Morgunblaðið - 17.11.1954, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 17. nóv. 1954
15þús kr.afmerkja-
söiit Blindravina-
MERKJASALA Blindravinafé-
lagsins s.l. sunnudag tókst mjög
vel og safnaðist meira en nokkru
■ sinni fyrr, eða rúml. 35 þús. kr.
■ í Reykjavík og nágrenni. í fyrra
\ safnaðist um 31 þús. kr. á sama
’ svæði. Ekki er enn vitað hve
mikið safnaðist úti á landi. Er
það gleðilegt að vita hve Reyk-
! víkingar styrkja vel starfsemi
félacfg
r
ingarsjóðs komnar iil
ELAGSBÆKUR Bókaútgáfu
Menningarsjóðs og Þjóðvina-
félagsins fyrir þetta ár eru nú
allar komnar út. Bækurnar eru
þessar: Sögur Fjallkonunnar,
Andvari 1954, „Bandaríkin“ eft-
ir Benedikt Gröndal, ritstjóra,
Kvæði Bjarna Thorarensen og
Þjóðvinafélagsalmanakið 1955. —
Félagsmenn fá allar þessar bæk-
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórl: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.í
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vlga?.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinfison.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innaniands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Alvörnþnmgiii aðvöranororð
Gannars Gonnarssonor
HIN STÓRMERKA ræða, sem merka rithöfundar geta allir
Gunnar Gunnarsson rithöf- frjálslyndir menn áreiðanlega sunnudag. Er mesta furða hvað ur séð um útgáfuna, segir m. a.
undur flutti á umræðufundi tekið. Þegar þjóðfélagið hættir þeir öfluðu, því þeir fengu hann ! svo í formála: „Sögur Fjallkon-
Heimdallar um Vestræna menn- að virða sjálfstæði einstaklinga hvassan í róðrinum. Afli þeirra unnar urðu vinsælt lestrarefni
ing og kommúnisma, fól í sér sinna og leggur megináherzlu á var frá 500—1000 kg á bát. [meðal almennings á árunum fyr-
alvöruþrungin aðvörunarorð til að aga þá og skipuleggja allt líf
íslenzku þjóðarinnar. Skáldið þeirra og starf er vissulega hætta j --------------------------------—---------------
dró í upphafi máls síns upp lif- á ferðum.
andi mynd af fláræði og falsi Þau ummæli, sem Gunnar'
kommúnista er þeir þykjast bjóða Gunnarsson vitnaði í eftir einum
mannkyninu frið og öryggi en af leiðtogum kommúnista, Manu-
stefna að þrælkun þess að undir- ilsky, voru einnig hin athyglis-
okun. Ræddi Gunnar Gunnars- verðustu. En í þeim var það full-
son síðan það stjórnskipulag, sem yrt, að fyrr en síðar hlyti að
þeir hafa komið á, þar sem þeir sverfa til stáls á milli hins frjálsa
fara með völd og sýndi fram á, heims og kommúnismans. Und-
hversu glórulaust afturhald ráði irbúningnum að þeim átökum
þar ríkjum. < lýsti Manuilsky m. a. með þess-
Um varnarviðleitni hinna vest- um orðum í ræðu, sem hann
þessa félags, sem vinnur svo öt- nr fyrir 60 kr. ársgjald.
, ullega að auka lífsgleði þeirra,
sem við myrkrið verða að búa.
AKRANESI 16.
trillubátar fóru
nov.
á sjó
— Átta
héðan á
Sögur Fjallkonunnar eru vald-
ar úr „Fjallkonunni", blaði
Valdimars Ásmundssonar. Jón
Guðnason, skjalavörður, sem hef-
ULÁ andi ábrifar:
i
rænu þjóða komst hann m. a.
að orði á þessa leið:
„Sá er í einvígi illa settur,
sem áttar sig ekki á aðstöðu
sinni fyrr en á hólminn er
komið, mætir þar vopnlaus og
berskjalda hertygjuðum óvini
harðsnúnum. En einmitt þann-
ig stóð á um Vesturvbldin þá
er loks var hafizt handa um
bandalag það, sem kennt er
við Atlantsála og vér íslend-
ingar, óherskáastir allra þjóða,
en fornvígðir hugsjónum
mannúðar, mannhelgi og
mannréttinda, njótum þess
heiðurs og trausts að eiga
hlutdeild að.
