Morgunblaðið - 08.01.1955, Page 2

2
MORGUN BLAÐIÐ
Laugardagur 8. jan. 1955 j
Skéli ísaks Jónssonar er tekinn til starfa
/r r • S r E El * 9
i ny/u skolanusi
Virðuleg athöfn i skólanum i gærdag
IGÆRDAG vdr opinberlega tekinn í notkun hinn nýi skóli ísaks
Jónssonar, en'það er nú sjálfseignarstofnun, sem foreldrar
barna þeirra sem nám hafa stundað og stunda nú í skólanum,
stofnuðu til árið 1946. Er skólahús þetta, sem stendur við Bólstaðar-
hlíð, bæði stór og glæsilega vel úr garði gert og lýsir framkvæmda-
dug þeirra, sem að byggingu þess hafa staðið.
Fjölda mörgum gestum var
boðið í gær til þess að vera við-
staddir þegar hið nýja skólahús
sjálfseignarstofnunarinnar Skóli
ísaks Jónssonar var opinberlega
tekið til notkunar. Voru meðal
gesta Bjarni Benediktsson
menntamálaráðherra, Gunnar
Thoroddsen borgarstjóri, forseti
bæjarstjórnar, fræðslumálastjóri,
skólastjóri Kennaraskólans og
margir fleiri forvígismenn
menntamála hér á landi.
Sveinn Benediktsson formaður
skólanefndar, bauð gesti vel-
komna, en síðan sungu nokk-
ur börn úr skólanum undir
stjórn ungfrú Helgu Magnúsdótt-
ur fáein lög og þótti gestum að
því góð skemmtun að hlusta á
þau syngja þessi einföldu barna-
lög. —
MÐA SVEINS
BENEDIKTSSONAR
BORM. SKÓLANEFNDAR
Síðan tók Sveinn Bene-
diktsson til máls og rakti að-
draganda að stofnun sjálfseign-
arstofnunarinnar og byggingu
skólahússins og einnig fór hann
nokkrum orðum um starfsferil
ísaks Jónssonar og brautryðj-
endastarf hans í lestrarkennslu.
—— Fyrir 30 árum, sagði Sv. Bene-
diktsson m. a., er ísak Jónsson
útskrifaðist úr Kennaraskólanum
þekktist ekki önnur aðferð hér
á landi við lestrarkennsdu, en
stöfunaraðferðin.
Reynsla ísaks Jónssonar varð
sú þegar hann hóf kennslu í
barnaskólum Reykjavíkur með
stöfunaraðferð í heilum bekkjum,
að árangur virtist vera harla lít-
ill hjá mjög mörgum þeirra, sem
ekki höfðu numið lestur áður í
heimahúsum. Ðatt honum í hug
að betri aðferðir kynnu að vera
notaðar erlendis við lestrar-
kennslu. Árið 1926 réðst hann af
eigin rammleik til utanfarar til
þess að kynna sér hvort svo væri.
Þar kynntist hann hinni svo-
nefndu hljóðaðferð við lestrar
kennslu. Er það skemmst af að
segja, að eftir heimkomuna til
íslands árið 1926 réðst ísak í það
að samræma hljóðaðferðina við
lestrarkennslu íslenzkrar tungu.
Árið 1932 hafði þetta braut-
ryðjendastarf hlotið þá viður-
kenningu, að aðferðin var tekin
upp sem sérstök námsgrein við
Kennaraskóla íslands og ísak
ráðinn fastur kennari við skól-
ahn til þess að kenna þar hversu
bezt mætti haga lestrarkennslu.
~t 20 ár frá 1926 til 1945 rak ísak
fyrir eigin reikning smábarna-
skóla, sem síðast var til húsa í
Grænuborg. Hinn 7. febrúar
1945 kallaði ísak foreldra á fund
og skýrði þeim frá því, að vegna
dýrtíðar sæi hann sér ekki fært
að reka skólann lengur fyrir eig-
in reikning.
í Kom þá strax í ljós að for-
eldrar, sem áttu börn í skólanum,
máttu ekki til þess hugsa að
skólinn yrði lagður niður.
