Morgunblaðið - 21.01.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 21. jan. 1955

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
''óc

ÚR DAGLEGA LÍFINU
Þ
Uppsögn loitferðasamningsins
milli íslands og Svíþjóðar
HVAÐ sem segja má um upp-
sögn sænsku ríkisstjórnarinn-
ar á loftferðasamningnum milli
íslands og Svíþjóðar munu þó
flestir vera sammála um, að tím-
inn, sem stjórnin hefur valið til
hennar er dálítið einkennilegur.
Einmitt þegar fulltrúar allra að-
ildarríkja Norðurlandaráðsins,
og allir forsetar ráðsins, hafa lagt
fram tillögu um samvinnu ríkis-
stjórna landanna, um bættar sam
göngur milli íslands og hinna
Norðurlandanna, tekur sænska
stjórnin sig til, og segir upp þess-
um samningi um loftferðir milli
Svíþjóðar og íslands.
Um það getur engum bland-
ast hugur, að það er einmitt
fiugið, sem hefur stórbætt
samgöngurnar milli íslands og
Skandinavíu síðan síðustu
styrjöld lauk. Og það eru ís-
lenzku flugfélögin, Flugfélag
íslands og Loftleiðir, sem hafa
haldið flugsamgöngunum uppi
milli þessara landa að lang-
samlega mestu leyti. S4S, hið
sameiginlega flugfélag Svía,
Norðmanna og Dana, hefur
hér nú ekki einu sinni við-
komu. Engu að síður virðist
uppsögn loftferðasamnings
okkar við Svía runnin undan
rifjum þess.
Það skal tekið fram, að flestir
íslendingar hafa alltaf litið á
stofnun SAS sem myndarlegt og
raunhæft átak I norrænni sam-
vinnu. Starfsemi félagsins hefur
einnig verið með miklum mynd-
arbrag og er óhætt að fullyrða, að
það sé meðal fremstu flugfélaga
heimsins. Það er því mjög óvið-
eigandi að þetta stóra og mynd-
arlega norræna flugfélag skuli
verða til þess, að hefja óþarfar
og ástæðulausar ýfingar við lítið
íslenzkt flugfélag, sem sýnt hef-
ur mikinn dugnað og framtak á
undanförnum árum. Hvorki Loft-
leiðir né íslenzka stjórnin hafa
brotið eitt einasta ákvæði loft-
ferðasamnings okkar við Svía.
Vegna þess að SAS þykist ekki
hafa nógu góða samkeppnisað-
stöðu við Loftleiðir á flugleið-
inni Norðurlönd — New Vork
íær það sænsku stjórnina til þess
að segja þessum samningi upp,
svo að segja upp úr þurru. Eng-
ar viðræður eru reyndar um mál-
ið áður en uppsögn er send. Eng-
in tilraun er gerð til þess að hag-
nýta ákvæðin um gerðardóm,
sem í samningnum eru.
Það er sannarlega skiljanlegt
að þessi aðíerð hefur vakið
nokkra undrun hér á landi, og
jafnvel ugg u:n það, að einhver
maðkur kunni að vera í mysunni,
einhver brotalöm kunni að vera
á norrænni samvinnu.
Sænska blaðið Göteborgs
Handels & Sjöfartstidning birti
einnig fyrir skömmu mjög ýtar-
lega grein um málið. Deildi það
hiklaust, bæði á SAS og sænsku
stjórnina, fyrir að hafa komið
miður drengilega fram gagnvart
lítilli norrænni þjóð. Komst blað-
ið þá m. a. að orði á þessa leið:
„Það er nú aðeins tíma-
spursmál, hvenær þýzk flug-
félög taka til starfa. Mun SAS
sem hefur fundið svo mikið til
undan samkeppni Loftleiða,
Braathens og annara minni
flugfélaga, þá geta staðið sig
í samkeppninni við öflugri
brezka og þýzka keppinauta?
