Morgunblaðið - 10.02.1955, Síða 7
Fimmtudagur 10. febrúar 1955
MORGUNBLAÐIÐ
7
Hvemig brezki togara-
skipstjórinn rægði Is-
lendinga við biaðamenn
Sar fyrir sig búlkun veiðarfæranna
MORGUNBLAÐIÐ hefur nú fengið ýtarlegar fregnir af samtaH
því, sem brezki togaraskipstjórinn Bob Rivett átti við 50
blaðamenn, þar sem hann sakaði íslendinga um að eiga sök á því
að tveir brezkir togarar með samtals 40 sjómönnum fórust. Bob
Rivett var yfirmaður á Hull-togaranum Kingston Zircon, sem var
staddur skammt frá togurunum tveimur í fórviðrinu. Hér fer á
eftir frásögn hans eins og Fishing News birtir hana.
íslendinga skortir kunndttu
rnenn í niðursuðu
SÖKIN ISLENDINGA
„Til frekari skýringar á slysinu,
sagði Rivett skipstjóri frétta-
mönnunum frá því, að vegna
hinnar útvíkkuðu landhelgislínu
og fiskveiðitakmarkana íslend-
inga gætu togarar ekki leitað
skjóls í fjörðum landsins þegar
slík ofsaveður kæmu, en það gátu
þeir áður en landhelgin var víkk-
Uð. Vegna fiskveiðabannsins yrðu
togararnir að stunda veiðar miklu
norðar en áður var venjulegt og
þess vegna var það sem togar-
arnir tveir lentu í ofsastormin-
um og öðrum veðuraðstæðum,
sem ollu sjóslysunum.
RANGFÆRSLUR
UM BÚLKUN
ísland leyfði skipum því að-
eins að leita vars í landhelgi, að
öll veiðarfæri væru búlkuð. Eins
og á stóð var óframkvæmanlegt
að búlka veiðarfærin. Það var
blátt áfram enginn tími til þess.“
Eins og allir þeir sem þekkja
til útgerðar vita, er alvarlegasta
rangfærsla skipstjórans fólgin í
blekkingunni um að ekki sé hægt
að búlka veiðarfærin. Þvert á
móti verður það að ganga fyrir
öllu, þegar stormur skellur yfir
togara, að búlka veiðarfærin. Því
að ef varpan væri laus þegar
stormur skellur yfir væri stór-
hætta á að hún flæktist í skrúf-
una. Sömuleiðis væri mikil hætta
á því ef flekarnir væru lausir á
þilfari, að þeir gætu valdið stór-
tjóni, er þeir fengju að velta cg
kasta til.
FYRSTA
ÖRYGGISRÁÐSTÖFUN
Togurum bæði innlendum og
érl. er gert að skyldu að vera með
búlkuð veiðarfæri í landhelgi. Er
það ákvæði vegna þess að ella
er hætta á að landhelgisbrjótur
geti verið með undandrátt. Fyrir
skip í stormi og öðrum sjávar-
háska skiptir þessi regla engu
máli. —
VEGNA ÞESS AÐ FYRSTA
ÖRYGGISRÁÐSTÖFUN TOG-
ARAMANNA ER AÐ BÚLKA
VEIÐARFÆRIN. Þetta vita allir
togaranienn. Hins vegar virðist
brezki skipstjórinn vita að al-
menningur skilur þetta ekki og
því sér hann þarna gott tækifæri
til að læða inn rógi á íslend-
ínga.
Mistökin valda því að framleiðslan selst eltki
NIÐURSUÐUIÐNAÐUR íslendinga var mjög til umræðu á
Alþingi í gær í sambandi við tillögu Magnúsar Jónsson-
ar og Bernharðs Stefánssonar um ráðstöfun niðursuðuverk-
smiðju í Ólafsfirði. En þannig hagar til um hana, að þrátt
fyrir það að hún er búin fullkomnustu tækjum, hafa til-
raunir til að reka hana reynzt óframkvæmanlegar.
