Morgunblaðið - 19.02.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIB
Laugardagur 19. febrúar 1955

Otg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarxn.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
26 millj. kr. gjaldeyristnp vegna
verkidilsins I. Vestmannaeyjnm
Sjómannseðlið segir til sín
FRÁ ÞVÍ hefur verið skýrt, að
íslenzka utanríkisráðuneyt-
inu hafi borizt skilaboð um það
frá brezka utanríkisráðuneytinu,
að félag yfirmanna á togurum í
Grimsby hafi mótmælt árásum
Rivetts skipstjóra á íslendinga í
sambandi við það, er tveir brezk-
ir togarar fórust hér við land.
Hafi félag hinna brezku togara-
manna lýst því yfir, að það telji
skipin hafa farizt vegna óveðurs
og eigi hin nýju fiskveiðitak-
mörk íslendinga alls enga sök á
þessu hörmulega sjóslysi. Jafn-
framt hafi það farið viðurkenn-
ingarorðum um hjálpsemi íslend-
inga gagnvart brezkum sjómönn-
um, sem lent hafi í sjávarháska
við strendur íslands.
í þessari yfirlýsingu togara-
mannanna í Grimsby segir
sjómannseðlið til sín. Þar
kemur fram hreinskilni og
drengskapur, sem sjómönnum
allra þjóða er í brjóst laginn,
ekki hvað sízt gagnvart sín-
um eigin stétarbræðrum. —
Brezkir sjómenn hafa þannig
mótmælt því illmæli, sem ein
rægitunga í þeirra hópi hefur
haft í frammi um íslenzku
þjóðina. Þeir hafa á drengileg-
an hátt hreinsað sig af því
að eiga þátt í hinum lúalegu
ásökunum.
íslendingar fagna þessari rödd
frá brezkum sjómönnum um leið
og þeir senda þeim góðar óskir
um velfarnað í starfi þeirra. Því
miður verður hinsvegar ekki
komizt hjá því, að sá grunur
vakni, að brezkir útgerðarmenn
eða a. m. k. einhverjir þeirra
standi á bak við þann óhróður,
sem Rivett skipstjóri lét sér um
munn fara í sambandi við hið
sorglega sjóslys, sem íslendingar
hörmuðu ekki síður en Bretar.
Vegna hins stöðuga áróðurs og
rangfærslna brezkra útgerðar-
manna á málstað íslands í friðun-
armálunum, hlýtur grunur að
hvíla á þeim þegar slíkar fjar-
stæðufregnir eru spunnar upp.
Frá samtökum þeirra hefur held-
ur engin yfirlýsing borizt um
afstöðu þeirra til rógsfregnarinn-
ar. Hinsvegar hafa eigendur skip-
anna, sem fórust þakkað þá leit,
sem að þeim var gerð.
Um langan aldur hafa þjóðir
íslands og Bretlands rækt með
sér góða vináttu. Það er þess-
vegna mjög illa farið þegar
einstakar rægitungur verða <il
þess að vekja illindi á milli
þeirra. Hin fámenna íslenzka
þjóð vill góða sambúð við all-
ar þjóðir, ekki sízt nágranna
sína og gamla vini. En þegar
á hana eru bornar svívirði-
legar sakir, sem ekki eiga við
minnstu rök að styðjast rís
hún einhuga gegn slíkum á-
sökunum.
En sjálfa afstöðu Breta til frið-
unaraðgerða íslendinga við
strendur lands síns er annars það
að segja, að hún hlýtur að verða
talin hinni voldugu og lýðræðis-
sinnuðu brezku þjóð til mikillar
vansæmdar. Það er að vísu svo,
að það hefur fyrst og fremst ver-
ið fámenn klíka brezkra útgerð-
armanna, sem staðið hefur fyrir
hermdarráðstöfunum gegn ís-
lendingum vegna viðleitni þeirra
til þess að koma í veg fyrir, að
þeir verði lagðir í svelti. En lög-
leg og ábyrg stjórn Bretlands hef
ur látið þessari kliku haldast það
uppi að fara sínu fram. Það hlýt-
ur þegar til iengdar lætur að
skapa þá skoðun, ekki aðeins
meðal íslendinga, heldur og ann-
ara þjóða, að brezka stjórnin láti
sér framferði hennar í tiltölulega
léttu rúmi liggja.
Nú er það staðreynd, að ísiend-
ingar og Bretar eru aðiljar að
fjölþættum samtökum, sem hafa
fyrst og fremst þann tilgang að
vernda rétt smáþjóðanna og
stuðla að því, að réttlætiskennd
og sanngirni móti samstarf allra
þjóða, smárra og stórra, voldugra
og lítilsmegandi. Framkoma
Breta gagnvart islenzku þjóð-
inni, minnstu sjálfstæðu menn-
ingarþjóð heimsins, i friðunar-
málunum mótast því miður ekki
af þessu. Þvert á móti hefur hún
borið svip yfirgangs og áníðslu.
