Morgunblaðið - 12.01.1955, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 12. jan. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
7
í SAF J ARÐARBRÉ F
ísafirði 10. janúar.
ARIÐ 1954 mun hafa verið flest-
um ísfirðingum hagstætt ár.
Atvinna var með meira móti, en
oft áður, og mun fjárhagsafkoma
fólks yfirleitt hafa verið sæmi-
lega góð. Atvinna var þó nokkuð
misjöfn, eins og alltaf vill verða
í bæjum, sem að mestu leyti
byggja afkomu sína á stopulum
Bjávarafla. Framkvæmdir varn-
arliðsins í Aðalvík tóku mikið af
vinnuafli til sín, þegar þær byrj-
uðu í vor. Varð þá nokkur skort-
ur á vinnuafli við framleiðslu-
störfin, en þegar þeim fram-
kvæmdum var hætt í haust, varð
vart nokkurs atvinnuleysis. í
desember var atvinnuástand aft-
ur á móti með betra móti, sem
að mestu leyti byggðist á því, að
fjöldi aðkomuskipa lagði afla
Binn hér á land til vinnslu, og
skapaðist við það mikil atvinna.
VÉLBÁTAÚTGERÐIN
DREGST SAMAN
Sjávarútvegurinn hefir gengið
misjafnlega síðast liðið ár. Útgerð
vélbáta frá ísafirði hefir stöðugt
dregizt saman hin síðari árin. Er
meginorsök þess minnkandi afla-
magn bátanna á vetrarvertíðinni
og alger aflabrestur á síldveiðum.
Síðastliðinn vetur voru aðeins
gerðir út fimm bátar með línu
frá ísafirði, en auk þess voru 4
ísfirzkir bátar gerðir út frá ver-
stöðvum við Faxaflóa, ýmist með
línu, net eða botnvörpu. Til sam-
anburðar má geta þess, að á ver-
tíðinni 1948, fyrir sex árum, voru
gerðir út 14 bátar frá ísafirði og
veturinn 1953 voru þeir 10.
Aflabrögð vélbátanna s.l. vetur
voru í heild sinni lakari en árið
áður í öllum verstöðvunum við
Djúp. Þorskafli var að vísu held-
ur meiri, en steinbítsafli hins
vegar minni, þannig að meðal-
afli í róðri varð allstaðar minni
en árið áður. Heildarafli þessara
5 báta var 1175 tonn, og er það
helmingi minna aflamagn, en
kom hér á land á vertíðinni 1953.
Meðalafli í róðri yfir vertíðina
var 3728 kg. Er það 541 kg. minna
en á vertíðinni 1953, og má af
því nokkuð marka, hvert stefnir
með útgerð vélbáta héðan frá
ísafirði, ef ekki verða gerðar ráð-
stafanir til friðunar fiskimiða
línubátanna. Útlit er fyrir, að
aðeins tveir af stærri bátunum
verði gerðir út héðan á vertíð-
inni í vetur. Er annar báturinn
um það bil að hefja róðra, en
hinn báturinn byrjaði róðra um
miðjan nóvember og aflaði sæmi-
lega, um 4 tonn í róðri. Auk þess
hafa svo 4 smærri bátar stundað
róðra héðan í haust.
3 ÞÚS. TONN TIL HERSLU
Togaraútgerðin gekk eftír at-
vikum sæmilega á árinu og skap-
aði að venju mikla atvinnu, enda
lögðu bæjartogararnir allan afla
sinn á land hér á ísafirði Stund-
uðu báðir togararnir ísfiskveið-
ar megin hlutann úr árinu, nema
hvað Sólborg var á saltfiskveið-
um í tvo mánuði yfir vertíðina.
Afli togaranna fór að verulegu
leyti til vinnslu í frystihúsunum
hér á ísafirði og í nágrenninu.
Nokkur hluti aflans fór einnig
til herzlu. Mun láta nærri að s.l.
ár hafr verið hengd upp til
herzlu rúm 3 þús. tonn af fiski.
Er það helmingi meira íiskmagn
en árið áður. Hefir skreiðarfram-
leiðslan yfirleitt lánazt vel hér,
og er útlit fyrir, að hún muni
heldur aukazt á næstu árum.
Saltfiskverkun var aftur á móti
með minnsta móti á árinu, og
veldur þar mestu um, að ekki
hefir reynzt fært að fá mannskap
á togarana til saltfiskveiða.
MIKIL ATVINNA
VIÐ RÆKJUNA
Þrír bátar stunduðu rækju-
^ Vélbátaútgerðin dregst saman — Skreiðarframleiðsían
\ vexti — Góður afli á rækjuveiðum — Iðnaðurinn færir
út kvíarnar — Dýpkun innsiglingarinnar — Togara-
útgerð og fiskiðnaður
ísafjarðarkaupstaður
veiðar mestan hluta ársins, og
var afli þeirra yfirleitt ágætur.
