Morgunblaðið - 26.01.1955, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 26. jan. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
9
Á hvalveiðimóðurskipi í Suður-íshafinu
ÞAÐ er rnargsagt en sennilega
satt, að íslendingum sé út-
þráin í blóð borin. Egill Skalla-
grímsson fór ungur utan, og marg
ir hafa leikið það eftir síðan, m.
a. Ásgeir Höskuldsson, sem 17
ára gamall fór með norskum
hvalveiðileiðangri til suðurhafa.
Var hann yngsti maður á þilfari.
Ásgeir kom heim um miðjan
desember s. 1. Hann er ættaður
frá Húsavík, en dvelur nú í
Reykjavík og fæst við verzlun-
arstörf.
Ásgeir fór fyrst utan í apríl
1953 og dvaldi sumarlangt á bú-
garði við Sandefjord við Ósló-
fjörðinn. Fékkst hann við margs
konar landbúnaðarstörf, höggva
skóg, keyra timbur og skera
korn. Eplarækt var nokkur á bú-
garðinum, var þar allstór epla-
garður, er gaf af sér um 200 kassa
epla yfir sumarið.
★ ÁLEIÐIS TIL SUÐURHAFA
Um haustið réð Ásgeir sig á
hvalveiðimóðurskip, er stundar
veiðar í Suður-íshafinu. Skipið
er afríkanskt og er gert út af
Asgeir Höskuldsson segir frá: 99líg minnist þess
að ég fékk penicillinsprautu næstum daglega
ti! að fá ekki blóðeitrun í hendurnar...46
sigling ' og enginn barnaleikur,
þar sem hitinn er oft um 40°C
í skugga.
★ 12 LAUMUFARÞEGAR
Tvö hundruð Afríkanar voru
ráðnir á skipið í Ðurban, flestir
kynblendingar. Þar að auki höfðu
um tólf manns laumast um borð,
en þeirra varð ekki vart fyrr en
komið var út á rúmsjó.
Durban er nýtízku borg, sem
státar fjöida gistihúsa og
skemmtistaða, og þangað sækja
auðkýfingar víða að frá gervallri
Suður-Afríku. „En þar var ekki
til setunnar boðið, því miður, við
dvöldum þar aðeins í þrjá daga
og héldum síðan á miðin beint í
suður“, segir Ásgeir.
Hreppti flotinn strax aftaka-
veður, er stóð í þrjá sólarhringa,
enda hefir 40. breiddargráðan
Ásgeir Höskuldsson.
Imeira eða minna votir af blóði,
I svo að ég nefni ekki fyrstu dag-
ana, en margur fékk þá skell á
I hálu þilfarinu og varð holdvotur.
| ★ VÍRARNIR ILLIR
VIÐFANGS
! Annars vorum við sæmilega
útbúnir á hnéháum leðurstígvél-
um, með segldúk upp í klof og
einnig um handleggina, en ber-
hentir urðum við að vinna. Vir-
arnir voru illir viðfangs, og við
stungum okkur og skrámuðum.
Ég minnist þess, að ég fékk peni-
' cillinsprautu næstum daglega til
að fá ekki blóðeitrun.
Vírarnir geta lika verið hættu-
legir, ef ekki er varlega að farið.
Þegar strengt er á vírunum með
spilinu, slæst hann fram og aftur.
Ásgeir varð einu sinni fyrir því,
að vírinn slóst í hnésbætur hon-
Til allrar hamingju var skips-
læknirinn mjög fær maður.
Einnig voru tveir hjúkrunar-
menn um borð“.
★ ÖMURLEG JÓL
— Þér hlitur að þvkja líf land-
krabbanna all dauft eftir slíkar
svaðilfarir9
— Fvrst í stað er auðvitað
ákaflega margt að sjá og heyra,
en til lengdar er vinnan mjög
leiðinleg og einhæf. En ekki get
ég neitað því, að mig langar á
sjóinn aítur. Við sáum ekki iand
í fjóra mánuði, og eina tilbreyt-
ingin um borð var kvikmynda-
sýning einu sinni i viku.
Jólin voru ömurleg í íshr-'inu,
þar sem ekkert rauf kyrrð jóla-
næturinnar nema garg mörgæs-
anna, sem var heldur draugalegt
áheyrnar.
Nokkuð lyftist brúnin þó á
mannskapnum, þegar framreidd
var svínasteik og romm, og jóla-
kveðjurnar bárust frá Noregi í
útvarpinu. En flestum var þungt
stóru hlutafélagi, er hefir aðset-
ur sitt í Durban, sem er staðsett
nálægt Jóhannesarborg í Suður-
Afríku og eins konar hafnarborg
hennar, þó að hún liggi um 720
km frá Jóhannesarborg. Norski
konsúllinn í Durban. Abraham
Larsen, veiíir hlutafélaginu for-
stöðu.
