Morgunblaðið - 08.01.1955, Blaðsíða 11

Laugardagur 8. jan. 1955
MORGVNBLABÍ9
n
Veðurfarið 1954
Anrtar kalásssti septembermánuður
síðan 1862 — segir Ve&urstofan
VETRARMANUBURNIR, jan-
úar—marz voru mildir. — Á
flestum veðurathugnarstöðv-
um var tíðarfar talið hagstætt
| og sumsstaðar einmuna gott.
Janúar var tiltölulega hlýjast-
ur, hiti 2*—3° yfir meðallagi.
| I febrúar og marz var tæplega
1* hlýrra en í meðallagi.
Úrkoma var minna en venja
er til á Suðvesturlandi, en víð-
ast annarsstaðar í rúmu með-
allagi. Mjög snjólétt var nema
síðustu daga febrúar og fram
undir miðjan marz. Sólkins-
stundir voru heldur færri en
í meðaiári á Akureyri og í
Reykjavík. Stormasamt var í
janúar og febrúar.
Vormánuðirnir apríl og maí
voru mjög hagstæðir um allt
land. Hiti var yfirleitt 1—* yfir
meðallagi. Úrkoma mældist meiri
en í meðallagi í apríl en maí var
tiltölulega þurrviðrasamur. Sól-
far var heldur minna en í meðal-
ári. Fyrri hluta júnímánaðar
hélzt góð tíð um allt land, en upp
úr miðjum mánuði kólnaði og'
var þurrklítið víðast hvar. Júli-
mánuður var heldur kaldari en í
meðallagi og fremur úrkomusam-
ur. Aðfaranótt þ. 4. gerði hret
á Norðausturlandi og varð jörð
Sumsstaðar alhvít. Þ. ö. féll mikil
úrkoma víða um land og urðu
geysilegir vatnavextir og skriðu-
föll í Skagafirði. Fyrri hluti
ágústmánaðar var kaldur og
dimmviðrasamur norðanlands og
austan, en um miðjan mánuð
gerði þar bezta góðvjðris kafla
- Beztu kvi
1954
Framh. af bis. 1
Grace Kelly hlaut við fyrstu
atkvæðagreiðsluna níu atkv. sem
bezta leikkonan, en tvö atkv.
hlaut Eva Marie Saint fyrir leik
í myndinni „Á eyrinni“. Hver sitt
atkv. fengu: Audrey Hepburn
(„Sabrina"), Ava Gardner („The
Barefoot Contessa“), Dorothy
McGuire („Three Coins in the
Fountain"), June Allyson („The
Glenn Miller Story") og Dorothy
Dandridge („Carmen Jones“).
GRACE KELEY
Grace Kelly hlaut 12 atkv. í
annarri atkvæðagreiðslunni, en
eitt atkv. hlaut þá Judy Garland
(„A Star is Born“) og einni^
þær Hepburn, Saint og Allyson.
Elia Kazan var úrskurðaður
bezti kvikmyndastjórnandi árs-
ins, í einni atkvæðagreiðslu, hlaut
ellefu atkv. fyrir stjóm sína á
kvikmyndinni „Á eyrinni". Þetta
er í þriðja skiptið sem Kazan
hlýtur þenna heiður, árið 1947
var hann efstur á blaði fyrir
Stjórn sína á myndinni „Gentle-
man Agreement“ og árið 1951
fyrir myndina „Á girndarleiðum“
,(„A Streetcar named Desire“).
„Hlið helvítis" hlaut tíu atkv.
í fyrstu atkv. greiðslu sem bezta
erlenda myndin, franska gaman-
myndin „Leyfisdagar hr. Hulots"
(„Mr. Hulots Holiday“) hlaut
fimm atkv. og ítalska kvíkmynd-
in „Brauð, ást og draumar“ hlaut
eitt atkv. í annarri atkvæða-
greiðslu hlaut japanska myndin
ellefu atkv. en „Leyfisdagar hr.
Hulots“ fimm atkv.
