Morgunblaðið - 09.02.1955, Blaðsíða 7
Miðvikudagur 9. febrúar 1955
MORGUISBLAÐIÐ
7;
mmmk
ÓVÆNTUSTU úrslitin á laugar-
idag var ósigur Úlfanna við Bolton
með ekki minna en 1—6. Bolton
hefur undanfarið verið mjög ó-
heppið með leikmenn sína og um
áramótin voru 18 meiddir og ó-
leikfærir. Síðan í nóv. hefur fé-
lagið unnið aðeins 1 leik, en tap-
að 6 og gert 6 jafntefli. í haust
skildu Bolton og Aston Villa
jöfn, 3—3.
Fyrir aðeins 10 dögum sló
Manch. City samborgara sína,
Manch. Utd, úr bikarkeppninni
með 2—0, og í haust sigraði það
einnig, þá með 3—2. Þriðji leik-
urinn verður á laugardag og eftir
stigum að dæma verður hann tví-
sýnn.
Sunderland er nú eina liðið í
1. deild, sem enn hefur ekki tap-
að leik heima, þar hafa orðið 5
sigrar og 9 jafntefli. Charlton er
orðið eitt af sterkustu liðunum og
er spáð sigri í bikarkeppninni,
enda þótt það eigi næst leik gegn
Úlfunum í Wolverhampton,
Næstu leikir verða:
Arston Villa — Bolton 2
Burnley — Arsenal lx
Cardiff — Everton x
Shelsea — Newcastle 1
Leicester — W.B.A. x2
Manch. Utd. — Manch. City 1 2
Preston — Sheff. Utd. 1
Sheff. Wedn. — Portsmouth 2
Sunderland — Charlton 1x2
Tottenham — Biackpool 1
Walves — Huddersfield Ix
Port Vale — West Ham x
Hafa atom- og vethissprengjur
áhrif á veðráftuna í Evrópu?
H
Sunderland 28 10 15 3 46-35 35
Wolves 28 13 8 7 61-46 34
Manch. Utd 27 14 5 8 59-46 33
Charlton 27 14 4 9 59-42 32
Manch City 28 13 6 9 52-50 32
Everton 27 12 7 8 42-38 31
Chelsea 28 11 9 8 52-43 31
Portsmouth 27 11 8 8 51-38 30
Huddersfid 26 10 9 7 44-39 29 ,
Newcástle 27 12 4 11 60-56 28 ,
Burnley 28 10 8 10 34-39 28 ]
Preston 26 11 5 10 59-38 27
W.B.A. 27 10 7 10 52-57 27
Tottenham 28 10 6 12 51-52 26
Bolton 26 8 9 9 43-42 25
Sheff. Utd 27 11 3 13 45-59 25
Cardiff 26 9 6 11 43-52 24
Arsenal 27 9 6 12 45-46 24
Aston Villa 27 9 6 12 40-57 24
Blackpool 28 7 7 14 36-49 21
Leicester 27 5 8 14 44-63 18
Sheff Wedn 28 4 6 18 41-73 14
Luton 27 16 4 7 60-36 36
Blackburn 28 17 2 9 93-58 36
Rotherham 27 15 3 9 63-47 33
Leeds 28 14 5 9 43-41 33
Notts Co 27 14 4 9 49-45 32
Stoke 26 12 7 7 38-27 31
Fulham 27 12 6 8 56-50 30
Swansea 27 12 6 9 56-53 30
West Ham 27 12 6 9 56-53 30
Birmingh. 25 11 6 8 51-29 23
Bury 27 10 8 9 52-48 28
Liverpool 27 12 4 11 59-59 28
Middlesbro 28 12 3 13 44-53 27
Bristol R 27 11 4 12 55-55 26
Hull 26 9 7 10 31-35 25
Lincoln 27 9 6 12 47-55 24
Nottm For 27 9 5 13 34-40 23
Doncaster 26 9 3 14 37-64 21
Port Vale 27 6 9 12 30-51 21
Derby Co 27 7 5 15 43-54 19
Plymouth 28 5 7 16 39-62 17
Ipswich 27 6 2 19 42-67 14
Hver ók grænnm bí!
á Hrannarsbgnum!
Á LAUGARDAGINN varð 13 ára
drengur fyrir bíl á Hrannarstígn-
um. Meiddist drengurinn um hné
og er rúmliggjandi. Ekki er vitað
hvaða bíll það var sem drengur-
inn varð fyrir. Kona ók bikum
og með henni voru önnur kona og
barn. Bíliinn sem er fjögurra
manna er grænn á lit, en dreng-
urinn veit ekki hvaða númer er á
bílnum. Konan hafði ekki talað
við hann eftir slysið.
