Morgunblaðið - 17.11.1954, Blaðsíða 1
16 síður
41. árgaugur
263. tbl. —Miðvikudagur 17. nóvember 1954.
Preutsmiðjfc Morgunblaðsinc.
^ -
4:0
RÚSSBNN TAPAÐI
WOLVERIIAMPTON, 16. nóv. —
Wolverhampton sigraði rúss-
neska knattspyrnuliðið Spartak
— Rússlandsmeistara með 4
mðrkum gegn 0 í leik, sem fram
fór í kvöld. Áður hafa Rússarn-
ir unnið Arsenal með 2:1.
Staðan var í hálfíeik 0:0, en
í síðari hálfleik skoruðu „Úlf-
arnir“ 4 mörk, þar af 3 á síð-
usíu mínútum leiksins. Veður
var gott, en völlurinn var þung-
ur og erfiður. Leikurinn fór fram
eftir að dimmt var orðið og var
völlurinn upplýstur með flóðljós-
um. — Reuter-NTB.
Slakað á vepbréfs-
Splnndurtilboð Rússn
iær knldnr kveðjur
'fe ln Rússar segjasl ælla að halda
ráSstefnu saml
MOSKVA OGLUNDÚNUM, 16. nóv. — frá Reuter-NTB
EF VESTURVELDIN vilja ekki mæta á ráðstefnu þeirri, sem
Rússar hafa boðað til um öryggi Evrópu hinn 29. nóv., mun
Rússland og fylgiríki þeirra austan tjalds halda sína eigin ráð-
stefnu. Var þetta tilkynnt í Moskvu í dag, er látin voru í ljós von-
brigði ráðamanna þar yfir viðtökum þeim, er rússneska boðið hlaut
í Vesturálfu.
Benedikt Sveinsson. Myndin var tekin á s. I. sumri.
íorse
X
I
BENEDÍKT SVEINSSON fyrrverandi alþingisforseti andaðist
í gærmorgun, nær 77 ára að aldri. líafði hann verið við sæmi-
lega heilsu undanfarið en kenndi í fyrrinótt sjúkleika er honum
elnaði skjótt. Lézt hann kl. rúmlega 6 um morguninn.
Jafnskjótt og fregnin um andlát hins mikilhæfa og vinsæla
þjóðmálaskörungs barst út voru fánar dregnir að hún um allan
bæinn. Fundir féllu niður í báðum deiidm Alþingis og boðaður
var fundur í Sameinuðu Alþingi, þar sem forseti flutti stutta
minningarræðu. Var þingfundi síðan slitið.
EINN AF FRAMHERJUM blessar minningu hans um leið
Æviatriði Benedikts Sveins- og h'ún sendir hinni mikilhæfu
sonar eru rakin á öðrum stað hér ekkju hans, frú Guðrúnu Péturs-
í blaðinu í dag. En með honum dóttur frá Ensev. börnum þeirra
er horfinn af sjónarsviðinu einn og skylduliði einlægar samúðar-
af framherjum íslenzkrar sjálf- kveðjur.
.stæðisbaráttu, þingskörungur, j
sem naut vinsælda og virðingar
með þjóð sinni. Hann hóf þegar
á unga aldri upp merki fullkom-
ins frelsis og sjálfstæðis lands
síns. Barátta hans, hvort sem var
í blöðum þeim er hann var rit-
stjóri að, á mannfundum eða á
Alþingi, mótaðist af undanslátt-
arlausri festu og óbifanlegri trú
á rétt þjóðar sinnar til algers
skilnaðar við yfirþjóðina. Allur
vopnaburður hans bar svip
drengskapar og heiðarleika. Af
þeim sökum skildu ádeilur hans
ekki eftir beiskju eða sárindi í
hugum andstæðinga hans. Hann
barðist hart vegna trúnaðar síns
við góðan málstað, sem var hon-
um sjálfum hjartfólginn.
GLÆSIMENNI í SJÓN
OG RAUN
Benedikt Sveinsson var glæsi-
menni í sjón og raun. Mál hans
var snjallt og kjarnyrt. Hm forna
þjóðtunga lifði ómenguð á vör-
um hans, litrík og magnþrungin.
