Morgunblaðið - 23.01.1955, Blaðsíða 2

2
MORGVISBLAÐIÐ
Sunnudagur 23. jan. 1955

Sr, Bjarni Sigurbsson:
Hlekkur, sem ekki
brestur
Höfuðskáld og einn ai öndvegis-
mönnum ísl. menniirgar hylltur
„En sérhver rannsaki verk
fyrir sjálfan sig, en ekki fyrir
aðra.“ Gal. 6,4.
OÚ þörf manns að láta á sér
O bera, að eftir honum sé tekið,
að verða frægur af verkum sín-
um, hún hefur ekki verið ríkari
í annan tíma. Þess vegna þarf
okkur ekki að koma á óvart, þó
að auglýsingabrellan sé einkenni
þessarar aldar. Menn leggja heil-
ann í bleyti til að finna nýjar
leiðir, svo að heyrinkunnugt
verði eigið ágæti. Ef takast má
að skera sig út úr mannhafinu,
svo að athygli veki, þá er marki
náð. Einna átakanlegast er þetta
fyrirbrigði í listaheiminum, þar
sem trúðar og filmstjörnur eru
kunnastar af brellum sínum. En
við þurfum reyndar ekki að seil-
ast eftir sönnunargögnum í til-
tekinn flokk manna, kannski höf-
um við sjálf einhverjar brellur í
frammi okkur til framdráttar.
Heimurinn er hálfærður af
auglýsingabrellum, svo að menn
vita ekki sitt rjúkandi ráð.
HÉR er göfug þreyja á villi-
götum, því að sú ástríða, sem
brennur okkur í barmi og knýr
okkur til að öskra hver í kapp
við annan, er vissulega ekki ann-
að en afskr;æmd eilífðarþrá, ósk
um ódauðleika, sem villzt hefur
á glapstigu; að sínu leyti eins og
þegar fólk vill ekki leggja á sig
að eignast börn, heldur kaupir
sér hund til að sefa þrá eftir
afkvæmi. En eilífðarþráin verð-
ur ekki þögguð niður, jafnvel
þótt brellan takist.
flá
og haldbetra að smíða trausta
akkerishlekki en að ætla sér að
I bjarga þeim, sem akkerisfestin
i brást í nauðum. Það væri hald-
I betra ef unnt væri að smíða eld-
traust hús en bjarga íbúunum,
þegar brennur.
eá
I ------
KKIJR hefur ekki verið heim-
ilað að gera lífið að happ-
drætti. í önn dagsins berast okk-
ur tækifærin upp í hendur hvert
af öðru til að leggja nokkuð af
mörkum til liðsinnis við aðra.
Næst stendur heimili sjálfra okk-
! ar, nágrenni okkar og þjóð. Þar
er ærinn vettvangur starfa og al-
úðar.
I Ungur maður var sæmdur
æðsta heiðursmerki þjóðar sinnar
1 fyrir fræknleik. Hann neitaði að
I bera það og gaf á því þessa skýr-
' ingu: Ég var mesti ónytjungur
j heima, ég lét systur mína og
móður, sem er ekkja, stjana við
| mig. Ég var dauðyfli. Nú hef ég
verið sæmdur heiðursmerki
j vegna afreka, sem ég vann á víg-
velli. Ég ætla mér ekki að bera
það. Fyrst ætla ég heim. Ég ætla
að vinna mig upp heima. Ég
ætla að sýna mömmu, að ég geti
verið góður á heimili. Úr því get
ég borið heiðursmerkið, fyrr
ekki.
Kristi stóðu til boða öll ríki
veraldar og þeirra dýrð, en hann
kaus heldur að verða allra þjónn
og starfa í kyrrþey. Hverjum,
sem fer að dæmi hans, stendur
til boða lífsins kóróna.
Frá sýningu „Gullna hliðsins
KRISTINDÓMUR gefur hverj-
um, sem trúir, vissu um eilíft
líf. Kristindómur er líka meira
en trúin ein eða tiltekin játning,
höfundur hans ætlast til, að við
lifum hann og það vill svo vel
til, áð hann sýnir okkur, hvernig
það megi verða. Að vísu eru
kristnir menn alls ekki á einu
máli um Krist og kenningu hans,
en hvað sem öllum bollalegging-
um líður, er kjarninn einn: Þjón-
usta við aðra er lifandi kristin-
dómur, ekkert getur komið í
hennar stað. Og samstundis
stöndum við með lykil að dyrum
eilífðarinnar í höndum, trúar-
hrögð okkar væru ekki sjálfum
sér samkvæm ella.
fflá
BLÆBRIGÐI þjónustunnar eru
takmarkalaus. Sannleikurinn
er sá, að þjónusta, sem innt er
af hendi í trúmennsku við venju-
leg störf, með þátttöku í kjörum
annarra og fagurri breytni er yf-
irleitt veigameiri og stórum víð
tækari en hin, sem kostar áber
andi áhættu og fórnir. Með
tvennum hætti má bjarga mönn-
um úr sjávarháska. Dáð hetjunn-
ar, sem leggur líf sitt í bráða
hættu til að bjarga skipreka gæ-
farendum er lengi í minnum
höfð, og svo djörf og fögur kann
hún að vera. að aldrei fyrnist.