Rannsóknarlögreglan biður
konu þá er bílnum ók, að gefa
sig fram hið íyrsta.
fVAÐ hefur komið fyrir veðrið?“ Þetta er spurning, sem legið hefur á vörum allra Dana síðastliðið
missiri. Þeir eru jafnvel farnir að missa vonina um að lifa við annað en regnhlífaveður það sem
eftir er æfinnar. Síðastliðið sumar er það votviðrasamasta í Danmörku, sem sögur fara af í marga
áratugi. En það versta er að það virðist alls ekki ætia að stytta upp. Úrkoma frá morgni til kvölds,
jörðin sífellt gegnum blaut, pollar á öllum götum. Þetta er orðið svo daglegt brauð að stórviðburður
er talinn, ef sólinni tekst að brjótast fram úr skýjaþykkninu nokkra klukkutíma.
STÖÐUG RIGNING
í september, eftir sérstaklega
votviðrasamt vor og rigninga-
sumar ólu Danir þá von i brjósti
að haustið myndi bæta þeim upp
misheppnuð sumarfrí með hrein-
viðri og bjartari haustsól. En því
var ekki að fagna. Veðurskýrslur
sýna, að í október rigndi í 20
daga, í nóvember í 20 daga og í
desember geisuðu alls konar
óveður, regnstormar, snjóstorm-
ar og aldrei sást til sólar að heita
mátti. Nýja árið byrjaði einnig
með rigningu.
I
ER VETNISSPRENGJAN
HÉR AÐ VERKI ?
' Hvaða orsakir geta legið til
þessarar sífelldu úrkomu? Megr
inhluti dönsku þjóðarinnar álítur
að minnsta kosti að hér sé vetn-
íssprengjunni um að kenna, þott
vísindamennirnir fullyrði, að
vetnissprengjunum, sem varpað
var í Kyrrahafið í vor sem leið,
og þær, sem féllu í Síberíu í
sumar, hafi eltki nein áhrif á
veðráttuna.. Það væri samt sem
áður gaman að athuga þá mögu-
leika, sem fyrir hendi eru, hvort
vetnissprengjurnar samt sem áð-
ur, geti ekki hafa orðið til þess
að breyta veðráttunni. Það eru
til vísindamenn, sem álíta það
engu síður en danska alþýðan,
að vetnis- og atomsprengjur hafi
áhrif á veðrið.
I
"á hvern hátt?
I Enski próíessorinn Frederick
Soddy, sem fékk Nóbelsverðlaun
fyrir atomvísindi, heldur því
fram, að kjarnorku- og vetnis-
sprengjur geti á fleiri en einn
hátt haft áhrif á veðráttu. Til
dæmis, að ein slík sprengja sem
springur, kasti svo miklu af
geislavirku efni upp í himingeim-
inn að það stöðvi sólargeislana
eða geri þá óvirka. Frakkinn
Charles Noel, sem einnig er
þekktur vísindamaður á þessu
sviði og hefur ritað langar grein-
ar í frönsk dagblöð um þetta
efni, álítur að saltefnið, sem ber-
ist upp í himingeiminn við
sprengingu kjarnorku eða vetn-
issprengju geti haft þau áhrif á
loftið, að rakinn í því þéttist
óeðlilega mikið og falli til jarð-
ar sem regn. Hann álítur einnig,
að við hinn mikla hita, er skap-
ist, er slíkar sprengjur springa,
breytist köfnunarefni og súrefni
loftsins í nokkurs konar salt-
pétursgas, sem seinna verði að
saltpéturssýru og falli ti) jarðar
sem eitrað regn.
*
5600 ÁR í LOFTINU
í loftinu er að finna kolefni er
vísindamenn hafa nefnt til að-
greiningar á öðrum kolefnum
„kolefni 14“. Nái þessi efni lofts-
ins að verða geislavirk, er álitið
að þau haldi áfram að vera það
í 5600 ár. Þetta er ein sönnun
þess að vetnis- og kjarnasprengj-
ur hafi áhrif á loftslagið.
