Morgunblaðið - 20.02.1955, Page 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 20. febrúar 1955
orpmMa
Ctg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábjrrgSarm.)
Stjórnmálaritstjóri: SigurSur Bjarnason frá V'gur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlanda.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Bætt húsnæði — þýðingaimihil
hlið kjarabaiúttunnar
ABARÁTTU hverrar þjóðar
fyrir bættum lífskjörum eru
margar hliðar. Ein þeirra er þörf-
in fyrir sómasamlegt og heilsu-
samlegt húsnæði. Lélegar og
heilsuspillandi íbúðir hafa löng-
um verið gleggsta tákn fátæktar
og erfiðleika.
Það er hinsvegar almennt við-
urkennt, að fátt hefur jafn rík
áhrif á allt líf manna og húsnæði
þeirra. Það er hið daglega um-
hverfi fólksins. Það er umgerðin
um heimili þess og fjö'lskyldulíf.
Sjálfstæðismenn hafa frá
uphafi gert sér þetta ljóst.
Þessvegna hafa þeir haft for-
ystu um margvíslega viðleitni
til þess að styðja í senn fé-
lagsframtak og einstaklings-
framtak til umbóta í húsnæðis
málum. En á því sviði hafa
mikil verkefni blasað við. fs-
iendingar hafa fram á þessa
öld búið svo að segja eingöngu
í torfbæjum. Ein eða tvær kyn
slóðir hafa því orðið að byggja
ný og varanleg húsakynni
fyrir alla þjóðina, við sjó og
í sveitum.
Forganga höfuðborgarinnar
Undir forystu Sjálfstæðis-
manna í Reykjavík var lagt fram
fé til bygginga verkamannabú-
staða. Hefur höfuðborgin gengið
á undan í þessu efni. Allt frá því
að lögin um verkamannabústaði
voru sett hefur bæjarstjórn
Reykjavíkur lagt mikið kapp á að
þau yrði framkvæmd til hagsbóta
fyrir verkafólk í bænum.
Jafnframt hefur bæjarfélagið
sjálft ráðist í miklar íbúðabygg-
ingar. Loks hefur á marga vegu
verið reynt að greiða fyrir ein-
staklingsframtakinu og örfa það
til byggingarframkvæmda.
Á Alþingi höfðu Sjálfstæðis-
menn forgöngu um það árið 1947,
að aukavinna efnalítilla einstakl-
inga við byggingu eigin íbúða
var gerð skattfrjáls.
Fyrir forystu Sjálfstæðis-
manna hafa tvær siðustu ríkis-
stjórnir einnig varið allmiklu
fé til lánastarfsemi í þágu
efnalítilla einstaklinga, sem
ráðist hafa í að byggja yfir sig.
Lánadeild smáíbúða var stofn-
uð og hefur orðið fjölda fólks
um allt land að miklu liði.
Enn er þess að geta, að núver-
andi ríkisstjórn hefur ákveðið að
freista þess að leysa lánsfjárþörf
vegna íbúðabygginga að nýjum
leiðum. Verður sennilega lagt
fram frumvarp um þau efni ein-
hverntíma á r.æstu vikum. Bvgg-
ir fjöldi fólks, sem ráðgert hefur
íbúðabyggingar eða hefur þegar
ráðist í þær, miklar vonir á heit-
um ríkisstjórnarinnar á þessu
sviði.
Því miður er byggingarkostn-
aður mjög hár hér á landi. Efna-
lítið fólk verður því að leggja
mjög hart að sér við að eignast
þak yfir höfuðið.
Nýr skuggi
Nýr skuggi hefur riú éinnig
færst yfir baráttu þjóðarinnar á
þessu sviði. Með hinum miklu
kauphækkunarkröfum, sem
nokkur stærstu verkalýðsfélögin
jhafa sett fram fyrir áeggjan
kommúnista skapast líkur fyrir
stórauknum byggingarkostnaði.
Ef þessar kröfur næðu fram
að ganga hlyti afleiðing þeirra
að verða verðfelling íslenzkrar
krónu. Allt byggingarefni
hlyti þá að stórhækka í verði.
Mjög hækkuð vinnulaun
myndu einnig draga úr mögu-
leika mikils fjölda fólks til
þess að ráðast í íbúðabygging-
ar, þar sem kaupmáttur laun-
anna myndi síður en svo auk-
ast með ótryggari grundvelli
gjaldmiðilsins.