Enn eru ekki í fyrnsku fallnar
akkerisfestar, þar sem járnsmið-
urinn hafði með eigin hendi hert
hvern hlekk, en dáð hans við
hjörgun þykir trauðla í frásögur
færandi. — Fleyið hrekur af
leið. Örfáar skiplengdir eru milli
þess og hamranna, þar sem æð-
andi öldugammar gnýja við berg.
En sá hlekkur, sem traustar hend
ur hertu við afl, brestur ekki.
Nafn þeirra sést ekki í annálum;
en trúmennskan lifir ekki síður í
eilífðinni, þótt hún sé orpin þögn
þessa heims. — Sá, sem glatar
þreyju sinni að starfa í þjónustu,
af því að hann fær engum borgið
úr sjávarháska í annarra augsýn,
hefur misskilið stefnu lífsins, því
að til þeirrar þjónustu eru aðeins
fáii' kallaðfr: ■ Það er raunsærra'
Fiatbíllimi kom á
miða erekkiseldist
HAPPDRÆTTISBÍLL Bandalags
æskulýðsfélaga í Reykjavík kom
á miða sem óseldur var. Höfðu
forráðamenn happdrættisins
lengi staðið í þeirri trú að vinn-
ingsmiðinn hefði selzt síðasta
kvöldið og var sú trú þeirra
byggð á skoðun sölumannsins er
þá var við miðasölu í bílnum í
Bankastræti. Var auglýst tvívegis
eftir handhafa miðans, en hann
gaf sig ekki fram — og nú er í
Ijós komið, að miðinn seldist
ekki.
í gær óskaði formaður B.Æ.R.
þess getið í blaðinu, að það væri
misminni hjá sölumanni happ-
drættisins, að vinningsmiðinn nr.
17676 hefði selzt síðasta söludag-
inn, því hin löggilta endurskoð-
unarskrifstofa B.Æ.R. fann mið-
ann meðal óseldra miða við taln-
ingu.
M j ólkurf lutnitig-
aniif gengu vomim
framar
VIÐ hina virðulegu athöfn í
Þjóðleikhúsinu s.l. föstudags-
kvöld tóku þeir til máls Guðlaug-
ur Rósinkranz þjóðleikhússtjóri
og Vilhjálmur Þ. Gíslason, for-
maður þjóðleikhúsráðs. Fórust
þeitn orð sem hér segir:
ÁVARP ÞJÓÐLEÍKHÚSSTJÓEA
Herra forseti ísiands, virðulega
forsetafrú, heiðruðu leikhús-
gestir, kæri Davíð Stefánsson"
ENN höfum vér átt ánægjustund
með þér v.ið hið „guiina hiið“ og
íyrir það vii ég ílytja þér þákkir.
Ég held að óhætt sé að full-
yrða, að ekkert islenzkt .leikrit
hafi náð öðrum eins vinsældum
og Gullna .hliðið, ekki aðeins
meðal vor íslendinga heldur og
meðal erlendra þjóða, því auk
þess sem það hefur verið sýnt
hér á landi svo hundruðum skift-
ir, hefur það verið sýnt og flutt
í þrem Norðurlöndunum og í
Bretlandi fjölmörgum sinnum og
hvarvetna hlotið miklar vinsæld-
ir. Það er þvi spá mín. að Gullna
hliðið geymi nafn þitt í hug og
hjarta þjóðarinnar, ekki aðeins
um áratugi heldur um margar
ókomnar aldir.
En hvers vegna er Gullna hlið-
ið svona vinsælt? Það er erfitt
að gefa tæmandi svar við þeirri
spurningu, en ég held að segja
megi, að það sé vegna þess að
það hefur vaxið með þér — skap-
ara sínum — upp úr íslenzku
þjóðlífi og íslenzkri menningú;
það er vaxið úr andlega frjóum
íslenzkum jarðvegi og á þar
öruggar rætur. Þér hefur líka
sannarlega tekizt að klæða það
þeim búningi og blása í það þeim
anda, að það lifir með oss og í
oss. Þú hefur sem sagt hitt nagl-
ann á höfuðið, þegar þú gerðir
þessa listasmíð og fyrir hana
þökkum vér þér í kvöld, með
• r
Davlð Stefánsson ásamt Jóni og kerlingu hans fyrir framan hiS
gullna hlið. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
innar sem þú, og þar átt þú var- þjóðsagna og sérkennilegrar
anlegar. sess. persónusögu.
