Morgunblaðið - 15.02.1955, Side 1

16 síður
42. árgangur
37. tbl. — Þriðjudagur 15. febrúar 1955
Prentsmiðja Morgunblaðsins
STRSÐ5HÆTTA VIÐ QUEMOY
Súttatilraunir
hulda áiram
REYNT verður að leysa
Formósuvandamálið eft-
ir Venjuiegum diplomatiskum
leiðum, sennilega án þess að
haldin verði sérstök ráðstefna
um málið- E£ ráðstefnan verð-
ur haldin. þá verður hún ekki
kölluð saman fyrr en málið
hefir verið rækilega undir-
búið.
Fulltrúar Breta, Bandaríkj-
anna og Nýja Sjálands höfðu áð-
ur lýst yfir vonbrigðum sínum
yfir því, að Pekingstjórnin hefði
ekki þekkzt boðið um að senda
fulltrúa á fundinn.
Þetta varð ljóst í dag, er örygg-
isráðið samþykkti að fresta um-
ræðunni um frámkomnar tillög-
ur í Formósumálinu um óákveð-
inn tíma. Var þetta gert að beiðni
brezka fulltrúans og stutt af full-
trúa Bandaríkjamanna og full-
trúa Nýja Sjálands.
Brezki fulltrúinn sagði að
frestunin myndi hafa í för með
sér að ríkisstjórnir þær, sem létu
sig varða þetta mál, gætu haldið
áfram tilraunum sínum til þess
að finna friðsamlega lausn á
málinu.
Sir Anthony Eden skýrði frá
því í brezka þinginu í dag, að
samtöl héldu áfram milli brezku
stjórnarinnar og sovétstjórnar-
innar um tillögu Molotovs um
ráðstefnu um Formósamálið. En
Eden kvaðst telja það höfuðskil-
yrði fyrir því að hægt verði að
halda slíka ráðstefnu, að kín-
versku þjóðernissinnarnir eigi
fulltrúa á ráðstefnunni.
Nehru hinn indverski lét hafa
eftir sér í London í dag ummæli
sem gengu í þessa sömu átt.
Eden lét í ljós þá skoðun í
brezka þinginu að hann væri alls
ekki viss um að rétt væri að
halda ráðstefnu um Formósumál-
ið og gaf þar með í skyn að hann
teldi vænlegast að halda áfram
viðræðum eftir venjulegum
diplomatiskum leiðum.
ÖRYGGISRÁÐIÐ
Fulltrúi Rússa í öryggisráðinu
gerði á fundinum í dag þá tillögu
að tekin yrði upp umræða um
annað málið á dagskrá fundar-
ins, þ. e. ályktun Rússa um að
Bandaríkin hafi gerzt sek um
árásarstyrjöld á Formósa. Tillag-
an var felld með 10 atkv. gegn
jfeinu og að því búnu sleit forseti
fundi, án þess að minnast á hve-
nær fundur yrði boðaður að
nýju.
Mesta verkhaiHi
í söp Svía
STOKKHÓLMUR 14. febr. _
Sænska atvinnurekendasam-
bandið ákv^að á fundi í dag, að
fyrirskipa verkbann frá og með
þriðjudeginum 22. febrúar, í
fyrirtækjum, sem hafa um hálfa
milljón starfsmanna í þjónustu
sinni, ef ekki næst samkomulag
fyrir þann tíma um kaup og kjör
í pappírs- og trjákvoðuiðnaðin-
um.
Þetta getur orðið mesta vinnu-
deila, sem átt hefir sér stað í
sögu Svía.
I stórverkfallinu árið 1909,
tóku þátt um það bil 300 þúsund
verkamenn.
Vígorð
leiðtoganna
| HONG KONG 14. febrúar. Leið
togar kínversku Pekinkstjórnar-
innar hafa í tilefni af fimm ára
afmæli rússnesk-kínverska vin-
áttusáttmálans haldið herskáar
ræður. Chou En Lai sagði í ræðu
að Bandaríkin væru að undirbúa
atómstyrjöld á Formósu og þau
væru að reyna að króa inni sovét
ríkin, Kínverja og Viet Minh. —
Mao Tse Tung sagði að Banda-
ríkjamen væru að egna til styrj-
aldar við Kína, en að þeir myndu
verða malaðir. Hann sagði, að
reynslan sýndi, að árásarþjóðir
biðu alltaf lægra hlut og þeir
sem styddu árásarþjóðir yrðu
fyrir miklu tjóni.
Handan við sundið flutti Chi-
ang Kai Shek ræðu og sagði, að
Formósustjórnin myndi aldrei
falalst á að kalla burtu herlið
sitt frá eyjunum Matsu og Que-
moy.