Þar að auki hlytu möguleikar
ríkisins til þess að auka lánastarf-
semi í þágu húsnæðisumbóta að
þverra að mun er afkomu at-
vinnuveganna væri stefnt í voða.
Allt þetta gera kommúnistar
sér ljóst er þeir undirbúa stór-
felldar iaunahækkunarkröfur.
Umbæturnar í húsnæðismálunum
undir forystu Sjálfstæðismanna
hafa verið þeim þyrnir í augum.
Þeir vilja umfram allt stöðva
þær.
Á króssg'ötum
Við íslendingar stöndum nú á
krossgötum. Viljum við halda
áfram umbótum í húsnæðismál-
um og alhliða framförum í land-
inu? Eða viljum við hverfa að
því ráði, að eyðiíeggja grundvöll
íslenzkrar krónu, lama bjargræð-
isisvegi okkar og leiða yfir al-
menning fullkomið öryggisleysi?
Um þetta tvennt er að velja.
, Meginhluti þjóðarinnar vill
áreiðanlega velja fyrri kost-
inn. En kommúnistar voru
ekki í neinum vafa um að
velja hinn síðari. Nú eins og
fyrr vita þeir að eymd og
j vandræði eru þeirra beztu
' vopn.
Bak við
þrjá marskálka
ENDA þótt margt sé á huldu um
síðustu breytingar á stjórn Sovét-
ríkjanna greinir menn þó ekki á
um það, að þær þýði fyrst og
fremst stóraukin völd rússneska
hersins. Sést það m. a. á því, að í
þremur æðstu stöðum stjórnar-
innar sitja nú þrír marskálkar
skrýddir stjörnum og heiðurs-
merkjum.Eru það þeirVoroshilov
marskálkur, sem er forseti Sovét-
ríkjanna, Bulganin, sem er for-
sætisráðherra og Zhukov, sem er
landvarnarráðherra.
En bak við þessa þrjá „alþýðu-
leiðtoga“ situr svo herra Krush-
chev, aðalritari kommúnista-
flokksins og hefur alla þræðina
í sinni hendi.
Eitt af því, sem mesta athygli
hefur vakið síðan forsætisráð-
herraskiptin urðu í Rússlandi er
ræða Molotovs utanríkisráðherra
um vetnissprengjuna. Lýsti hann
því skýrt og skorinort yfir, að
Rússar gætu nú búið til öflugri
vetnissprengjur en Bandaríkja-
menn. Er þarna trúlega að finna
skýringu þess, að kommúnistar
minnast nú sjaldnar en áður á
nauðsyn þess að banna kjarn-
orkuvopn.
Framh. af bls. 1
Bretar og Bandaríkjamenn eru
hinsvegar sammála um, að ráð-
stefna um Formósu-málin án þátt
töku þjóðernissinna, eins og Ráð-
stjórnarrikin hafa stungið upp á,
komi ekki til greina. Ráðstjórnar-
ríkin vildu bjóða 10 þjóðum þátt-
töku en ekki þjóðernissinnum.
Síðan hefir Peking-stjórnin neit-
að að sitja nokkra ráðstefnu, er
Formósu-stjórnin fær aðild að.
t Eden mun ræða við Gamel
Abdel Nasser, forsætisráðherra
Egyptalands á morgun í Kairó,
og er búizt við, að hann reyni
að telja Egypta á að segja sig
ekki úr Arábabandalaginu, þó að
Tyrkland og írak geri með sér
gagnkvæman varnarsamning.
Einnig er búizt við, að þeir ræði
bætta sambúð ísrael og Araba-
ríkjanna. Brezka stjórnin álítur
hinn gagnkvæma varnarsamning
Tyrklands og íraks treysta mjög
varnir Mið-Asíu og er búizt við,
að Eden muni tjá "Nuri el Said,
utanríkisráðherra íraks, það, en
Eden mun ræða við hann á heim-
leiðinni.
