Morgunblaðið - 05.08.1954, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 5. ágúst 1951
Takli sig Siafa tæmt amoni
akið af ísgerðartromlimni
Ræfl rið örygpmálastjóra um spreng-
brguna í frysfihúsinu á Norðfsrði,
0” RYGGTSEFTIRLIT ríkisins,
sendi þegar á sunnudaginn
fulltrúa sinn á Seyðisfirði, Pétur
Blöndal, vélsmið, austur í Nes-
kaupstað, til þess að rannsaka
orsakir slyssins, sem varð í hrað-
frystihúsinu þar á sunnudaginn.
í gærdag átti Mbl. tal við Þórð
Ttunólfsson öryggismálastjóra,
um atburð þennan og rannsókn
bans. — Kvað Þórður endanlegar
niðurstöður af athugunum Péturs
Blöndals ekki liggja fyrir, en um
þ>etta mál vildi hann segja þetta
á þessu stig rannsóknarinnar:
iÞetta amoníak kom frá ísvélum
sem eru á lcííi frystihússins, cn
J»aer voru eitthvað í ólagi, og
voru stöðvaðar skömmu áður en
sprengingin varð.
AMONIAK KOM ÚR
ÍSGERÐARTROMLU
Vélstjórinn í frystihúsinu var
-að vinn'a við ísgerðartromluna,
og mun hafa talið sig vera búinn
að tæma allt amoníak úr henni.
— En svo var ekki, því þegar
hann Ipsaði um tappa á henni,
þeyttist tappinn úr og ammoníak
.gusan kom á hann. — Tók hann
l>á til fótanna og hljóp áleiðis
til dyranna í vélasalnum. Kall-
aði hann þá um leið til Sigur-
björns Sveinssonar, þess er lézt,
nm að forða sér út úr vélasalnum.
IKomst vélstjórinn út, en rétt um
leið og hann kom út varð spreng-
ingin inni í vélasalnum.
HVAÐAN KOM NEÍSTINN?
— Af hverju er talið að spreng
ángin hafi orsakazt?
Þórður svaraði þá þessu: Am-
•oníak það, sem notað er í ölJum
•frystikerfum hér á landi, er ekki
sprengifimt. — En ef 16—26 rúm
falsprócent eru af því í andrúms-
Hofti, gerir það sprengifima
blöndu. — Þessi skilyrði hafa
"bersýnilega verið þarna í frysti-
Þúsinu. — Hvaðan svo sá neisti
befur komið sem olli sprenging'
•unni, er óupplýst. Hvorugur
anannanna var með opinn eld,
-vindling eða annað. — Giskað er
á að neistinn geti hafa komið frá
xaflögnum. — Eða að neisti hafi
myndazt milli járns á skó og
steingólfsins í vinnusalnum.
Þetta er allt í frekari rannsókn
i»ú.
Þórður Runóifsson öryggis-
málastjóri, sagði að lokum, að
þctta slys áminnti starfsmenn í
frystihúsum, um að gæta fyllstu
varúðar við hvlki, þar sem ætla
má að amoníaksþrýstingur sé
fyrir.
Sjómamiastofa
opnnðá

r
RAUFARHOFN, 4. ágúst: — Sjó-
mannastofa hefur verið opnuð
hér að tilstuðlan sóknarprestsins
Ingimars Ingimarssonar, sem
einnig hefur umsjón með henni.
Sjómannastofan leitast við að
greiða götu hinna mörgu sjó-
manna endurgjaldslaust. í húsa-
kynnum sjómannastofunnar er
útvarp, flest blöð og tímarit.
Bókasafn er ennþá lítið, en leit-
ast verður við að stækka það, svo
hægt verði að lána bækur út til i
skipa. Ritföng fást á staðnum og
er sérstök stofá fyrir þá sem
vilja skrifa sendibréf í næði. Sím
töl eru afgreidd eftir þörfum.
Ýmislegt er þarna til dægra-
styttingar svo sem tafl og spil.
Veitingar eru seldar þar. Stofa
þessi er rekin af frjálsum fram-
lögum einstaklinga og félaga með
kirkjuna að bakhjarli. — Einar.
Þinghúsið í Helsingfors er ein feg írsta bygging á Norðurlöndum.
Stutt samtað við prófessos1 Sirén
frá Helsingfors um byggingakostnað
og erfiðleika í Finniandí
530
urannamur
r.tJr.L
WASHINGTON, 4. ágúst: —
Bandaríska kjarnorkunefndin
hefur tilkynnt, að nú séu 530
úrannámur starfandi í Banda-
ríkjunum.
Jafnframt hefur verið tilkynnt,
að vélar í tvo kjarnorkukafbáta
séu nú brátt fullsmíðaðar og
unnið sé að byggingu kjarnorku-
flugvélar.