Samkvæmt ameríska kvik-
myndablaðinu Variety hafa tekj-
ur orðið mestar af eftirtöldum
kvikmyndum árið sem leið (mið-
að við Bandaríkin og Kanada):
White Christmas (hefir verið
sýnd í þrjá mánuði, en tekjur af
þessari kvikmynd nema nú þegar
um 12 millj. dollara), The Caine
Mutiny (tekjur 8,7 millj. dollar-
ar), The Glenn Miller Story
(tekjur 7 millj dollarar), Egypt-
inn (6 mill. dollarar).
sumarsins. Sunnanlands og vest-
an var allur mánuðurinn fremur
hlýr og víða þurrviðrasamur. Sól-
skinsstundir sumarmánuðina júní
—ágúst voru 89 færri en í meðal-
ári í Reykjavík og 83 færri á
Akureyri.
KALDUR SEPTEMER-
MÁNUÐUR
September var kaldur, hiti um
1°—2* undir meðallagi. Samkv.
hitamælingum frá Akureyri, er
þetta kaldasti septembermánuður
þar, frá því að mælingar hófust
árið 1882 að september 1918 und
anskildum. Norðanl. og austan
voru urkomur tíðar og veðráttan
yfirleitt óhagstæð. Fyrstu snjóar
féllu þar um 12. sept. en upp úr
24. varð jörð víða alhvít nokkra
hríð. Óvenju bjart var sunnan-
lands og vestan og hafa aldrei
mælst jafn margar sólskinsstund-
ir í Reykjr.vík í september frá
því að mælingar hófust 1924. —
Sólskin mældist þar 75 stundum
lengur en venja er til. Á Akur-
eyri naut hinsvegar sólar 31
stundú skemur, en í meðallagi.
IIAUST OG VETUR
Haust og vetrarmánuðurnir
hafa ekki verið sérlega storma-
samir, nema helzt nóvember. í
október var hiti í tæpu meðal-
lagi en nóvember var tiltölulega
mildur. Nokkur snjór var í byggð
síðari hluta október og fyrri hluta
nóvember en víðast snjólítið um
mánaðamótin nóv.-des. Frost hafa
aldrei verið mjög langvarandi.
Fyrstu dagar des. voru mildir en
nokkuð frost frá 5.—10. og snjó-
koma norðanlands. Síðan voru
umhleypingar um hríð og upp úr
þeim stuttur frostkafli fyrir jólin.
Engin stórveður hafa verið í des-
ember.
(Veðuryfirlit frá Veðurstofunni)
-Grein dr.Benjamíns
Framh. af bls. 6
hrekst síðan brott á eftir. Enda
er svo komið að úti á landi haf-
ast ekki við hin stærri útgerðar-
fyrirtæki. Þau, sem þar eru, eru
flest í eigu sveitarfélaganna, sem
sett hafa þau á laggirnar til þess
að „skapa atvmnu“. Hvort svo
embættismenn eru hæfari til
þess að stjórna atvinnufyrirtækj-
unum en menn, sem eiga sjálfir
afkomu og eignir undir rekstr-
inum, er svo annað mál.
Fiðiulénleikar
í Ausfurbæjarbíói
FIÐLUSNILLINGURINN ' Isaac
Stern hélt tónleika í Austurbæj-
arbíói 5. og 6. þ.m. fyrir styrktar-
félaga Tónlistarfélagsins. Honum
til aðstoðar var hinn snjalli
píanóleikari Alexander Zakin.
Um þessa tónleika er nægilegt
eitt orð, sem segir það sem segja
þarf: Fullkomið.
Á tónleikum hjá slíkum snill-
ingum fyllist áheyrandinn þeirri
kennd þakklætis og hrifningar,
þar sem enginn efi kemst að, —
og á ekki að komast að.
Við þökkum þessum göfugu
snillingum komuna og segjum:
Getið þið ekki komið fljótt aftur?
Vikar.
