Morgunblaðið - 13.02.1955, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 13. febrúar 1953
Vestm«s8iaiaey]adeilan:
1
Fá sjómenn ekki að greiðc r atkvœBi
um gerðardómstill. útgerðc irmanna?
sfjffl? vilja iáia byggja
'íseitogniQ í Þýdtolandi
logsranefndin í Reyfcjavík
IVESTMANNAEYJUM krefj-
ast sjómenn að fá .kr. 1,38
fyrir hvert kg. fiskjar slægðs með
haus í stað kr. 1,22, sem samið
hefur verið um allstaðar annars-
staðar nenia í Þorlákshöfn. Verð-
ið, sem krafizt hefur verið er 16
aurum hærra fyrir hvert kíló eða
um 13% hærra en í öðrum ver-
stöðvum.
SL 1. ár sömdu Vestmanna-
eyingar um sama fiskverð og
aðrir eða kr. 1,22 fyrir kíló. Sjó-
merin í > Vestmannaeyjum, Þor-
lákshöfn og sum Vestfjarðafélög-
in sögðu upp þessum samning-
um, þannig að þeir runnu út 31.
janúar s. 1. Vestfjarðafélögin
sömdu áfram um sama fiskverð.
Gildir það því áfram ailsstaðar
á landinu nema í Vestmanna-
eyjum og Þorlákshöfn. Sjómenn
í Þorlákshöfn halda áfram róðr-
um svo að Vestmannaeyjar eru
eini staðurinn þar sem róðrar
liafa stöðvast.
Deilan i Vestmannaeyjum er
tvíþætt, um breytt hlutaskipti og
hækkað fiskverð. Útgerðarmenn
vildu áður en til stöðvunar kom
ganga veruiega til móts við kröf-
ur sjómanna um breytingu á
hlutaskiptum að því tilskyldu, að
fiskverð til skipta héldist
óbreytt.
Tilboð útgerðarmanna um
nokkra breytingu á hlutaskipt
unum var fellt í sjómannafélag
inu með 18 atkvæðum gegn 14.
Töldu útgerðarmenn sér þá ekki
fært að hefja róðra í ársbyrjun,
þegar hvorttveggja var, að sjó-
menn höfðu sagt upp hlutaskipta
samningnum svo hann rann út
31. des. og fékkst ekki fram-
lengdur þrátt fyrir nokkrar til-
slakanir af hálfu útgerðarmanna
og sjómenn höfðu einnig sagt
upp samningum um fiskverðið
svo hann féll úr gildi 31. jan. s.l.
Vegna uppsagnar sjómanna
félagsins á hlutaskiptasamningn-
um mátti búast við verkfalli með
viku fyrirvara hvenær sem var
eftir áramót, en til verkfalls
kom þó ekki fyrr en 1. febrúar,
en þá höfðu róðrar legið niðri
frá áramótum af fyrrgreindum
ástæðum.
Forustumenn sjómanna í Vest-
mannaeyjum hafa krafizt 13%
hærra fiskverðs til skipta en
gildir annars staðar í landinu,
en útgerðarmenn hafa ekki léð
neins kostar á hækkuðu fisk-
0 91
ii'
Framh. af bls. 1
Parísar-samningunum). Við ger-
um ráð fyrir mjög almennri þátt-
töku frá verklýðsfélögum í Evr-
ópu (3000 fulltrúar).
WFTU vill ekki verða talið
standa fyrir (þessari ráðstefnu).
Stórt verklýðsfélag í Vestur-
Þýzkalandi, þar sem sósíaldemó-
kratar hafa meirihluta, ætlar að
koma þessu öllu af stað með því
að setja sig í samband við nokk-
ur verklýðsfélög í öðrum lönd-
um. Sameiginleg byrjunarnefnd
mun síðan verða mynduð. Þessi
néfnd mun síðan:
A) Birta ávarp til verkalýðsfél.
,um alla Evrópu.