Var aðeins hlé á veiðunum í júlí-
mánuði, en það er sá tími, sem
rækjan fer úr skelinni, og er hún
þá ónothæf. Hafa því 50—60
manns haft nokkuð stöðuga vinnu
allt árið við hagnýtingu rækj-
unnar. Hefir hún bæði verið fryst
og soðin niður, og virðist mark-
aður fyrir rækjuna vera orðinn
nokkuð öruggur, bæði í Ameríku
og Evrópu. Rækjan hefir öll ver-
ið unnin í rækjuverksmiðju
þeirra Guðmundar Karlssonar og
Jóhanns Jóhannssonar.
IÐNAÐURINN FÆRIR
ÚT KVÍARNAR
Iðnaður og verzlun hafa geng-
ið vel á árinu, og hefir iðnaður-
inn sérstaklega fært út kvíarnar.
í Skipasmíðastöð M. Bernharðs-
sonar h.f. hafa að staðaidri unnið
um 35 menn við nýsmiði og við-
gerðir véíbáta. Voru á árinu sjó-
settir þaðan þrír nýir vélbátar,
samtals 124 rúmlestir. Hafa þá
verið byggðir 23 vélbátar í skipa-
smíðastöð M. Bernharðssonar frá
því hún hóf starfsemi sína. Fvrsti
vélbáturinn, sem hleypt var af
stokkunum á þessu ári, var m/b
Friðbert Guðmundsson, en hann
var sjósettur 1 febrúar í vetur.
SKIPASMÍÐARNAR
í desember voru sjósettir tveir
nýir bátar frá stöðinni. Freyja II,
38 rúmlestir að stærð, eign sam-
nefnds fiskveiðahlutafélags í Súg
andafirði, og Vilborg, sem er 48
rúmlestir, eign Alberts Bjarna-
sonar útgerðarmanns í Keflavik.
Er það fjórði báturinn, sem hann
lætur byggja fyrir sig hér á ísa-
firði. Báðir þessir bátar eru
byggðir úr eik, og eru þeir
hin vönduðustu skip. í bátunum
er 240 ha. G.M. díselvél og eru
Eftir Jón Pál
Halldós-sson
ftéffarifara Mbl.
á IsaíirÖi
þeir báðir búnir fullkomnustu
tækjum, svo sem fisksjá og dýpt-
armæli. Á m.b. Vilborgu var bæði
stýrishús og vélarreisn byggt úr
stáli. Telur eigandi bátsins, að
það sé mjög hentugt á bátum,
sem hafa hraðgengar vélar, en
þær ganga, sem kunnugt er mjög
heitar, og hefir því oft reynzt
erfitt að þétta vélarhúsið og því
nokkuð viljað bera á leka. Teikn-
ingar af bátunum gerði Eggert B.
Lárusson, skipasmíðameistari, en
yfirsmiður var Marzellíus Bern-
harðsson, skipasmíðameistari.
Nú um áramótin var lagður
kjölur að tveim 15 tonna vélbát-
um í stöðinni. Fer annar bátur-
inn til Norðfjarðar, en hinn til
Reykjavíkur.
DÝPKUN INNSIGLINGAR-
INNAR
Á árinu var unnið að ýmsum
merkum framkvæmdum, sem
mikla þýðingu hafa fyrir allt at-
vinnulif í bænum. Verður þar
fvrst að telja dýpkun innsigling-
arinnar um Sundin, sem iokið var
við 12. febrúar s.l. Mun sá dagur
ávallt verða talinn merkisdagur
í samgöngumálum Ísí'irðinga. Má
öllum ljóst vera, hversu geysilega
þýðingu það hefir, að skip geti
óhindrað komizt inn og út um
höfnina á hvaða tíma sólarhrings
ins sem er, en þurfa ekki alltaf
að vera háð sjávarföllum. Áður
en innsiglingin var dýpkuð, var
höfnin raunverulega lokuð öilum
stærri skipum, þ. á m. togurun-
um, 10 tíma úr sólarhringnum, og
tapaðist oft við það dýrmætur
tími, sem skipin þurftu að bíða
eftir flóði, svo að ekki séu nefnd
þau skip, sem fóru heldur til
annara hafna, til að fá afgreiðslu.
Jafnhliða dýpkun innsiglingar-
innar var landrými hafnarinnar
stórlega aukið, þar sem mikill
hluti af uppmokstrinum fór til að
fylla upp athafnasvæði hafnar-
innar.
FISKVERKUNARSTÖÐ
ÍSFIRÐINGS
Lokið var við að útibyrgja fisk
verkunarstöð ísfirðings h.f. við
hafnarbakkann í Neðstakaupstað
og var neðsta hæð hússins tekin
til notkunar í fyrra vor. Verður
væntanlega hægt að taka hinar
tvær hæðirnar til notkunar mjög
fljótlega. Verður þar komið fyrir
saltfiskþurrkun og veiðarfæra-
geymsiu, en auk þess verður
hluti af miðhæö hússins notaður
í sambandi við fyrirhugað frysti-
hús, sem ætlunin er að félagið
reisi á hafnarbakkanum.
Freyja II, næst síðasti báturinn, sem skipasmíðastöð Marselíusar
Bernharðssonar á ísafirði smíðaði á siðastliðnu ári. Báturinn var
smiðaður fyrir Súgfirðinga.