Við andlát þessa merka manns
og góða sonar þjóðar sir.nar eiga
íslendingar á bak að sjá einum
ágætasta fulltrúa þeirrar kyn-
slóðar, sem háði baráttuna fyrir
frelsi þeirra til sigurs. Þjóðin
Evrépu r áðsþjóðan na
Strassbourg, 15. nóv. 1
★ EVRÓPURÁÐIÐ tilkynnti
í dag, að 15 aðiljar ráðsins hefðu
ákveðið að draga úr skilyrðum i
þeim, er sett væru fyrir ferða- I
lögum milli þjóða þeirra, er þátt
taka í Evrópusamstarfinu, og
fella niður áður nauðsynlegar i
áritanir vegabréfa. Með löndum
þeim, er tilheyra Evrópuráðinu,
er vegabréfsáritana nú aðeins
krafizt, er farið er milli Grikk-
lands og Saar-héraðsins, Tyrk-
lands og fslands, Tyrklands og
Saarhéraðsins, Grikklands og
Luxemburg. Til landa þeirra, er
taka þátt í Evrópusamstarfinu,
þurfa íslendingar aðeins áritun
til Tyrklands.
★ Frá 1. jan. 1948 hafa vega-
bréfsáritanir verið afnumdar í
um 150 tilfellum með þessum
þjóðum, .ef dvöl ferðamannanna
stendur ekki iengur en þrjá mán-
uði.
Á í tilkynningu ráðsins var
komizt svo að orði: „Árangur
þennan ber ekki aðeins að þakka
Evrópuráðinu en einnig S. Þ.,
Efnahagssamvinnustofnun Ev-
rópu og starfsemi, er ríkisstjórn-
ir þessar landa taka ekki þátt í,
þ. e. alþjóða ferðamálanefnd Ev-
rópu.
Bandarískir, brezkir og fransk-
ir sérfræðingar í utanríkismálum
eru nú komnir saman til fundar
í Lundúnum til að ráðgast um og
semja svar Vesturveldanna við
orðsendingu Rússa. Munu þeir
og fjalla um nokkrar síðustu orð-
sendingar Rússa, sem voru líks
eðlis og þessi hin síðasta splundr-
urtillaga þeirra.
VIÐBRÖGÐIN í VESTURÁLFU
Á Hin síðasta orðsending
Rússa hefur verið fálega tekið.
Þykir mönnum tilgangurinn of
augljós til þess að láta blekkj-
ast. Eru skoðanir manna í þessu
efni svo til eins víðast hvar. Hér
skal þeirra helztu getið.
Ái\blngi m.in.riLst Bene-
dikts Sveinssonar
ÞEGAR þingfundir skyldu hefjast í báðum deildum Alþingis
kl. 1,30 í gær lýstu forsetar því yfir að fundir myndu falla
niður vegna andláts Benedikts Sveinssonar, fyrrverandi alþingis-
forseta. Jafnframt var boðaður fundur í Sameinuðu Alþingi þá
þegar. Þar minntist Jón Sigurðsson, fyrsti varaforseti Sameinaðs
þings hins látna þingforseta með stuttri ræðu, en þingmenn risu
úr sætum í virðingarskyni við minningu hins látna þjóðmála-
skörungs.
Fer hér á eftir minningarræðu forseta Sameinaðs þings:
LUNDUNUM, 16. nóv. —
Walter Ulbricht aðstoðarfor-
sætisráðherra Austur-Þýzka-
lands hefur nýlega haldið
ræðu, sem birt var í dag —
Gagnrýnir hann þar harðlega
stjórn þeirra iðnfyrirtækja í
landinu sem þjóðnýtt hafa
verið.
Áætlanir um stóraukna fram
leiðslu hafa reynzt tálvonir
einar og er framleiðslan á
flestum sviðum langt á eftir
áætlun.
Ráðherrann sagði að úr
þessu þyrfti að bæta og YRÐI
REKSTUR EINKAFYRIR-
TÆKJA LEYFÐUR í LAND-
INU.
Fyrsia fluginu
Washington
„í morgun andaðist hér í bæn- j
um hinn aldni þingskörungur og,
glæsti framherji í sjálfstæðis-1
baráttu þjóðarinnar, Benedikt
Sveinsson, fyrrum forseti neðri
deildar Alþingis, á 77. aldurs-
ári, og vil ég minnast hans
nokkrum orðum.