ETTA var ósköp venjuleg bif-
reið, sportmódel, 25 ha. og
svo sem ekkert sérstakt við hana,
nema það að brezkur liðsforingi,
í skjóli þess að vera formaður
sendinefndar til Sovétríkjanna,
ferðaðist í honum, með fullu
leyfi rússneskra yfirvalda.
Auðvitað þótti mörgum gaman
að sjá bifreiðina, en hún var ætíð
grunsamleg í augum Rússanna.
Ég man eftir því, þegar ég kom
að fyrstu varðstöðinni á leiðinni
Helmstedt-Berlín veturinn 1950,
en þar skeði hlálegt atvik.
j^ara ijjir
járntja
— Hvað er þetta?
— Það er bifreiðin mín.
— En skjöl yðar segja að þér
séuð háttsettur í hernum. Hvar
er herbifreið yðar? Hvar er bif-
reiðarstjóri yðar? Hvar er að-
stoðarmaðurinn?
Vörðurinn við hliðið tók við
skjölum mínum og athugaði þau.
Hann var að því kominn' að
segja mér að fara þegar hann
skyndilega veitti bifreið minni
athygli, mjallahvítri og
Ætli sænska stjórnin treysti legri.
sér þá til að segja upp loft-
ferðasamningum við Stóra- -
Bretland og Vestur-Þýzka-
land? Það er ólíklegt. En samn
ingnum við ísland er sagt upp.
ísland er lítið land og íbúa-
tala þess heldur lægri en íbúa
tala Gautaborgar.“
— Sennilega eru þeir í Berlín
núna, svaraði ég.
Ivan Ivanovits hleypti brún-
um. Hann hringdi á yfirmann
sinn flokksforingjann, sem kom
renni-1 fljótlega, gramur yfir því að
I svefnró hans skyldi vera raskað.
VeU andi ibritar:
i
Þorri gengur í garð.
DAG er fyrsti dagur í þorra.
Almanakið segir okkur, að svo
sé, en þrátt fyrir það munu þeir
vera fleiri, nútíma íslendingarnir,
sem hann fer algerlega fram hjá,
hvað þá heldur að við gerum
nokkuð til að heilsa þorra gamla,
svo sem gert var áður, að góðum
íslenzkum sveitasið. Þorrinn
reyndist bændum oft þungur í
skauti: — þorrinn hristir fanna-
feldinn, fnæsir í bæ og drepur
eldinn — segir í mánaðaþulunni
gömlu. Þess vegna þótti hyggi-
legra fyrir bændur að taka vel á
móti honum, ef ske kynni, að með
því tækist að blíðka hörku
(hans og kaldlyndi. — Fyrsti
til að hernema Tachen-eyjaklas-, þorradagurinn var almennt kall-
ann og ná honum úr höndum kín-. aður „bóndadagur“ og herma
verskra Þjóðernissinna. Hafa þeirjforn munnmæli, að hver bóndi
viðhaft mikinn undirbúning, lát- > hafi átt að fara snemma á fætur
Þannig komst Göteborgs Hand-
eis & Sjöfartstidning, sem er eitt
mest metna blað Svíþjóðar, að
orði um þetta mál. Af ummælum
þess má greinilega marka að
einnig í Svíþjóð er fyrir hendi
skilningur á því, sem gerst hef-
ur með uppsögn loftferðasamn-
ings okkar við Svía.
Barlzt við Kína.
PEKING-stjórnin kínverska hef-
ur nú sent mikinn innrásarflota
B
íslendingar fagna því mjög að
í ýmsum blöðum á Norðurlönd- i
um hefur málstaður þeirra í
þessu máli hlotið mjög eindreg- j
inn stuðning. T.d. birti norska
blaðið Verdens Gang mjög skor-
inorða grein, þar sem mjög var i
deilt á SAS fyrir tilraunir þess
til yfirgangs, ekki aðeins gagn- J
vart Loftleiðum, heldur öðrum
minni flugfélögum á Norður- j
löndum.
ið smíða innrásarbáta og auk þess
hefur sterkur flugher, sem þeir
hafa dregið saman verið nýtileg-
ur til að halda uppi miklum loft-
árásum og mýkja varnarliðið.