ÍSFRAMLEIÐSLA
í sumar iét Hraðfrystihúsið
Norðurtangi h.f. setja upp 2 ís-
vélar í hinu nýja fiskverkunar-
húsi, sem félagið xæisti í fyrra
sumar. Þá hefir Olíuverzlun ís-
lands h.f. látið setja upp 1000
tonna olíutank fyrir jarðolíu, og
er olían nú afgx-eidd til skipanna
við hafnarbakkann, á sama tíma
og önnur afgreiðsla fer fram.
Hafa báðar þessar framkvæmdir
miög breytt til batr.aðar allri að-
stöðu til afgreiðslu togara hér á
ísafirði.
LÝSISGEYMSLA
OG SMÁBÁTAKÖFN
Þá má nefna, að Fiskimjöl h.f.
lét setja upp 300 tonna lýsisgeymi
við fiskimjölsverksmiðju sína á
Torfnesi, og bætir það stórlega
aðstöðu verksmiðjunnar, til að
taka við síld og öðrum feitfiski
til vinnslu. Einnig var unnið að
endurbótum á báðum frystinús-
unum.
Á vegum bæjarsjóðs voru hafn
ar framkvæmdir við smábáta-
höfn í Dokkunni. Er ætlunin að
hlaða þar fram grjótgarð, sem á
að vera sjóvamargarður fyrir
ti'illubátana.
SíMAKERFIÐ ENDURNÝJAB
í sumar lét Landssíminn end-
u'-nýja allt innanbæjarsímakerf-
ið og voru allar símaleiðslur
settar í iörðu. Var innanbæjarr-,
kerfið orðið fullnotað og útilokað
orðið að fá sima í ýmsum bsejarr.:
hverfum. Ilefir notendasímuna
því fjölgað mjög á þessu ári, og
er nú hægt að koma fyrir um 50Q
s'manúmerum. Þá lét flugmáTa-
stjórnin setja upp radíóvita fvrir
flugvélar í Suðurtanganum og
annan í Bolungavík. Hefir þetta
aukið stórlega örvggið í flug-
samgöngum til bæjarins.
6 ÞTTS. FJÁF SLÁTRAD
Árið var gott til lands og má
segja að afkoma landbúnaðarins
sé með betra móti. Vorið kom
snemma og skilaði gróðri fljótt
fi’am. Varð grasspretta með bezta
móti, heyskapur gekk vel. nýting
hevja var vfirleitt ágæt og liey-
fengur góður. Seinni hluti sum-
arsins var aftur á móti kaldur,
og varð garðagróður því með lak-
ara móti.
Sauðburður gekk vel, og voru
skepnuhöld allgóð. Dilkar voru
þó með lakara móti af fialli í
haust, og er orsök þess talin sú,
hx-e síðari hluti sumarsins var
kaldur. í haust var slátrað hér
um 6000 fiár, en einnig seldu
bændur mikið af gimbrarlömbum
á fjárskiptasvæðin. AHrnikic5 var
unnið að jarðabótum, 'eins óg
undanfarin ár, og hefir orðið tals
verð aukhing á ræktuðu landi.
Það, sem af er vetri, hefir verið
gott. snjólausí að kalla í byggð og
eru bændur bví vel undir vetur-
inn búnir. Áttu margir miklár
fvrningar frá fyrra ári og eins
var hevfeneur eóður í sumar,
enda munu flestir hafa aukið bti-
stofn sinn nokkuð.
^OGARARNIR — STÓR-
VIRKUSTU ATVINNUTÆKIN
Eins og áður er sagt. byggfst
nfkoma ísfirðinga fvrst og fremst
á úteerð og vinnslu sjávarafu-ða,
en vélbátunum hefir fækkað ár
frá ári. Af þessum sökum fer
fiskaflinn si-minnkandi, og sú
atvinna, sem hagnýting aflans í
landi skapar, dregst saman. Á
síðasta ári hafa togararnir í rauh-
inni verið einu stórvirku fram-
leiðslutækin, sem veitt hafa
verkafólki á staðnum atvinnU,
sem um hefir munað, en verö-
iega skortir þó á, að verkafólk
hafi jafna og stöðuga atvinnu.
Hefir hin óti’vgga og stopula at-
vinna gert það að verkum, áð
margar fjölskvldur taka sig ár-
lega upp o" flytja búferlum til
annara staða á landinu, serri >
bjóða upn ó tryggári atvinnu dgö
betri lífskjör. Gean þessari öfug-
bróun virðist það ráð vænlegaSt-
tii úrbóta. að auka verulega
frvstiiðnaðinn og jafnframt þarf
að trvggja fiskvinnslustöðvunum
á ísafirði eg i nágrenninu ve"U-
^ega aukíð hráefni til vinnslu. t e
BYGGING NÝS FTSKJBJUVERS
Togarafélagið ísfirðingur hef-
ir nú í undirbúningi bvggingu’
mvndarlegs hraðfrvstihúss, seriíi
áframhald af fiskverkunarstöði
félagsins við hafnarbakkann Jb
Neðstakaupstað. Hefir félaeið'
sótt um lán til Framkvæmdabank:
Framh. á bls. 11