Bandarísku iðjuverin, sem
nota kjarnorku til framleiðslunn-
ar eru nú metin á 5.7 millj. doll-
ara. Aldrei fyrr hefur framleiðsl-
an verið jafn mikil og hún er I
dag. — Reuter-NTB
Vestfirðingavakan á Isafirði
ISAFIRÐI, 4. ágúst: — Vestfirð-
ingavakan 1954 fór fram að til-
Iilutan íþróttafélags ísfirðinga
nm verzlunarmannahelgina.
Tjöldi fólks úr nærliggjandi þorp
oim sótti hátíðina, sem fór hið
bézta fram enda þótt veður væri
«kki sem ákjósanlegast. Hófust
hátíðahöldin á Iaugardag með
jknattspyrnukappleik milli Suður
aiesjamanna og ísfirðinga og sigr-
uðu Suðurnesjamenn með 4 mörk
-um gegn 3, eftir mjög tvísýna og
«pennandi keppni.
Sunnudaginn 1. ágúst kl. 11 f.h.
"var gengið til kirkju og hlítt á
anessu hjá sóknarprestinum séra
Sigurði Kristjánssyni. Kl. 2 e.h.
hófst Islandsmót í handknattleik
Icvenna 1. fl. Aðeins tvö lið voru
skráð til leiks, KR og ísfirðirfgar,
Leikurinn var mjög jafn og
skemmtilegur og eftir venjulegan
leiktíma stóðu leikar 4—4 svo
jframlengja varð leikinn og náði
2>á KR stúlkurnar að skora 2
imöi'k en ísfirðingar ekkert. KR
*varð því íslandsmeistari í hand-
Lnattleik kvenna 1954.
KATLEGUR LEIKUR
Strax á eftir kepptu Suður
nesjamenn ,og piltar úr KSF í
Herði í handknattleik og sigruðu
Harðverjar með 4 mörkum gegn '
2. KI. 6 hófst knattspyrnukapp-
leikur milli starfsmanna KÍ og i
opinberra starfsmanna og sigr- '
uðu þeir síðarnefndu með 4
mörkum gegn 2, eftir fjörugan I
og kátlegan leik. Dómari var Guð
brandur Kristinsson.
HÁTÍÐAHÖLD Á MÁNUDAG
Mánudaginn 2. ágúst hófst há-
tíðin með handknattleik milli
stúlkna úr KR og ísfirðinga.
Lauk leiknum með jafntefli 3—3.
Síðan hófst knattspyrnuleikur
milli Suðurnesjamanna og ís-
firðinga og sigruðu ísfirðingar
með 5 gegn 1, eftir mjög skemmti
legan leik. Magnús Pétursson
dómari frá Reykjavík dæmdi alla
leikina nema leik KÍ og opin-
berra starfsmanna. Dansleikir
voru haldnir bæði laugardags- og
sunnudagskvöld í Alþýðuhúsinu
Og Uppsölum. — J.
MEÐAL hinna norrænu bygg-
ingamanna, er sóttu fund fasta-
nefndar N.B.D., er haldinn var
hér í s. 1. viku, var J. S. Sirén
prófessor og arkitekt við finnska
háskólann. Sirén prófessor hlaut
heimsfrægð fyrir uppdrátt sinn
að hinni veglegu byggingu, er
Finnar reistu fyrir ríkisþing sitt.
Smíði þessarar veglegu stórbygg-
ingar var lokið árið 1931, en þá
hafði verið að henni unnið í 6—7
ár.
Þessi merki Finni kom mér
fyrir sjónir sem alveg sérstak-
lega hógvær maður og yfirlæt-
islaus, er ég hitti hann að máli
á miðvikudaginn var á heimili
Harðar Bjarnasonar, húsameist-
ara ríkisins. Hann bar það með
sér greinilega, að orðstýr hans
og frægð hafa ekki stigið honum
til höfuðs, en af því að ég hafði
heyrt um háskólabyggingu hans,
leiddi ég fyrst talið að henni, en
hann vildi sem minnzt úr þessu
afreku sínu gera.
MÖNNUM HÆTTIR VIÐ AÐ
VERA OF SMÁTÆKIR
— Því miður, sagði hann, verð-
ur manni það oft á að áætla ný-
byggingar of litlar, þegar menn
verða að spara byggingarkostn-
ao.
Er talið barst að því hvaða
aðrar byggingar hann hefði gert,
nefndi hann m. a. að hann hefði
gert uppdrætti að ýmsum bygg-
ingum í borginni Vasa, en hún
er á svipaðri breiddargráðu og
Reykjavík. Þar hefur prófessor
Sirén bæði teiknað skóla og mik-
il verzlunarhús, en einnig hefur
hann tekið að sér að teikna sér-
stakar viðbyggingar fyrir háskól-
ann, er eiga m. a. að rúma vinnu-
stofur skólans, en ekki er sú
bygging fullgerð enn.
