Morgunblaðið - 09.11.1954, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 9. nóv. 1954
MORGVfiVLAÐIB
9
Ranglátt að jarðræktar-
stvrkur geri erfiðara að
G
íá lán tir Ræktunarsjóði
r
Ur ræðu Jóns Sigurðssonar á þingi í gær.
ILÖGUM um Ræktunarsjóð íslands er ákveðið að lána megi
út á jarðræktarframkvæmdir allt að 60% af kostnaðarverði.
Þó er sú undantekning gerð í lögunum, að ef jarðræktarfram-
kvæmd nýtur jarðræktarstyrks, þá megi lán til framkvæmdar-
innar úr Ræktunarsjóði ekki vera yfir 30% af kostnaðarverði.
Þýzka vélin sett í dráttarbátinn.
kaup á vélum og
mótorum frá Þýzkalandi
AA UNDANFÖRNU hefur dvalizt hér á landi dr. ing. Thomas
Schmidt, forstöðumaður Norðurlandadeildar þýzku vélaverk-
smiðjanna „Klöchner Humboldt Deautz“ A.G. í Köln. Dvaldi hann
hér á vegum umboðsmanna verksmiðjanna hér, Hamars h.f. og bauð
það firma blaðamönnum og nokkrum öðrum gestum að hitta dr.
Sccmidt s. 1. föstudag.
STÆRÐ OG VIÐGANGUR
VERKSMIÐJANNA
Dr. T. Schmidt
VIÐAUKATILLAGA
Þetta ákvæði taldi Jón Sig-
urðsson frá Reynistað ranglátt
og þörf breytinga á því. Hafði
hann framsögu fyrir landbúnað-
arnefnd Neðri deildar Alþingis,
sem flytjur viðaukatillögu við
frumvarp stjórnarinnar um
Ræktunarsjóð.
Eins og þegar hefur verið j
skýrt frá í blaðinu er efni stjórn- 1
arfrumvarpsins það að leggja til
að framlög ríkissjóðs til Rækt-
unarsjóðs skuli framlengd í 10
ár. Þessu ákvæði kvaðst Jón Sig-
urðsson vera alveg samþykkur.
Hinsvegar gerði hann grein
fyrir breytingatiliögu, sem
nefndin hefur orðið sammála
um. Er það varðandi það á-
kvæði laganna, að ef fram-
kvæmd nýtur jarðræktar-
styrks, þá megi lánsfjárhæð
úr Ræktunarsjóði aðeins
nema 30% af kostnaðarverð,
en ella mætti lána 60% af
kostnaðarverði.
Þetta ákvæði kvað Jón
mundu hafa verið réttlátt þeg
ar lögin voru sett, en siðan
hefur jarðræktarstyrkur verið
aukinn verulega til vissra
framkvæmda en til annarra
stendur hann í stað. Af því
leiðir að þetta 30% hámark
veldur verulegum misrétti við
- Úr daglega lífinu
Framh. af bls. 8
og skipulega saminn á góðu og
kjarnmiklu máli. Mætti gjarnan
ætla honum meiri tíma en nú er.
HEIMILISÞATTUR
ÞJÓÐSÖGUR
Dr. Schmidt.
verksmiðjunnar árið 1864 og
væru verksmiðjurnar því elztu
mótorverksmiðjur heims •— og
eftir nýjum skýrslum væru þær
aftur orðnar hinar"stærstu sinnar
tegundar í heiminum.
Verksmiðjurnar framleiða
fyrst og fremst diesel-mótora frá
3—2000 hestöfl fyrir báta, skip,
traktora, bíla, vinnuvélar o. fl.
gaf viðstödd-
um nokkurt yf
irlit yfir störf
verksmiðj-
anna. — Kvað
hann Nicolas
A. Otto vera
uppfyndinga-
mann fjórgeng
is mótorsins, en
hann hefði FRU ELSA GUÐJONSSON flutti
einnig stofnað ^1- laugardag skömmu eftir
Deutz mótor- hadegið, heimilisþátt. Er her um
nýmæh að ræða, sem vafalaust
á eftir að verða vinsælt mjög.
í þættinum á laugardaginn var
rætt við frú Elsu Guðjónsson, um
ýms vandamál heimilisins, svo
sem herbergjaskipun, umgengni
á heimilinu og skreyting þess.
Leysti frúin vel úr öllum spurn-
ingum, af hófsemi og skynsemi,
og var auðheyrt að hún talaði
af staðgóðri þekkingu um efnið.
lántöku, eftir því um hvaða
framkvæmd er að ræða.
Leggur landbúnaðarnefnd til
að ákvæðinu verði breytt svo
að upphæð lána hjá Ræktunar-
sjóði megi vera allt að 60% af
kostnaðarverði. En njóti fram-
kvæmdin styrks samkvæmt jarð-
ræktarlögum, þá lækkar láns-
upphæðin sem svarar framlag-
inu.