Þróttur
heldur
skemmtun
★ KARACHI, 19. febr.: — For-
seti Tyrklands, Celal Bayar, sem
er í opinberri heimsókn í Paki-
stan, sat í dag boð landstjórans
í Pakistan, Gulah Mohammeds. í
ræðu sagði forsetinn, að stefna
Tyrklands og Pakistan væri
byggð á grundvelli gagnkvæms
öryggis. Sagði hann, að vináttu-
og varnarsamningur þjóðanna,
tveggja, sem nú er í bígerð, væri
aðeins upphaf nánari samskipta
Á þriðjudagskvöld efnir Knattspyrnufélagið Þróttur til fjölbreyttr-
ar skemmtunar í Austurbæjarbíói. Hyggst félagið senda tvo knatt-
spyrnuflokka utan næsta sumar, en einnig vinnur félagið að því
að efla félagsheimilissjóð sinn og ágóðinn af þessari kvöldskemmt-
un á að renna í félagsheimilissjóðinn.
Á kvöldskemmtuninni koma margir góðir skemmtikraftar fram,
sem orðið hafa vinsælir í bænum með söng í útvarp eða á skemmt-
unum. Þau Guðrún Á. Símonar og Magnús Jónsson syngja dúetta
úr óperum og óperettum, með aðstoð Weisshappels. Þá syngur
Smárakvartettinu með undirleik Billich. Gamanvísnasöngvarinn
Hjálmar Gíslason c-kemmtir með bráðsmellnum gamanvísum og
síðan syngja hinar vinsælu Öskubuskur. Þá skemmtir Hallbjörg
Bjarnadóttir og með henni er hraðteiknari.
Lokaðir fundir heppiiegri til
viðræðna um afvopnunarmál
FORMÆLANDI brezka utanríkisráðuneytisins skýrði frá því í
London í dag, að fulltrúi Bretlands á ráðstefnunni um alþjóða
afvopnun, yrði Nutting, aðstoðarutanríkisráðherra og aðalfulltrúi
Breta hjá SÞ. Ráðstefnan hefst n. k. föstudag. Kvað hann brezku
stjórnina fagna því, að Ráðstjórnarrikin hefðu ákveðið að senda
Gromyko sem fulltrúa Rússa á ráðstefnuna.
\Jeivahancll áLri^ar:
Góa gengur í garð.
VÆNTANLEGA þarf ekki^að
minna ykkur á það, húsfreyj-
ur góðar, að í dag er fyrsti Góu-
dagur, sem ykkur ber að fagna
að góðum og gömlum sið á svip-
aðan hátt og bænéur-r-eiga að
fagna Þorra. Það skyldi þó aldrei
1 vera, að hann hafi verið svona
óvenjulega kaldlyndur við okkur
í ár, vegna þess, að bændur hafi
ekki tekið á móti honum sem
skyldi? Þá ættuð þið ekki kon-
urnar að láta verða það sama með
ykkur gagnvart Góu gömlu. Hún
getur verið æði mislynd, sú
gamla, svo að hollara er að fara
vel að henni. — „Góa á til
grimmd og blíðu, gengur í élja-
pilsi síðu“ — segir einhvers stað-
ar.
f gömlum sið áttu húsfreyjur
að fagna Góu með því að rísa árla
úr rekkju, ganga þrisvar í kring-
um bæinn á nærklæðunum ein-
um með þessum orðum: — Vel-
komin sérlu, GóS mín og gakktu
inn í bæinn. Vertu ekki úti i
vindinum, vorlangan daginn.
En svo«ó líka bóndinn að gera
koíua srrmi eitthVað vel til þenn-
an dag —á Jronudaginn. Vonandi
gleymist þaí-heldur ekki.
íf’f'
Meira um jafnrétti
á.dansleikjum.
HÉR er Wti frá tveimur í upp-
reisnarhug:
„Kæri Velvakándi!
Við lásum hér í blaðinu h. 17.
þ.m. um jafnrétti karla og kvenna
á dansleikjdín. Við erum alger-
lega sammála bjéfritara og ger-
um ráð fyrir, að svo sé um allt
eða að minnsta kosti flest kven-
fólk. Við lifum á tímum jafn-
réttis karla og kvenna á flestum
sviðum, þó ekki á öllum, þar á
meðal þessu að gefa karlmönnum
forgangsrétt til að bjóða upp á
dansleikjum. Þetta er þvílíkt ó-
réttlæti, að það ætti ekki að eiga
sér stað og hefði átt að vera
breytt fyrir löngu. Þetta er reynd
ar ekki eini förgangsrétturinn,
sem karlmenn hafa umfram okk-
ur, en við látum aðra um að telja
þá upp.