íslendingar vilja í lengstu
lög geta treyst því, að lögleg
og lýðræðisleg stjórn Bret-
lands láti ofbeldið ekki til
lengdar ráða í viðskiptum við
litla lýðræðisþjóð. En er ekki
kominn tími til þess að hún
geri ráðstafanir til þess að
binda endi á það ástand, sem
uppvaðsla og yfirgangur
brezkra útgerðarmanna hefur
skapað?
Fröiísk sfjórn
í íæðlngu. i
ENN einu sinni er ný frönsk
ríkisstjórn í fæðingu. Að þessu
sinni er það einn af leiðtogum
jafnaðarmanna, sem fyrir henni
stendur. En franskir jafnaðar-
menn hafa um skeið staðið utan
við ríkisstjórnir, enda þótt þeir
hafi tekið töluverðan þátt í af-
greiðslu mála og mótun stjórnar-
stefna, t. d. í utanríkismálum. j
Fyrir þessari nýju stjórn er
ekki spáð vel. Stjórnmálafrétta-
ritarar heimsblaðanna telja ekki
miklar líkur til þess að hún verði
langlíf. Sumir hafa jafnvel talið
ólíklegt, að hún fengi traust þings
ins við fyrstu atkvæðagreiðslu
eftir að stefna hennar hefur ver-
ið lögð fyrir það. En talið var að
hún myndi fara fram s.l. nótt
eða í dag. j
Stjórnmálalosið og öngþveitið
í Frakklandi er eitt af mestu
vandamálum Vestur-Evrópu í
dag. Það hefur átt ríkan þátt í að
trufla framkvæmd varnaráætl-
ana hinna vestrænu þjóða. Jafn- j
framt hefur það tafið efnahags- S
lega viðreisn Frakklands eftir
styrjöldina stórkostlega. Það er
athyglisvert, að á örskömmum
tíma hafa t. d. Vestur-Þjóðverjar
unnið stórvirki á sviði atvinnu-
mála sinna -undir öruggri stjórn
dr. Konrad Adenauers. En hann
hefur stuðst við öflugan flokk, j
sem fær hefur verið um að móta
einn stefnuna í hinum örlagarík-
ustu málum.
Þannig veldur flokkafjöld-
inn og samstjóm margra ó-
líkra flokka allsstaðar upp- (
lausn og erfiðleikum. Engar
líkur benda til þess að aukin
festa skapist í franska stjórn- j
arhætti meðan slíkt ástand
ríkir í þessu gamla móður-
landi lýðræðisins. Franska
þjóðm horfist stöðugt í augu
við glundroða og jafnvægis-
leysi. Stjórn Pineau er ekki
líkleg til þess að valda neinum
straumhvörfum. Hún mun
þvert á móti reka meðstraumn
um eius og svo margar aðrar
franskar ríkisstjórnir hafa
gert undanfarin ár.
UM áramótin síðustu sagði Sjó-
mannafélagið Jötunn í Vest-
mannaeyjum upp kjarasamningi,
svo að hann gekk úr gildi frá 1.
jan. og jafnframt fiskverðssamn-
ingi frá 1. febr. Vélstjórafélagið i
Vestmannaeyjum sagði jafnhliða
upp fiskverðssamningnum frá 1.
febr. Útgerðarmenn vildu þegar
í upphafi koma að verulegu leyti
til móts við kröfur sjómanna um
breytingar á kjarasamningnum
til hækkunar, en höfnuðu því
hinsvegar algjörlega að fiskverð-
inu yrði breytt til hækkunar, um
fram það, sem það var annars-
staðar í landinu.
STARFANDI SJÓMENN 6—700
í byrjun deilunnar buðu út-
gerðarmenn hækkun á kjörum,
sem hafnað var við atkvæða-
greiðslu í sjómannafélaginu með
18 atkvæðum gegn 14. Starfandi
sjómenn á vélbátaflotanum í
Kommiinistar bera
tjóni sjómanna
Vestmannaeyjum munu vera 9 á
hverjum bát og bátarnir um 70
talsins, eða samtals milli 600 og
700 menn. Rétt til atkvæðis í
Sjómannafélaginu hafa einungis
sjómenn, búsettir í Vestmanna-
eyjum, en meginhluti áhafnanna
er aðkomumenn.