Fyrir réttum 9 árum, hinn 7.
jan. 1946, var ákveðið á foreldra-
fundi að efna til sjálfeignarstofn-
unarinnar Skóla ísaks Jónssonar,
sem hefði það að markmiði að
lialda uppi skóla fyrir börn á
aldrinum 6 til 8 ára. Var og
ákveðið að efna til byggingar
skólahúss svo fljótt sem auðið
yrði.
■ Á næstu vikum lögðu foreldr-
ar fram stofngjöld til sjálfseign-
arstofnunarinnar samtals rúmar
eitt hundrað þúsund krónur, til
þess að reisa skólahúsið. Árið
-1952 . fékkgt. . Ájárfe§tinggrley.fi..'
Reykjavíkurbær lét skólanum í
té ágæta byggingarlóð leigulaust.
— Arkitektarnjr Sigurður Guð-
mundsson og Eiríkur Einarsson
teiknuðu skólahúsið. Ragnar
Finnsson, múrarameistari og
Indriði Níelsson húsasmíðameist-
ari tóku að sér byggingu hússins
Sveinn Benediktsson
framkvæmdastjóri.
vorið 1953. Jóhannes Zoega verk-
fræðingur teiknaði hitalagnir og
ákvað einangrun hússins. Sigur-
jón Fjeldsted pípulagningameist-
ari sá um miðstöðvarlögn og
vatnsveitu. Jóhann Rönning og
Baldur Skarphéðinsson rafvirki
önnuðust raflögn. Málun önnuð-
ust Jón Ágústsson og Sveinn
Tómasson málarameistarar, en
frú Kristín Guðmundsdóttir réði
litavali innanhúss af mikilii
smekkvísi og gaf hún skólanum
fyrirhöfn sína. — Friðrik Þor-
steinsson húsgagnasmíðameistari
og Trésmiðjan h.f. önnúðust
smíði húsgagna.
Við viljum þakka menntamála-
ráðherra og fræðsjumálastjóra,
borgarstjóra og bæjarstjórn
Reykjavíkur fyrir margháttaða
fyrirgreiðslu fyrr og síðar.
Skólinn er nú kominn upp og
kostar með kennsluáhöldum um
kr. 1.450.000,00.
Á sumardaginn fyrsta 1953 var
byrjað að grafa fyrir grunni
hússins.
Að lokum sagði Sveinn Bene-
diktsson:
— Við foreldrar, er átt höfum
og eigum börn í Skóla ísaks
Jónssonar, fögnum því, að skóla-
húsið er nú risið af grunni og
að hér er ekki tjaldað til einn-
ar nætur, heldur búið í haginn
fyrir framtíðina.
Þá er vel ef þessi bygging stuðl
ar að því að kennsla fyrir yngstu
nemendurna haldi áfram í anda
ísaks Jónssonar og samkennara
hans meðan þeirra nýtur við og
síðan löngu eftir þeirra daga.
Að lokum óska ég þess að sú
kennsla, sem hér fer fram og
sá skólabragur, sem hér ríkir,
megi verða öðrum til fyrirmynd-
ar eins og aðferð Isaks Jónsson-
ar við lestrarkennsluna.
Bið ég svo skólanum blessun-
ar í nútíð og framtíð,
RÆÐA ISAKS JONSSONAR
SKÓLASTJÓRA
Næstur tók til máls Isak Jóns-
son skólastjóri. Hann þakkaði
Sveini Benediktssyni hlýleg um-
mæli. Sagðist hann vilja rifja
upp það, sem ejnu sinni var, til
þess að mönnum skildist hvað
orðið hefði í skólamáli þessu.
Hann kvaðst hafa byrjað starf
sitt við kennslu smabarna strax
eftir heimkomuna úr fyrstu náms
ferð sjnni til Norðurlanda árið
1926 hjá þeim hjónum Ingvari
Sigurðssyni skipstj. og konu hans
Sigríði Björnsdóttw, sem þá
bjuggu í Miðstræti 12. Þessa byrj
unartilraun mætti telja mjóan
vísi þess sem nú væri orðið. 6
árum síðan fluttist skólinn svo í
Grænuborg og var þar til húsa
alla tíð þar til s.l. vor, í skjóli
Sumargjafar. Óx skólinn hröðum
skrefum unz ekfeí var lengur
hægt að bæta ncmendum við
vegna takmarkaðs húsrýmis.
