Morgunblaðið - 14.01.1955, Blaðsíða 16

Veðurúfilit í dag:
[ NA-gola, bjartviðri. Frost víða
j 10—15 stig.
10. tbl. — Föstudagur 14. janúar 1955
Hemingway
Sjá grein á bls. 7.
Eif! berklahæli nægir -1 óefni
komið á geðveikrahælinu
Úr skýrslu rikisspítalanna um
starfsemi þeirra á árinu /954
SKRIFSTOFA ríkisspítalanna hefur látið gera yfirlit um starf-
semi sjúkrahúsa þeirra og hæla, sem ríkið rekur, en þau eru
nú sjö talsins, með samtals 747 sjúkrarúmum. f yfiriitinu er þess
getið að meðaitalsfjöldi sjúklinga á dag í sjúkrahúsum þessum
hafi á árinu 1954 verið 791,7. Við iestur skýrsulnnar kemur í ljós
að Kleppsspítalinn og fæðingardeild Landsspítalans eiga við mjög
ónógan húsakost að búa. Sem kunnugt er, þá er hafin viðbótar-
bygging við Landsspítalann. Aftur á móti fækkar ört tölu sjúk-
linga á báðum berklahælunum. Þykir sýnt að framundan hljóii
að vera rýming annars þeirra, þar sem eitt verður nægjanlegt.
LANDSSPÍTALINN
Skýrsla þessi hefst á allsherjar
yfirliti um sjúklingafjölda árið
1954, á hverjum hinna einstöku
spítala og hæla. í Landsspítalan-
um þar sem eru 180 sjúkrarúm
er meðaltal sjúklinga á dag 190,6.
Þar er legudagafjöldinn að með-
altali á sjúkling 18,1. Þess er að
gæta að Fæðingardeildin er hér
talin með og færir mjög niður
töluna.
LANGLEGUSJÚKLINGAR
ÚR LANDSSPÍTALANUM
Varðandi legudagafjöldann má
geta þess að þar er mikill fjöldi
langlegusjúklinga, en á þessu
mun verða breyting áður en langt
um líður. í hinni nýju heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur og í
Sjúkrahúsinu og Sólvangi verða
sérstakar deildir fyrir langlegu-
sjúklinga.
Alls komu í Landsspítalann á
árinu 3.667 sjúklingar og heim-
fararleyfi fengu 3.587.
f Landsspítalanum létust á ár-
inu 77 manns. í röntgendeild
spítalans komu alls 10.587 sjúk-
lingar. Þar af voru röntgenskoð-
anir rúml. 8.900.
VÍFILSSTAÐAHÆLI
OG KRISTNES
í Vífilsstaðahæli eru sjúkrarúm
in 198 segir í skýrslunni, og með-
alfjöldi sjúklinga þar á dag er
173. Þangað komu á árinu 162
sjúklingar og þaðan fóru 193.
Sex sjúklingar létust í hælinu á
árinu. Norður á Kristneshæli eru
rúm fyrir 73 sjúklinga og þar er
meðalfjöldi á dag 64 sjúklingar.
Þangað komu 39, en fóru 51. Þar
lézt aðeins einn maður.
ATHYGLISVERÐAR
TÖLUR
Mjög athyglisverður saman-
burður fæst, þegar gerð er athug-
un á meðaltali berklasjúklinga á
Vífilsstöðum á árunum 1939—’54.
Árið 1949 er meðaltalið 210, 1951
200. Árið 1953 er hún komin nið-
ur í 185 og blaðinu er kunnugt
um að nú í ársbyrjun er talan
komin niður í 140.
Varðandi Kristnes er meðal-
talsfjöldi sjúklinga þar nú 55.
af 44 í sjálfri Fæðingardeildinni.
En þangað komu alls á árinu
2.063 konur og börn. Fæðingar
þar urðu alls 1558 og voru tví-
burafæðingar 20. 791 sveinbörn
fæddust og voru 15 þeirra and-
vana og meybörn voru 787 og 17
andvana.
FÁVITAHÆLIN
Á fávitahælunum í Kópavogi
og á Kleppsjárnsreykjum eru
rúm fyrir 52 sjúklinga og voru
þau fullskipuð allt árið og kom-
ust færri að en vildu.
Suður í Kópavogi er nú langt
komið bygging nýs fávitahælis
fyrir konur og er það tekur tíl
starfa mun hælið að Kleppjárns-
reykjum verða lagt niður. Það
sem fyrir er í Kópavoginum er
eingöngu fyrir karla.
Tala holdsveikra sjúklinga er
nú komin niður í 6 og lézt einn
á árinu, en enginn bættist við.