B) Setja sig í samband við Al-
þjóðasamband verklýðsfélaga
(ICOTU), Heimssamband
jverklýðsfélaga (WFTU) og
Kristilegt samband verklýðs-
félaga og biðja um skipu-
'lagslegan og fjárhagslegan
stuðning.
Og þá skeðúr kraftaverkið og
WFTU ætlar að samþykkja.
Að þessu sinni biðjum við um
nö|n og heimilisföng tveggja eða
þriggja félagasamtaka í Svíþjóð,
Tíoregi og Danmörku, sem Þjóð-
■verjarnir geta skrifað til, manna,
sem hægt er að treysta til þess að
fallast á þetta allt. Þar sem þetta
verður að hefjast eins fljótt og
kostur er, er áríðandi að fá heim-
ilisföngin, Ég væri þakklátur fyr-
ir yvar hið fyrsta.
Óskir um gleðileg jól og far-
sælt nýtt ár frá vini ykkar
Nils G. Elísson."
— Sfræiisvagnamir
Framh. af bls. 1
VÖXTUF, SVR
Vöxtur SVR hefur á undan-
förnum árum verið mikill. Nú
aka strætisvagnarnir daglega
samtals um 6000 km í stað 4500
árið 1950. Yfir 40 þúsund manns
ferðast á degi hverjum með þeim
og hjá fyrirtækinu vinna nú um
130 manns, þar af nálægt 80
vagnstjórar.
Auk mikillar fjárfestingar í
nýjum vögnum, hefur miklu fé
verið varið til endurbóta á gömlu
vögnunum.
Undanfarin 3 ár má segja að
rekstur Strætisvagna Reykjavík-
ur hafi verið frekar hagstæður.
En vegna nýrra kaup- og kjara-
samninga við starfsfólk fyrirtæk-
isins í desember s.l. er áætlað,
að kaupgreiðslur á þessu ári
hækki um a. m. k. 800 þús. kr.
Áætlaður reksturshagnaður á ár-
inu fer þannig allur í þessi auknu
útgjöld.
NÝIR VAGNAR OG LEIÐIR
Ef fullnægja á þörfum út-
hverfabúa á þessu ári um auknar
strætisvagnaferðir, er nauðsyn-
legt að kaupa 6 nýja strætis-
vagna. Kaupverð þessara vagna
mun vera rúmlega 2% millj. kr.
Fjórum nýjum leiðum þarf að
bæta inn á leiðakerfi vagnanr.a,
þ. e. a. s. í syðstu Hagana og
Ægissíðu, Smáíbúða- og Bústaða-
hverfi, í Vogana og leið um þau
úthverfi, sem enn hafa ekki ver-
ið tengd saman. Þá er ekki of-
reiknað, að þörf sé 2ja vagna til
endurnýjunar þeim eldri.
RÆÐA
BORGARSTJÓRA
G ¥7"|J HEFUR miklu hlutverki
O 7 að gegna eins og m. a.
sést á því, að á síðastliðnu ári
fluttu vagnarnir um það bil 15
millj. farþega. Tilgangur fyrir-
tækisins er þjónusta við bæjar-
búa og hefur verið reynt eftir
megni að fjölga vögnum og leið-
um, bæta vagnakost og auka
ferðaþægindin. — En ýmislegt
skortir þó á, of mikil þrengsii
eru í vögnunum, vagnar of fáir
og leiðir of fáar. En þó nokkuð
skorti munu flestir sammála um
að fyrirtækið er á mikilli fram-
farabraut. — Borgarstjóri kvaðst
ekki ætla hér að nefna mörg
nöfn, en gat sérstaklega um Ólaf
Þorgrímsson hrl., sem þarna var
viðstaddur, en hann var fyrsti
formaður Strætisvagnafélagsins,
sem stofnað var 1931 og forstjóri
þess um margra ára skeið. Einnig
minntist hann Jóhanns Ólafsson-
ar, sem stjórnaði fyrirtækinu
lengi eftir að bærinn eignaðist
það. Borgarstjóri kvaðst þó sér-
staklega vilja nefna eitt nafn,
Eiríks Ásgeirssonar, núverandi
forstjóra, en hann tók við stjórn
SVR 1951 þá tæplega þrítugur
að aldri. Kvaðst borgarstjóri
sjaldan hafa vitað ungan mann
sýna jafn fljótt að hann var
vanda sínum vaxinn, vakandi í
starfi og lipur og sýndi sannan
þjónustuanda við almenning. —
Kvaðst borgarstjóri þakka hon-
um sérstaklega svo og öllum
starfsmönnum SVR vel unnin
störf i þágu félagsins.