í október var haldið á miðin
frá Noregi, var fyrst haldið til
Aruba, sem er olíuhöfn í Vestur-
Indíum, og þaðan haldið til
Durban. Er þetta eins mánaðar
löngum verið illræmd fyrir ó-
stöðuga og illa veðráttu. Tveir
hvalveiðibátanna misstu annan
björgunarbát sinn.
★ NÆST STÆRSTA HVAL-
VEIDIMÓÐURSKIPIÐ
Hvalveiðimóðurskipið, er heit-
ir Abraham Larsen, og siglir
undir brezkum fána, er 34 þús.
lestir að stærð og var stærst af
sinni gerð í heiminum, þar til
Hollendingar byggðu annað
stærra, er fór í fyrsta sinn á mið-
Hvalurinn hefur verið skutlaður og merktur
in í vetur. Áhöfn skipsins var
500 manns og fylgdu því 13 hval-
veiðibátar að stærð 4—500 iestir,
er fara um 16—18 smómílur a
klukkustund.
Fyrri hluta vertíðarinnar eru
eingöngu veiddir tannhvalir, og
gekk veiðin heldur treglega. 2.
janúar hófst veiði sldðishvalanna
og veiddust yfir 2000 skíðishvalir.
Bláhvelin eru að stærð upp í 96
fet — 33 m — enda eru þeir með
stærstu hvölum, sem veiðast.
Veiðar bláhvelanna hófust um
15. janúar.
★ ÓÞRIFALEG OG
ERFIÐ VINNA
Vinnan um borð í móðurskip-
inu var með afbrigðum óþrifaleg
og erfið. Unnið var í tveim vökt-
um, 12 klst. í einu, og þar að
auki var mikil yfirvinna. „Ég
vann um 550 klst. í aukavinnu
á þessum sjö mánuðum. er vertíð-
in stóð yfir“.
Samt sem áður hafa skytturn-
ar á hvalveiðibátunum miklu
hærri laun en hásetarnir x móð-
urskipinu. Hafa þeir um 60—-100
þús. norskar krónur yfir vertíð-
ina, en hásetarnir hafa um 10—15
þús. norskar krónur og vinna þó
nokki'um mánuðum lengur. Laun
skyttanna eru nokkuð misjöfn
eftir því, hve mikið veiðist á bát
þeirra.
— Er vinna skyttanna talin
áhættumeiri og erfiðari?
— Nei, ekki nú, en talsverða
kunnáttu og æfingu þarf til.
Stundum di’epast hvalirnir við
fyrsta skot eða særast svo, að
ekki þarf annað en þreyta þá.
En algengara er að skjóta verður
fleiri skotum. Ég minnist þess að
sjá sjö skutla í einum og sama
hvalnum. Skutlarnir vega allt
upp í 85 kg fullhlaðnir. Er þeir
hafa verið skotnir og dregnir að
skipshlið, er pumpað í þá lofti,
svo að þeir fljóti. Er þetta gert
með meterslöngu spjóti, holu að
innan, og liggur úr því slanga
inn í vélarrúmið.
★ SKELLIR Á HÁLU
ÞILFARI
Ég vann sem undirháseti og
var það mjög erilsamt. Starfið
var fólgið í því að draga vírana
frá spilunum og krækja þeim í
hvalkjötstykkin, eftir að hvalur-
inn hafði verið sko,'inn. Allan
daginn hlupum við fram og aft-
ur, enda er þetta talið eitt erfið-
asta starfið um borð.
Laun undirhásetanna voru 239
norskar krónur á mánuði, og
hlutur í lýsinu 1 eyrir á hvert
lýsisfat Fyrir vfirvinnu fengum
við 2,88 norskar kr. á tímann.
Á þilfarinu óð allt í kjöti, spiki
og blóði, og höfðum við brodda
hálfan þumlung á lengd neðan á
stígvélunum svo að hægara væri
að standa. Oftast vorum við samt
Ilvalirnir hafa verið dregnir að bátshlið
um og þeytti honum nokkra
metra, og var hann rúmliggjandi
í tvær vikur og náði sér ekki
fyllilega fyrr en eftir lengri tíma.
Einn Afríkumannanna fékk högg
frá vírnum undir herðarnar, féll
á grúfu á þilfarið og skrámaðist
mjög illa í andliti.
í huga og tíðhugsað heim til ást-
vina og góðkunningja.
★ SLÆM AÐBÚÐ
Aðbúðin var í veri'a lagi á
„Abraham L^rsen", allt að 10
mönnum var skipað í eitt her-
Framh. á bls. 10
Hvalirnir eru dregnir upp á þilfar móðurskipsins gegnum göng, er
epnast inn í skut skipsins. Á myndinni sést stærðar skíðishvalur
dreginn upp.