Alþýðublaðið - 02.09.1929, Síða 2

2
ALÞÝÐUBLÁÐIÐ
j /LL3»ÝÐDBLAÐIÐ [
J kemur út 6 hverjum virkum degi. ►
j 4fgrelS8la i AlpýCuhúsinu viC f
j HveriÍBgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ►
I5 ttl kl. 7 síðd.
S&jrlÍBtoia ð sama stað opin kl, ►
0*4 — 101/, árd. og kl. 8-ð síöd. [
Slmar: Ö88 (afgreiðslan) og 2394 ►
(skrifstoían), [
VerSlag: Áskriftarverö kr. í,50 á ►
mánuöi. Auglýsingarverðkr.0,15 t
hver mm. eindálka. £
Prentsmlðja- a ”>uprentsmi&)an [
| (í sama húsí ..m 1294). ►
Landbinaðnr
með stðrlðjusniði.
Frétrastotan hfefir sent blö&un-
nim eftirfanindi lýsingu á búskap
Thior Jensens á Korpúlfsstöðum 1
Mosfellssveit:
„Á Korpúlfsstöðum fengust í
fyrra um 5000 hestar af töðu og
hafragresi, en menxi þar gera sér
vonir um að par fáist alt að þvf
7000 hestar i ár. Nýræktatrslétt-
urnar þar hafa aldxei verið betur
sprottnar. Nýjung er það, að
dráttarvél hefir verið noituð við
túnaslátt þar í sumar, þ. e. sláttu-
vél höfð aftan í lítilli dráttar-
vél. Hefir slátturinn gengið ágæt-
3ega með þessu móti og mun
borga sig, þar sem jafnmikið er
af vélslægu lahdi og á Korp-
úlfsstöðum. Dráttarvél þessi hefir
einnig verjð notuð til þess að
draga snúningsvél. Árangurimn
góður. Þá var fenginn að Korp-
úlfsstöðum í vor svo kallaður;
moldvörpupógur, sem notaður er
við lokræsagerð, og hafa ti'lraiunir
með notkun þessa plógs 'gengfið
veQ. Tilratunirnar votru í stóirum
stil. Eru þessair tilraunir þær
fyrstu, sern gerðar hafa verið með
þessa plógtegund hér á landi. —
Þá hefir eigandi Korþúlfsstaða.
Thior Jensen, látið setja mjalta-
vélar í ölí sín fjös í vor. Reynast
þær vel.
Byggingarnar á KorpúJfsstöðum
eru niú vel á veg komnar. Þær
eru samfeldar og er gólffl'ötur 80
metrar á Jengd og 30 á breidd.
í byggingunum er 160 nautgripa
fjós með samsvarandi votbeys-
gryfjum, heyhlöðu, mjólkurhúsi,
verkfærageymslu og íbúð. Bygg-
ingamax eru aJveg sérstakax í
sinni röð, bæði um útbúnað og
stærð, ekki eingöngu á íslandi,
heldur og á Norðurlöndum.“
Við þetta má bæta þvi, að þótt
búið sé kent við Korpúlfsstaði,
sem fyrir fáum árum var lítið og
rirt kot, þá er sú jörð aðeinislítill
hJuti af spildu þeirri, sem Thor
Jensen hefir nú undir. Hann hef-
ir keypt margar jarðir þar í
grend og á nú nær alt miðbik
sveitarinnar, að Blikastöðum und-
nnteknum. Auk þess á hann Mels-
hús á SeltjarnaTnesi og mun hafa
afnot ,af nokkurri spildu af landi
Re ykjavikurb æj ar í Sogamýri,
Uppi á Kjalarnesi, í Amarholti,
á hann stórt sumarfjós og hefir
þar allmikið Jand til uimráða.
Hann mun nú hiafa milli 300 og
400 nautgripi og eitthvað af ali-
fuglum og svínum. Látils háttar
garðrækt er byrjtuð. Hjúin munu
oftjast vera 50—60; starfa þau öIJ
að búskapnum fyrir ákveðið kaup
og sitja ein á búinu, því að eig-
andinn á heima í Reykjavík.
Mikið verk og gagnlegt befir
i'erið unnið á jörðum Thor Jen-
sens síðan hann eignaðist þær.
Fúnum mýraflákum og berum
meiliioltum hefir verið breytt í
ekrur og töðuvelli. Þar sem áður
var lélegur blthagi1 fyrir nokfcrar
skepnur eru nú eggslétt tún, sem
fóðra tugi eða hundruð kúa. Tún-
in eru þegar orðin mörg hundruð
dagslátta, skurðir og girðingar
skifta mílum. Alt er unnið með
vélum: plægt, herfað, valsað,
skurðir grafnir, sáð, slegið, rakað
og mjólkaö. Bifreiðar eru notað-
ar til allra flutn,inga. Tilbúinn á-
burður notaður bæði á gróið land
og nýplægð flög.