EKKI BER ÖLLUM SAMAN
En hvað segir þá danski veð-
urfræðingurinn Lysgaard um
þetta mál. Hann virðist ekki vera
sömu skoðunar og þeir ensku og
frönsku. Hann álítur að vetnis-
og kjarnorkusprengjur hafi ekki
minnstu áhrif á veðurfar. Kenn-
ingar hans eru þær, að geisla-
virk efni, sem berast út í geim-
inn við vetnis- eða kjarnorku-
sprengjur hafi ekki minnstu áhrif
á veðuríar. Kenningar hans eru
þær, að geislavirk efni, sem ber-
ast út í geiminn við vetnis- eða
kjarnorkusprengingar hafi sára-
litla þýðingu á efni loftsins. í
loftinu sjálfu séu þessi sömu efni
Það rigndi frá morgni til kvölds.
fyrir hendi, og jafnvel efni frá ís hverfi með öllu. En það gæti
þeirri stærstu fyrr nefndra líka haft sínar skuggahliðar. Það
sprengja, sem enn hafa sundrazt væri ekki ólíklegt að hið bráðn-
á jörðinni séu aðeins eins og andi ísvatn mundi gereyðileggja
dropi í hafið, er þau þyrlast itm fiskveiðar á þessum slóðum og þá
í himingeimnum. ! auðvitað einnig við ísland.
LOFTSLAGIÐ AÐ HLÝNA
Það er eðlilegt að Danir eigi
erfitt með að sætta sig við þessa
breytingu, sem orðið hefur á
veðráttunni, þar sem þeir voru
ný'-búnir að fá sanninn heim um
það að loftslag þar hefði hlýnað
mjög mikið síðastliðin 100 ár. Ber
því gleggst vitni að fuglalíf hef-
ur mjög aukizt þar á þessum ár-
um. Eru nú 25 tegundir fugla,
sem lifað haía við heitara lofts-
lag, staðsettar í Danmörku. —
Veðráttan í fyrravetur i Dan-
mörku var álíka hlý og hún var
fyrir einni öld 500 km sunnar.
Þessari staðreynd hafa Danir
fagnað mjög, og telja þess vegna
ekki einleiknar þessar stórrign-
ingar, sem staðið hafa yíir nú í
meir en hálft ár.
STRAUMUR HAFSINS
Ekki hafa vetnis- eða kjarn-
orkusprengjur verið hér að verki.
En ef til vill gætu áhrif þein-a
eyðilagt það, sem straumar hafs-
ins hafa bætt um á heilli öld á
nokkrum dögum? Órækar sann-
anir eru fyrir því, að síðustu
hálfa öld hafa hlýrri straumar en
áður streymd umhverfis isbreiðu
norðurpólsins. Við Jakobshavn
er sjórinn 2 gráðum heitari að
jafnaði en fyrir 26 árum. Rúss-
neski vísindamaðurinn Schol-
kosky segir að þetta orsakist af
því, að uppsprettur Golfstraums-
ins séu stöðugt að auka hita sinn,
og heitara Atlantshafsloftslag
streymi nú stöðugt inn yfir Ev-
rópu og Norður-íshafið. Loft og
haf vinni þannig saman að
breyttu loftslagi á norðurhveli
jarðar. Ef þessu haldi áfram, geti
svo farið, að hinn mikli norðlægi
HVAÐ VERÐUR UM
GRÆNLANDSÍSINN
Nú sem stendur mun rúmmál
Grænlandsíssins vera um það bii
1.500.000 fcm3. Ef hann bráðnar
mundi yfirborð úthafsins hækka
um hérumbil 4 metra. — Hvað
myndi verða, ef slíkt náttúru-
fyrirbæri ætti sér stað? Kannski
mætti koma í veg fyrir þetta með
geislavirkum efnum?
Það munu sjálfsagt margir
taka undir það með Dönum, að
heppilegast sé að láta sjálfa nátt-
úruna ráða veðurfarinu, en
mannanna verkum sé þar ekkert
blandað saman við. Sólin hefur
komið upp í austri og setzt í
vestri hingað til og enginn þurft
að hjálpa henni til þess.
Þuríður Pálsdóftir
í Pagiiacci
ÓPERURNAR „I Pagliacci" og
„Cavalleria rusticana“ hafa nú
verið sýndar í Þjóðleikhúsinu 1!>
sinnum og því nær alltaf fyrir
fullu húsi.
Sænska söngkonan Stina Britta
Melander, er fór með hlutverk
Neddu í „I Pagliacci“, hefur nú
vegna anna í heimalandi sínu,
horfið héðan, en í hennar stað
hefur Þuríður Pálsdóttir tekið við
hlutverki Neddu. Fór hún með
hlutverkið í fyrsta sinn s.l. sunnu
dagskvöld.