Virtist það samdóma álit flcstra þingmanna, að það sem
einkum og sér í lagi háði niðursuðuiðnaðinum væri skortur
á kunnáttumönnum. Vöktu nokkra athygli upplýsingar sem
Kjartan J. Jóhannsson þingmaður ísfirðinga gaf um það að
Norðmenn hefðu neitað að taka íslendinga til náms í niður-
suðu vegna þess að íslendingar væru hættulegir keppinautar.
Magnús Jónsson flutti fram-
söguræðú fyrir tillögu um ráð-
stöfun niðursuðuverksmiðju í
Ólafsfirði. Hann lýsti aðdraganda
að byggingu hennar. Meðal ráð-
stafana eftir stríðið til að gera
I atvinnulíf landsmanna fjölbreytt
ara var að byggja niðursuðuverk
smiðjur og var slík verksmiðja
j reist í Ólafsfirði. Er hún búin
t fullkomnustu og nýjustu tækjum.
En rekstur þessara verksmiðja
hefur gengið illa víðast hvar.
Þessi verksmiðja var fyrst bæj-
arfyrirtæki. En eftir að bærinn
hafði lagt mikið fé til hennar og
orðið fyrir stórum áföllum, var
CHICAGO — Vísindamenn í
Indiana háskólanum skýra frá
því að tilrauna-tannkrem, sem
inniheldur fluor efni, hafi dreg-
ið úr tannskemmdum hjá ákveðn
um barnahóp um 50 af hundraði.
I bráðabirgðaskýrslu, sem birt
er í „Journal of the American
Dental Association“, segir að
fluor-tannkremið „lofi góðu“, en
gera þurfi nákvæmar rannsóknir
á gildi þess.
reksturinn stöðvaður. Því næst
var stofnað hlutafélag um verk-
smiðjuna, en það bar heldur ekki
árangur. Er nú hartnær ár síð-
an ríkinu var lögð verksmiðjan
út sem ófullnægðum veðhafa. —
Stendur verksmiðjan auð og ónot
uð. Ber brýna þörf'til að svo verði
ekki lengur, þvi að atvinnuþörf
í Ólafsfirði er mikil. Meðan verk-
smiðjan er ónotuð er hún verð-
laus fyrir ríkið og þegar tekið
er tillit til atvinnuskorts má ekki
dragast lengur að gera ráðstaf-
anir til að fyrirtækið verði hag-
nýtt. •
Hannibal Valdimarsson tók til
Fta ára fangelsisdómur
þlÓÐVILIINN
M*»>S*fc*x*x« >. v»n>», IKn _ so. krtvttat -
fír <kki Hét'tfi ««) hakka kaup rorknfúík*?
l'm 100 millj. kr. f 4 milliliði
Vátryggingafélogin, flufr.lngaskipin, olíuhríngarnir
og úlflíitrvngseinokunin safna óhemjugróSa árlega
I>jó6vti)ínn hefnt r«kið unð«at>irí8 bv«mig
sijómír; 03 iwnfwntr hiri* 170 mlHmrJHt
krár« «( «Ím«nnm9< anfnm j>*rfír. tn þaÁeru fidrf j w, sm>*> 'i
íðiiar »«i» ««g« *ð stiuuU éimtnn* opiabntá j»jdn-|«í»« j;
«skíölí tik«*vaid*Mw,«« hnqrnfti þá «8«ið6u «1
■><5 hirÁt «i þjóðuuu Þa3l oq itítui iuqi raiiljÓAs
ktíma : .
: bntwííaíxí. t -iíw
Miíar i ssmkooiuiarMlt i
Oiittiin skipadeilanei
| I Mff tátfavnfórt rfkinm fvaá #r
tatíMíim woríeradu- -.