Loks vil ég þakka þér fyrir | Hann fann ungur sitt eigið
I GÆR gekk vonum framar að
ná saman mjólkinn í austursveit-
um og varð ekki að skilja einn
einasta brúsa eftir. Mjólkurflutn
ingarnir til Reykjavíkur gengu
einnig að óskum. Farið var um
Krísuvík og fór snjóplógur frá
Vegagerðinni á undan. Voru bíl-
arnir komnir upp úr hádegi til
Reykjavíkur. í gær voru alls
fluttir frá Flóamannabúinu 5200
lítrar mjólkur.
Grétar Símonarson forstjóri
Mjólkurbús Flóamanna kvað það
vera von sína að Vegagerðin léti
sem fyrst ryðja Hellisheiðina, en
það munar ótrúlega miklu fyrir
mjólkurfjutningana. Hinir stóru
bílar sem eru með mjólkurtanka,
geta ©uðveldlega farið tvær ferð-
ir á milli þegar Hellisheiðin er
fær, en aðeins eina, þegar aka
verður um Krísuvík:.........- ■
Guðl. Rósinkranz flytur ávarp
því að sýna leikinn, þér til heið-
urs og okkur öllum til óbland-
innar ánægju. Sem ur.dirstrikun
á varanleik verka þinna hafa
nokkrir vinir þinir og leikhús-
ins fært Þjóðleikhúsinu að gjöf
í dag, höggmynd af þér, er geyma
mun í húsi þessu fagra minningu
um þig um ókomin ár. Fyrir
þessa gjöf flyt ég gefendum inni-
legar þakkir.
Kæri Davíð! Um leið og ég
þakka þér fyrir hinn merka skerf
þinn til íslenzkra leikbókmennta
get ég eigi látið hjá líða að þakka
fyrir hin mörgu, dásamlegu ljóð
þín, þvl fuilyrða má og án þess að
gera öðrum rangt til, að ekkert
núlifandi Ijóðskóld háfi sungið
sig svo, með Ijóðum sínum, inn
í hug- og'hjarta-, íslenzfku- þjóðar-
flutning forspjallsins hér í kvöld
og um leið láta í ljós gleði mína i
yfir því, að þú hefur gefið oss
tækifæri til þess, hér á þessum
stað, að heyra volduga rödd þína
flytja oss hið meitlaða og fagur-
lega mótaða ljóð og aukið með
því enn á gildi þess fyrir oss
áheyrendur
Fyrir þetta allt flyt ég þér
þakkir Þjóðleikhússins, áheyr-
enda og mínar persónulegu þakk
ir og bið þér heilla og blessunar
um alla framtíð.
Davíð Stefánsson lengi lifi!
AVÆRP FORMANNS
ÞJÓÐLEIKIfÚSRÁÐS
Hcrra forseti, hæstvirtu ráðherr-
ar, virðulegu leikhúsgestir, heið-
ursgestur Davíð Stefánsson.
ÞEGAR Þjóðleikhúsið sýnir
Gullna hliðið í kvöld og býður
Davíð Stefánssyni til þeirrar.sýn-
ingar og hann héiðrar okkur með
því að -les'a.sjálfur inngangsljóð
leiksir.s — þá er hér hótíð til
þess að hylla höfuðskáld og einn
af öndvcgismönnum íslenzkrar
menningar í samtíma okkar.
Fólksfjöldinn, s.em hér er í leik-
húsinu er ljós vottur þeirra vin-
sæída og þcirrar virðingar, sem
Davíð Stefánsson nýtur hjá al-
Þjóð.
í langan tíma hefur Davíð
Stefánsson verið glæsilegur full-
trúi sinnar kynslóðar í íslenzkum
bókmenntum, og verður um
langan aldur tákn síns tíma í
bókmenntasögunni.
Hann hefur verið söngvari ásta
og útþrár og víðfemis fjarlægra
sólskinslanda — þess anda sem
er eðli allrar æsku.
Hann hefur einnig frá upphafi
og meira og meira eftir þvi sem
árin liðu orðið heimalandsins
hugljúfa skáld — skáld heim-
þrárinnar. til. lands. og sögu —.
persónulega ljóðform, létt
Vilhj. Þ. Gíslason flytur ávarp
stundum lauskveðið en >ldrei
lausbeizlað Hann hefur í áranna
rós fágað það form og fest og
þó haldið mýkt þess og málgöfgi.
Það fegursta og Ijóðrænasta í
kvæðum Davíðs Stefánssoriár er
sígild eign ókominna alda meðan
íslenzk kvæði eru lesin og íærð..
Og íslenzk kvæði munu halda
áfram að vera það þjóðlegasta og
sterkasta í kjölfestu íslenzkra
bókmennta meðan lítil þjóð
trúir á tilveruna, meðan lítil bjóð
trúir á tilverurétt menningar
sinnar í þessum stóra réttlausa
heimi.
Það er erfitt að vera lítil þjóð
í stóru landi með miklar erfðin
og rnikla möguleika í senn.
_____Framlp á bls. 12