Vorið 1928 stofnaði ísak svo vor-
skóla sinn og starfaði hann til
ársins 1940 að hernámsyfirvöldin
tóku Kennaraskólann til afnota
fyrir aðmirála sína, en í því húsi
hafði skólinn verið til húsa.
Árið 1932 varð ísak kennari við,
Kennaraskólann og hefur gegnt
því starfi í 23 ár á vori komanda.
Hefur hann allan þann tíma bor-
ið ábyrgð á stefnu og starfshátt-
um æfingakennslu fyrir börn á
aldrinum 6—8 'ára í Kennara-
skólanum. Árið 1933 samdi hann
ásamt Helga Elíassyni fræðslu-
málastjóra hina þjóðkunnu les-
bók fyrir byrjendur Gagn og
gaman.
Árið 1946 var svo komið vegna
dýrtíðar í landinu að ógerningur
var fyrir ísak að reka skóla sinn
lengur sem einkaskóla, enda varð
stórtap á honum siðustu tvö árin.
Hann ákvað því í samráði við
konu sína að leggja hann niður.
En þar sem þeim fannst þetta
ekki vera einkamál þeirra hjóna
að öliu leyti, létu þau allmarga
foreldra vita um þessa fyrir-
ætlun sína. Árangurin var sá,
sem fyrr segir, að fundur með
foreldrum var haldinn og þar
samþykkt stofnun sjálfseignar-
stofnunarinnar Skóli ísaks Jóns-
sonar.
Síðan þakkaði ísak Jónsson
skólastjóri Sveini Benediktssyni
framkv.stj. og form skólanefnd-
ar, sem hefur verið formaður
hennar frá upphaíi og Gunnari
E. Benediktssyni hrl. varaform.
skólan. fyrir sériega óeigingjarnt
starf í sambandi við byggingu
skólahússins. Einnig minntist
hann þess að einn aðalhvatamað-
ur þessa skólamáls hefði verið
Felix Guðmundsson framkv.stj.
sem lézt 1. ágúst 1950. Þakkaði
ísak Jónsson skólastjóri.
Isak þeim öllum, sem unnið
hefðu að byggingu skólahússins
og starfað ósleitilega við að koma
því upp og minntist þar sérstak-
lega á stuðning Bjarna Bene-
diktssonr menntamálaráðherra
við þetta skólamál. Síðan sagði
skólastjórinn:
— Um leið og ég þakka ykkur
kennurunum ágætt samstarf á
undanförnum árum, vil ég eggja
ykkur til enn meiri átaka í fram-
tíðinni. Dagskipan vor sé: —
Heilsum hverjum degi með eftir-
væntingu og fögnuði og stefnum
að því með störfum vorum, að
hvert barn geti numið og starfað
sér til þroska, þroska, sem leiðir
af. sér einstaklingsheill og þjóð-
arhamingju!
Að lokum mælti ísak Jónsson:
— Ég er ósegjanlega þakklátur
fyrir þá aðstöðu, sem mér hefur
verið sköpuð til að vinna að
hugðarefnum _ mínumt og fýrif
Hið nýja skólahús.
þann heiður og trúnað, sem mér
hefur verið sýndur. Mér hefur
sannarlega hlotnast sú hamingja
að fá að vinna með góðu fólki.
Skóli þessi var eitt sinn einka-
mál mitt. Nú er hann það ekki
lengur. Segja má, að hann sé með
nokkrum hætti orðinn mál kyn-
slóðarinnar, og með það fyrir
augum mun störfum verða hagað.
Ég bið blessunar guðs yfir alla,
sem nema og vinna í þessum
skóla og fyrir hann, í nútíð og
framtíð.
RÆÐA BJARNA BENEDIKTS-
SONAR MENNTAMÁLA-
RÁÐHERRA
Að ræðu ísaks Jónssonar lok-
inni talaði Bjarni Benediktsson
menntamálaráðherra. Sagði ráð-
herrann að ísak Jónsson hefði
minnst á þann mun sem væri á
Bjarni Benediktsson
menntamálaráðherra.