ÍBÚÐIR OG SKÓLAR
Á síðustu árum byggja Finnar
mikið af íbúðarhúsum, því að
mikill húsnæðisskortur er þar í
landi. Á ófriðarárunum var skort-
ur á efnivörum til bygginga, en
nú keppast menn við að fuil-
nægja sem fyrst eftirspurninni
eftir húsnæði.
— Mig furðar á því, sagði hann,
hve byggingakostnaður er hár
hér á íslandi. í Finnlandi er
byggingakostnaður íbúðarhúsa
um það bil 7—8 þúsund finnsk
mörk, er við þurfum að greiða
fyrir teningsmetrann í íbúðar-
húsum, en sú upphæð jafngildir
3—4 hundr. ísl. krónum.
Flestar íbúðir, sem við byggj-
um á þessum árum eru hnitmið-
aðar við brýnustu þarfir fjöl-
skyldnanna og kröfunum til lífs-
Prófessor Sirén.
þæginda er mjög stillt í hóf af
eínahagsástæðum.
Við eigum líka í tilfinnanleg-
um erfiðleikum við að koma upp
nægilega rúmgóðum skólum í
landinu. Að vísu hefur okkur
tekizt að draga úr bygginga-
kostnaði skólanna, svo tenings-
metrinn í þeim kostar ekki meira
en í íbúðarhúsunum.
MARGIR VIÐ
ARKITEKTANÁM
Vegna þess, hve mikið er byggt
í landinu er mikil aðsókn að
arkitektaskólunum. í arkitekta-
stéttinni eru nú um 400 í öllu
landinu, en allt að því 300 stunda
nú arkitektanám, svo að þar er
von á mikilli fjölgun. Tiltölu-
lega fleiri eru þó arkitektarnir
í Danmörku, en fólkstala þar er
svipuð og í Finnlandi, eða um
4 milljónir, en með Dönum eru
arkitekar nú taldir vera um það
bil 1200.
Á þessum árum erum við nú
að breyta skólakerfi okkar og
vegna þess 'þurfum við á auknu
skólarýmj að halda, en svo þröngt
er í suraum skólunum okkar,
bæði í borgum og í sveitum, að
sumsstaðar þurfum við að þrí-
setja í skólana. Þá kemur fyrsti
nemendahópurinn í skólana á
morgnana, annar um miðjan dag-
inn og sá þriðji þegar líða fer
á daginn. Hafa slík þrengsli að
sjálfsögðu mikil óþægindi í för
með sér.
Við ræddum nokkuð um hina
norrænu byggingamannaráð-
stefnu, sem haldin verður næsta
ár í Helsingfors. Verður hún að-
allega helguð íbúðarhúsabygg-
ingunum og mun sýningin sj.álf
gp standa yfir í þrjá daga. Þar ve: 5a
og fluttir fyrirlestrar og hald úr
umræðufundir um sama efni og
fræðandi sýningar um bygginr a-
mál.
GOTT AÐ ÞIÐ VERÐIÐ
ÞÁTTTAKENDÚR
— Mér þykir vænt um, sae.ði
prófessor Sirén, að þið íslerd-
ingar hafið ákveðið að taka þ itt
í þessu norræna samstarfi, því að
þessi fyrsti fundur okkar hér í
Reykjavík hefur verið okkur
hinn ánægjulegasti og uppfyllt
okkar glæsilegustu vonir. Getum
við fyrst og fremst þakkað það
íslenzku nefndinni og einkum
okkar ágæta vini, Herði Bjarra-
syni, er hefur undirbúið fund-
inn og skipulagt hann svo vel.
Tilhögunin var sú, að þersa
undanfarna daga héldum viS um
ræðufundi á morgnana, en síðar
á daginn fengum við tækifæri
til þesss að fara í hverja skoð-
unarferðina af annarri til að
kynnast af eigin raun ýmsum fyr
irtækjum og starfsemi og gera
okkur grein fyrir þeim nývirkj-
um, sem aðallega eru á döfinni.
Að sjálfsögðu höfum við kynnzt
Hitaveitunni ykkar, orkuverinu
við Sog og Áburðarverksmiðj-
unni. Þessi kynni okkar hafa sýnt
okkur, hve mikill framfar: - og
framkvæmdahugur býr með
hinni fámennu þjóð ykkar og
eins höfum við komizt að raun
um, að þið hafið yfir þeirri lælcni
kunnáttu að ráða, er þarf til þess
að leysa hin nauðsynlegu verk-
efni. V. St.
AUGLYSINGAR
eem birtast eiga f
Sunnudagsblaðin u
þnrfa hafa borlzt
fyrir kl, 6
á föstudag
X BEZT AÐ AVGLÝSA
T / MORGUmLAÐIlW