar alltaf eftir síldinni.
Margir siglfirzkir sjómenn telja
t. d. nú, að hinn mildi vetur og
yor muni geta stuðlað að aukinni
síldargöngu á þessu sumrL Aðrir
hafa enga trú á því, en segja að
hið góða skaði ekki.
Ný úrræði
EFTIR að síidarhaliæríð tók að
herja á Siglfirðinga hafa ýmis ný
úrræði verið reynd til efiingar
atvinnulifi þeirra. Tveir togarar
hafa verið keyptir til bæjarins og
hafa þeir skapað töluverða at-
vinnu, enda þótt rekstur þeirra
hafi oft gengið skrykkjótt. Um
þessar mundir eru þeir báðir
bundnir í höfn.
í október s.l. var lokið við að
koma upp hraðfrystihúsi í kaup-
staðnum. Hóf það þegar starf-
semi og var rekið af krafti meðan
hráefni fékkst framan af vetri.
Lögðu togararnir þá oft upp afla
sinn þar. Varð mikii atvinnubót
að þessu nýja framleiðslutæki. Er
frystihúsið rekið af síldarverk-
smiðjum ríkisins. En ríkisstjórn-
in veitti mikinn stuðning til þess
að koma því upp.
Á s.l. ári var afkoxna Sigl-
! firðinga í betra lagL Spratt
það af síldarhrotunní, sein
kom í fyrrasumar «g skapaði
óvenjulega mikla atvinnu við
söltun. Ennfremnr vard starf-
semi hins nýja hraðfrystihúss
tnikiJ atvinnubóh
framtíð
Rannsókn
á vegarstæði
SÍÐASTA Aiþingi samþykkti
þingsályktunartillögu frá Einari
Ingimundarsyni þingmanni Sigl-
firðinga, þar sem ákveðið var að
fram skyldi fara rannsókn á veg-
arstæði út með Skagafirði, fyrir
svokallaða Stráka til Siglufjarð-
ar. Mun sú rannsókn fara fram í
þessum mánuði. Er það mikið
áhugamál Siglfirðinga að fá veg
lagðan þessa leið ef tæknilegir
möguleikar eru á því. Vegurinn
um Siglufjarðarskarð er að jafn-
aði ófær 8—9 mánuði ársins. Ef
tiltækilegt þætti að leggja veg
hina fyrrgreindu leið myndi
hann verða fær mikinn hluta árs.
Á Siglufirði, eins og í flestum
kaupstöðum og kauptúnum
landsins blasa mörg verkefni við.
Að lausn þeirra mun verða unn-
ið á næstu árum. Kemur það m. a.
í hlut hins unga þingmanns Sigl-
firðinga, Einars Ingimundarson-
ar, að vinna að framgangi hags-
munamála þeirra. En til þess hef-
ur hann að mörgu leyti góð skil-
yrði. Hann er ágætlega hæfur og
dugandi maður og þekkir mjög
vel allar aðstæður í byggðarlagi
sínu, vann þar m. a. í mörg ár
í síldarverksmiðjunum á náms-
árum sínum. Á þeim árum kynnt-
ist hann. sérstaklega vel kjörum
verkafólksins á Siglufirði og
áhugamálum þess.
Á hinu fyrsta þingi, sem
Einar Ingimundarson sat,
í'lutti hann ýmis mál, sem
varða hagsmuni bæjarfélags
síns. Er óhætt að fullyrða að
hann muni reynast þessum höf
uðstað síldariðnaðarins á
Norðurlandi nýtur fulltrúi.
Gæsluvistarhæli
í Gunnarsholti
Á SÍÐASTA Alþingi höfðu Sjálf-
stæðismenn forgöngu um það, að
ákveðið skyldi að nota fé, sem
safnast hefur undanfarin ár í
svokallaðan gæsluvistarsjóð, til
þess að reisa og reka hæli fyrir
drykkjusjúka menn, er ætla má
að þarfnist vistar og umönnunar
' í slíku hæli um langan tíma. í
I sjóði þessum var allmikið fé, en
vegna stífni heilbrigðismála-
stjórnarinnar undanfarin ár hef-
ur það ekki fengizt notað í fyrr-
greindu augnamiði. Tilfinnanleg-
ur skortur hefur þó verið á slíku
hæli fyrir drykkjusjúklinga.
Ingólfur Jónsson heilbrigð-
ismálaráðherra, hefur nú haf-
izt handa á grundvelli þessara
laga og ákveðiö í samræmi við
tillögur sérstakrar nefndar, er
hann skipaði á s.l. vetri, að
Einar Ingimundarson
þingmaður Siglfirðinga
setja á stofn gæsluvistarhæli
að Gunnarsholti í Rangárvalla
sýslu. Leigir heilbrigðismála-
ráðuneytið tvö íbúðarhús af
Sandgræðslu ríkisins til eins
árs og er til þess ætlast að
liælið verði rekið þar í til-
raunaskyni í eitt ár. Jafnframt
er gert ráð fyrir að Sand-
græðslan láti vistmönnum í
té vinnuskilyrði við starfsemi
hennar.
Tvennskonar
ræktunarstarf
í GUNNARSHOLTI hefur undan-
farin ár verið miðstöð sandgræðsl
unnar í landinu. Þar hefur verið
unnið merkilegt ræktunarstarf að
því að græða upp svarta og gróð-
urlausa sanda. Með hinu nýju
gæsluvistarhæli verður hafin þar
tilraun til þýðingarmikillar
mannræktar. Þar mun verða
reynt að hjálpa drykkjusjúkum
mönnum til þess að sigrast á
hörmulegri og niðurlægjandi
ástríðu og sjúkdómi, skapa á ný
sjálfsvirðingu og ábyrgðartilfinn-
ingu í brjósti þeirra.