* Vútrysjpngafelríttm j rírrttnvr, <» 06
>l" 0* - ror.<,í <■• ! > KowiMft*. £<■»>, Wrtt
„ rtaíj nmrrsA ííwt iMHrtaHnn fnt pti W. i tWtfn , ;
♦«» vVu#« «<*« j s i pmwuKgum tpnn i&i. i
•" / MitoKh affratuiKff* f wntotivOtíQxéíi «
t**oW4tí ’ M&& ' ' ‘ l
Ekkert sðmkcmulag í
t**0W4t t, M’* j- 1m*M, xmt **. s**#*us.Uii, v«
... ’i <uels.<>rí<ut ag flM <
im pt vArao. ntnta t,& , . > t
ínn hPfftu roriS befttd«► (nsmhaxtsn-i
ra*»r i i*t*itr<rítti ’ • :
« eru afi H+-1 Wtvfnr' 5
tVpKU (ferfWttKMT |
Fulltrúar bji'nnanna æthdlu aíi ^öVettiHflgíl Uftl ffliSstíff 11
' Ojáfl* í aMrgun mn ástanrlið við TaivacV
uMiumvn IV k4''8k<J»u<*g náóAt í tyrunöfí míi« tnli- t immkh <. ,*** >* --... - ' <
™ ,/asn. Síðdeg-u i gm léilu vtgwifefœean ir« tnamæj a<5 ípu* m« tomrxta &tpa# tsofar
„r.** --««rx» t<nr. tínum um «3 tmit harftkua og r48-
•’wr5u íaflrfuw sjómaa&a aj fífáit* Um í wergun J-------
' 3)á»dna«íé)dgiá Johmn oq Vélstfótftéhq V*»t- a
* FltítnÍtigntkipin
s smá*
«*>•*-*»> ’ . •—- Hjjmdhfraeyjd h«l<iu Ittid «m m«ii0 i.gmrlwalrfi,
***** , b»kk*í hx»v*mt V*r )«) tenát
ZtorátJZJ 1 +*»**• * Mri u ».3n li«aue >n«r,
m, ,4 ~ *ly****1* -* *lM “ *****} é*r
T •»***»»** J.4.XW *>sU >««» ut toss < tncvnorvM .
» Vwr fstmfvr trrS, ) JÍKJ,) of
>ir<WóH, U noMUnvssk^rrrm
<*** <*■'*)(* <•><
<sáb tv H.illlKúOH
* Öfí«Krtng«rmr
***>* ««*
tustroh^. «tM**&m* erA
orffua, irowntit fftrtnutú ðrmt,
•*****ðttl t»í»r vnit -MðnóS
*«« t, uotPK um ttxkinu t-M*
9ú <■< pAth rr.o
txtxsvorin, ««» *
<«> <tfl «ink»H(> # <t8ao> <4
tr»m KaW>.
»!?a
JunnU hettttni
** wHftaycm
1 <SK» k»fx! < »y»w>.>m-
0* IrrtaViiðnsfr XuxU
k»«tui> »| UfctflHttvar
M trt S'ílBfar* *Wr
ommr u. MxffOm, itvs,
tW M«*»t iaZir** * Áltíkt
»W*>o»
n*frs túMrifur
w* fmm fmiiivo vtMt 9
Mffpi I **r. ðff kotmt K
WN U) -muéks uni
»**<» iHtn* flffánt
9<arp» htáM. fvo *ftqr kfc
4 < t»t Of tófcyiKdu M roif-.
óipstéðmrðsaði ns þ*ir
«i,W tfl yttreto wo
V*Ntj5r»ÍK!xR>«tt í *
fcíftír v<i)fciA xtmpfi
\ «*r rfcflRWtW •
•>**»>»*» > Kvrját*. *r-fAkx
»»rti fc«q>, ttS't)#
fcrtC- Ut V«>*Bitt>***j>jft
1 »wt " M W»W«rff
htvfl Wú .
t*Wd tsMf / phtor fssi, -
... xrtwSfc-rTx^ ....