Þrymur heldur
HUSAVIK, 7. janúar.: — Karla-
kórinn Þrymur hélt samsöng í
samkomuhúsi Húsavíkur í gær-
kvöldi fyrir fullu húsi, við mjög
góðar undirtektir áheyrenda. Á
söngskrá voru 12 lög eftir inn-
jenda og erlenda höfunda. Söng-
stjóri kórsins er Sigurður Sig-
urjónsson og Eysteinn Sigurjóns-
son.
T"7 ” 1 *■ /■ • t 7 ií
tilmia symr „Þrjozka
í dag og á morgun
Hefur fengið samUjóða Isf kviksnyndagajnrýnenda
IDAG kl. 15 og á morgun kl. 13, sýnir Filmía í Tjarnarbíói sænsku
kvikmyndina „Þrjózku", eftir Gustav Molander. í ráði hafði
verið að sýna gamla sænska mynd eftir Stiller, „Hr. Arnes pengar“.
en af óviðráðanlegum orsökum var ekki unnt að fá þá mynd hing-
að nú.
FENGIÐ MIKIÐ LOF
í staðinn verður að þessu sinni
sýnd „Þrjózká“ og er hún frá ár-
inu 1954. Myndin hefur fengið
samhljóða lof kvikmyndagagn-
rýnanda, enda er leikstjórinn
Gustav Molander, meðal fremstu
sænskra leikstjóra. Hann lærði
hjá Stiller og skrifaði kvik-
myndahandrit myndarinnar. „Hr.
Arnes pengar". Þekktustu mynd-
Húsvíkmpr fengu
hvíf jé!" síðasfa
ir
jóladaginn
HUSAVIK, 7. janúar: — Alla
jóladagana fram á þrettánda,
hefur verið veðurblíða hér á
Húsavík, og hafa jólaskreytingar
sem gerðar hafa verið úti, notið
sín mjög vel í góða veðrinu. í
gærkvöldi féll svolítill lognsnjór
rétt til að hylja jörðina hvítum
feldi, siðasta jóladaginn.
Eitt af íslenzltu varðskipunum
kom hér í höfn í gærkveldi rétt
fyrir miðnætti, til þess að taka
kost og olíu. Kl. 12 í gærkveldi
var skotið af skipinu mikið af
fallegum flugeldum, sem gáfu
mönnum hér góða skemmtun á að
horfa. Nutu flugeldarnir sín mjög
vel í logninu og hreinviðrinu.
Þannig enduðu jólin hér á
Húsavík. ■— Sigurður.
éð iíð í Borgar-
firði eysfra
BORGARFIRÐI eystra, 7. janúar:
— Fremur mild veðrátta hefur
veriÖ hér síðan um áramót. Tals-
verðan snjó setti niður nokkru
fyrir jól og tók þá fyrir alla jarð-
beit. Milli jóla og nýárs tók snjó-
inn unp aftur og er nú aðeins föl
á jörð.
Óvenjumikið félagslíf hefur
verið hér í vetur, og þá sérstak-
lega síðan á jólum. Hefur verið
leikið hér þrisvar sinnum síðan
á jólum og 3. janúar var haldin
barnaskemmtun sem var mjög
vel sótt.
Fólk er nú óðum að fara héðan
í atvinnuleit, og fer það þá helzt
til Reykjavíkur, Keflavíkur og
einnig til Hornafjarðar. Allmarg-
ir fara á vertíð suður. Eru þegar
margir farnir og aðrir á förum.
Hér í firðinum er yfirleitt enga
atvinnu að hafa yfir vetrarmán-
uðina og leitar fólk þá venjulega
til fjarlægari staða í því skyni.
— Ingvar.
ðleyfileg lyfjasala
3
i sl. ér
AKRANESI, 7. janúar: — Síðan
sjúkrahús Akraness tók til starfa
hefur það æ meir færst í vöxt
að konur fæddu börn sín þar.
Þykir það margra hluta vegna
hentugri aðstaða fyrir sængur-
konurnar og einnig hagkvæm-
ara fyrir heimilin.