Hjartans áhugamál.
SVO langar okkur til að minn-
ast á sóðaskapinn, sem tíðk-
ast í matvöruverzlunum og brauð
gerðarhúsum. Því í ósköpunum
notar ekki afgreiðslufólk tangir
eða eða þvíumlíkt þegar um er
að ræða óinnpakkaðar neyzluvör-
ur, sem kaupandinn lætur beint
úr búðinni í munninn — kökur,
sælgæti alls konar o. s. frv.? Af-
greiðslufólkið tekur við gömlum
og óhreinum peningum frá hin-
um og þessum. Er hægt að
ímynda sér liíklegri sýkla- og
smitbera? Fólk virðist yfirleitt
ekkert hugsa út í þessa hættu.
Og svo er það eitt enn. Okkur
finnst, að kvenlæknunum mætti
fjölga, sérstaklega sérfræðingum
i kvensjúkdómum.
Við vonum, kæri Velvakandi,
að þú birtir þetta, því að þetta
eru allt okkar hjartans áhuga-
mál. — Virðingarfyllst, — „Tvær
í uppreisnarhug."
Hvað dvelur merki
Landgræðslusjóðsins?
OG svo segir einn óþolinmóður:
„Hvað dvelur sígaretturnar
með græna miðanum — Land-
græðslusjóðsins? Sums staðar
hafa þær fengizt þegar fyrir all
löngu, en í flestum tóbaksverzl-
unum bólar ekkert á þeim enn.
Ég er orðinn óþolinmóður. því að
þetta: að láta 20 aura afganginn
af 10 krónunum renna til land-
græðslu, er mesta þarfa hugmynd
og ætti að komast sem allra fyrst
í framkvæmd. — Auðvitað er ég
reykingamaður, annars væri ég
sennilega ekki að rekast í þessu.
— Óþolinmóður.“
Brezka stjórnin hefir lýst yfir
því, að hún sé ekki mótfallin
tillögu Rússa um alþjóða ráð-
stefnu varðandi afvopnun. Hins-
vegar hafi fram að þessu lítill
árangur náðst um afvopnun a
fjölmennum ráðstefnum, og
meiru hefði verið komið til leið-
ar í þessum málum á lokuðum
ráðstefnum eins og þeirri, er
hæfist í næstu viku fyrir for-
göngu Breta.
O RÚSSÁR HAFA EINKUM
ÞRENNT í HUGA
Stjórnmálafréttaritari brezka
útvarpsins segir, að með tillögu
sinni um alþjóða ráðstefnu hafi
Ráðstjórnarríkin einkum þrennt
í huga, auk þess að slík tillaga
mælist vel fyrir:
1. Sú uppástunga, að allar þjóð-
ir eyðileggi kjarnorkuvopna-
birgðir sínar, myndi þurrka út
þá yfirburði, er vestrænar
þjóðir hafa fram yfir komm-
únisku ríkin á þessu sviði.
2. Engin þjóð skyldi auka víg-
búnað sinn fram yfir það, er
þær höfðu á að skipa 1. jan.
1955. Myndi það hafa í för
með sér, að Ráðstjórnarríkin
hefðu eftir sem áður á að
skipa mestum herafla og har-
gögnum af venjulegri gerð
(kjarnorkuvopn undanksilin).
3. Komið yrði í veg fyrir endur-
hervæðingu V.-Þýzkalands, en
Ráðstjórnarríkin hafa gert
ítrekaðar tilraunir til þess
síðan Parísarsamningarnir
komu til sögunnar.
Brimbrjóturinn í
Bolungavík skemm-
isf enn einu sinni
BOLUNGAVÍK, 10. febr. — í
ofviðri því, er geysaði hér þeg-
ar Egill rauði strandaði, gekk
sjór látlaust í nokkra daga yfir
brimbrjótinn hér. Eftir ofviðrið
kom í ljós að fremsti kassinn
hafði snarast til og eitt horn hans
lækkað um 58 cm. Er að þessu
mikið tjón fyrir Bolvíkinga og
til mikilla óþæginda fyrir bát-
ana að athafna sig þar.
Annars hafa verið góðar gæft-
ir undanfarna daga og bátar héð-
an aflað sæmileg vel.
— Fréttaritari.