Húsfyliir
sýningu
á Filmíu-
1
FILMÍA hafði fyrstu kvikmynda-
sýningar sinar á þessum vetri
s.l. laugardag og sunnudag. Var
húsfyllir í Tjarnarbíói á báðum
sýningunum, sem var „Óði elsk-
huginn“.
Formaður félagsins, Jón Júlíus
son, menntaskólakennari, bauð
nýja og gamla meðlimi velkomna
áður en sýningin hófst, með
nokkrum orðum.
Mikil aðsókn var að Filmíu
fyrir helgina, en þá voru félags-
skírteinin afgreidd. Eru nú 800
meðlimir í félaginu, eða helm-
ingi fleiri en síðastliðið ár. Alla
dagana, sem afgreiðsla skírtein-
anna fór fram, voru að meðal-
tali afgreidd tvö skirteini á mín-
útu. Var stöðugt margföld bið-
röð, og komust færri að en vildu.
Eins og áður hefur verið skýrt
frá, mun Filmía sýna kvikmynd
hálfsmánaðarlega, og þá bæði
láugardaga og sunnudaga. Er vit-
anlega sýnd sama kvikmynd
báða dagana.
Verkafólksskortur í sveit-
k
um aldrei verið meiri en nú 1
Tveir þingmenn Sjálfstœðisflokksins
benda á brýna þörf úrbóta
ÞINGMENN Sjálfstæðisflokksins, þeir Jón Pálmason og Jón
Sigurðsson hafa borið fram tillögu til þingsályktunar um að
fela ríkisstjórninni að gera ráðstafanir til þess að bændur lands-
ins fái fólk til nauðsynlegustu heimilisverka.
I greinargerð till. segir m. a.:
HORFIR TIL VANDRÆÐA
Á undanförnum 20—30 árum
Mikil þörf fyrir aukalán
tii bygg ingarsjóðs bænda
P

Jón Pálmason segir byggingarkostnað
hafa þrefaldazt síðan 1946
JÓN PÁLMASON sagði í ræðu á þingi í gær, að það væri mikil
þörf fyrir að hækka lán úr Byggingasjóði Búnaðarbankans
frá því sem nú er. Hámarksstyrkurinn er nú 60 þúsund krónur og
hefur verið svo síðan 1951.
M. a. er frá þessum verksmiðjum enda margt mjög athyglisvert og
lærdómsríkt, sem hún drap á. j
Húsmæður ættu ekki að láta
þennan þátt fara fram hjá sér. '
Samfellda dagskráin um þjóð- 1
sögur þetta sama kvöld var með
vélin í hinu nýja dráttarskipi,
sem verið er að smíða fyrir
Rey k j avíkurhöf n.
Á stríðsárunum hófu verk-
smiðjurnar framleiðslu loft-
kældra diesel-mótora, sem síðan afbrigðum góð. Einar Ól. Sveins-
hafa farið sigurför um heiminn. on próf. og Bjarni Vilhjálmsson
Er fjöldi þeirra í notkun hér á cand. mag. höfðu tekið efnið
landi, enda mun álitið að loft- saman og búið það til útvarps.
kældir diesel-mótorar séu ein Flutti Bjarni fyrst ágætt erindi
um þjóðsögurnar og þátt þeirra
í menningu og lífi þjóðarinnar
og að því búnu voru lesnar
nokkrar þjóðsögur, allar úrvals-
góðar, en útvarpshljómsveitin
lék á milli íslenzk þjóðlög í út-
setningu Karls Ó. Runólfssonar.
Athyglisvert var hversu prýði-
lega var lesið og áttu þar lesend-
ur allir óskipt mál, en þeir voru:
Finnbjörg Örnólfsdóttir, Guð-
björg Vigfúsdóttir, Jón Sigurðs-
son skrifst.stj. Alþingis, Helgi
Hjörvar og Lárus Pálsson.
Þjóðsögurnar okkar eru marg-
ar hverjar sígild listaverk, og
fer því vissulega vel á því að
þeim sé haldið að þjóðinni, ekki
sízt þegar það er gert með slík-
um ágætum sem í þessari sam-
felldu dagskrá útvarpsins.
seu
mesta framför í smíði diesel-
mótora s.l. 20 ár.
Verksmiðjumar þýzku auka
nú afköst sín. Þær framleiða nú |
1000 dráttarvélar á mánuði, einn- .
ig vörubíla 3—7 tonna, jarðýtur, I
mulningsvélar, vinnuvélar o. fl.
Er framleiðslan mikil, enda líkar
framleiðsluvaran ágæta vel hvar
vetna um heim.
SEYÐISFIRÐI, 8. nóv. — Undan-
farið hefur verið alauð jörð hér
og þýðviðri. í dag er 8 stiga hiti
hérna. Verður þetta að teljast
einstaklega góð tið að vetrarlagi.
Bændur hafa samt fé sitt heima
við, en óvíða er faríð að hýsa
það. -
Frumvarp stjórnarinnar um
framlengingu á framlögum rík-
issjóðs til landnámssjóðs og bygg
ingarsjóðs var til 2. umræðu í
gær og hafði Jón Pálmason, þing
maður Austur-Húnvetninga, fram
sögu fyrir landbúnaðarnefnd.
