Morgunblaðið - 05.08.1954, Side 7

ffiHif*
* *•* S f 111 |. 1.1 ’
| Fimmtudagur 5. ágúst 1954
MORGUWBLAÐIÐ
ftkirræna fiskmtátas'tieffnah
Tveir fyrirlestriir fluttir og fisk-
heimsótt í aær
elNNi norræau fiskimála-
ráðsteínu var fram haldið
í gærdag. Var fyrst á dag-
slcránni í gærmorgun heim-
sókn í Fiskiðjuver ríkisins á
Grandagarði. Tóku þátt í
þeirri heimsókn allir hinir er-
lendu fulltrúar og allmargir
hinna íslenzku.
Dr. Jakob Sigurðsson fram-
. kvæmdastjóri tók á móti gest-
unum og bauð þá velkomna í
stuttri . ræðu. Drap hann í ræðu
sinni á mikilvægi fiskiðnaðarins
fyrir íslendinga og gaf hinum
erlendu gestum síðan yfirlit um
rekstursfyiirkomulag frystihúsa
á Islandi, vinnsluaðferðir Islend-
inga og korn inn. á þróun þá er
orðið hefur í frystingu fisks frá
því liún hófst á íslandi 1930.
Var síðan gengið um fiskiðju-
verið og skýrði dr. Jakob Sig-
urðsson og Bergsteinn Bergtseins
son yfirfiskmatsmaður vinnslu-
aðferðina. Voru nál. 70 manns að
vinnu í Fiskiðjuverinu við verk-
un og frystingu karfaflaka. Var
heimsóknin þangað fróðleg og
skemmtileg.
ÁRDEGISFUNDURINN
Klukkan hálf ellefu hófst svo
árdegisfundur ráðstefnunnar í há
tíðasal háskólans og var Peter
holt, fiskimálaráðherra Norð-
manna í forsæti.
Á þessum fundi flutti Jöran
Hult, forstjóri frá Svíþjóð, fróð-
legt erindi um: Merking veiðar-
færa til vérndar gegn ásigíingu.
'Rakti hann þar gang ýtarlegra
rannsókna, sem Svíar hafa gert á
þessu sviði. Hafa þeir farið irin á
þá braut að nota ijósker til að
vara skip við netunum sem í
sjóinn hafa verið lögð. Hefur
fiskveiðiráðunautur Svía gert '
ýtarlegar rannsóknir með slíkar
merkingar og lýsti J. Hult þeim.
SAMRÆMDAK ADGERBIR
NORDURLANÐA
Að fyrirlestri hans loknum
urðu nokkrar umræður um mál-
ið. Tóku til máls Dinesen deildar-
stjóri í danska fiskimálaráðu-
neytinu, Sunnanaa, íiskimálastj.
frá Noregi, D. A. L. Wikström
deildarstjóri í finnska fiskimála-
ráðuneytinu, Peter Holt, fisk-
veiðiráðherra Noregs og Pétur
Sigurðsson forstjóri landhelgis-
gæzlunnar: Lýstu þeir hver fyrir
sig fyrirkomulagi þessara mála í
sínu heimalandi. Af ræðum
þeirra var ljóst, að Finnar, Danir
og Svíar eiga í miklum erfiðleik-
um vegna þess hve fiskimenn
þeirra verða oft fyrir tjóni á
veiðarfærum vegna hinna miklu
skipaferða um Eystrarsalt og
Skagerak. I Noregi standa málin
likt og hér, að það eru togararnir
sem eru hættulegastir netjum
fiskimannanna. Lýstu allir ræðu-
menn' ósk um að Norðurlöndun-
um tækist að samræma merking
ar á veiðarfærum, og að þær að-
gerðir gætu orðið grundvöllur að
alþjóðareglum um merkingar
veiðarfæra. Var að tillögu Christ-
Kjveðjuorðs
Einar í Garðhúsum
Eollefsen
iansens fiskimálaráðherra Dana, I
samþykkt að fcla J. Hult, Sví-
þjóð, forgöngu um samræmdar
aðgerðir NorðUrlandanna í þess-
um efnum.