verði. Halda þeir því fram, að
ekki sé frekar hægt að sam-
þykkja 13% hækkun á fiskverði
til skipta umfram það sem
annars staðar sé greitt, heldur
en að greiða 13% hærra kaup í
Vestmannaeyjum en annars
staðar í landinu.
Forustur.ienn sjómanna halda
því fram, að útgerðarmenn haidi
fyrir þeim rétti til fiskverðs, sem
byggt sé 4 því að tekjur af báta-
gjaldeyri komi að fullu til skipta
og segja að þessi réttur hafi ver-
ið viðurkenndur með nýupp-
kveðnum iiæstaréttardómi.
Dómur þessi var byggður á
sérstöku ákvæði í kjarasamn-
ingi í Vestmannaeyjum árið
1951 og þeirri framkvæmd, sem
þá var á bátagjaldeyrisfyrir-
komulaginu, en samskonar
ákvæði var ekki í kjarasamn-
ingum annars staðar á landinu,
og í Vestmannaeyjum er þetta
ákvæði ekki lengur í samningn-
um og var það ekki heldur s. 1.
ár.
Það er augljóst, að útgerðar-
menn eru ekki að neita sjómönn-
um um þar.n rétt, sem þeir áttu
samkvæmt hinum nýuppsögðu
fiskverðssamningum, heldur
stendur sjómönnum til boða það
fiskverð, sem kom til skipta sam-
kvæmt þeim.
Útgerðarmenn hafa boðið að
leysa ágreininginn með því að
láta samkomulagsgerðardóm
skera úr honum og ákveða fisk-
verðið og kjörin á bátunum.
Væri gerðardómurinn skipaður
þannig: Þrii oddamenn tilnefnd-
ir af hæstarétti og tveir menn
frá hvorum deiluaðila.
Þessari tillögu hafnaði for-
maður sjómannafélagsins og ann
ar maður úr samninganefnd sjó-
manna án þess að bera hana und-
ir félagsfund.
Eðlilegt væri að sjómönnum
væri gefinn kcstur á því með
leynilegri atkvæðagreiðslu í sjó-
mannafélaginu að láta í ljósi
hvort þeir samþykktu þessa til-
lögu.
rr
Já eða Nei” í Kefla-
K
UTVARPSÞATTUR Sveins As-
geirssonar, ,,Já eða Nei“, verður
tekinn upp á seguiband í Ung-
mennafélagshúsinu í Keflavík
í dag og hefst hann kl. 9 síðd.
Keppt verður til verðlauna,
svo sem undanfarið, og hagyrð-
ingar munu glíma við aðsenda
vísuhelmhiga, en mjög margir
hafa borizt undanfarið. í ráði er
að taka þáttinn næst upp í Vest-
mannaeyjum.
ÉR í Reykjavík er nú stödd
11 fjögurra manna nefnd frá
Neskaupstað, sem komin er
þeirra erinda að ræða við ríkis-
stjórnina, Landsbankann og fleiri
aðila, um kaup á togara í stað
togarans Egils rauða. Á fundi
með blaðamönnum í gær skýrðu
neíndarmenn svo frá, að þeir
hefðu mikinn hug á að láta
byggja nýjan togara í Vestur-
Þýzkalandi, nýtízku skip með
dieselvélum.
Nefndarmenn kváðust hafa
fengið góðar undirtektir hjá rík-
isstjórninni og þeim aðilum öðr-
um, sem málið hefur verið rætt
við.