Þuríður Pálsdóttir er sem
kunnugt er, prýðileg söngkona,
með þýða og fagra sópranrödd,
sem hún beitir af smekkvísi og
kunnáttu. Það var þvi vitað að
hún mundi leysa vel af hendi
hina sönglegu hlið þessa hlut-
verks. Hitt var og vitað, að leikur
Stinu Brittu Melander í hlutverki
Neddu var afburðagóður, engu
síður en söngur hennar, — léttur
og lifandi. Að því leyti var því
vandfarið í hennar spor. Þuríður
Pálsdóttir leysti þó þessa hlið
hlutverksins af hendi með fullum
sóma. Hún er að vísu ekki eins
létt og mjúk í hreyfingum sem
ungfrú Melander, en hún er
gædd miklum þokka og leikur af
sterkri innlifun og svipbrigði
hennar og lábragð túlka ágætlega
hugarástand Neddu.
í óperunum leika nú og
syngja eingöngu íslendingar. —
Hefði það þótt ótrúlegt fyiir
nokkrum árum að slikt mætti
ske. — Gefur þetta vissulega fyr-
irheit um að við verðum áður
en langt um líður einfærir um
að halda hér uppi góðum óperu-
sýmingum.
Óperurnar eru að mér firínst
mun betur sungnar og leiknar nú
en á frumsýningunni. Sérstak-
lega fannst mér athyglisvert
hversu áhrifamikill er nú leikur
Guðrúnar Á. Simonar, í hlutvérki
Santuzzu í Cavalleria rusticána.
Er hún í hröðum framförum sem
óperusöngkona.
Sigurður Grímsson.
Usnferöalögiii
í fmiiikvæiral
1 LÖGBIRTINGABI.AÐINU, sem
út kom í gær, er birt auglýsing frá
lögreglustjóra, um urnferð og um-
ferðannerki, samkvæmt heimild í
umferðalögnunum frá 1941.
Þar er getið um allar aðalbiaut-
ir í bemim og eru þær nú orðnnr
16 og um 7 gatnamót, er njóta að
albrautaréttar. Þá er sagt hvaða
götur einstefmiakstur sé ákveðinn
um, en þær eru 41. Þá er greint
fvá þeim götum sem bílastiiður eru
takmarkaðar við 15 mín. Loks er
sagt frá reglum þeim sem uni um-
ferðaljósin gilda. I sjötta lagi er
sagt frá umferðamerkjum, þ. e. a.
s.: Aðvörunannerkjum, bann-
merkjum og ýmis önnur umferða-
merki.
Framh. af bls. 6
þcss að lifandi jurtir komi :rærri,
en í glasinu voru blaðgrænukorn
og án þeirra er þetta enn ekki
hægt.
Hvert biaðgrænukorn er nefni-
lega ákaflega fingerð og flókin
verksmiðja og ætti það að skiljast
af mynd þeirri, sem hér fylgir
með. En hún er tekin af sænska
visindamanninum F. S. Sjöstrand
! við Karolinsku stofnunina í
| Stokkhólmi og sýnir hún aðeins
hluta af einu blaðgrænukorni. Er
myndin stækkuð 156.000 sinnum.
I Þegar við lítum á þessa :nynd,
sjáum við inn í verksmiðju. Hún
er að vísu örsmá, en engu að
1 síður er hún margbrotin. Og starf
' serni hennar er enn flóknari, —
já, svo flókin, að hundruð vís-
indamann aút um alla veröld
vinna að því dægrin löng nð
reyna að ski'lja gang málsins
; —'Og gengur illa að komast til
botns í því.
Lnögu, svörtu strikin eru eggja
hvituhúðir og sit hvoru megin
við þær er örþunnt lag af blað-
grænu (klorófýli). Hvítu svæðin
og dökku punktarnir eru mjölvi
og önnur eíni, sem safnast saman.
Þannig er verskimðjan „Grænu
korn“ fuilkomin, vel skipulogð
verksmiðja. Þar eru einskonar
færibönd mjög fingerð, þar sem
sykur og rr.jölvi mvndast. Ef; til
vill getur efnabreytingin aðeins
orðin í sva fíngerðum hlutum' og
þess vegna er ennþá óvíst, að
maðurinn geti líkt eftii framleíðsl
unni í stærri stfl. En svo mikið
er víst, að meðan safna verður
fyrst blaðgrænukornum til fram-
leiðslunnar, þá er reksturinn allt
of dýr til þess að hann geti borið
sig. Meðan ekki er fundin lausnin
á leyndardámum sjúlfrar blkð-
grnunnar verður von mannsins
aðeins órætur draumur.