Quemoy og Mafzu
London, 12. febr.
© QÚ von er látin í ljós hér, að
Bandaríkin kunni að fall-
ast á, að her þjóðernissinna verði
fluttur burtu frá Quemoy og
Matsu og að afleiðingin verði sú,
að vopnahlé komist á í Formósu-
sundi, þegjandi og hljóðalaust.
Eitthundrað og tuttugu kílómetr-
ar af söltum sjó munu þá aðskilja
kommúnista og þjóðernissinna.
© í þessu sambandi er það at-
hyglisvert, að öldungadeild
Bandaríkjaþings gerði sérstaka
álvktun um leið og hún staðfesti
samninginn um varnarbandalag
milli Formósu og Bandaríkjanna,
þar sem undirstrikað er að samn-
ingurinn taki aðeins til Formósu
og Pescadores-eyja og að nýtt
samþykki deildarinnar þurfi til
að koma, ef samkomulag tekst
milli Formósastjórnar og Banda-
ríkjastjórnar um að samningur-
inn nái til annara landssvæða
(eins og t.d. Quemoy og Matsu).
© Augljóst er að ágreiningur er
ríkjandi milli Bandaríkjastjórnar
og Formósustjórnar, þar sem
Bandaríkjastjórn legeur megin-
áherzlu á „varnar“-eðli sáttmál-
ans um Formósu, þótt hún geri
það um leið deginum liósara, að
árás af hálfu kommúnista á For-
mósu-svæðinu mvndi óhjá-
kvæmilega leiða til gagnárása á
meginland Kína. — Hins vegar
leggur Chiang Kai Shek enn
megináherzlu á þá yfirlýstu fvr-
irætlun sína að gera innrás á
meginland Kína. f þessu efni hef-
ur hann greinilega ekki stuðning
Ba^d ar'kj astiórnar.
Hér á eftir er rakin aðstaða
Bandaríkjanna við Kínastrend-
ur og þá einkum ræddar
1 VÆR spurningar:
Hve mikilvæg er Formosa
fyrir varnir Bandaríkjanna í átök
^ um þeim, sem nú eiga sér stað í
1 heiminum?
• Er nauðsynlegt fyrir varnir
Formósu, að þjóðernissinnar fái
| að halda eyjunum Quemoy og
Matsu?
I © Hanson W. Baldwin svarar
þessum spurningum í New York
i Times, eitthvað á þessa leið.
í hernaðarlegum skilningi er
! Formósa mikilvæg fyrir Banda-
ríkin og stöðu þeirra í Vestur-
Kyrrahafi og Austur-Asíu, en
ekki nauðsynleg.
Þjóðernissinnaher Chiang Kai
Sheks er mikilvægur sem varn-
arher, en sem árásarher hefur
hann litla þýðingu, nema í sam-
vinnu við Bandaríkjaher. Án
hjálpar Bandaríkjanna myndi
þessi her enga möguleika hafa á
því að gera innrás á meginland
Kína. Og er árin líða mun þjóð-
ernissinnaherinn, en meðalaldur
hermanna í honum er 27 ár,
verða æ gagnsminni.
En á meðan Formósa er í hönd-
um þjóðernissinna verður Pek-
ingstjórnin að „binda“ nokkuð af
her sínum á hinni svokölluðu
„innrásarströnd".
© í höndum kommúnista
myndi Formósa hafa yfirráðin
Framh. á bls. 12
Bulganin heldur
veizlu-ræðu
MOSKVA, 14. febr.
BULGANIN marskálkur, for-
sætisráðherra Sovétríkjanna,
lýsti yfir því í veizlu hér í
kvöld, að Sovétríkin myndu
hjálpa kínverska (Peking) lýð-
veldinu, hvenær sem þess gerðist
þörf. Bulganin sagði þetta í
ávarpi til kínversku gestanna á
móttökuhátíð, sem haldin var í
Metropol-hótelinu í tilefni af því,
að í dag eru fimm ár liðin frá
því vináttusáttmáli Rússa og
Pekingsstjórnarinnar var undir-
ritaður.
Sjö hundruð gestir voru við-
staddir á hátíðinni. Bulganin
sagði: „Við í Sovétstjórninni er-
um hingað komnir í kvöld til
þess að óska yður gæfu og geng-
is um alla framtíð. Kínverjar
vita, að þeir geta treyst á Sovét-
ríkin, ekki aðeins þegar um sam-
úð er að ræða, heldur einnig
þegar um hjálp er að ræða. —
Hjálp þessi verður veitt, hvenær
sem þess gerist þörf.
Rúmenskur
bílstjóri ú flótta
í K.-höfn
Birkeröd 14. febr.