Á síðastliðnu ári fæddust 112
börn á Akranesi og flest þeirra á
sjúkrahúsinu. Yfir jólahátíðina
voru skírð á Akranesi 35 börn.
— Oddur.
Frá stjórn Apótekarafélags
íslands:
IMORGUNBLAÐINU frá 7. jan.
er þess getið, að Lyfsalafélag
íslands hafi stefnt nokkrum
| verzlunum fyrir sölu á fjörefn-
um, hvítlaukspillum og kössum
með hjúkrunarvörum. — í tilefni
af þessu vill stjórn Apótekara-
félags íslands taka eftirfarandi
■ fram.
! Okkur er ekki kunnugt um
neitt félag er heiti Lyfsalafélag :
íslands. Stéttarfélag Apótekara
heitir Apótekarafélag íslands.'
Það skal tekið fram, til að fyrir-
byggja misskilning, að á sínum
I tíma, áður en félagið var stofn-
að, var leitað álits Björns Guð-
finnssonar prófessors í íslenzku 1
um orðin apótek, apótekari ann- *
arsvegar og orðin lyfjabúð og
lyfsali hinsvegar. Samkvæmt
skriflegu áliti prófessors Björns
Guðfinnssonar eru orðin lyfjabúð
og lyfsali ekki fullnægjandi yfir
hugtakið apótekari og apótek, og
I því réttara að nota þau orð í
íslenzku máli. Hver og einn er
selur lyf er lyfsali, t. d. Björn ,
Jónsson í verzlun Halla Þórarins,
sem selur olíukapsla við ýmsum
sjúkdómum. Hann getur kallað
sig lyfsala þegar hann selur þetta 1
lyf, en hann getur ekki kallað
sig apótekara, til þess þyrfti
hann að hafa háskólapróf. ,
í viðtali blaðsins við kaup-
mennina um lyfjasölu þeirra er
margt rangfært af skiljanlegum
ástæðum. Það sem skeð hefur er
það að kærð var hin ólöglega
lyfjasala á Sanasol, Adesol, um-
búðakössum er innihalda lyf, svo
og gelatinköpslum er innihalda
olíu til læknipga á vissum sjúk-
dómum, og verzlún Halla Þór-
arins selur sem laukþillur.
í viðtali við kaupmennina kem-
ur fram að þeir álíta Sanasol og
Adesol aðeins safa ýmissa ávaxta
og jurta, og sé hér aðeins um
neyzluvöru að ræða. Væri svo, er
ekkert við það að athuga. En
saman við þessa saft er bætt
mörgum lyfjum, sem öll eru tek-
in upp í lyfjaskrána og apótek-
um fyrirskipað að selja eftir
ákveðnum reglum. Þessi lyf eru
notuð til lækninga á ýmsum
sjúkdómum, og er öllum óheim-
ilt að selja þau nema apótekur-
um.
Umbúðakassar þeir sem kært
var yfir innihalda meðal annars
joðáburð, sárasmyrzli er inni-
heldur lyf eins og benzocain,
chlorbutol o. fl., og er afgreiðsla
slíkra lyfja háð ákvæðum sér-
stakra reglugerða.
Hvítlaukspillur. — Yfir sölu á
hvítlaukspillum hefur aldrei ver-
ið kært. En verzlun Halla Þórar-
ins var kærð fyrir að selja Knob-
lauchölkapsla, sem auglýstir hafa
verið sem „Hvítlaukssafi í belgj-
um, margra meina bót“. Hér er
um að ræða olíukapsla sem sam-
kvæmt áletrun á umbúðunum
eru lyf gegn margskonar sjúk-
dómum, svo sem æðakölkun, of
háum blóðþrýstingi, minnisleysi,
svefnleysi, magaþyngslum, treg-
um hægðum, gyllinæð, gigt o. fb
Að endingu viljum við taka
fram að samkvæmt íslenzkum
lögum eru gerðar strangar kröf-
ur til apótekara um allt er varð-
ar sölu og meðferð lyfja. Þegar
svo kaupmenn, sem enga þekk-
ingu hafa á lyfjum, fara að aug-
lýsa þau sem neyzluvörur og
allra méina bót, er lengra gengið
en við teljum að við getum horft
aðgerðarlausir á. Að sjálfsögðu
stæði öðrum nær að kæra yfir
þessu og hafa eftirlit með hinm
ólöglegu lyfjasölu, sem á sér dtað,
því það eru talsverð brögð að
því að merin fáist við sölu á lyfj-
um án þess að hafa þekkingu né
rétt til þess.