Hægt er að fullyrða, að út-
gerðarmenn hefðu þegar í upp-
hafi deilunnar í Vestmannaeyj-
um verið fúsir til að semja um
allar þær sömu breytingar á
kjarasamningunum, sem á þeim
urðu, en aðeins ekki viljað ganga
inn á fiskverðshækkunina, sem
samþykkt var eftir 7 vikna
stöðvun. Verkfallið í Vestmanna-
eyjum hefir því orðið mjög óhag-
stætt sjómönnum, jafnframt því,
ábyrgó á
og verkafóiks
\Jefuahandi óhripar:
Séð og heyrt á götuhorni.
KÆRI Velvakandi!
Ég var á gangi vestur í bæ
um daginn og staldraði við á
götuhorni undrandi — og eyði-
lögð yfir því, sem ég sá og heyrði.
Þrjár litlar, laglegar smátelpur,
stóðu þar saman, sú elzta þeirra
sennilega um 4—5 ára tvinnaði
saman blótsyrðin: helvíta djöf-
ulsins andskota! Hún var enn
ekki leiknari í listinni en þetta
— og hinar smátelpurnar tvær
hlustuðu á með undrun — og
vanþóknun. „Guð vill ekki eiga
þig, þegar þú talar svona ljótt“,
sagði önnur þeirra, en sú eldri,
sem var með mjólkurflösku í
fanginu, gerði ekki annað en að
herða sig við að blóta til að ganga
ennþá betur fram af stallsystr-
um sínum. Og svo sneri hún sér
við og ætlaði að skilja við hinar
— ef til vill beið mamma eftir
mjólkurflöskunni heima — en þá
vildi óhappið til: mjólkurflaskan
féll úr höndum hennar á götuna

og mölbrotnaði og mjólkin flóði
út um allt. „Já, ég vissi það“,
sagði hin litla stúlkan aftur,
„guð vill ekki eiga þig“ og hví-
líkur sannfæringarkraftur og var
í röddinni og vissa um, að þarna
hefði hefndin strax komið fram.
Ég mun lengi muna eftir þessu
atviki. — Kona“.
Blótsemin —
þjóðarlöstur.
JÁ, ljótt er að heyra fullorðið
'fólk blóta en óskaplegt þegar
blótsyrðin koma af munni sak-
lausra ungra barna og óvita, sem
apa ósóman éftir hinum full-
orðnu.
í bréfi, sem útvarpshlustandi
einn, „A. Bj.“, skrifaði mér fyrir
nokkrum dögum gerir hann ein-
mitt blótsemina, sem hann svo
kallar, að umtalsefni: „Vill ekki
Ríkisútvarpið", segir hann, „gera
sitt til að útrýma þessum ljóta
þjóðarlesti íslendinga Ég
hlýddi á síðari hluta leikritsins,
sem flutt var í útvarpið s.l.
sunnudag (bréfið er skrifað 8.
febr.) og þótti mér ógeðslegt að
heyra leikarana hreyta út úr sér
hinum grófustu blótsyrðum. —
Mér finnst útvarpið hafa sýnt
menningarlega og siðferðislega
vanrækslu í þessu efni. Sönn
menning er ávöxtur þess bezta,
sem vex og þroskast með hverri
þjóð og okkur ber að uppræta
illgresið þar sem við komum auga
á það, ekki sízt, þegar það hefur
náð að skjóta rótaröngum sínum
meðal nýgræðingsins.
Mætti ekki sleppa
blótsyrðunum?
UTVARPIÐ er heimilistæki,
sem ekki á að flytja annað
efni en það, sem öll fjölskyldan
getur notið sér að skaðlausu —
Einkum verður mér hugsað til
barnanna. Þau eru sólgin í leik-
ritin — og einnig í útvarpssög-
una. Væri ekki þetta'útvarpsefni
jafngott, þó að blótsyrðunum
væri sleppt? Og það er ekki langt
síðan að lesin var framhaldssaga
í barnatímanum þar sem heyrð-
ust svo mörg blótsyrði, að furðu
sætti. Stundum eru gamanþættir
næsta hæpnir og það er engu
líkara en að ekki sé hægt að
syngja gamanvísur, nema þær
fjalli um lauslæti og drykkju-
skap.
Ég er ekki að skrifa þetta til
þess að ónota útvarpið. Mér er
hlýtt til þess fyrir það marga,
sem flytur okkur gott og verð-
mætt. En blótsyrði, tvíræðar vís-
ur og drykkjusöngvar hafa ekk-
ert jákvætt gildi — eða hvað
finnst öðrum útvarpshlustend-
um? — Vinsamlegast, A. Bj.“
Skemmti sér vel
á Menntaskólaleiknum.