í nefndinni eru Axel V. Tulin-
ius bæjarfógeti, sem er fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins, Ármann
Magnússon útgerðarm. frá Fram-
sóknarflokknum, Lúðvíg Jóseps-
son alþm. frá kommúnistum og
frá Alþýðuflokknum Oddur A.
Sigurjónsson.
ÁFALL FYRIR
BYGGÐARLAGIÐ
Það var mikið áfall fyrir byggð
arlagið er Egill rauði fórst.
Skömmu eftir að Egill rauði
fórst var haldinn fundur í bæj-
arstjórn Neskaupstaðar, þar sem
rætt var um hið mikla áfall, sem
atvinnulífið hafði orðið fyrir. —
Togarinn hafði árlega veitt um
fimm millj. kr. í vinnulaun til
bæjarbúa. Var bæjarstjórninni
ljóst, að hér varð að hafa hrað-
ann á, ef slíkt áfall ætti ekki að
leiða til stóraukins brottflutnings
úr bænum. — Og bæjarstjórnin
taldi að úr tjóninu yrði ekki bætt
á annan veg, en að fá nýjan tog-
ara og um þetta varð fullt sam-
komulag innan bæjarstjórnar og
einnig meðal bæjarbúa.
ALLIR SAMTAKA
Undirbúningsnefndin mun einn
ig vinna að því að finna rekst-
ursform fyrir útgerð hins nýja
skips, en fullt samkomulag er
um, að allir stjórnmálaflokkarn-
ir skuli hafa jafna hlutdeild í
stjórn hennar.
SÉRSTAÐA
NESKAUPSTAÐAR
í viðræðum við opinbera aðila,
hefur nefndin lagt áherzlu á:
1. Þá sérstöðu, sem skapazt
hefur í atvinnumálum Neskaup-
staðar við það að annarri aðal-
stoð atvinnulífsins er kippt burtu.
2. Auk beinnar verkamanna-
vinnu, sem skerðist gífurlega,
hverfur að hálfu leyti rekstrar-
grundvöllur fyrirtækja, sem ná-
tengd eru togaraútgerðinni, s. s.
frystihúsa, beinavinnslu, ís-
framleiðslu, vélaverkstæðis og
netaverkstæðis, en allt er þetta
byggt upp, m. a. með rekstur 2ja
togara fyrir augum.
3. Einungis nýtt skip, sem
byggt yrði samkvæmt revnslunni
um hagkvæmasta rekstur, þykir
Aumlegt yfirklór atvinnn-
rekondnns Snorro Jónssonor
ÞJÓÐVILJINN reynir í gær að afsaka framkomu Snorra Jóns-
sonar, formanns Félags járniðnaðarmanna, varðandi mál Sigur-
jóns Jónssonar, sem hann á nú í við stjórn A.S.Í. vegna fyrirvara-
lausrar brottvikningar úr starfi því, sem hann var í hjá A.S.Í.
Það er rangt hjá Þjóðviljanum,
er hann segir, að stjórn A.S.I.
viti ekki um málshöfðunina, þar
sem stefna í málinu var lögð
fram s.l. fimmtudag.
Einnig er það óafsakanleg fram
koma af kommúnistum þeim, er
nú stjórna Félagi járniðnaðar-
manna að neita að veita Sigur-
jóni nokkurn stuðning í málinu,
þegar hann leitar til stéttarfélags
síns um aðstoð gegn atvinnurek-
endum.
Er skemmst að minnast þess,
að þegar Snorra núverandi form.
var sagt upp vinnu fyrir nokkr-
um árum, veitti félagið honum
allan þann stuðning, sem það gat
í té látið.
Hvers á Sigurjón nú að gjalda
hjá sínum félögum?
Er það virkilega þannig, að
kommúnistar álíti verkalýðsfé-
lögin eingöngu fyrir sína flokks-
menn, en aðrir, sem ekki eru á
mála hjá kommúnistaflokknum
skuli vera réttindalausir?