Það bandalag er eins og allir
vita, sem vita vilja, þannig til
orðið, að Rússar, að sameigin-
legum óvini felldum, héldu herj-
um sínum albúnum til atlögu
fyrirvaralaust, á meðan grun-
lausir samherjar afklæddust á-
flutti í Leninskólanum árið 1930:
„Sigurvon eigum vér því
aðeins, að oss takist að koma
óvininum á óvart. Vér verð-
um að svæfa borgarastéttina.
Það munum vér gera þann
veg, að hleypa af stokkunum
mestu friðarsókn, er um get-
ur. Mun þá rísa hrifningar-
alda, og í hinu og þessu hljót-
um vér að hliðra til. Auð-
valdsríkin, rotin og sauð-
heimsk, munu hlakkandi sam-
starfa oss við eyðileggingu
sjálfra sín. Þeim er tamt að
fagna hverju vinarhóti. En
um leið og slakað er á vörn-
unum munum vér láta reidd-
an hnefa mala þau mjölinu
smærra."
Hver sem les þessi ummæli nú
hlýtur að öðlast nýjan og dýpri
skilning á atburðarás síðustu ára
og baráttuaðferðum hinna komm
únísku leiðtoga. „Friðarsóknin“,
Kvenhollur kvartar
BRÉFI frá „kvenhollum" segir:
„Mér er alveg nóg boðið af
því að horfa upp á, hvernig ís-
lenzka kvenfólkið er farið að
klæða sig á þessum síðustu og
verstu tímum — arkandi um á
síðbrókum rétt eins og við, karla-
durgarnir. Mér er sagt að þessi
brókartízka sé hingað komin er-
lendis frá — og bezt gæti ég trú-
að, að svo væri, um hreina og
beina eftiröpun í þeirri trú, að
þetta sé eitthvað fínt og „smart“
eins og það er kallað. En mér
finnst nú bara allt annað. Það
er ósköp óviðkunnanlegt, að
maður skuli varla lengur þekkja
karl frá konu á götum okkar
hávirðulegu höfuðborgar og mér
finnst þetta háttalag stúlknanna
stappa nærri móðgun, segjum við
skaparann, þær sjálfar — og okk
ur karlmennina. — Svo ekki
meira um það. — Kvenhollur“.
Um karlinn í kjólnum
OG einn karlinn fór í kjól,
og þá var hann bara al-
veg eins og kona. Og svo kom
annar karl, og hann fór að leita
að einhverjum og þá fóru allir á
bak við tjald svo að hinn karlinn
fann engan nema karlinn í kjóln-
um og þeir voru voða reiðir og
svo fór vondi karlinn. Og einu
sinni fór karlinn úr kjólnum og
svo fór hann í hann aftur og
spurði hina karlana, hvort ekki
M1
kaflega vopnum og verjum, svo sem Manuilsky talar um, hefur
frægt er orðið sem varnaðardæmi
um alveg sérstakt fyrirhyggju-
svo verið hafin. Og kommúnist-
um hefur tekizt að blekkja
leysi og flónstraust. Fór nú svo nokkra „nytsama sakleysingja"
sem vænta mátti, að þá loks snúið
var við blaði, ætluðu kommún-
istar allra landa og þjóða að ær-
ast, töldu Ráðstjórnarríkin svik
til þess að treysta á friðarvilja
þeirra. En engum vitibornum
manni getur dulizt tilgangur
,sóknarinnar“. Hann er í dag ná-
in og þeim ógnað hatrammlega kvæmlega sá sami og Manuilsky
með því einu, að girt var fyrir lýstti af fullkominni hreinskilni
að þau fengi í næði að einoka fyrir nemendum Leninskólans.
herstyrk og vopnabúnað verald
Þvert á móti....
'IG langar í fullri vinsemd til
að benda „kvenhollum" á
það, að þessi afstaða hans er
síður en svo heppileg til að auka
á kvenhylli hans — eða halda
við þeirri, sem hann virðist njóta
nú þegar. Já, það er auðvelt að
leggja saman tvo og tvo í þess-
um efnum, eins og í pottinn er
búið.
Sennilega hefur bréfritari
minn séð nokkuð margar buxna-
klæddar á ferli nú undanfarna
dagana í óveðurshrinunni, en því
ar. Harmagráti þeim, er þá reis,
hefur síðan ekki linnt“.
Með þessum fáu orðum lýsir
Gunnar Gunnarsson umbúðalaust
því, sem gerðist í lok síðustu
styrjaldar, afvopnun hina vest-
rænu þjóða, viðbrögðum þeirra,
er ofbeldisáform kommúnista
höfðu verið afhjúpuð og geð-
illsku kommúnista er þeir sáu,
að frjálsar þjóðir bjuggu sig
undir að verja menningu sína
og sjálfstæði.
