Morgunblaðið - 10.02.1955, Side 11
Fimmtudagur 10. febrúar 1955
MORGVNBLAÐIB
11
Lúðvik D. IMorðdal héraðslæknir - minning
IDAG fer íram útför Lúðvíks strax sem ungur læknir og þessu
D. Norðdal, fyrrverandí hér- j áliti hélt hann alla tíð. En nokkuð
aðslæknis á Eyrarbakka og síðar háði það honum á tímabili, að
á Selfossi. Hann lézt að heimili hann gekk ekki heill til skógar.
6inu Barmahlíð 47, hér í bær, h.
27. jan. s.l., en hingað fluttist
hann ásam.t fjöiskyldu sinni s. 1.
tiaust, er hann sagði af sér em-
bætti, sakir heilsubrests.
Lúðvík D Norðdal var fæddur
6. júní 1895 að Eyjarkoti á Skaga
Btrönd, sonur Davíðs bónda þar
óg Sigríðar Jónsdóttur. Hann
stundaði nám við menntaskól-
ann í Reykjavík og lauk stúdents
prófi 27. júní 1916. Las síðan
Leitaði hann sér lækninga í Dan-
mörku og Noregi og fékk nokk-
urn bata. En hann kunni aldrei
að hlífa sér, vann oft þó veikur
væri, einkum síðasta árið. Má
segja að hann'væri við starf sitt
þar til yfir lauk, stóð meðan stætt
var.
Þrátt fyrir miklar. annir við
læknisstörfin, gaf Lúðvík sér
tíma til að sinna ýmsum félags-
störfum og stjórnmálum. Var
Jæknisfræði við Háskólann og tók hann nokkfum sinnum j framboði
kandidatsprof 14 febr 1922, með ; gjálfstæðisflokkinn í Arnes-
E. emkunn. Starfaði við fæðingar-j , , J ,
gtofnun í Árósum 1927. j s£slu' Þa. let har!n slg e!nmg
Að loknu prófi, eða nánar til sklPta sveita- og bæjarmalefm
* , ___ inoo 4Í11 þott hann tæki ekki beman þatt
tekio í mar/. 1922, flutti hann til f _ .
Fvrarbakka oe settist bar að sem 11 þelm storfum Hann var elnn
Etarfandi iæknir. Starfaði hann 1 aí stofnendum Rotaryklúbbs Sel-
foss og fyrsti forseti hans. Var
m menntaður læknir, fylgdist æv- foss í þéssu skym, en hann var
inlega vel með öllum nýjungum aðalhvatamaður að stofnun
),'. • a svlði læknisfræðinnar, keypt.i klúbbsins, fyrsti forseti og síðar
þar óslitið, þar til hann var skip-
aður þar héraðslæknir í apríl
1937. Hann var ráðinn yfirlækn-
ir við Reykjahælið í Ölfusi frá
8. júlí 1932 til 30. apríl 1937,
eða þar til hann tók við
héraðslæknisembættinu, þegar
læknishéraði hans var skipt í
Eyrarbakka- og Selfosslæknis-
héruð. Kaus hann að starfa í
Selfosslæknishéraði og var skip-
aður læknir þar og flutti þá að
Selfossi. Gegndi hann því embætti
þar til hanr. sagði af sér frá 1.
sept. s.l. þá þrotinn að heilsu og
kröftum.
en hann settist að á Eyrarbakka,
en þangað fluttist hann, eins og
áður segir 1922, ásamt konu sinni,
frá Ástu Jónsdóttur og tveimur
ungum dætrum þeirra hjóna.
Á þessum tíma sat héraðslækn-
ir Eyrarbakkalæknishéraðs á Eyr
arbakka, en héraðið náði þá yfir
núverandi Eyrarbakka, Selfoss-
og Hveragerðislæknishéruð og
Starfa nú á þessu svæði fjórir
læknar. Seín að líkum lætur, var
ærið að starfa á þessum stað
fyrir tvo lækna. Héraðið víðlent
og fjölmennt. Ferðalög erfið og
tímafrek, þareð mikið var ferðast
á hestum. Þannig var þetta þegar
Lúðvík hóf læknisstarfið á Eyrar-
bakka, en hann var þá ungur og
fullur áhuga, enda hlífði hann sér
hvergi. Þá var ekkert sjúkraskýli
í héraðinu og er reyndar ekki
enn. En nú er aðstaðan að
nokkru breytt á móti því, sem
áður var, að samgöngur um hér-
aðið og til Reykjavíkur eru nú
öruggari en áður og því hægara
um sjúkraflutninga þegar á ligg-
ur. Því fram til 1920 og lengur var
ekki um neinar bifreiðasamgöng-
ur að ræða milli suðurlandsundir-
lendisins og Reykjavíkur á vet-
urna. Þá var aðeins um eina leið
að ræða — Hellisheiði — og hún
undir snjó, undantekningarlítið
allan veturinn. Var því mjög
miklum erfiðleikum bundið með
alla sj úkraflutninga og reyndar
ekki framkvæmdir nema í lífs-
nauðsyn.