Það er ekki ótrúlegt að járn-
iðnaðarmenn almennt óski eftir
að fá skýr svör við þessari spurn-
ingu hjá þeim er stjórnað hafa
samtökum þeirra um tíma.
hér koma til mála. Það hefur
komið glöggt í ljós, að diesel-
skipin eru langstum sparneytnari
á eldsneyti og engu síðri fiski-
skip, en eldsneytissparnaður eh
geysi þýðingarmikið atriði fyrip
skip, sem þurfa að sigla tiltölu-
lega langt með aflann af miðum.
Því leggjum við áherzlu á slíkfl
skip.
Hér við bætist að skarðið, serni
kom í íslenzka fiskiflotann við
strand Egils rauða, verður ekki
bætt með neinni tilfærslu á skip-
um milli staða.
AÐGERÐIR í MÁLINU
Nefndin hefur átt tal við for-
sætis- og sjávarútvegsmáaráð-
herrann, Ólaf Thors sem og fjár-
málaráðherra, Eystein Jónsson,
sem jafnframt er þingmaðuu
Suður-Múlasýslu, og lagt frarra
sín sjónarmið í greinargerðum
ásamt viðræðunum.
Nokkuð hefur verið athugaði
af tilboðum og ráðgazt við kunn-
áttumenn um þau. Telst nefnd-
inni svo til að unnt mundi vera
að fá nýtízku dieseltogara með’
svipuðu burðarmagni og EgiII
rauði hafði, innan eins árs og á
skaplegu verði, 8%—9 milljónir.
Ætlunin er að leggja fram í
hið nýja skip 2 milljónir, auk
þess sem kynni að fást yfirfært
á það af stofnskuldum Egils
rauða.
Biblíyda«iir
I
um
isms
IDAG, sunnudaginn 13. febr.,
verður haldinn allsherjar
biblíudagur í kirkjum landsins.
Hefur biskupinn skrifað öllum
prestum og óskað þess að þein
tali um Biblíuna í prédikunurm
sínum þennan dag og láti fara
fram fjársöfnun í lok messunnar
til þess að styrkja starf hins ís-
lenzka Biblíufélags.
— ★ —
Eins og kunnugt er heíur
brezka og erlenda BiblíufóIagifS
annast útgáfu hinnar íslenzkií
Biblíu og Nýja testamentisins, og
þó að sú útgáfa sé mjög vel úr
garði gerð, þá verður það að telj -
ast eðlilegt og sjálfsagt, að ís-
lenzka Biblíufélagið annist sjálft
útgáfu sinnar eigin Biblíu, enda
hefur brezka Biblíufélagið mörg-
um verkeínum að sinna, víða urrs
heim.
Nú hefur íslenzka Biblíufálagicí
ákveðið að hefja útgáfu Nýia
testamenntisins þegar á þessu ári,
og verður það prentað meS
nökkru stærra letri en menn eiga
að venjast á vasa útgáfu þeirri,
sem nú tíðkast.
— ★ —
En til þess að hægt verði ac?
selja Nýja testamennti þetta viö
sem vægustu verði, þarf félagið
að afla fjár til útgáfunnar og
treystir því að landsmenn bregð-
ist hér vel við, annað hvort með
því að gerast félagar (ársgj. 10.00
kr.) eða með því að styrkja fé-
lagið á annan hátt með fjár-
framlögum.
— ★ —
Biblían er bók bókanna, hún
flytur okkur Guðs orð, þá trúar-
legu opinberun, sem er grund-
völlur kristindómsins. Þar er
uppspretta þeirrar trúar og sið-
gæðishugmynda, sem mótað hafa
vestræna menningu til þessa
dags. Hver sá maður, sem kynn-
ast vill fagnaðarerindi Jesú og
dýpstu sannindum tilverunnar,
hann les og rannsakar heilaga
Ritningu. Með hina blessuðu bók
í höndum getum við tekið undir
orð hins forna sálmaskálds
Hebrea:
„Þitt orð er lampi fóta minna
og ljós á vegi mínum“. (Sálm.
119, 105).
Ó. J. Þ. I