Morgunblaðið - 10.02.1955, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 10. febrúar 1955
MORGVNBLAÐIÐ
11
Lúðvík D. Norðdal héraðslæknir — minning
hann gekk ekki heill til skógar.
Leitaði hann sér lækninga í Dan-
mörku og Noregi og fékk nokk-
urn bata. En hann kunni aldrei
að hlífa sér, vann oft þó veikur
væri, einkum síðasta árið. Má
segja að hann'væri við starf sitt
þar til yfir ]auk, stóð meðan stætt
var.
Þrátt fyrir miklar, annir við
læknisstörfin, gaf Lúðvík sér
tíma til að sinna ýmsum félags-
störfum og stjórnmálum. Var
hann nokkrum sinnum í framboði
I fyrir Sjálfstæðisflokkinn í Árnes-
I sýslu. Þá lét hann sig einnig
I skipta sveita- og bæjarmálefni,
i þótt hann tæki ekki beinan þátt
i í þeim störfum. Hann var einn
i af stofnendum Rotaryklúbbs Sel-
foss og fyrsti forseti hans. Var
hann öllum meðlimum klúbbsins
hinn ágætasti félagi, enda andi
og starf rótaryfélagsskaparins
honum hugþekkt.
En eitt var það mál, sem hon-
um var trjartfólgnast og mest á
Þ
Deyr fé
deý^a frændr
deyr sjálfr it sama;
en orðstírr
deyr aldregi
hveim sér góðan getr.
ESSI vísa úr Hávamálum kom
mér í hug er ég frétti lát
Lúðvíks D. Norðdals héraðs-
hugamál að næði fram að ganga.} læknis, því að dáðir er hann
Það var að rísa mætti sem fyrst | drýgði á sviði læknislistarinnar
hér í Árnesþingi munu um lang-
an aldur halda minningu hans á
lofti.
Kristján Lúðvík Norðdal Da-
víðsson eins og hann hét fullu
nafni var fæddur að Eyjakoti i
Húnavatnssýslu 6. dag júlímán-
aðar 1895 og lét 27. janúar s. 1.
og var því á sextugasta aldursári
er hann lézt. Kvæntur var Lúð-
vík eftirlifandi konu sinni, Ástu
IDAG fer fram útför Lúðvíks strax sem ungur læknir og þessu
D. Norðdal, fyrrverandi hér- j áliti'hél't hann alla tíð. En nokkuð
aðslæknis á Eyrarbakka og síðar háði það honum á tímabili, að
á Selfossi. Hann lézt að heimili
eínu Barmahlíð 47, hér í bær, h.
27. jan. s.l., en hingað fluttist
hann ásamt fjölskyldu sinni s. 1.
haust, er hann sagði af sér em-
bætti, sakir heilsubrests.
Lúðvík D Norðdal var fæddur
6. júní 1895 að Eyjarkoti á Skaga
Btrönd, sonur Davíðs bónda þar
cg Sigríðar Jónsdóttur. Hann
gtundaði nám við menntaskól-
ann í Reykjavík og lauk stúdents
prófi 27. júní 1916. Las síðan
íæknisfræði við Háskólann og tók
kandidatspróf 14. febr. 1922, með
I. einkunn. Starfaði við fæðingar-
stofnun í Árósum 1927.
Að loknu prófi, eða nánar til
tekið í maiv 1922, flutti hann til
Eyrarbakka og settist þar að, sem
etarfandi iæknir. Starfaði hann
þar óslitið, þar til hann var skip-
aður þar héraðslæknir í apríl
1937. Hann var ráðinn yfirlækn-
ir við Reykjahælið í Ölfusi frá
8. júlí 1932 til 30. apríl 1937,
eða þar til hann tók við
héraðslæknisembættinu, þegar
læknishéraði hans var skipt í
Eyrarbakka- og Selfosslæknis-
héruð. Kaus hann að starfa í
Selfosslæknishéraði og var skip-
aður læknir þar og flutti þá að
Selfossi. Gegndi hann því embætti
þar til hann sagði af sér frá 1.
sept. s.l. þá þrotinn að heilsu og
kröftum.
Ég kynntist Lúðvík ekki fyrr
en hann settist að á Eyrarbakka,
en þangað fluttist hann, eins og
áður segir 1922, ásamt konu sinni,
frá Ástu Jónsdóttur og tveimur
ungum dætrum þeirra hjóna.