mM twCtuid. •< M«M>. tyr<
:«*. tnsí Íy'sáX «*S«'
i Stootatt W. . .o,k» ,
hvt a* f*»«rr**» <,«1
t-ík-a x.rv »|
toit^ **» . »»«íi*t<»
)«*»* *e «*»*.,>• fc*f*
, þvl *»st*»'**r< K<W> M-,
■ ••■' <K t* ffiu-f KtWfc »- :
j fxtttrí* 4 r«*.t***iMit>
.>-«***tNkt«i»rt»t'
junu
Mal^afcafl «<'»fr «f «>r, ttútgmtlu marsktUkur Irktti T
iMtd ris ík>rHrtt&t&í teyivU i *«r <*»)*) ttajfcpfc., «.»,<,*»fc« B- »>«,„ »
°rf rf* »Wíu«j VlVlM^O^lMIIV. Kifcot&i au)g<mmjíM *«« ÚóáflS * *>m fc*> t*»ta« ••-* »> ,» ><. i
4tM»«an(r »ftr *ímttx t» nð oýia im «fcbús*>*
i»*«T «*<'• r*«s »*m wm- <"Jx.r hot&Smrt»«t. -tx-ttt xfcfk
mlAvWMfc mrtrt «**, tóí t
M»k<wf *>•<*« <4<fc) h»f0
Ȓ utft-m*
** .* )»•-*) «»),»*» n f f*st «ft>
t< ;»< .ójMtt Wí*
ttti. :ÍW H*fc«,»»tt, «»»> Wl fwfct-
;{)«, 4x»ho írtjfttft sitameasi
.r*
1*»«M> Ulaa,,. '*r‘t *>“ «**• ««» «t »>m «d
''ílfcSfðöfct,: •«, l**ro (tittí
«*»' vÚfctr MMMft •»
«*•*< «*#, tót f trí,
5t»«>ót«í'<fc»W' «fc» "■'***»*
tT- t HfctiHo «* h*>nr «*»«>
•r-'.x. <"MM t* c«atfc<ki>da«
<o u' fwwpuv »ÍW» o»
t>vtt»»«o<tt r< t o* rts »,1 »
wvidu o* »<x4u««*r»*
t i fciox «dntf *fett Vftofc. O* *o» t»,fc>
M t»* l »w> >M U*«.
Stú^SÚISfftt trrtsf 6ttfc»fcm«<>ttti
«* *« »&« lufcfc «»<10,
■ fc«Mtt i><m>»tt*i><.>fc> -
fct>«. »»Wi ',.>#> >»»
•#««, ■ tfcócUo'vtt. t t%
hfclrt x* fcfifc x «•
fcít, Jfe'Otfcl K
(o»k<t,x * tVtor ,
trrif Kkoí «>:8«tÁ< -
J*>»«;«i Jfcj.WSO K-:-
UcyX.Jkoriifetirtfc > '
tttjKKU «** *‘-)trr.: fc;> -
«*kl *t»M WR ** •
Þannig leit forsíða kommúnistabiaðsins út þegar það tilkynnti þau
tíðindi að voldugasti maður Sovétrikjanna hafði lýst því yfir, að
hann */æri „óhæfur“ til að stjórna. Var fregnin höfð neðst á síðunni
eins og hcr væri um daglegan atburð að ræða. Þykir kommúnista-
blaðinu þetta lítil frétt, eða voru þeir af ásettu ráði að gera lítið
úr Sovétríkjunum?
IGÆR var í sakadómi Reykja-
viKur kveðinn upp dómur í
máli ákæruvaidsins á hendur
Sigurði Ellert Jónssyni kaup-
manni hér í Reykjavík.
Málsatvik eru í stórum drátt-
um þau er nú skal greina:
' Aðfaranótt hins 13. júlí, fór
Sigurður Ellert inn í vöru-
geymslu verzlunar sinnar að
Framnesvegi 19, en verzlunin var
í kjallara þessa húss. Þar bar
hann eld að bréíi undir pappa-
kassa í þeim tilgangi að brenna
vörubirgðir allar.
Næsta morgun varð þess vart,
að kviknað hafði í verzluninni
og var þá slökkviliðið þegar
hvatt á vettvang. Kæfði það eld-
inn á svipstundu. Vörubirgðir
höfðu þá verulega eyðilagzt af
völdum eldsins.
ADEINS HÆTTULEGT FYRIR
ÍBÚA HÚSSINS
Dómkvaddir menn, sem kvadd
voru til, álitu, að engin hætta
hafi verið á þvi að eldurinn kynni
að breiðast út til næstu húsa, en
þetta hús var ein hæð og kjall-
ari. Matsmennirnir töldu, að
fólki, sem væri í svefni, stafaði
hætta af ef eldur kæmi upp í
húsinu. Var íbúðin fyrir ofan
verzlunina og þar bjuggu tveir
aldraðir menn.