Spör eiHi
heifa vafaiS
SPÁÐ er áframlt<ildL.udU frosthark-
um og fólk á hita.vcitu»v«c&«tu ætli
að taka honduux saxuau um a3
spara Iieita vatr.ið *\o v-ecu i'ötig
eru á. T. d. þarf aó. tal-a Í jrír mcð j
öiiu, að vatu sé- látið strvvrasa inn
i húsin um naUux.
Ilitaveitan skýiði biaðfea wo. frá
i gærkvöldi, að klœfckati t.ti'ívga 2 í
gær heíð’u alíir geymarnii-« ívskju- |
hlíð verið tómlr «Snir. V*r því i
mjög viða vatndaiut á [aitavcitu- |
svæóin s.ðtlegis í ga'v. i
___________________ i
!
SVO lítil síld var fryst til beitu,
að sums staðar vantar beitusíld
með öllu. Er nú í ráðí að á þessu
verði ráðin bót mað því að flytja
inn norska síld.
Beitunefnd hefur tílírynnt, að á
laugardaginn verði útgeiðarmenn
að hafa ákveðið sig í beítukaupum.
Er ekki talið ósennilegt, að fluttar
verði inn 10—15 þúsund tunnur
beitusíldar.
6D færeyskir
I DAG er Gullfoss væntanlegur að
utan, en á heimleiðinni hafði skip-
ið viðkomu í Þórshöfn í Færeyji^n,
til þess að taka þar færeyska sjó-
menn, sem ráðnir hafa verið hing-
að á fiskibáta og togara. — Voru
60 þeirra ferðbúnir, er Gullfoss
kom til Þórshafnar, og koma þeir
með skipinu kl. 4 í dag. En full-
trúar útgerðarmanna munu ráða
milli 200—800 Færeyinga.
<v-
Baráttunni gegn berklaveikinni hér á Iandi hefur miðað svó vel
áfram, að spurningin um hvort ekki sé rétt að taka Kristneshæli
til annarra nota er nú mjög ofariega á baugi. — Þcssa mynd af
heilsuhælinu í Kristnesi tók ijósmyndari Mbl. úr flugvél í sumar.
Aður en langt um líður
hijóta heilbrigðisyfirvöldin að
taka ákvörðun um hvað gera
skuli við berklahælin og
spurningin er þá sú, hvort
ekki muni vera rétt að flytja
sjúklingana af Kristnesi til
Vífilsstaða og taka Kristnes-
hæli til annarra afnota t. d.
sem geðveikrahæli. Því á
Kleppi, sem er stærsta sjúkra-1
hús landsins með 270 sjúkra-!
rúm, var meðaltalsfjöldi sjúk-
linga á dag, í fyrra á ári, 303.
Þangað komu 142 sjúklingar
og þaðan fóru 144. Má öllum
ljóst vera af þessum tölum,
hve brýn og knýjandi nauð-
syn er á fleiri sjúkrarúmum
fyrir geðveika menn.
FÆÐINGARDEILD
í Fæðingardeild Landsspítal-
ans og kvensjúkdómadeild henn-
ar eru alls 54 sjúkrarúm og ,þar
Frosthörkurnar ná
suður um Evröpu
-J\ulÁar
etnrucj
ENGU verður nú um það spáð,
nær muni draga úr frostunum,
þótt nokkuð hafi úr þeim dregið
hér á landi í gærdag. Klukkan sex
í gærkvöldi var 7—10 stiga frost
með ströndum fram, en í innsveit-
um 12—16 stiga frost, en þá mæld-
ist mest frost á Þingvöllum og í
Möðrudal 19 stig, en í gærmorg-
un var 28 stiga frost í Möðrudal,
og mun ekki hafa fyrr á þessum
vetri og ekki heldur í fyrravetur
hafa mælzt svo mikill kuldi hér á
landi.
Veðurstofan skýrði Mbl. svo frá
í gærkvöldi, að hinn kaldi pólar-
ÍdandaríLjanam
vindur lægi allt frá Grænlandi og
suður um Norðurlönd og allt til
Mið-Evrópu. — í gærkvöldi var
ekki ákaflega kalt í Scoresbysund,
„aðeins“ 11 stiga frost. Þá voru
14 stig hér í Reykjavík og í Stokk-
hólmi 10 stig. Frost var sex stig
norður á Jan Mayen, tvö stig í
Skotlandi og í Þýzkalandi var hiti
um frostmark. 1 Danmörku eru
miklir kuldar og fannkomur.
Vestur í Bandaríkjunum eru
einnig kuldar um þessar mundir,
en svalt pólloftið frystir allt suðúr
að Los Angeles.
SJÓSLYSIÐ ÚT AF VESTFJÖRÐUM
Þessi mynd er af vélbátnum Súgfirðingi, hér í Reykjavíkurhöfn,
tekin daginn sem eigendur hans á Suðureyri, Óskar Krist jánssom
og fleiri tóku við bátnum, í októbermánuði síðastl.
— Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.
Tveir hásetar á stjórnpalli
en skipstjóri í kortaklefa
Sjcpróí á ísafirði í gær og Sialda áfram í dag
ísafirði, 13. janúar.
SJÓPRÓF hófust kl. 10 í morgun, vegna slyssins, er vélbáturinn
Súgfirðingur var sigldur niður út af Súgandafirði í gær. Mætti
skipstjóri Súgfirðings, Gísli Guðmundsson fyrstur í réttinum og
gaf skýrslu um slysið, en síðan mættu þeir tveir skipverjar á
Súgfirðingi er af komust. Var skýrsla Gísla samhljóða viðtali því,
er birt var við hann í Morgunblaðinu í dag.
VAR Á STJÓRNPALLI ÞREM
MÍN. ÁÐUR EN SLYSIÐ VARD
Eftir hádegið í dag mætti skip-
stjóri enska togarans fyrir rétt-
inum. Skýrði hann svo frá, að
hann hafi lagt af stað kl. 5.40 um
morguninn og stefnt í aust-norð-
austurátt. Hafi hann svo gengið
til svefns. Kl. 10 um morguninn
hafi hann aftur komið upp og
verið á stjórnpalli þar til þrem
mínútum áður en slysið varð.
ásamt tveimur hásetum sínum.
SÁ EKKERT í RATSJÁNNI
Hafi hann þá farið inn í ratsjár
klefann og litið í ratsjána, sem
þá hafi verið stillt á þriggja mílna
svið. Kvaðst hann ekkert hafa
séð í ratsjánni. Hafi hann síðan
skipt henni yfir á 45 mílna svið
til þess að athuga stöðu skipsins.
ST YSID UM GARÐ GENGIÐ
Úr því hafi hann heyrt hring-
ingu frá vélarsímanum, en þegar
hann hafi komið fram, hafi slysið
þegar átt sér stað. Skipstjórinn
staðfesti, að skyggni hafi verið
hálf til ein míla.
SÁ BÁTINN UM LEIÐ OG
ÁSIGLINGIN VARÐ
Einnig mættu í réttinum þeir
tveir hásetar, sem voru á stjórn-
palli togarans, þegar slysið varð.
Sagðist annar þeirra hafa staðið
við opinn glugga bakborðsmegin,
en ekki hafa séð neitt til bátsins.
Hinn hásetinn kvað sig hafa stað-
ið við stýrishjólið. Taldi hann
sig hafa séð bátinn rétt í því að
ásiglingin varð. Hafi hann þá þeg
ar beygt á stjórnborða en þá hafi
togarinn verið kominn það nærri
bátnum, að það hafi verið um
seinan.
Sjópróf stóðu yfir í allan dag
og verður þeim haldið áfram í
fyrramálið. — Jón.
r
Anægjulegur nýjársfagnaður
Sjálfsfiæðiskvennafél. Hvafar
SJ ÁLFSTÆÐISKVENN AFÉL AGIÐ HVÖT hélt nýjársfagnað
sinn í Sjálfstæðishúsinu s. 1. miðvikudagskvöld. Var fjöl-
menni mikið á samkomunni sem var í alla staði hin náægjuleg-
asta. Mættu þar félagskonur ásamt mönnum sínum og vinkonum
og má segja að andi áhuga og einingar hvíldi yfir samkomunni
allri.
GÓÐ SKEMMTIATRIÐI
Samkoman hófst með því að
spiluð var félagsvist og var hvert
borð setíð við spilamennskuna
sem var hin ánægjulegasta. Að
henni lokinni var úthlutað mjög
góðum verðlaunum.
ÁVARP FORMANNS
Að því loknu ávarpaði formað-
ur Hvatar, frú Guðrún Jónasson,
samkomugesti. Hvatti hún félags-
konur til að standa vel saman
og vera vel á verði fyrir hags-
munamálum Sjálfstæðisflokks-
ins. Ef allir stæðu sem einn mað-
ur.í þeirri baráttu mundi öllum
vel vegna. Var gerður góður róm
ur að máli formanns og hann
hylltur óspart með lófataki.
DANSAÐ TIL KL. 1
Eftir ávarp formanns var sezt
að sameiginlegri kaffidrykkju.
Að lokum var stiginn dans til
kl. 1. Má áreiðanlega fullyrða að
samkomugestir skemmtu sér hið
bezta og fóru heim glaðir og
ánægðir.
ÞRÝSTILOFTSBÍLAR
DETROIT. — Ford-verksmiðjurn-
ar tilkynntu, að þær hefðu byrjað
tilraunir með bila, sem knúnir
eru þrýstiloftshryflum af túrbínu-