Til að standa ekki uppi ráða-
iaus gagnvert þessu ástandi, hófst
Lúðvík, strax fyrstu ár sin á Eyr-
arbakka, handa um það að fram
hann öllum meðlimum klúbbsins
hinn ágætasti félagi, enda andi
og starf rótaryfélagsskaparins
honum hugþekkt.
En eitt var það mál, sem hon-
um var hjartfóignast og mest á-
hugamál að næði fram að ganga.
Það var að rísa mætti sem fyrst
sjúkrahús á Suðurlandsundirlend
inu, á því svæði sem hann eyddi
starfskröftum sínum og æfi. •—
Hann vann að framgangi þessa
máls eftir megni, átti t. d. s.l. tvö
ár sæti i sjúkarhúsnefnd Árnes-
sýslu. Þá talaði hann um málið
mjög mikið af bókum og tíma- heiðursfélagi.
ritum um læknisfræðileg efni og Um rúmlega tveggja ára skeið
tileinkaði sér efni þeirra. Á tíma- hafið ég tannlækningastofu í
bili var hann yfirlæknir Reykja- læknisbústaðnum og hittumst við
, ...
hælisms
Wsmmm. ,
- » hann
í Ölfusi og einnig var þar daglega og kynntist ég hon-
læknir Vinnuhælisins á um því mjög vel. í daglegri við-
Litla-Hrauni. kynningu var hann ræðinn og
Árið 1937 var hann skipaður skemmtilegur og glettinn í til-
héraðslæknir í Eyrarbakkahér- svörum, hann var ágætlega hag-
aði og gegndi því starfi þar til mæltur en flíkaði lítt kveðskap
er héraðinu var skipt og Sel- sínum, orkti aðallega sjálfum sér
fosslæknishérað var stofnað, að til ánægju; mætti segja mér að
hann tók við því embætti og hann hafi átt í fórum sínum
| gegndi því, þar til hann lét af töluvert af því tagi, einnig var
störfum á síðastliðnu hausti mér kunnugt um að hann ritaði
Ég kynntist Lúðvík ekki fyrr á fjölmennum samkomum og
sýndi fram á með rökum kunn-
áttumannsins, hversu fráleitt það
er að jafnfjölmennt hérað og suð-
urlandsundirlendið er, skuli ekki
eiga neitt sjúkrahús. Er óhætt að
segja, að með þessu starfi sínu
og áhuga fyrir málinu, eigi Lúð-
vík mestan þáttinn í því að hafa
vakið hinn almenna áhuga, sem
nú er uppi í héraðinu, fyrir fram
Deyr fé
deýja frændr
deyr sjálfr it sama;
en orðstírr
deyr aldregi
hveim sér góðan getr.
ÞESSI visa úr Hávamálum kom
mér í hug er ég frétti lát
Lúðvíks D. Norðdals héraðs-
læknis, því að dáðir er hann
drýgði á sviði læknislistarinnar
hér í Árnesþingi munu um lang-
an aldur halda minningu hans á
lofti.
Kristján Lúðvík Norðdal Da-
víðsson eins og hann hét fullu
nafni var fæddur að Eyjakoti í
Húnavatnssýslu 6. dag júlímán-
aðar 1895 og lét 27. janúar s. 1.
og var því á sextugasta aldursári
er hann lézt. Kvæntur var Lúð-
vík eftirlifandi konu sinni, Ástu
Jónsdóttur og áttu þau þrjú börn,
Önnu Sigríði, gifta Ólafi
! vegna þess sjúkdóms, sem nu
hefir dregið hann til bana.
Meðan Lúðvík var héraðslækn-
ir hafði hann oft aðstoðarlækna,
voru það ýmist nýútskrifaðir
læknar eða læknanemar. Var
það gjarna vani Lúðvíks að ræða
við þá um læknisfræðileg efni,
leiðbeina þeim og miðla þeim af
þekkingu sinni og reynslu og
hafði margur þeirra mjög mikið
gagn af þessu og voru honum
þakklátir fyrir, þannig lifði hann
og hrærðist í fagi sínu, enda var
hann læknir af lífi og sál.