VIBFANGSEFNI NOKSKRA
HAFRANNSÓKNA
Síðan va-r fundarhlé, en fundur
hófst aftur í hátíðasal háskólans
kl. 2. í forsæti var þá fiskimála-
ráðherra Svía, Hj. R. Nilson.
Á dagskrá fundarins var fyrir-
lestur forstjóra norsku hafrann-
sóknanpa, Roilefsen, er fjallaði
um viðíangseíni norskra haf-
rannsókna. Lýsti ræðumaöur í
stuttu en einkar glöggu máii
þeim framförum, sem orðið hafa
í fiskirannsóknum frá því um
síðustu aldamót og gat þess sér-
staklega að frá því fiskirann-
sóknir hófust fyrir 100 árum, haí':
Norðmenn staöið mjög framai'-
lega í þessu starfi. Minntist hann
aðallega á hinn norska forgöngu-
mann G. O. Sars, er sameinaði þá
tvo aðaleiginlcika fyrirmyndar
vísindamanna, hugkvæmni og
grundaða þekkingu. Öll norska
þjóðin stendur í þakkarskuld við
þénnan norska vísindamann.
‘SIFELLDAR OG STORSTÍGAR
FRAMFARIR
Síðan lýsti ræðumaður þeirn
viðfangsefnum, sem eru efst á
baugi fiskifræðingan'na nú á tím-
um frá því þessi vísindagrein
breyttist óg menn liættu við þær
upprunalegu rarmsóknir, er
'beindust að nákvæmum rann-
sóknum einstakjinganna og
hVernig hver tegund yrði sám-
ríemd í hinu aimenna framþró-
unarkerfi. ,
Nú er ekki lengur,, sem kunn-
ugt er, lögð aðaiáherzla á slíkar
vísindarannsóknir, héldur rann-
sókrrir tegundanna þ: e. a. s mik-
inn fjölda einstaklinganna, er
geíitr til ltynna, hvérnig ástandið
er meðal nytjafiskanna, hver ald-
ur þeirra er og langlífi, hvernig
þeir koma að r.otum fyrir mann-
kynið og hvað helzt þurfi að var-
ast til þess að vinna ekki nytja-
fiskunum óþarfa tjón.
Þróunin í rannsóknunum tekur
sífelldum og stórstígum framför-
um. Fram að þessum tíma var
mikið af starfi fiskifræðinganr.a
unnið á_vinnustöðunum í landi,
en með nútíma tækni, auknum
og bættum veiðiaðferðum verður
starf þeirra meira og meira á
sjónum.
Lýsti Rollefsen m. a. hve mikla
nákvæmni þarf að hafa á rann-
sóknum á fiskigöngum og upp-
lýsti m. a. að þær rannsóknir
yrðu jafnvel að fara svo langt að
hugarfar og „sálarlíf“ fiskanna
verði athúgað. Skýfði hann frá
nokkrum athugunum hans sjálís
í þessu efni, er virðast leiða það
greinilega í Ijós, að fiskurinn í
sjónum er ekki eins skynlaus
eins og menn almennt álíta.
Alkunn eru þessi spaklegu orð
Hávamála:
„Lítilla sanda, lítilla sæva,
lítil eru geð guma“.