A þessum tíma sat héraðslækn-
ir Eyrarbakkalæknishéraðs á Eyr
arbakka, en héraðið náði þá yfir
núverandi Eyrarbakka, Selfoss-
og Hveragerðislæknishéruð og
Etarfa nú á þessu svæði fjórir
læknar. Sem að líkum lætur, var
ærið að starfa á þessum stað
fyrir tvo lækna. Héraðið víðlent
og fjölmennt. Ferðalög erfið og
tímafrek, þareð mikið var ferðast
á hestum. Þannig var þetta þegar
Lúðvík hóf læknisstarfið á Eyrar-
bakka, en hann var þá ungur og
fullur áhuga, enda hlífði hann sér
hvergi. Þá var ekkert sjúkraskýli
í héraðinu og er reyndar ekki
enn. En nú er aðstaðan að
nokkru breytt á móti því, sem
áður var, að samgöngur um hér-
aðið og til Reykjavíkur eru nú
öruggari en áður og því hægara
um sjúkraflutninga þegar á ligg-
ur. Því fram til 1920 og lengur var
ekki ijm neinar bifreiðasamgöng-
ur að ræða milli suðurlandsundir-
lendisins og Reykjavíkur á vet-
urna. Þá var aðeins um eina leið
að ræða — Hellisheiði — og hún
undir snjó, undantekningarlitið
allan veturinn. Var því mjög
miklum erfiðleikum bundið með
alla sjúkraflutninga og reyndar
ekki framkvæmdir nema í lífs-
nauðsyn.
Til að standa ekki uppi ráða-
laus gagnvert þessu ástandi, hófst
Lúðvík, strax fyrstu ár sín á Eyr-
arbakka, handa um það að fram-
kvæma minniháttar uppskurði alltaf heilsu sinnar sem skyldi.
heima, t. d. botnlangaaðgerðir o. j Hann varð því að hætta starfi
f 1., þótt aðstæður væru ekki sem fyrir aldur fram, slitinn að kröft-
á sjúkrahúsum. um og þrotinn að heilsu. Hinir
Tók hann til sín sjúklinga fjölmörgu vinir hans og allir þeir
víðsvegar úr héraðinu og stund- I sem hann hefur unnið fyrir, minn
aði þá með kostgæfni. Var hann' ast hans og verka hans og þakka
smenntaður læknir, fylgdist æv-' foss í þéssu'.skyni, en hann var
' inlega vel með öllum nýjungum aðalhvatamaður að stofnun.
á sviði læknisfræðinnar, keypti
mjög mikið af bókum og tíma-
ritum um læknisfræðileg efni og
tileinkaði sér efni þeirra. Á tíma-
bili var hann yfirlæknir Reykja-
klúbbsins, fyrsti forseti og síðar
heiðursfélagi.
Um rúmlega tveggja ára skeið
hafið ég tannlækningastofu í
læknisbústaðnum og hittumst við
hælisins í Ölfusi og einnig var þar daglega og kynntist ég hon-
hann læknir Vinnuhælisins á um því mjög vel. í daglegri við-
Litla-Hrauni. kynningu var hann ræðinn og
Árið 1937 var hann skipaður skemmtilegur og glettinn í til-
héraðslæknir í Eyrarbakkahér- svörum, hann var ágætlega hag-
aði og gegndi þvi starfi þar til rhæltur en flíkaði lítt kveðskap
er héraðinu var skipt og Sel- sínum, orkti aðallega sjálfum sér
fosslæknishérað var stofnað, að til ánægju; mætti segja mér að
hann tók við því embætti og hann hafi átt í fórum sínum
gegndi því, þar til hann lét af töluvert af því tagi, einnig var
störfum á síðastliðnu hausti mér kunnugt um að hann ritaði
sjúkrahús á Suðurlandsundirlend
inu, á því svæði sem hann eyddi
starfskröftum sínum og æfi. i—
Hann vann að framgangi þessa
máls eftir megni, átti t. d. s.l. tvö
ár sæti í sjúkarhúsnefnd Árnes-
sýslu. Þá talaði hann um málið
á fjölmennum samkomum og
sýndi fram á með rökum kunn-
áttumannsins, hversu fráleitt það
er að jafnf jölmennt hérað og suð-
urlandsundirlendið er, skuli ekki
eiga neitt sjákrahús. Er óhætt að
segja, að með þessu starfi sínu
og áhuga fyrir málinu, eigi Lúð-
vík mestan þáttinn í því að hafa
vakið hinn almenna áhuga, sem
nú er uppi í héraðinu, fyrir fram
gangi málsins, áhuga sem verður
vegna þess sjúkdóms, sem nú
hefir dregið hann til bana.