Um leið og „slakað er á vörn ,
unum, munum vér láta reiddan nu sv0 varið með mig, þvert
hnefa mala þau (lýðræðisríkin) ® móti. að ég tel þetta einmitt
[yijíj] j(j smærra" 11= íoði 1 egtakn þess, að íslenzku
Til þess að framkvæma þessi stúlkurnar séu smám saman að
fögru áform hafa kommúnistar vitkast og gera sér grein fyrir
hleypt út „dúfnageri“. Undir hvers virði það er að klæða sig
merki friðardúfunnar átti að. vel gegn kuldanum.
Agætar á síðbuxunum
ÞAÐ hefur ekki lítið verið fár-
azt yfir því, hve hjákátlegt
og hörmulegt það væri að sjá
tæla mannkynið til þess að af-
sala sér frumstæðustu mann-
réttindum, og leggja á sig hel-
fjötra kúgunar og ofbeldis.
Ræða Gunnars Gunnarssonar
var öll ein samfelld og hnitmið- ungar skólastúlkur strípast í ny-
Skáldið minntist síðan nokkuð röksemdafærsla, sem hvergi lonsokkum og háhæluðum skóm
á það, hvernig nokkur hluti ís- ynissti marks. Hún tætti blekk- j í snjóum og vetrarkuldum — og
lenzkra menntamanna hefur lát- ingar kommúnista hverja á fæt- þag meg rettu, því að slíkt er
ið kommúnista hafa sig að ginn- ur annari í sundur. Óvéfengjan- greiniiega til athlægis og gagn-
ingarfíflum. Kvað Gunnar Gunn- iegar sannanir fyrir hinu menn- stætt allri skynsemi. Læknar hafa
arssdn það hörmulegt, að stór mgarfjandsamlega eðli stefnu lýst því yfir _ þess má geta -
hluti „framarfa Njáls og Snorra Þeirra voru lagðar a borðið. — þegsu sambandi _ að erfiðleikar
skyldu hafa reynzt auðtrúa um Gunnar Gunnarsson hikaði ekki
skör fram“.
Þegar ræðumaður
við að taia af hinni mestu hrein-
ræddi um skilni um atburðarás síðustu ára.
misbresti vestrænnar menningar
og stjórnarháttu, sem að sjálf-
sögðu væru ekki vítalausir, hvað
hann alvarlega horfa um ofstjórn
og skriffinnsku, sem allt ætlaði
að sliga. En, sagði hann, „gífur-
þróun framkvæmdavaldsins leið-
ir rökrétt til lögregluríkis í ein-
hverri mynd. Það fyrirbæri er
jafnóþolandi, hvern lit sem það
veiur sér. Það, sem allt um gild-
ir, er, að valdið verði aldrei þegn-
unum ofjarli".
Undir þessi ummæli hins
E. t. v. markar þessi ræða
eins mesta rithöfundar og
andans manns íslenzku þjóð-
arinnar tímamót. Ekki er ó-
trúlegt, að margt það fólk,
sem í fullkomnu gáleysi og
andvaraleysi hefur látið
biekkjast til fylgilags við of-
beldisstefnuna, hverfi frá
viliu síns vegar, er það hefur
við barnsfæðingar og hverskyns
, kvillar í legfærum kvenna stafi
mjög oft af illum klæðnaði og
ofkælingu af þeim sökum. Því
segi ég það, stúlkur mínar, að
mér finnst að þið ættuð alls ekki
að taka nærri ykkur þessa at-
hugasemd hins „kvenholla", sem
svo kallar sig. Þið eruð ágætar
í síðbuxunum ykkar, þegar hann
er kaldur og nepjulegur úti —
en þið verðið nú samt að muna,
kynnt sér þau djúpu rök, sem að þó að þær eigi allan rétt á
Gunnar Gunnarsson byggði sér undir slíkum kringumstæð-
málflutning sinn á. Þá væri um, þá eiga þær samt ekki alls
vel farið. staðar við.
væri allt í lagi að aftan. Og þá
sparkaði einn karlinn í bossann
á honum hahahah!
Einu sinni hélt einn karlinn á
flösku — hann gekk svona alveg
eins og hann væri alltaf að detta
á bossann — og þá tók karlinn í
kjólnum flöskuna af honum —
allt í einu — og þá fann hinn
ekki flöskuna lengur í hendinni
á sér, og þá horfði hann bara
svona út í loftið! — Og svo var
vondi karlinn að reykja ógurlega
stóran vindil og hann gerði svona
— púff, púff.