Annar þeirra var ekki heima
þessa nótt en hinn, Magnús Ás-
mundsson, var þar ikveikjunótt-
ina. Hann lézt af kolsýrueitrun
út frá eldinum, er reyk lagði upp
með miðstöðvarrörum til her-
bergis hans.
ÆTLAÐI AB HEIMTA
VÁTRYGGINGUNA
Sigurður Ellert viðurkenndi að
hafa framið ikveikju þessa til
þess að heimta vótryggingarfjár-
hæð vörubirgðar og óhalda verzl
unarinnar, sem hann tryggt hjá
tveim vátryggingafélögum hér í
bænum, fyrir samíals 400 þús.
krónur.
Dómurinn taldi sannað, að Sig
urður Ellert hafi hiotið að álíta,
að tryggingar þessar væru í gildi,
er hann framdi ikveikjuna. Og
það hafi verið ásetningur hans að
heimta trygingarupphæðina, sem
var tæplega níföld á við útsölu-
verð þeirra vara, er hann hafði
tryggt í verziun sinni.
ATHUGADI LAUSLEGA
I Sigurður Ellert viðurkenndi
einnig, að sér hafi verið kunnugt
um það, að Magnús heit. Ás-
mundsson bjó á hæðinni fyrir of-
an verzlunina. Ekki tók réttur-
inn tillit til þeirra staðhæfinga
Sigurðar Ellerts, um að Magnús
hafði sagt honum að hann væri
að hugsa um að fara út úr bæn-
um. Taldi Sigurður Ellert sig
hafa gert árangurslausar tilraun-
ir í síma, þetta kvöld, til þess að
vita, hvort Magnús væri ekki far
inn. Frekari tilraunir til þess að
fullvissa sig um að svo-væri, gerði
Sigurður Ellert ekki.
Framburður vitna bendir til
þess, að ósennilegt hafi verið, að
Magnús hafi ætlað sér út úr bæn-
um á þessum tíma.
Þá viðurkenndi Sigurður Eilert
einnig, að sér hafi verið kunnugt
um að Magnús heit. hafi jafnan
verið heima hjá sér á kvöldin, svo
og, að aðeins hafi verið trégólf
milli verzlunarinnar og íbúðar-
innar. Því taldi dómurinn, að á-
kærði hafi hlotið að vita, að í-
kveikjun hans gat valdið manns-
bana í húsinu, sem og raunin
varð.
AFBROT ÁKÆRDA
Sakadómur taldi Sigurð Ellert
hafa gerzt brotlegan gegn 164.
gr. hinna almennu hegningarlaga
frá 1940, þ. e. að eldsvoða, sem
hefur í för með sér almenna
hættu. Einnig, að hann hafi brot-
ið gegn 248. gr. þessara sömu
laga, þ. e. gerzt sekur um tilraun
til vátryggingasvika.. Og loks að
hafa brotið gegn 215. gr. þessara
laga: valdið mannsbana að gá-
lausu. En með skírskotun til þess,
að ákærða var kunnugt um, að
tveir aldraðir menn bjuggu á hæð
inr.i fyrir ofan verzlunina og að
eingöngu trégólf var á milli, —
svo og að íkveikjan var framin
að næturlagi.
Og í öðru lagi með tilliti til
málsatvika, taldi sakadómur sann
að, að ákærði hafi hlotið að sjá
fram á, að mönnunum myndi
vera bersvr.ilegur lífsháski húinn
af íkveikju hans, og því ber að
meta refsingu hans samkvæiYit
því. En í dómsorðum segir, að
Sigurður EUert Jónsson sæti
fangelsi í 5 ár, en gæzluvarðhalds
vist hans frá 21. júlí til 6. ágóst
fyrra árs, skal koma til frádráttar
refsingunni. Frá birtingu dómsins
skal ákærði sviptur kosningarétti
og kjörgengi. Og þá var honum
gert að greiða alian málskostnað.
máls. Hann sagði að það sem eink
um væri þröskuldur í vegi fyrir
þróun niðursuðuiðnaðar í land-
inu væri að útflutningssamtökin
hefðu ekki gegnt skyldu sinni um
að selja afurðirnar.