Meðan Lúðvík var héraðslækn-
ir hafði hann oft aðstoðarlækna,
voru það ýmist nýútskrifaðir
læknar eða læknanemar. Var
það gjarna vani Lúðvíks að ræða
við þá um læknisfræðileg efni,
leiðbeina þeim og miðla þeim af
þekkingu sinni og reynslu og
hafði margur þeirra mjög mikið
gagn af þessu og voru honum
þakklátir fyrir, þannig lifði hann
og hrærðist í fagi sínu, enda var
hann læknir af lífi og sál.
Eitt af áhugamálum Lúðvíks
var að komið yrði upp sjúkra-
húsi á Selfossi, hann hafði í full
32 ár starfað, sem læknir hér í
Árnessýslu og allan tímann orðið
að búa við sjúkrahússkortinn og
þekkti því manna bezt nauðsyn
þess að sjúkrahús risi hér af
grunni. Átti hann sæti i fyrstu
undirbúningsnefnd um sjúkra-
húsbyggingu og var drífandi
kraftur þar sem annars staðar,
Jónsdóttur og áttu þau þrjú börn, er hann lagði hönd að. Fyndist
Önnu Sigríði, gifta Ólafi | mér því rétt og skylt að Árnes-
Tryggvasyni lækni, Ingibjörgu, ingar sýndu nú þakklæti sitt og
niður margt af því, sem á daga
hans hafði drifið, hvort sem það
á nokkurn tíma eftir *að koma
fyrir sjónir almennings. Lúðvík
var látlaus maður í umgengni,
sem mat lítils alla yfirborðs-
mennsku og ófeiminn við að
segja álit sitt á hverju máli og
segja mönnum til syndanna, ef
hann áleit þess þörf, gat því
stundum staðið nokkur gustur
um hann. Þegar rætt var við
Lúðvík, leyndi sér ekki að þar
fór maður gáfaður og hugmynda-
ríkur.
Yfir hafið sem skilur milli Hfs
og dauða sendi ég þér kveðju
mína og óska þínum nánustu
allrar blessunar um ókomin
æviár.
Páll Jónsson.
1 - X - 2
Kristínu, sem dvelur hjá móður
sinni og Þorvald stud. juris.
Lúðvík tók læknapróf árið
1922 og fluttist skömmu síðar til
Eyrarbakka og stundaði þar
lækningar, sem praktiserandi
að vera til staðar, ef málið á að iæknir. Á þeim tíma voru aðeins
ná fram að ganga. tveir héraðslæknar í Árnessýslu
Lúðvík giftist eftirlifandi konu!°g hafði annar busetu a Eyrar-
bakka en hinn í Laugarási og
var Lúðvík jöfnum höndum sótt-
ur í bæði þessi héruð og eigi ó-
sjaldan var hans vitjað austan
yfir Þjórsá. Samgöngur allar voru
þá með öðru móti en nú gerist
og meiri vandkvæði um öll ferða-
lög, bílvegir voru mjög slæmir
og ekki komnir eins víða og nú
sinni, frú Ástu Jónsdóttur, 14.
okt. 1916. Hefir hún alla tíð stað-
ið við hlið manns síns og veitt!
honum ómetanlegan stuðning í
erfiðu starfi og lífsbaráttu og
nú síðast í veikindum hans. Væri
starfssaga Lúðvíks læknis sögð
öll, myndi frú Ásta skipa þar i
veglegan •*.ess við hlið hans. Það og ár voru obruaðar> varð bví
er nú oft svo með dugandi menn | oft að fara ríðandi eða gangandi
og farsæla á athöfnum, að þeir
eru ekki alltaf einir í starfi, þar
koma konur við sögu, þótt ekki
sé ávallt að gætt. Þar á frú Ásta
sína sögu.