í ÞEIM felst ábending um það,
að landið og hafið, umhverfið, |
sem maðurinn lifir í, setji sitt
mót á hann. Sviplítið umhverfi
FJÖBUGAR UMRÆBUR
Er Rollefsen hafði gert grein
fyrir tilgangi fiskirannsóknanna
fóstrar tilkomulítið fólk, það er
berlega sagt. En jafnframt er lát-
ið liggja að þvi, að svipmikið land
og haf, ali mikilúðlegt fólk. -—-
Þessu virðist nærri undarlega oft
þannig varið, menn bera svip
landsins og hafsins, sem þeir lifa
í og við, mikinn eða lítinn. Mað-
ur, land og haf mótast hvert af
öðru, unz allt hefur fengið sama
svip og er hvað öðru háð, um-
j hverfið háð manninum og maður-
inn umhverfinu. Þannig er það í
sjávarþorpinu Grindavík í dag,
þegar Einar G. Einarsson kaup-
j maður og útgerðarmaður í Garð-
j húsum er til moldar borinn. Stór
i brotið umhverfi, nærvera útliafs
. og eldhrauns, léði honum löng-
j'um mikinn manndóm og svip.
. Þetta umhverfi stækkaði hann
! svo, að nú verður það sjálft allt
j svipminna, þegar hann er horf-
inn sýnum. Svo háð var það hon~
um, hann var h'lut.i af því.
Ég ætla hvorki að rekja ætt
né störf Einars í Garðhúsum, það
munu aðrir kunnugri gera. Ég;
ætla aðeins að geta þess, að hann.
ól allan aldur sinn á þeirri strönd
sem sær er fyrir til suðurs, útsær
allt til suðurheimskautsins, og
gegndi þar öllum þeim störfum,
sem fólk í íslenzkum byggðar-
lögum getur falið trúnaðar-
mönnum sínum. Að. öðru leyti.
eiga þessi fáu orð að vera kveðju-
orð. Ég kveð Einar í Garðhúsuiíi
með óblandinni virðingu og eftir-
sjá og þökk fyrir þær stundir,
sem hann miðlaði mér af lífs-
reynslu sinni. Þær voru of fáar.
‘En þó voru þær nógu margar tiL
þess, að færa mér heim sanninn.
um það, að þar hafði ég kynnst
einum merkasta, traustasta og'
svipmesta fulltrúa aldamótkyn-
slóðarinnar á íslandi, og jafn-
frapt fulltrúa þess, sem heilla-
drýgst er í öllum kynslóðum ís-
landssögu. Því að þessi fulltrúi.
stóð í senn bjargfastur í islenzkri
mold og íslenzkum sjó, í for-
tíðinni og sögunni, og var þó
frumkvöðull flestra framfara og:
framkvæmda í byggðarlagi sínu.
Og raunar var verkahringur hans
miklu víðari, enda var hann þjóð-
kunnur maður. Persónuleiki hans
var sterkur og seiðmagnaður eins
og hafið. Hann hefur naumast
verið auðveldur viðureignar frenv
ur en það, en þó hygg ég, aS
állir hafi hlotið að virða hann,.
þrek hans, lífsreynslu, drengskap-
og góðvild. Fáir hafa. o.rðið mér
mintiisstæðari en hann. Og hverju.
sinni er hann kemur í hug mér,
er byggðarlag í baksýn, þar sem.
yfirbragðsmikið eldbrunnið land
er á aðra hönd og útsær á hina,
þungur en þó kvikur, meðan.
aldir renna.
Eftirlifandi kona Einars, frú
Ólafíu Ásbjarnsdóttur og öllum.
niðjum þeirra hjóna votta ég ein-
læga hluttekningu.
Emil Björnsson.
innubrögð og framleiðsla Fiskiðjuversins á Grandagarði skoðuð.
(Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
Jöran Huit
í aðalatriðum og aðalvinnuað-
ferðum fiskifræðinganna, vék
h'ann að lífskjörum vísindamann-
anna er Norðmenn hafa í bjón-
'ustu sinni við fiskirannsóknir.
Færði hann.cð því gild rök að
eðlilegt væri að erfitt reynöist. að
halda ungum og efnilegum vis-
indamönnum við þessi störf, er
þeim byðist oft hægari og
léttari störf fyrir sömu borgun ög
blunnindi en þeir bera úr býtum
við íiskirannsóknir.
Þetta atriði i fyrirlestri hans
vqkti fjörugár umræður.