ir Molanders eru „Sweden-
hielms“, eftir leikriti Strind-
bergs, „Intermezzo“ með Gösta
Ekman og Ingrid Bergman og
„Eva og andlitslausa konan“.
UM MENNTASKÓLA-
NEMENDUR í STOKKHÓLMI
„Þrjózka" fjallar um mennta-
skólanemendur í Stokkhólmi,
ástir þeirra og örlög. Aðalhlut-
verkin leika tveir yngstu laik-
arar Svía, Per Oscarsson og
Harriet Andersson. Bæði eru.
þau þekktir leikarar og einkum
hefur Per Oscarsson hlotið mik-
ið lof fyrir túlkun sína á Hamlct
í Gautaborg í fyrra.
„MAN OF ARAM“
Þar næsta mynd, sem Filmía
sýnir heitir „Man of Áram“, eftir
Bandaríkjamanninn Robert Fla-
herty og verður hún sýnd eftir
hálfan mánuð eða dagana 22. og
23. janúar.
bandalagið
ÞRJÚ af fimmtán ríkjum í hinu
væntanlega Vestur-Evrópu banda ;
lagi hafa staðfest Parísarsamning
ana, en það éru Bretland, Nor-
egur og ísland. Fulltrúadeildir
franska og ítalska þingsins hafa
samþykkt staðfestinguna fyrir
sitt leyti, staðfesting öldunga- ’
deildar ítaliuþings er talin trygg,
og öldungadeild franska þingsins
fær málið til meðferðar, sennilega
í marz.
Þýzka þingið (Bundestag) hef-
ur samþykkt stefnuna, sem tekin
var með gerð Parísarsamning-
anna, en endanleg staðfesting á
þeim er ekki að vænta fyrr en
í febrúar.
Staðfesting hefir enn ekki ver-
ið samþykkt í Bandaríkjunum
og Kanada og þessum löndum
öðrum: Danmörku, Hoílandi,
Belgíu, Luxemburg, Portúgal,
Grikklandi og Tyrklandi.
Helzti árangur samninganna
verður stcfnun 500 þús. manna.
þýzk hers. Ekki er gert ráð fyrir
að herinn verði kominn á lagg- ■
irnar fyrr en í lok árs 1957.
PARIS, 7. jan.: — Þ. 17. janúar
hefjast í París samningar Vestur-
Evrópu þjóðanna um vígbúnað-
armál. Það varð kunnugt í gær,
að franska stjórnin ætlar að«
leggja til að stofnað verði sam-*«
eiginlegt vigbúnaðarráð Frakka,
Breta, Þjóðverja, ítala og Bene-
luxlandanna og að ráð þetta fái
vald til þess að ákveða í ýmsum
greinum hvaða vopn verði fram-
leidd til herja þessara landa. Er
hér um að ræða nokkurskonar
eftirlitsnefnd með vígbúnaði,
einkum með vígbúnaði Þjóðverja.
Fregnir frá London í kvöld
herma að brezka stjórnin muni
ekki telja sér fært að vera aðili
að vígbúnaðarráði, svipuðu því,
sem um getur í tillögum Frakka.
ÖfluSu vel
SANDGERÐI, 7. jan.: — Héðan
réru níu bátar i gærkvöldi og
öfluðu vel. Voru þeir með 5—8
tonn. Þeir munu allir róa í kvöld
og nokkrir fleiri.