ÆTT OG UPPRUNI
Benedikt Sveinsson fæddist í
Húsavík við Skjálfanda 2. des.
1877, sonur Sveins Víkings gest-
gjafa þar Magnússonar bónda og
trésmiðs á Víkingavatni Gott-
skálkssonar og Kristjönu Guð-
nýjar Sigurðardóttur bónda á
Hálsi í Kinn Kristjánssonar. —
Hann gekk í lærða skólann í
Reykjavík og varð stúdent 1901
og cand. phil. ári síðar, en tók
síðan að gefa sig mjög að stjórn-
málum og blaðamennsku, var
einn af stofnendum Landvarnar-
flokksins og í ritstjórn blaðsins
Landvarnar 1903, ritstjóri Ingólfs
1905—1909 og aftur 1913—1915,
Framh. á bls. 7
Kaupmannahöfn 16. nóv.
Einkaskeyti frá Páli Jónssyni.
vgi FLUGVÉL SAS félagsins,
sem flaug frá Los Angeles í Kali-
forníu um norðurslóðir kom til
Kaupmannahafnar á tilsettum
tíma eftir 24 klst. ferð. Flugvél-
inni seinkaði nokkuð í Winni-
peg í Kanada vegna mikilla
hátíðahalda við komuna þangað,
en hún hraðaði ferð þeim mun
meira frá Grænlandi til Kaup-
n?'»nnahafnar.
Með flugvélinni voru
samgöngumálaráðherra Kanada,
borgarstjórinn í Hollywood og
kvikmyndaleikararnir Walter
Pidgeon og Jean Hersholt. Þar
voru og með 24 bandariskir frétta
menn og voru þeir mjög hrifnir
af ferðinni og töldu að gamall
dráumur fluglistarinnar hefði
rætzt.
ýý „Bíræfnin og ódulbúin til-
raun til þess að eyðileggja hið
nýfengna samkomulag um Þýzka
land,“ segir bandaríska stjórnin
um orðsendinguna. „Við höfum
ekki áhuga á að ræða við rúss-
nesku stjórnina um þetta efni í
náinni framtíð", er þar bætt við.
London
★ „Tilgangur rússnesku stjórn
arinnar er sá einn, að eyðileggja
allt það, sem lýðræðisríkin hafa
með nákvæmni og íhugun byggt
upp. Flest ríki munu áreið-
anlega afþakka hið rússneska
boð,“ segir góð heimild brezk.
Stokkhólnwr
★ Sænska stjórnin vill ekki
ræða málið fyrr en orðsendingin
hefur verið vandlega athuguð,
en talsmaður stjórnarinnar bætir
við að það sé í samræmi við
stefnu sænsku stjórnarinnar í ut-
anríkismálum að tilraun sem
þessi yrði ómaksins verð. Bætt
var við að afstaða Svía myndi
fara eftir því hverjar viðtökur
orðsendingin fengi í öðrum Vest-
urálfulöndum.
Bonn
★ „Ósvífin tilraun til þess að
reyna enn einu sinni að koma í
veg fyrir að Þýzkaland öðlist
fullveldi og megi endurvígbúast.“
Gimsteinar
fyrir 53 jbús.
d. krónur
KAUPMANNAHÖFN, 16. nóv. —
S. 1. föstudag var stolið frá tveim
skartgripasölum í Kaupmanna-
höfn gimsteinum að verðmæti
samtals um 53.000 danskar kr.
Voru sömu mennirnir að verki
á báðum stöðunum. Er þetta
mesti skartgripaþjófnaður, sem
gerður hefur verið í Danmörku.
Var þjófnaðanna ekki vart fyrr
en á laugardagskvöld.
Mennirnir tveir fóru þannig
að, að þeir fengu að sjá gim-
steina og ákváðu mikil kaup.
Settu þeir skartgripina í öskjur
og teygjuband yfir og skrifaði
annar nafn sitt utan á. Síðar
sögðust þeir ætla að koma og
sækja öskjurnar og þá greiða um
leið.
Mennirnir komu ekki aftur og
kom í ljós að þeir þóttust vera að
merkja öskjurnar tókst þeim að
| skipta um og merkja aðrar öskj-
, ur nákvæmlega eins, sem þeir
höfðu haft í fórum sínum, en f
þeim var ekkert nema nokkrir
25-eyringar. Málið er í rannsókn.