Eitt af áhugamálum Lúðvíks
var að komið yrði upp sjúkra-
húsi á Selfossi, hann hafði í full
32 ár starfað, sem læknir hér í
Árnessýslu og allan tímann orðið
að búa við sjúkrahússkortinn og
þekkti því manna bezt nauðsyn
þess að sjúkrahús risi hér af
grunni. Átti hann sæti í fyrstu
undirbúningsnefnd um sjúkra-
húsbyggingu og var drífandi
kraftur þar sem annars staðar,
er hann lagði hönd að. Fyndist
mér því rétt og skylt að Árnes-
Tryggvasyni lækni, Ingibjörgu, ingar sýndu nú þakklæti sitt og
Kristínu, sem dvelur hjá móður
sinni og Þorvald stud. juris.
Lúðvík tók læknapróf árið
1922 og fluttist skömmu síðar til
Eyrarbakka og stundaði þar
gangi málsins, áhuga sern verður | ]ækningar, sem praktiserandi
að vera til staðar, ef málið á að ]æknir. Á þeim tíma voru aðeins
ná fram að ganga. tveir héraðslæknar í Árnessýslu
Lúðvík giftist eftirlifandi konu > °& bafði annar búsetu á Eyrar-
sinni, frú Ástu Jónsdóttur, 14. bakka en hinn í Laugarási og
okt. 1916. Hefir hún alla tíð stað- var,LnðYlk íöfnum höndum sott-
ið við hlið manns síns og veitt ur 1 bæðl besusi heruðof eiS\ °'
honum ómetanlegan stuðning í
erfiðu starfi og lífsbaráttu og
sjaldan var hans vitjað austan
yfir Þjórsá. Samgöngur allar voru
, , ., . , , TT ! i þá með öðru móti en nú gerist
nu s,ðasf 1 veikmdnm hans. Væn Qg meifi vandkvæði um Ö11 ferða.
starfssaga Luðviks lækms sogð lög> bílvegir voru mjög slæmir
öll, myndi fru Asta skipa þar. og ekki komnir eins viða og nú
veglegan sess við hlið hans. Það og dr voru obrúaðar, varð því
er nú oft svo með dugandi menn J ofl að fara riðandi eða gangandi
og farsæla á athöfnum, að þeir, { vondum veðrum og ófærð, því
eru ekki atltaf einir í starfi, þar aidrei var hikað við að fara þeg-
koma konur við sögu, þótt ekki
sé ávallt að gætt. Þar á frú Ásta
sína sögu.
Þau hjón eignuðust þrjú börn,
sem öll eru upp komin. Anna
Sigríður, gift Ólafi Tryggvasyni
lækni, Ingibjörg Kristín býr með
ar kallið kom. Þessi erfiðu ferða-
lög reyndu mjög á krafta hans
og fór hann að kenna til veik-
inda á þessum árum og mun
aldrei hafa gengið alheill til
skógar síðan.
Á þessum árum gerði Lúðvík
móður sinni og Þorvaldur, les lög marga . holskurði með góðum
fræði við Háskólann. , arangn við hm verstu skilyrði,
I því oft var skurðstofan baðstofu-
Þegar Lúðvik læknir hverfur kytra eða eldhúsið á heimili
nú af sjónarsviðinu, hljóta að sjúklingsins var tekið til þeirra
vakna margar minningar um nota, því ekkert sjúkrahús eða
hann meðal þess fólks sem hann sjúkraskýli var til, aðstoð öll var
hefur starfað með og fyrir í rúm ófullkomin, aðeins laghentir
32 ár. Hann byrjaði ungur og menn, sem fengu smá tilsögn um
hraustur, fullur áhuga og starfs- hvað þeir áttu að gera ef allt
gleði, vann mikið en gætti ekki gekk með eðlilegum hætti að
kvæma minniháttar uppskurði alltaf heilsu sinnar sem skyldi. ! öðru leyti varð hann alveg að
heima, t. d. botnlangaaðgerðir o. j Hann varð því að hætta starfi treysta á sjálfan sig. Með þess-
fl., þótt aðstæður væru ekki sem fyrir aldur fram, slitinn að kröft- um hætti bjargaði Lúðvík mörg-
á sjúkrahúsum. um og þrotinn að heilsu. Hinir um manninum, sem þjáður var
Tók hann til sín sjúklinga fjölmörgu vinir hans og allir þeir af bráðri botnlangabólgu og
víðsvegar úr héraðinu og stund-1 sem hann hefur unnið fyrir, minn fleiri innanmemum' ®ftir að
aði þá með kostgæfni. Var hann ' ast hans og verka hans og þakka uann var f uttm- að Sel ossí var
mjög heppinn og glöggur læknir, honum hið mikla sem hann lét hans eitt„,smn Vlt-,að vfl onu,_!