FRAMLAG TIL NÝBÝLA-
SJÓÐS NÆGJANLEGT
I upphafi ræðu sinnar flutti
hann ríkisstjórninni þakkir fyrir
bönd landbúnaðarnefndar og sem
formaður nýbýlastjórnar ríkis-
ins, vegna frumvarpsins.
Rakti hann það að í frumvarp-
inu væri fyrst lagt til að árleg
framlög ríkissjóðs sem eru %xk
milljón króna, yrðu framlengd
um 10 ár. Þessi framlög kvað
hann fara jafnt til byggðahverfa
og einstakra nýbýla og gerði ráð
fyrir að óbreyttum aðstæðum þá
ætti þeta framlag að vera nægi-
legt.
ÞÖRF BYGGINGARSJÓÐS
SÍVAXANDI
Þá fjallar önnur grein frum-
varpsins um framlengingu á
framlögum til byggingasjóðs
Búnaðarbankans um 10 ár í við-
bót og eru árleg framlög 2Vz
milljón.
Jón sagði að verkefni bygg-
ingarsjóðs væri stórkostlegt
og færi sívaxandi, því að hann
þarf að lána til bygginga á öll-
um gömlum jörðum og nýbýl-
um líka.
Byggingarsjóður, sagði hann,
er gamall sjóður, sem lánaði
fyrst mjög smáar upphæðir. —
Lengi var hámarkslán á býli 6000
krónur, sem síðan var fært upp
í 9000 krónur.
VAR HÆKKAÐ 1946
í 45 ÞÚS. — ER NÚ 60 ÞÚS.
Árið 1946 var ákvæðum þess-
ara laga gerbreytt. Voru bygg-
ingarlán og starfsemi öll aukin
stórkostlega. Var hámark bygg-
ingarlána þá sett 45 þús. kr. og
gilti það til 1951, þegai- hámark-
ið var sett 60 þús. kr. og hefur
staðið þannig síðan.
BYGGINGARKOSTNAÐUR
ÞREFALDAST
Jón Pálmason kvað láta
nærri að siðan 1946 hefði bygg
ingarkostnaður þrefaldast og
væri því mikil þörf á að
hækka þessi byggingarlán.
Hann kvað suma þeirra er
sæti eiga i byggingarnefnd og
jafnvel alla, hafa tilhneigingu
til að leggja til talsverða
hækkun á þessu framlagi rik-
issjóðs, vegna vaxandi þarfa,
en þeir féllu þó frá því á þessu
stigi málsins og legðu til að
stjórnarfrumvarpið væri sam-
þykkt óbreytt.
hafa verið svo mikil brögð að því,
að sveitafólk Uytji til kaupstað-
anna, einkum sunnanlands, að oft
hefur til vandræða horft fyrir
bændur með að geta haldið búum
sínum vegna fólksfæðar. Fjöldi
jarða fór af þessum sökum í eyði
á tímabili. Um nokkurra ára bil,
var stöðvun á þessum óheilla-
straum. Réðu því fjárskiptin og
töluvert meiri bjartsýni í fram-
tið sveitanna vegna aukinna ráð-
stafana til nytsamlegra fram-
kvæmda, svo sem ræktunar, húsa
bygginga og samgöngubóta.
MEIRI VERKAFÓLKS-
SKORTUR EN NOKKRU
SINNI
Nú hefur aftur sótt í hið verra
horf, svo að á yfirstandandi
ári hefur verkafólksskortur-
inn orðið svo mikill i mörgum
sveitahéruðum, að aldrei hef-
ur annað eins áður þekkzt t
tíð núlifandi manna. Er hiff
mesta neyðarástand á mörg-
um heimilum af þessum sök-
um.
VERÐI EKKERT AÐ GERT
FLYTJA MENN Á BROTT
Staðreyndin, sem við augum
blasir, er sú að verði þetta lát-
ið afskiptalaust, eins og gert
hefur verið, þá er þess skammt
að bíffa, að margt af þeim f jöl
menna einyrkjahóp, sem nú
heldur uppi byggð í sveitum
landsins, gefst upp og flytur
til kaupstaðanna í von um vel
borgaða atvmnu og margvís-
leg þægindi sem fámenn
sveitaheimili fara á mis við.
SNÖGGAR RÁÐSTAFANR
NAUÐSYNLEGAR
Hér verður því að gera snöggar
og róttækar ráðstafanir til við-
unandi jafnvægis og til bjargar
frá vandræðunum og áframhald-
andi óheillastraum þjóðfélaginu
öllu til bersýnilegs tjóns.
Sjái stjórnarvöldin eigi ráð til
að bæta úr þessu ástándi með inn
lendum vinnukrafti, ber að leita
annarra ráða, enda þótt fyrri til-
raunir í þá átt hafi gefizt mis-
jafnlega.