SKIPULAGNING OG SAMEIN-
TN NIDURSUÐUVARNINGS
Gísli Jónsson rakti það, að um
20 ár eru nú liðin síðan fyrsta
niðursuðuverksmiðjan tók til
starfa. Var ætlunin að hún yrði
upphaf miklu víðtækari niður-
suðu og starfaði hún sem eins
konar móðurverksmiðja fyrir
smærri verksmiðjur úti á landi.
En þetta heíði misheppnast. —
Seinna hefði Fiskiðjuverið lagt
mikla áherzlu á niðursuðu, en
það gengið illa.
Nú, sagði Gísli, að Iðnaðarmála
stofnunin hefði verið beðin uð
athuga, hvernig hægt væri að
skipuleggja niðursuðuiðnaðinn i
landinu og hefði verið bent á
að nauðsynlegt væri að hafa ein-
hverja eina sameiginlega stofn-
un eða stjórn fyrir niðursuðuverk
1 smiðjurnar. Ef þetta væri skipu-
lagt umhverfis stóra móðurverk-
smiðju, sem gæti látið í té eftir-
j lit og leiðbeiningar og sameigin-
| legar umbúðir, myndi málið
I horfa vænlegar. Því að íslending-
ar hafa bezta hráefni, sem til er
í heiminum.
VÖRURNAR HAFA VERID
GALLAÐAR
Björn Ólafsson ræddi nánar
orsakirnar til hins bágborna á-
stands niðursuðuiðnaðarins,
hvers vegna ekki hefði verið uftnt
að reka verksmiðjur með full-
komnum tækjum.
Ástæðan er fyrst og fremst sú
að okkur skortir kunnáttumenn
og af því leiðir m. a., því miður,
að íslenzkar niðursuðuverksmiðj
ur hafa illt orð á sér á erlendum
mörkuðum. Gat hann þess að
• gerðar hefðu verið tilraunir til
að selja niðursoðnar fiskafurðir
; í Ameríku.
j En viðskiptamennirnir komu
* aftur með dósirnar og sýndu að
þær voru skemmdar. Slíkt er
(mjög alvarlegt, sérstaklega í
j niðursuðuiðnaðinum. — Fólk
kaupir ekki slíkar vörur aftur
og kaupmennirnir panta þær held
ur ekki aftur. Því að sannleikur-
inn er sá að niðursuðuiðnaðurinn
er orðinn svo fullkominn annars
staðar, að skemmdir í dósum
þykja hneyksli og koma nær því
alls ekki fyrir. — Þetta m. a.
veldur því að framleiðslan selzt
ekki. Á því strandar rekstur nið-
ursuðu verksmið j anna.
Magnús Jónsson tók aftur til
máls og skýrði m. a. frá þvi að
vandræðin á Ólafsfirði hefðu
verið þau að framleiðslan seldist
’ ekki. Tók hann sérstaklega und-
ir þá tillögu að nauðsynlegt væri
að stofna samtök um söluna.
ͧLENDINGAR HÆTTULEGIR!
Að lokum tók til máls ívjnrt
an J. Jóhannsson og vakti
ræða hans athygli. Hann
skýrði fra því, að nokkrir ung
j ir ísfirðingar hefðu mikinn á-
huga á nð kynna sér sem bezt
niðursuðutækni. Hefði einn
þeirra sótt um skólavist í r.ið
ursuðuskóia í Noregi. Var því
í fyrstu vekið líkiega, eu þá
frétti skólaneíndarformaður-
inn að umsóknin væri frá ís*
lendingi. Lagði hann þá foiátt
barn við því að inntökubeiðn-
in vaeri samþykkt „þvi að ís-
lendingar eru hættulegnslu
keppinautar okkar“. Þvkir
þetta undárleg frarokværnd á
norrænni samvinnu.
Skýrði Itjartan frá því að
niðursuðuverksmiSjan á ísa-
firði væri undantekning frá
reglunni um að reksíur þeii-ra
gengi illa. Niðursuða á rækj-
um á ísaTir'ði heppnaðist ágæt-
lega og seldist framleiðslan
jafnóðum. enda eru ísfirzkar
rækjur eftirsóttar. ■