Tachen-eyjaklasinn er ekki
mjög þýðingarmikill hernaðar-
lega fyrir kínverska þjóðernis-
sinna. Það eru aðeins fáar af
mörgum eyjurn, sem þeir halda
ennþá rétt við strönd meginlands-
ins. Aðaleyjan er aðeins um 30
km frá ströndinni. Varnir Þjóð-
ernissinna þarna hafa verið til-
tölulega litlar ef miðað er t. d.
við eyjuna Quemoy, sem er miklu
sunnar, um 5 km frá ströndinni,
rétt við hafnarmynni Amoy-
borgar. Fyrr í vetur höfðu kín-
versku kommúnistarnir mjög við
orð að þeir hyggðust innan
skamms gera innrás á sterka ey-
virkið Quemoy, en úr því hefur
ekkert orðið.
Um það hafa heyrst háværar
raddir í Bandaríkjunum, að
þeim beri að fara til liðs við | AJ
kínverska þjóðernissinna, ef( '
þennan dag og „fagna þorra“ eða
„bjóða þorra í garð“.
Efnt til veizlu.
ÓNDINN átti að fara út í ein-
tómri skyrtunni og annarri
brókarskálminni, en draga hina
á eftir sér — og vera ber að öðru
leyti. Siðan átti hann að hoppa á
öðrum fæti þrjá hringi í kring-
um bæinn og viðhafa ákveðinn
formála, sem menn hafa nú
glatað. Húsfreyjan átti svo að
halda vel til bónda síns um dag-
inn og bóndi að bjóða bændum
úr nágrenninu til sín til veizlu.
Það var trú manna, að ef þorri
væri stilltur og frostasamur
myndi vel vora sbr. vísuna:
Þurr skyldi þorri,
þeysin Góa,
votur Einmánuður,
þá mun vel vora.
að svo er ekki, enda þótt þau
séu með ólíku sniði frá því er
áður gerðist. Það mun líka
tíðkast enn þann dag í dag á ein-
stöku sveitabæjum, að gefið sé
pönnuköku- eða lummukaffi á
fyrsta þorradag, hvort sem bónd-
inn hefur unnið sér inn fyrir því
með hinni tilhlýðilegu móttöku-
athöfn um morguninn, sem lýst
er hér að ofan. — En hvað um
það. Við skulum ekki leggja nið-
ur þessa gömlu siði, þeir eru
hluti af arfleifð okkar og fela
í sér þjóðleg verðmæti, sem okk-
ur hlýtur að þykja vænt um og
langa til að varðveita.
K
Stúdentarnir
þagnaðir?
ÆRI Velvakandi!
Hvað heldurðu, að hafi
komið fyrir stúdentana okkar?
í fyrra höfðu þeir komið upp
myndarlegasta söngkór, sem virt-
Höldum í gamla
„bóndadaginn“.
TÍST er, að þorramóttakan er
ekki tekin nándar nærri eins
kommúnistar geri tilraunir til hátíðlega nú eins og áður fyrr,
að hertaka fleiri eyjar. Banda'hún er einn hinna gömlu þjóð-
ríkjastjórn hefur þó ekki legu siða okkar, sem nú eru um
skuldbundið sig til að verja Það bil að deyja út eða alveg
þær eyjar sem næst eru meg- ] dánir með horfnum kynslóðum.
inlandinu, heldur er svo En þó mun það ekki rétt, að
ákveðið, að vernd þeirra nái „bóndadagurinn“ gamli sé okkur
aðeins til Formosu og Fiski- með öllu gleymdur og týndur.
mannaeyja, sem eru nær For- Þorrablótin, sem nú eru haldin
mosu en meginlandinu. Þess víðs vegar um land í byrjun
vegna hafa þeir ekki hlutazt þorrans og færzt hafa jafnvel í
í þessar síðustu skærur. vöxt á undanförnum árum, sýna
Hann leit yfir skjöl mín og síðan
inn í bifreiðina.