Miklar vonir eru byggðar á
þessari þessari nýju .stofnun.
Hana er búið að vanta lengi.
Drykkjusjúkir vesalingar hafa í
mörg ár velzt um stræti og torg
Reykjavíkur og jafnvel fleiri
kaupstaða. Það hefur ekki verið
unnt að senda þá á neinn stað,
þar sem hægt hefði verið að gera
tilraun til þess að lækna þá.
Þessum mönnum verður nú
fengið verk í hönd eftir því, sem
kraftar þeirra og geta leyfir.
Þjóðfélagið gerir sitt til þess að
bjarga þeim frá tortímingu, Von-
andi gefst sú tilraun vel, sem nú
hefur verið hafin í Gunnarsholti.
Framtíð íslenzkrar
menningar
FYRIR skömmu hélt menntamála
ráðherra, Bjarni Benediktsson,
ræðu þar sem hann gerði íslenzka
menningu og framtíð hennar að
umtalsefni. Komst ráðherrann að
þeirri niðurstöðu að framundan
kynni að vera nýtt blómaskeið
menningar okkar, ef þjóðin væri
sjálfri sér trú.
I fotystugrein hér í blaðinu ,
voru þessi ummæli menntamála-
ráðherra síðan gerð nokkuð að
umtalsefni. Var áherzla lögð á
það, eins og í ræðu ráðherrans,
að hinn forni menningararfur
íslendinga, bókmenntir þeirra og
saga væri sá grundvöllur er ís-
lenzk menning hlyti að byggjast
á. Þjóðinni bæri að rækja skyld-
ur sínar við fortíðina en kunna
þó að hagnýta sér hið nýja, sem
erlendir menningarstraumar
bæru til lands hennar. Hún ætti
hvorki að byggja afstöðu sína í
þessum efnum á gagnrýnislausum
opingáttarhætti né þröngsýnum
þjóðrembingi.
Þessi ummæli hafa gefið
blaði kommúnista tilefni til
einhverra glórulausustu geð-
bilunarskrifa, sem ennþá hafa
sést á síðum þess. Er þá sann-
arlega mikið sagt. Einhver
„sérfræðingur“ þess í menn-
ingarmálum verður beinlínis
óður við að sjá þá skoðun
menntamálaráðherrans og
Morgunblaðsins á prenti, að
íslenzk menning kunni að eiga
sér blómlega framtíð og að
nauðsyn beri til þess að ís-
lendingar standi í senn trúan
vörð um fornan menningararf
og kunni að mæta breyttum
aðstæðum í landi sínu af festu
og þroska.
Hver hefur eiginlega leyjf
Bjarna Benediktssyni og Morg-
unblaðinu að fara að ræða um
menningarmál?, spyr kommún-
istablaði skjálfandi af vanmátt-
ugri heift!!!
Það er rétt eins og Kristinn
Andrésson hafi verig skipaður
páfi yfir menningarmálum ís-
lendinga af sjálfum Malenkov!!
Aðrir megi hvorki um þau mál
hugsa, tala né skrifa.
Svo bætir kommúnistablaðið
við:
„MikiII hluti íslenzkra.
menntamanna, er hafa hag-
kvæmasta aðstöðu til ritstarfa,
eru sósíalistar og skrifa í mál-
gögn sósíalista.“
Þarna er þá strax fengin nokk-
ur skýring á æði kommúnista-
blaðsins. Það segir fullum fetum,
að mikil! bluti íslenzkra mennta
manna séu kommúnistar og skrífi
í málgögn þeirra. Þurfa þá nokkr
ir aðrir að vera að sletta sér frarn
i þessi mál? Hafa ekki kommún-
istar fengið algera einokun á þvt
að ræða menningarmál á íslandi?
Það finnst kommúnistablað-
inu liggja í augum uppi.
t
Til hvers á að nota
þá einokun?
EN TIL hvers myndu komm-
únistar nota slíka einokun, ot
þeir gætu komið henni á?
Þess getur enginn hugsandi
íslendingur gengið dulinn. Til
þess að undirbúa jarðveginn i
hugum íslendinga undir trúna á
þrælkunarsfefnu kommúnista.
þyrfti að ranghverfa íslenzkti
sögu, brengla hugmyndir is-
lenzkra manna um andlegt Og
pólitískt frelsi, rjúfa tengslin
milli fortíðar og nútíðar og
skapa almenna fyrirlitningu fyr-
ir flestu því, sem menningarlegt
sjálfstæði þjóðarinnar hyggist á
í dag. Til þess að vinna þetla
„ræktunarstarf" vilja kommún-
istar nota þennan „andlega að-
al“, sem blað þeirra segir «>ð
„skrifi í málgögn sósíalista". i
)
,,ASallinn“
á kistulokinu
EN KOMMÚNISTAR hafa ekki
þessa einokun og þeir munu
aldrei fá hana. Yfirgnæfandi
meiri hluti íslenzkra mennta-
manna fyrirlítur hinn fjarstýrða
flokk, slefnu hans og starfsað-
ferðir. Hér eins og í öðrum.
Framh á bls. 11 j