KÆRI Velvakandi!
Núna um daginn fór ég að
sjá Menntaskólaleikinn í Iðnó og
ég verð að segja, að ég hef sjald-
an skemmt mér betur.
Gleðin og kátínan ljómaði af
hinum ungu leikendum, sem
stóðu sig með prýði, margir
hverjir jafnvel og sumir atvinnu-
leikarar. Ég varð bara ungur í
annað sinn, enda hló ég dátt og
innilega. Konan segir, að ég sé
ólíkt betri til skapsmunanna síð-
an!
Ég vil eindregið hvetja Mennta
skólanemendur til að sýna þenn-
an skemmtilega leik oftar, svo að
fólk geti átt ánægjustund á sýn-
ingum þeirra. — Þakkir fyrir
mig. — K. R.“
sem það var skaði útgerðar-
manna og þjóðarinnar í heild,
því fiskverðshækkunin færir sjó
mönnum aðeins 3ja aura hækkun
pr. kg. eða í kr. 1,25 í stað 1.22 og
samsvarar það 214 % kauphækk-
un. Þessi hækkun nemur ca. 500
— 600 kr. fyrir hvern sjómann
yfir alla vertíðina.
TAP SJÓMANNA
Meðalhásetahlutur á síðustu
vetrarvertíð í Vestmannaeyjum
nam um kr. 7.200,00 á mánuði og
miðað við þau aflabrögð, sem mí
hafa verið annarsstaðar og góðar
gæftir, má ætla að tap hvers sjó-
manns nema 5—11 þús. krónuh.
Fyrir tveim dögum var mála-
miðlunartillaga sáttasemjara í
Vestmannaeyjadeilunni kölluð
„smánarboð útgerðarmanna",
sem sjómenn voru hvattir til að
hafna.
Munurinn á tillögu þessari og
því, sem endanlega var samið um,
nemur þó ekki nema um 150 kr.
á hvern háseta yfir vetrarvertíð-
ina.
20 MILLJÓN KRÓNA
GJALÐEYRISTAP
Vegna þcssarar deilu hefir
þjóðarbúið orðið fyrir stórkost-
legu tjóni. Lauslega áætlað
minnkar útflutningsverðmæti
sjávarafurða frá Vestmannaeyj-
um um rúmlega 20 milljónir kr.
Hinar hóflausu kröfur komm-
únistaforsprakkanna í Vestmanna
eyjum um hækkun á fiskverðinu
til skipta úr kr. 1,22 upp í kr.
1,38 eða um 13% hærra en ann-
arsstaðar á landinu, hafa leitt til
þessarar löngu og skaðsamlegu
cleilu, sem svift hefir sjómenn í
Vestmannaeyjum ca. briðiungi af
tekiuvonum þeirra á vfirstand-
andi vetrarvertíð um leið og deil-
an hefir skaðað útgerðarmenn og
verkafclk í Vestmannaeyjum um
milljónir króna. Það cr því ekki
að furða þótt „Þjóðviljinn" sjái
ástæðu til að færa forsprökkum
sínum. í Vestmannaeyjum sér-
stakar þakkir fyrir frammistöð-
una.
Umræðum um leigu
bifreiðir lokið í Nd.
ÞRIÐJA umræða fór fram í Nd.
Alþingis í gær um frumvarp r.am
göngumálanefndar um takmörk-
un á fjölda leigubifreiða. Fram-
sögumaður nefndarinnar, Sig-
urður Bjarnason mælti með til-
lögu frá Einari Ingimundarsyni
og Gunnari Jóhannssyni um að
takmörkunin næði einnig til
Siglufjarðar, en áður hefur verið
samþykkt að hún næði auk Rvík-
ur til Hafnarfjarðar og Akureyr-
ar.
Hinsvegar gat nefndin ekki
mælt með breytingartillögum frá
Einari Olgeirsssyni, en gekk þó
nokkuð á móts við aðra þeirra
með því að kveða svo á, að ó-
heimilt væri að skerða atvinnu-
réttindi þeirra manna, sem á )ög-
legan hátt stunda leigubifreiða-
akstur þegar lökin taka gildi.
Hélt Einar Olgeirsson ræður,
þar sem sagði að frumvarp sam-
göngumálanefndar væri óákveðið
og illa orðað. En samtímis veitti
þingheimur því athygli, að þessi
sami þingmaður gerði sjálfur
breytingartillögur við báðar
sínar eigin breytingartillögur, að
því er vírtist vegna þess, að hans
eigin tillögur voru illa orðaðar!!
Þriðju umræðu var lokið, að
þessu sinni, en atkvæðagreiðsla
fer fram á mánudag.