mjög heppinn og glöggur læknir,
svo sjaldaa mun honum hafa
skeikað í Hómum sínum. Enda
naut hann almenns trausts, sem sem lækni, afskiptaminni þegar
læknir og vissi ég, að á þessum' honum þótti engin hætta á ferð-
árum voru margir sem heldur
vildu leggjast undir hnífinn hjá
honum í hoimahúsum, heldur en
fara á sjúkrahús. Var eins og
í vondum veðrum og ófærð, því
aldrei var hikað við að fara þeg-
ar kallið kom. Þessi erfiðu ferða-
lög reyndu mjög á krafta hans
og fór hann að kenna til veik-
, , , inda á þessum árum og mun
Þau hjon eignuðust þrju born, . *T °
..., , • » aldrei hafa gengið alheill til
sem oll eru upp komm. Anna ,- (s
Sigríður, Sift Ólafi Tryggvasyni j SK°gar Slðan-
lækni, Ingibiörg Kristín býr með! A Þessum arum gerði Luðvik
móður sinni og Þorvaldur, les lög' marSa . holskurði með goðum
f ræði við Háskólann. I *****£ við hin verstu sMyrði,
| þvi oft var skurðstofan baðstofu-
Þegar Lúðvík læknir hverfur kytra eða eldhúsið á heimili
nú af sjónarsviðinu, hljóta að sjúklingsins var tekið til þeirra
vakna marga,r minningar um nota, því ekkert sjúkrahús eða
hann meðal þess fólks sem hann sjúkraskýli var til, aðstoð öll var
hefur starfað með og fyrir í rúm ófullkomin, aðeins laghentir
32 ár. Hann byrjaði ungur og menn, sem fengu smá tilsögn um
hraustur, fullur áhuga og starfs- hvað þeir áttu að gera ef allt
gleði, vann mikið en gætti ekki gekk með eðlilegum hætti að
öðru leyti varð hann alveg að
treysta á sjálfan sig. Með þess-
um hætti bjargaði Lúðvík mörg-
um manninum, sem þjáður var
af bráðri botnlangabólgu og
fleiri innanmeinum. Eftir að
hann var fluttur að Selfossi var
hans eitt sinn vitjað til konu í
barnsnauð í Hveragerði, var ekki
viðlit að flytja konuna til
Reykjavíkur vegna ófærðar, eins
og svo oft vill verða er verst
gegnir, var ekki um neitt ann-
að úrræði að ræða en keisara
virðingu við hann látinn, með
því að hrinda málinu fram og
yrði það þá á einhvern hátt helg-
að minningu hans, t. d. að sjúkra-
stofa eða skurðstofan bæri nafn
hans. Nú þegar er hafin fjársöfn-
un á vegum Rótaryklúbbs Sel-
Arsenal 2 —
Blackpool 0
Bolton 6 —
Charlton 6 ¦
— Preston 0
— Sunderland 0
Wolves 1
— Aston Villa 1
Everton 1 — Chelsea 1
1
'x
1
1
X
Huddersfield 1
Manch. City 4 — Cardiff 1
Newcastle 2 — Leicester 0
Portsmouth 0 —¦ Tottenham 3
Sheff. Wedn 1 — Sheff. Utd. 2
W. B. A. 2 — Burnley 2
Stoke 0 — Luton 0
Manch. Utd. 3 2
1
1
2
Útlærð
hárgreiðslukona
ó s k a s t .
Hárgreiðslustofan Lótus
BANKASTRÆTI 7.
VERZLUNARHÚSNÆÐI
óskast til leigu sem næst Miðbænum. — Tilboð sendist
Mbl. fyrir 15. þ. m. merkt: „Góður staður — 165".
honum hið mikla sem hann lét
þeim í té. Hann var ávallt mestur
þegar verulega reyndi á hann
um, stundum e. t. v. svo, að mönn-
um þótti nóg um. En það kom þá' sk\,rð~~g~ gerði Lúðvík hann í
síðar í ljós, að enginn háski steðj- eiahusi konunnar með góðum
aði að. Þannig var Lúðvík læknir, árang^ að vísu hafði hann þá
margir hefðu þá trú, að ef hann öruggur og viss í starfi sínu, {iæknir sér til aðstoðar, en sýnir
vildi taka verkið að sér, þá mundi ¦tryggur vinur og góður félagi, er | þetta bæði hversu kjarkgóður og
það heppnast, en ef hann sendi | skilur samf erðamönnunum eftir hversu frábær læknir Lúðvík
bjarta minningu um góðan dreng var, einnig lýsir þetta honum vel,
sjúklinginn frá sér, þá væri al-
vara á ferðcim.
Ég hef rlregið þetta fram til að
sýna hversu mikið álit hann hafði
Er kaupandi
að 2—3 herbergja íbúð.
Góð íbúð í kjallara eða risi, kemur til greina.
Sími 82290.
Flugfreyjustörf
Nokkrar stúlkur óskast til flugfreyju-
starfa.
Umsóknareyðublöð eru afhent í afgreiðplu félagsins
Lækjargötu 2.
og heilsteyptan.
Blessuð sé minning nans.
Sig. Óli Ólafsson.
þannig var hann ávallt reiðubú
inn að taka á sig ábyrgð er skyld-
an kallaði. Hann var ágætlega