RÚMENSKUR bifreiðarstjóri við
sendiráð Rúmena í Kaupmanna-
höfn, maður að nafni .Jon Cimbu,
| hefur snúið sér til dönsku lög-
I reglustjórnarinnar og beðið um
j landvistarleyfi í Danmörk, sem
pólitískur flóttamaður.
Cimbu segir, að hann og kona
haiis hafi lengi verið búin að
undirbúa flótta frá sendiráðinu.
| En kona hans komst ekki undan.
j Hún er nú fangi í sendiráðinu
! og er óttast að hún verði flutt
af landi burt frá Danmörku með
valdi.
| Cimbu talaði í síma frá lög-
1 reglustöðinni við konu sína og
mæltu þau sér mót á Kóngsins
I Nýja-torgi. Þegar Cimbu kom á
I stefnumótið sá hann bíl frá rúm-
enska sendiráðinu á torginu og '
bílnum sat kona, sem virtist vera
kona Cimhus. Var hún klædd
fötum frú Cimbus og færði hún
sig í bílnum til þess að rýma
sæti er Jon Cimbu kom. Cimbu
hikaði, þar sem honum leist ekki
á blikuna, en í sama mund hlupu
fram þrír rúmneskir menn úr
launsátri og ætluðu, að því er
virtist, að taka Cimbu með valdi.
Honum tókst þó að flýja og var
honum bjargað upp í danskan
lögreglubíl.
Danska lögreglan stendur vörð
fyrir framan sendiráðsbústað
Rúmena í Khöfn, til þess að koma
í veg fyrir að kona Cimbus verði
flutt af landi burt með valdi.
Sendiráðið hefir borið fram mót-
mæli við danska utanríkisráðu-
neytið og sakar Cimbu um þjófn-
að.
Lögreglan skýrir frá því, að
Cimbu hafi afhent henni peninga
upphæð, sem hann að eigin sögn
tók með sér frá sendiráðinu i
ringulreiðinni í sambandi við
flótann.
CIIRISTIAN PINEAU, formað-
ur franska jafnaðarmanna-
flokksins, hefir fengið umboð frá
Coty forseta til bess að reyna að
mynda nýja stjórn í Frakklandi.
j Hann er þriðji maðurinn, sem
reynir að mynda stjórn, eftir að
I Mendes France var steypt.
Er myrkt tímabil stjórnleysis
nú að heijast í Rússlandi
JÆJA, þá eru ekki lengur mikil
líkindi til að Winston Churchill
eigi ráðstefnu með félaga Malen-
kov, því að við skyndilega breyt-
ingu hefur sá síðarnefndi horfið
af sjónarsviðinu. Nokkrir segja,
að ef Vesturveldin hefðu tekið
Malenkov í sátt þá hefði hann
aldrei fallið En er öll sagan þar
með sögð? Ég efast um það.
Enn getum við ekkert sagt um
það hver ör’ög Malenkovs verða.
Það vekur athygli að hann sagði
af sér embætti á virðulegan hátt
eftir því sem hægt var. Hann
, hlýddi sjálfur á afsögn sína lesna
upp í æðsta ráðinu. Slík aðferð
er raunar ekki ný. Sama leik
lék Molotov, en hann var, þótt
I sumir hafi gleymt því, forsætis-
| ráðherra Sovétríkjanna 1931—
-1939, þegar Stalin lét fjarlægja
Edward Crankshaw spáir Kruschev- stjórn-
inni ekki langlífi.
hann í kyrrð. Og enn heldur
Molotov velli, eins og allir vita.
En þá var um annað að ræða.
Molotov hinn hlýðni og tryggi
þjónn var skipaður í sæti for-
sætisráðherra til að halda því
heitu fyrir Stalin. En Malenkoy
náði forsætisráðherratign með
þrotlausu starfi og nokkru bak-
tjaldamakki og átti hann í höggi
við mjög sterka andstöðu.
KRUSCHEV MIKILL A LOFTI
Síðustu mánuði hefur andstað-
an magnazt og komið æ betur
ljós í athöfnum Nikita Kruschevs
sem er 10 árum eldri en Malen-
kov. Hann hefur verið foringi
kommúnistaflokksins og hefur
þar haldið uppi merki Stalins og
stefnu. Hefur hann með aðgerð-
um sínum rofið samstjórnarlof-
orðin. Hann hefur hvað eftir
annað látið hafa eftir sér um-
mæli sem virðast vera í algerri
andstöðu við hina yfirlýstu
stjórnarstefnu, og hþfa þessi
ummæli hans snert stórar at-
vinnugreinar og efnahagsmál
landsins í heild. í þessum um-
mælum hefur virzt sem Krus-
chev liti á Malenkov sem eins-
Fr#.ih. á bls. 2