Fyrstur tók þar til máls h-inn
danski deildárstjóri i fiskimála-
ráðuneytinu, D. Dinesen. En í
fyrirlestrinum nefndi Rollefsen
nafn Dineser.s með þeim hætti að
honum fannst að ummæli Rollef-
sens gætu skilizt á þann veg, að
har.n vaeri mótfallinn því, að
bæít yrðu kjör fiskifræðinganna
er starfa í þjónustu ríkisins.
Dicesen sagði að þetta væri
gersamlega á misskilningi byggt,
því hann væri í þessu máli sam-
mála Rollefsen að ekki væri hægt
hyorki fyrir ríki né aðra að fá
duglega fiskiíræðinga að stað-
aldri nema að þeim yrði greidd
sambærileg laun við aðra.
Einir 8 ræðumenn tóku til máls
um þetta efni, þó beir í sjálfu
sér væru í aðalatrjðum sammála
frummælanda.
Christiansen ráðherra frá Dan-
mörku vakti máls. á þvi að vel
færi á því afi norraenar þjóðir
efndu til sameiginlegrar kennslu-
stofnunar er styddi fiskirann-
sóknir.
Iveir Sbítfelingar fú
vfir hálenúið arrstan
Má íalja tiS víðfeyrða aS þessi Selð er íarin nú á fíirnim
Skriðuklaustri 4. ágúst:
I ijÉR á Skriðuklaustri eru nú
H
staddir tveir Austur-Skaft-
fellingar, sem komu gangandi
yfir hálendið austan Vatnajökuls.
Eru það þeir Jón Stefánsson og
Einar Bjarnason frá Hlíð í Lóni.
Á GÖNGU í 13 STUNDIR
SAMFLEYTT
Fóru þeir að heiman frá sér
síðdegis á föstudag 30. júlí og
géngu í sæluhús sem gangna-
menn nota í Kollumúla. Þai'
sváfu þeir og hvíldust í 7 klukku
I stundir. Þaðan gengu þéir í norð-
ur nokkuð austan Vatnajökuls.
Komu þeir í botn Þorgerðarstaða
1 dals og héldu þaðan út dalinn og
komu á Þorgerðarstaði í Fljóts-
dal, eftir 13 stunda göngu fíá
sæluhúsinu. Fóru þeir vestar en
æskilegt var vegna þoku er lá
i austar á hálendinu.
l
SLÓÐIR EFTIR IIREINDÝR
Þessi leið úr Lóni og norður
í Fljótsdal var allmikið farin áð-
ur fyrr, en nú má telja slíkt tii
viðburða. Snjólítið var þarna á
hálendinu, en þá var þar nýfall-
inn snjór sem var að taka upp.
Hreindýr sáu þeir engin, en all -
miklar slóðir eftir þau. Kindur
sáu þeir aftur á móti langt inn í
Hrauni, en svo er hálendið nefnt
austan Vatnajökuls. Ferðalang-
arnir hyggjast svo halda að Egils
stöðum i kvöld og þaðan með bíl
á Berufjarðarströnd og meí
ströndum suður í Lón. — J. P.
Yfir 155ö!arþegar
sens
’í mánuðinum, sem leið ferð-
uðust 1559 farþegar með flugvél-
um Loftleiða. Flutt voru 27.149
kg. af farangri, 11,852 kg. af varn
ingi og 1.769 kg. af pósti.
Farþegatalap er hin hæsta á
einum mánuði í milliiandaflugi
Loftleiða og er rúmlega einu þús-
undi hærri en á sama tíma í
fyrra.
Flugvélar Loftleiða eru hér L
Reykjavík sex daga vikunnar á
leið austur eða vestur yfir At-
lantshafið, en félagið heldur uppi
þrem áætlunarferðum á viteu
milli meginlands Evrópu og
Ameríku.
BEZT AÐ AVGLÝSA
í MORGVmLAÐVSV