barnakennslunni nú og áður fyrr
hér á landi, já, það væri vissulega
mikill munur þar á og þannig
væri þetta einnig á ótal fleiri
sviðum í íslenzku þjóðlífi á þessu
sama árabili. Sjálfsagt hefðu ein-
hverjir fleiri séð þá þörf sem var
á breyttri smábarnakennslu, en
ísak hefði haft þann dug og
starfsvilja sem þurft hefði til
þess að koma málinu á rekspöl,
séð manna bezt þörfina á aukinni
starfsemi í kennslu yngstu kyn-
slóðarinnar. — Við finnum það
bezt, sem átt höfum börn í þess-
um skóla að við eigum bágt með
að hugsa pkkur uppeldi barna
okkar án skóla ísaks eða annars
slíks, sagði ráðherrann og bætti
því við að beztu meðmælin með
skólanum væri það að ef eítt
barn úr fjölskyldunni væri sett
til náms í honum yrði án veru-
legra undantekninga raunin sú,
að önnur börn í fjölskyldunni
væru einnig send í hann. Það
sýndi traust foreldranna til skól-
ans, sama væri að segja um
ást barnanna á skólanum og sá
stuðningur, sem ríkisvaldið og
bæjaryfirvöldin hefðu veitt skól-
anum. Qg árangur þessa væri
þessi fagra og myndarlega bygg-
ing, sem hér stæði og yrði börn-
um Reykjavíkur til góðs um alla
framtíð. Sagðist ráðherrann óska
að skólinn starfaði ætíð í þeim
anda sem ísak Jónsson hefði mót
að hann í og að foreldrar yrðu
ísak og kennurum skólans ævin-
lega svo þakklátir, sem þeir
Jhefðu verið til þessa. Árnaði
hann síðan skólanum allra heilla
um ókomna da_ga.
(Ljósm.: Guðm. Hannesson).
RÆÐA GUNNAR THORODD-
SEN BORGARSTJÓRA
Að lokum tók Gunnar Thor-
oddsen borgarstjóri til máis og
mælti nokkur órð. Kvaðst hann
Gunnar Thoroddsen borgarstjóri.
vilja þakka ísaki Jónssyni og
konu hans, skólanefnd, kennur-
um svo og öðrum sem þátt hefðu
átt að byggingu þessa góða skóla
húss, fyrir hönd bæjarstjórnar.
Hann dáðist að dugnaði og atorku
þeirra allra og persónulega '.'terí
hann skólanum þakklátur eins og
allir aðrir þeir, er hefðu átt eða
ættu börn í skólanum. Bað borg-
arstjóri skólanum gæfu og geng-
is um alla daga.
Að lokini athöfn þessari seni
fór afar virðulega fram var
drukkið kaffi og skoðuð sýr ing á
ýmiskonar handavinnu barna I
skólanum. Skólahúsið og þá um
leið sýningin verður opi) til
sýnis foreldrum og þeim sem
áhuga hafa á að skoða þrð, nú
um helgina, kl. 10—12 og li—18.
Tíló í Buriiía
RANGOON 7. jan. — Tító, mar-
skálkur frá Júgóslafíu er í opin-
berri heimsókn hér í Burmi •— f
samtali við ritstjóra ensk blaðs,
sem hér er gefið út, lagði hann
á það áherzlu að „friðsamleg sam
vera“ þjóða væri eina bjargráðið
gagnvart hinu tryllta vígbúnað-
arkapphlaupi.
I gómltsm húum; -
r
PARÍS í ian. — f skýrslu, sem
lögð var fyrir franska þingið fyr-
ir áramótin segir m. a: Meðal-
aldur húsa í París er 83 ár. Fjórð-
ungur íbúða í borginni skortir
rennandi vatn. Áætlað er að 400
þús. Parísarbúa neyðist til þess
að búa í einsmanns herbcrgjum
á hótelum.
f sveitum landsins er meðalald-
ur húsa 120 ár. í sveitunum búa
20 milljónir manna, en þriðjung-
ur þeirra hefur rennandi vatn í
húsum sínum. f nær helming húsa
í sveitum Bretagne héraðsins er
enn þann dag í dag moldargólf.
Fjórðungur hjóna, sem gengu
í hjónaband árið 1948, hafa enn
ekki fengið húsnæði. Þau búa hjá
foreldrum, f hótelherbergjum eða
í herbergjum, sem leigð eru með
húsgögnum en án eldhúss.
Það er þir.gmaður úr efnahags-
nefnd þingsins sem lagði fram
þessa skýrslm _ _ _ J