Enginn nema eigandinn veit, hve
miklu fé hefir verið varið til allra
þessara framkvæmda, en jarð-
ræktin hefjr þegar margbargað
sig, á því er emginn efi, enida
hefir hann notið til hennar afar-
mikils styrks úr ríkissjöði sam-
kvæmt jarðræktarlögunium, fengið
sama styrk fyTÍr hverja ræktaða
dagsláttu og hvem faðm í girð-
ingum og skurðum og smábænd-
ur, sem vinna sömu verk véJa-
lausir og með margföldum til-
fcostnaði. Hvort bygging'arnar eru
hagfcvæmar og hentugar þykir
aftur á móti orka tvímælis, en
það er víst,. að þær hafa fcostað
stórfé. Um refcstur búsins og af-
komu veit enginn neitt nema eig-
andinm, en afkoma þess hlýtur
að byggjast eingöngu á afurða-
sölunni til bæjarmanna.
• íslenzkur landbúnaður er nú á
tima'mótum. Hiingað til hefir hann
yfirjeitt verið iiekinn í smá'irm stil,
vélar hafa lítið verið notaðar, og
að mestu leyti stuðst við óræktað
]and.
Þetta er nú óðum að breytast.
Vélanotkunin færast í vöxt með
ári hverju, jarðræktinni fleygix
fram og niotkun tilbúiins áburðar.
Búskapurinn færiist í það horf, áð
meira og meira verður stuðst við
hið ræktaða land. Þessi breyting
er tvímælalaust til stórmiikilla
bóta.
En samfara- þessu byrja fjár-
aflamenn kaupstaðanina, sem
grætt hafa á verzlun eða útgerð,
að leggja fé sitt í landbúnað.
Þeir hafa margföld fjárráð á við
bændur, geta keypt upp hálfar
sveitjr og rekið stórbú með að-
keyptu verkafólki, setið sjálfir í
Reykjavík eða öðrum kaupstöðum
og hirt ágóðann. Vissulega er
það betra, að þessir menn noti
gróðafé sitt tij þarflegra fram-
kvæmda heldur en að þeir eyði
því í óþarfa eða vitlaust fjár-
brall. En undariegt er það, að á
sama tíma, sem útgerðannenn
þykjast berjast I böfckum og
kvarta um féleysil, skuti sumir
þieiiirra geta tekiið hundruð þús-
unda, jafnvel mitijón, frá útgerð-
inni og Jagt í landbúnað.
Jafnframt hJýtur þessi spurning
ja!ð koma upp: Er það heppdlegt
fyrir þjóðina, að Jandbúnaðurinn
fcomist í sama eða svipað hprf
og sjávarútvegurinn, að fáeinir
stóreignamenn Jeggi undir sig
fjölda jarða, reki stórbú sem
gróðafyrdrtæki með aðkeyptu
vinnuafti. Með því móti yrði land-
búnaðurinn aðallega gróðafyriir-
tæki tiltölulega fárra mánna, í
stað þess, að nú er hann bjiarg-
ræðisvegur hálfrar þjóðarinnar.
Þá yrði hann hliðstæöur við t. d.
togaraútgerðdna, þar sem einn eða
fáeinir menn eiga ráð á starfs-
tækjum og afkomu hundraða eða
þúsunda verkafólks.
Engum dettur í hug að amast
við því, að stórbýlum sé komið
upp og búskapur þar rekinn með
vélum og nýtízku sniði, þar sem
það borgar sig betur en smábú-
skapurinin. Þvert á móti En þessi
bú edga ekki að vera gróðafyrir-
tæki einstakra manna. Þau eiga
annaðhvort að vera sameiign
þedrra, sem starfa á þeim, og rek-
in með samvinnusniði, eða ríkis-
eða héraða-eágn og rekin af því
opinbera. Hefir hið síðara gefið
hina beztu raun t. d. á Víijils-
stöðum. Skólastjórinn á Hólum i
Hjaltadal vill, að ríkið reki sjálft
búdð þar, fyrirmyndarbú, þar sem
bændur geti fengdð að kynna sér
notkun og meðferð jarðyrkjuvéla,
nýjungar í jarðrækt, kynbætur
dýra og jurta, fóðurtilraun'iir o. fi.
o. fl.