Þannig sagði sonur minn, fimm
ára gamall frá ferð sinni ásamt
móður sinni á sjónleikinn
„Frænka Charleys" er þau fóru
s.l. laugardag á eftirmiðdagssýn-
ingu kh 5. — Væri ekki athug-
andi fyrir Leikfélag Reykjavíkur
að halda barnasýningu á leikn-
um með niðursettu verði?
— Har.“
Betra er, að
fótur þinn
skriki
en tungan.
ir aldamótin, enda valdar af
smekkvísi, sumar þeirra eftir
heimskunna höfunda og þýddar
á gott mál. Gefur þetta þeim
gildi enn í dag, svo að naumast
þarf að fylgja nýrri útgáfu þeirra
úr hlaði með afsökun. Allmargt
eldra fólk man eflaust sumar
þessar sögur enn, og má vænta,
að það hafi ánægju af, er þær
ber að garði sem forna kunn-
ingia, er lengi hafa fjarvistum
verið. En yngra fólki má þykja
nokkurs um það vert að fá að
kynnast sögum, sem foreldrar
þeirra eða afar og ömmur lásu
eða heyrðu lesnar á kvöldvökum
í lágum bæjum fyrir meira en
hálfri öld“. — Sögur Fjallkon-
unnar eru 256 bls. að stærð, í
sama broti og Sagnaþættir Fjall-
konunnar, er komu út s. 1. ár.
Efni Andvara er að þessu sinni
svo sem hér segir: Steinþór Sig-
urðsson, æviminning, eftir Jón
Eyþórsson, veðurfræðing og Her-
útboð á íslandi og landvarnir
íslendinga eftir dr. Björn Þórð-
arson.
„Bandaríkin" eftir Benedikt
Gröndal, ritstjóra, er sjötta bók-
in, sem kemur út í safninu „Lönd
og lýðir“. Höfuðþættir bókarinn-
ar nefnast: Landið, þjóðin, at-
vinnuvegir og samgöngr#", stjórn-
skipan, Þjóðlíf og menning, Saga,
íslendinga í Bandaríkjunum,
Einstök ríki og merkisstaðir og
Hjálendur Bandaríkjanna. Bókin
er 214 bls. að stærð og með 115
myndum. Önnur bók — Finn-
land kemur einnig út í þessum
bókaflokki bráðlega.
Kvæði Bjarna Thorarensen,
nýtt bindi í bókaflokknum „ís-
lenzk úrvalsrit“, eru 160 bls. að
stærð og flytja 91 kvæði. Kristján
Karlsson, magister hefur annast
val kvæðanna og skrifað um þau
sérstaka ritgerð.
Þjóðvinafélagsalmanakið 1955
flytur Árbók íslands 1953 eftir
Ólaf Hansson, menntaskólakenn-
ara, grein um reykingar og
krabbamein eftir prófessor Niels
Dungal, Hvernig bárust handrit-
in úr landi? — ritgerð eftir Jakob
Benediktsson, magister, Kafla úr
hagskýrslum og smælki.
Leitarmemi á Ewlnd-
BLÖNDUÓSI, 15. nóv. — I byrj-
un síðustu viku fóru fimm menn
úr Bólstaðarhlíðarhreppi til eft-
irleita á Eyvindarstaðarheiði,
austan Blöndu. Fengu þeir mjög
slæmt veður og gekk erfiðlega
smalamennskan. Var veður hið
versta allan tímann, hríð og
slæmt skyggni. Mennirnir eru
komnir aftur til byggða og heilir
á húfi, en þeir voru tæpa viku í
leiðangrinum.
MISLINGAR
Heilsufar hefur verið fremur
gott í héraðinu, þetta haust, að
undanteknum mislingum sem
hafa verið að ganga. Hafa all-
mörg börn fengið veikina en orð-
ið fremur létt úti. Þá hafa einnig
verið brögð að því að fullorðið
fólk upp til sveita hafi fengið
mislinga. Hefur þetta fólk varizt
mislingunum þegar þeir hafa
gengið áður, en með auknum sam
göngum verður erfiðara að kom-
ast hjá veikinni.
FÉ Á GJÖF
Talsverður snjór hefur verið
á jörð, þar til þennan sólarhring,
en í gærkvöldi byrjaði að rigna
og hefur leyst mikið. Vegir hafa
samt verið sæmilega færir. Sums
staðar er búið að taka fé á gjöf,
en algjört jarðbann hefur verið
á nokkrum bæjum vegna snjóa.
— Kolka,