— Hvað er þetta? spurði hann.
— Það eru tímarit.
— Hver á að lesa þau?
-Ég.
— Öll?
— Já, öll.
— En eitt væri nóg.
— Nei, ég les ætíð mikið.
— Þá hljótið þér að vera
menntamaður?
t — Nei, en ég vildi gjarnan
vera það.
I — Það er ekki heppilegt að
j lesa mjög mikið. — Hvaða tíma-
rit er þetta?
— Það heitir Saturday Evening
Post og það eru margar góðar
myndir í því.
— Hvar er það prentað?
— í Ameríku.
— Þá eruð þér þræll Banda-
ríkjamanna.
— Lít ég út fyrir að vera þræll?
— Nei, þér eruð klæddur loð-
feldi, svaraði hann.
— Væri ég þræll, ef ég gæfi
yður hann?
— Nei. Ég yrði þá þræll yðar.
— Er það ekki hlægilegt hve
miklu einn loðfeldur getur
breytt?
Hann kærði sig ekki um að
ræða þetta öllu nánar, en sagði:
— Gáfu Ameríkanarnir yður
þessi tímarit?
— Nei, hví í ósköpunum skyldu
þeir gera það?
— Þetta eru áróðursblöð.
— Hvernig vitið þér það ef þér
getið ekki lesið þau?
— Ég les aðeins það sem ég vil
lesa.
Ég spurði nú hvort ég gæti ekki
fengið skjölin mín, en hann hafði
ekki lokið sér af enn og sagði:
— Hver á þessa bifreið?
— Ég á hana.
— Hvers vegna gefur ríkið yð-
ur slíka bifreið?
— Rikið gaf mér hana ekki. Ég
keypti hana sjálfur.
— Hvaðan er hún?
— Hún er brezk.
— Ekki amerísk?
— Nei, ekki amerísk. En nú
verð ég að halda áfram. Get ég
fengið skjölin mín?
Foringinn hikaði andartak, leit
til Ivans og þegar hann sá að
hann sá ekki til, hallaði hann sér
að mér og hvíslaði: — Get ég
fengið lánað hjá yður tímaritið
Saturday Post?
— Já, og þér megið eiga það,
sagði ég og afhenti honum tíma-
ritið og ók á brott.
Þetta var frásögn háttsetts
manns í brezka hernum af við-
ureign hans vjð rússneska „járn-
tjaldsverði". Frásögnin er nokk-
uð stytt.
ist fullur af fjöri og sönggleði.
Ég átti tvisvar þess kost að
hlusta á hann og mér fannst ég
taka mína ungstúdentsgleði á ný.
Ég hef verið að spyrja ýmsa,
hvað valdi þessu, að stúdenta-
kórinn er þagnaður. Einhver
sagði mér, að það myndi vera
vegna áhugaleysis meðal stúd-
enta og svo hins, að þeir hafi
ekki tíma. Getur þetta verið, að
stúdentar hafi ekki lengur tíma
eða áhuga fyrir að syngja?
Gamall stúdent".
Sækstu eftir
góðum félög-
um, og þcir
munu sækjast
eftir þér.
Skákkeppni milli
Reykj avíkur
og Hafnaríjarðar
TAFLFÉLAG REYKJAVÍKUR
gengst fyrir skákkeppni milli
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar á
sunnudaginn kemur. Verður teflt
á sjö borðum, og tefla báðir fram
þekktum skákmönnum. Fyrir-
komulag skákkeppninnar verður
þannig, að hver skákmannanna
hefur til umráða 2 klst. fyrir 40
leiki, en skákinni skal síðan lok-
ið á næstu 30 mín.
Friðrik Ólafsson skákmeistari,
teflir samtímis fjöltefli, við hvern
sem vill, á allt að 30 borðum. En
þeir, sem hug hafa á að reyna sig
við hinn mikla skáksnilling,
þurfa sjálfir að leggja til töfl.
Skákkeppnin hefst kl. 2 að
Þórskaffi og er inngangur frá
Hlemmtorgi.