Þar er rétt stefnt.
Nema menm vilji koma landbún-
aðinum íslenzka í það horf, að
hann verði reká'nn af fáeinum vell-
auðugum stórbændum, sem sölsa
undir sig beztu jarðirnar, ogþiorri
sveitafólksins verði jarðnæðislaus
vinnuhjú á „herrasetrum“ þeirra.
Hverjir válja það?
Þeár ednár, sem líta svo á, að
Jandið, jarðdrnar, eági að verai
edns konar braskvarningur, sem
gróðabrallsmenn geti. hagnast á
áð „spekulera“ með eins og
glingur og glysvarn'ing.
Reglubundnar loftshlpaferðir
yfir Atlantshafið.
Frá Lakehiurst var símað 5.
ágúst til Parísarútgáfu „The
Chicago Tribune“: Ákveðið hefir
verið að hafa lendingarstöð fyrir
Zeppelinloftskipin þýzku við Rich-
mond, Virginia-ríki, að því er Mr.
Mesiter segir, en hann er fulltnúi
þýzka Zeppelinafélagsins f Ða:nda-
ríkjunum. Þrjú Joftskip verða í
förum milli Þýzkalands og
Bandaríkjanna, en fjórða loftskip-
ið verður ávalt haft reiðubúið ti)
þess að setja í stað einhvers
hinna, er vlðgerðir iaira fram ©.
þ. h. Loftskip þessi verða hMm-
ingi stærri en „Zeppelin greifi“,
þriðjungi hraðfleygari og hafa
þrisvar sinnum meira builðair-
magn. Ráðgert er, að þau verðí
70 klst. á milli Richmond og
F ried.richshaven. Frá Richmond
geta farþegar farið í flugvélum
svo að segja hvert sem vera sfca!
í Norður- eða Suður-Amerífcu. —
Loftskipajfierðiirnar • milli Fnied-
richshaven og Riehmond höfjast
vorið 1931. (FB.)
3. þing
Verkalýðssambands
Austurlands.
(Frh.)
Þá kom til umræðu hvílíkt ó-
samræmi er orðið í kaupgjaídf
því, sem greitt er á Norðfirði,
Seyðisfirði og Eskifráði og kaupi
því, sem enn er greitt á Fáskrúðís-
firð,i. Ot af því samþykti þingið
svohljóðandi ásborun frá Jónasi
Guðmundssyni:
, „Sökum þess að sambandisþing-
áð telur kaupgjald á Fáskrúðsfiiiði
enn óhæfilega lágt og í algeröu
ósamræmi við kaupgjald annara
austfirzkra staða, án þess hægt
sé að færa nein skynsamleg röb
að því, að nauðsyn sé á að hafa
kaup verkafólks þar lægra en
annars staðar, sfcorar þingið á
Verfcamannafélag Búðaþorps að
gera þegar á þessu ári tilraun: til
að fá kaupgjaldið hækkað að
verulegum mun og samræmt við
fcaupgjald í öðrum bæjum á
Austfjörðum og bundið samning-
um á sama grundvelli og þar er
gert. Væntir þingið þess, að bæðl
stjórn Verklýðssambands Austur-
lands og stjóm Alþýðusambands
ísJands leggist á eitt með félaginu
á Fáskrúö'sfirði um að knýja fram
hina nauðsynlegu kauphækkun.“
Áskorun þessi var rædd ítar-
lega og því næst borin upp til at-
kvæða og samþykt með ðllum
atkvæðum.
Formaður lagði fram reikninga,
„Jafnaðarmaunsins“ fyrir 1928.
Vora þeir endurskoðaðilr af þáng-
fúlltrúum og að því búnu sam-
þyktir athugasemdalaust. — Þing-
ið samþykti að haga útgáfu blaðs-
ins þetta ár (1929) eins og síðast
liðið ár og með sömu tilJöguim
frá sambandsfélögum. — Jafn-
framt samþykti þingið að gera
nokkra breytingu á útgáfu blaðs-
ins frá áramótum 1930, en þar
sem slík breyting verður, áður
en hún fær gildi, að leggjast fyrir
hvert sambandsfélag sérstaklega
tiJ samþyktar, var stjóroinm:
falið að senda þær tilJögur til
félagsstjóroanna, svo svör þeirTa
yrðu fcomin fyrir næstu áramót.
Verða þær birtar hér í blaðiniu,
þegar samþyktir féJaganna um
þær eru fengnar.
Einn fuJltrúanna hóf máls á því.
að nauðsyn bæri til að marka
sem gleggst að hægt væri afstöðu