virðingu við hann látinn, með
því að hrinda málinu fram og
yrði það þá á einhvern hátt helg-
að minningu hans, t. d. að sjúkra-
stofa eða skurðstofan bæri nafn
hans. Nú þegar er hafin fjársöfn-
un á vegum Rótaryklúbbs Sel-
niður margt af því, sem á daga
hans hafði drifið, hvort sem það
á nokkurn tíma eftir .að koma
fyrir sjónir almennings. Lúðvík
var látlaus maður í umgengfti,
sem mat lítils alla yfirborðs-
mennsku og ófeiminn við að
segja álit sitt á hverju máli og
segja mönnum til syndanna, cf
hann áleit þess þörf, gat því
stundum staðið nokkur gustur
um hann. Þegar rætt var við
Lúðvík, leyndi sér ekki að þar
fór maður gáfaður og hugmyndá-
ríkur.
Yfir hafið sem skilur milli lífs
og dauða sendi ég þér kveðju
mína og óska þínum nánustu
allrar blessunar um ókomin
æviár.
Páll Jónsson.
1 - X - 2
Arsenal 2 — Preston 0
Blackpool 0 — Sunderland 0
Bolton 6 — Wolves 1
Charlton 6 — Aston Villa 1
Everton 1 — Chelsea 1
Huddersfield 1 —- Manch. Utd. 3 2
Manch. City 4 — Cardiff 1 1
Newcastle 2 — Leicester 0 1
Portsmouth 0 — Tottenham 3 2
Sheff. Wedn 1 — Sheff. Utd. 2 2
W. B. A. 2 — Burnley 2 x
Stoke 0 — Luton 0 x
1
'x
1
1
X
svo sjaldan mun honum hafa
skeikað í dómum sínum. Enda
þeim í té. Hann var ávallt mestur
barnsnauð í Hveragerði, var ekki
, , ,. , , , viðlit að flytia konuna til
bKiMu i •juiinAiii Diniiiii. íí.iiííq . þegar verulega reyndi a hann _ . . ,. *
naut hann almenns trausts, sem Sem lækm, afskiptammm þegar svQ Qft yin yerða er verst
Iæknir og vissi ég, að á þessum honum þótti engin hætta á ferð-
árum voru margir sem heldur
vildu leggjast undir hnífinn hjá
honum í hcimahúsum, heldur en
íara á sjúkrahús. Var eins og
um, stundum e. t. v. svo, að mönn-
gegnir, var ekki um neitt ann-
að úrræði að ræða en keisara-
um þótti nóg um. En það kom Þá skurð 0g gerði Lúðvík hann í
síðar í Ijós, að enginn háski steðj- eldbnsi konunnar með góðum
aði að. Þannig var Lúðvík læknir, J -jrangri, að vísu hafði hann þá
margir hefðu þá trú, að ef hann öruggur og viss í starfi sínu, [ ]æknir sér til aðstoðar, en sýnir
vildi taka verkið að sér, þá mundi J tryggur vinur og góður félagi, er ' þetta bæði hversu kjarkgóður og
það heppnast, en ef hann sendi
sjúklinginn frá sér, þá væri al-
vara á ferðom.
Ég hef dregið þetta fram til að
sýna hversu mikið álit hann hafði
skilur samferðamönnunum eftir hversu frábær læknir Lúðvik
bjarta minningu um góðan dreng var, einnig lýsir þetta honum vel,
og heilsteyptan.
Blessuð sé minning nans.
Sig. Óli Ólafsson.
þannig var hann ávallt reiðubú-
inn að taka á sig ábyrgð er skyld-
an kallaði. Hann var ágætlega
Útlærð
hárgreiðslukona
ó s k a s t .
Hárgreiðslustofan Lótus
BANKASTRÆTI
VERZLUNARHUSNÆÐI
óskast til leigu sem næst Miðbænum. — Tilhoð sendist
Mbl. fyrir 15. þ. m. merkt: „Góður staður — 165“.
Er kaupandi
að 2—3 herbergja íbúð.
Góð íbúð í kjallara eða risi, kemur til greina.
Sími 82290.
Flugfreyjustörf
Nokkrar stúlkur óskast til flugfreyju-
starfa.
Umsóknareyðublöð eru afhent í afgreiðslu félagsins
Lækjargötu 2.