Morgunblaðið - 20.02.1955, Blaðsíða 16
Yeðurúfiii í dagr
Austan kaldi. — Bjartviðri.
42. tbl. — Sunnudagur 20. febrúar 1955
$e¥ki*?í«isriF4f
er á blaðsíSu 9,
Færir „Brimlienda” Gonnar Gunn-
arsson ;
nær
f
„Berlinske Tidende" telur hana
hliðstæða „Gamli maðurinn og
hafið" eftir Hemingway
FYRIR SKÖMMU birtist í bókmenntagagnrýni „Berlingska Tid-
ende“ ítarleg grein um Gunnar Gunnarsson skáld og hina
jiýju skáldsögu hans „Brimhendu", sem í danskri þýðingu heitir
, Sonate ved Havet“. Er hún gefin út af Gyldendal-útgáfunni. —
Fyrirsögn greinarinnar, sem skrifuð er af Emil Frederiksen, er
„Gunnar Gunnarssons nye Mesterværk." Fer greinarhöfundur
liinum lofsamlegustu orðum um bókina og höfund hennar.
<V-
□-
--U
GUNNAR GUNNARSSON
OG NÓBELSVERÐLAUNIN
í upphafi greinarinnar er gerð-
ur nokkur samanburður á þeim
Gunnari Gunnarssyni og Hall-
dóri Laxness og möguleikum
þeirra hvors fyrir sig, til að hljóta
bókmenntaverðlaun Nóbels. Er
gefið í skyn að vart megi á milli
sjá, hvor þeirra verðskuldi þau
íremur. Síðan er vikið að ýmsum
fyrri bókum Gunnars í sambandi
•við hina nýjustu: ,,Brimhendu“:
—- „Hvort heldur sem er í hin-
um breiða eða þrönga formi hef-
ir Gunnar Gunnarsson vald yfir
£Ínum gamla sköpunarkrafti —
til að skapa myndrænt samhengi
Tnilli hinna fjölmörgu smáatriða,
— sem er sjálfur grundvallareig-
inleiki stílsnillinnar. Og það sem
er hið allra snjallasta við hann er
þetta, að fá hin einstöku atriði
t.il að koma fram með mismun-
andi og breytilegum styrkleika,
sem myndi frjálsa hrynjandi inn-
**rj hinnar sterkbyggðu heildar.
MYNDRÆN EDA TÓNRÆN
Heildaráhrifin af hinni nýju
bók Gunnars Gunnarssonar eru
þannig, að það mætti jafn rétti-
]ega kalla hana myndræna eða
tónræna, allt eftir þvi hvort er
næmara, auga eða eyra lesand-
ans. Eftir nafni hennar að dæma,
er það hið tónræna í henni, sem
liefir sterkust ítök í sjálfum höf-
undinum — enda heyrum við á
hak við alla frásögnina hinn stöð
uga gný frá hafinu.
NÁTTÚRA ÍSLANDS
OPINBERÚÐ
Efni skáldsögunnar og persón-
um er lýst í stórum dráttum, og
í lok greinarinnar segir m. a.:
„Hin snilldarlega frásögn er
mörkuð djúpum og voldugum
áhrifum frá náttúrunni. — Fjöll
og flóar, engi og strönd og hafið
rneð raust sjálfs guðdómsins,
uppruna allra hluta birtist þar
allt, ekki í máluðum línum, held-
ur í hljómrænum litum, sem svífa
fyrir auganu og eru í senn gædd-
ir tónum, sem ná allt inn að merg
pg beini. Náttúra íslands er hér
ppinberuð í slíkum krafti og
AU8TURBÆR
B C D X F G
B C D E F G
VBSTUKBÆR
H
dýpt, sem ekki á sinn líka í nú-
tíma skáldskap.
IILIÐSTÆÐA VIÐ „GAMLI
MAÐURINN OG HAFIГ
Að ýmsu leyti — en of langt
yrði að fara út í þann saman-
burð hér — minnir þessi bók á
Nóbel-verðlaunabók Heming-
ways: „Gamli maðurinn og hafið“
— ef til vill mest vegna krafts
síns og frumleika. Einnig með til-
liti til bókmenntalegs gildis eru
þessar tvær bækur hliðstæðar“.
Eldsvoði eð 5!6ra-
gerði í Hofshreppt
HOFSÓSI, 19. febr.: — f dag
kom upp eldur í stórri
geymslu og bílskúr að Stóra-
gerði i Hofshreppi og brann
hvorttveggja til kaldra kola. í
biiskúrnum var geymd vöru-
bifreið og gjöreyðilagðist hún
í eldinum. Einnig brann mikið
af verkfærum og öðrum heim-
ilistækjum og var engu hægt
að bjarga. Eldsupptök eru tal-
in vera benzíngos og urðu hús-
in alelda á svipstundu. Hefur
Þórður Eyjólfsson bóndi að
Stóragerði með þessu orðið
fyrir ákaflega miklu tióni.
— Björn.
Gunnar Gunnarsson
-□
Mrsþing Féiags ísl
inrekenda hófst í gær
ARSÞING íslenzkra iðnrekenda hófst hér í Reykjavík í gærdag
og voru mættir til þings um 70 fulltrúar Setningarræðuna
flutti Kristján Jóh. Kristjánsson, form. Félags ísl. iðnrekenda.
Fiskaflinn meiri í janúar
en í sama mánuði í fyrra
Hann var alls orbinn 20,8 þús. lestir
I
Er Kristján Jóhann hafði lokið
máli sínu, gerði framkvæmda-
stjóri F.Í.I. Páll S. Pálsson, grein
11. leikur Austurbæjar:
Be7—b4.
Kristján Jóh. Kristjánsson.
fyrir störfunum á síðasta starfs-
ári.
STJÓRNARKJÖR
Ársþing þetta, sem er hið 22.
í röðinni, hóf störf sín með því að
kjósa formann fyrir Fél. isl.
iðnrekenda. í frambopi voru þeir
Kristján Jóhann Kristjánsson og
Magnús Víglundsson og var
Kristján Jóhann kjörinn með
miklum meirihluta atkvæða og
er þetta í 11. skiptið, sem Kristján
Jóhann er kjörinn.
Tveir stjórnarmenn, Magnús
Víglundsson og Gunnar Friðriks-
son, gengu úr stjórn og voru í
þeirra stað kosnir þeir: Pétur
Sigurjónsson og Sigurjón Guð-
mundsson. — Fyrir eru í stjórn-
inni Axel Kristjánsson og Sveinn
Valfells. — í varastjórn voru
kjörnir Gunnar Friðriksson og
Kristján Friðriksson.
Þessu næst voru fastanefndir
kjömar.
Verkamannaijölskylðis greiöir
kr. 2.695,00 í tolla, tekjnskatt
og óbein gjöid til rikisins
I Ð G E F N U tilefni hefur f jármálaráðuneytið
beðið Hagstofu íslands að gera áætlun um hve
mikið af launatekjum verkamanna færi í skatta og
tolla til ríkissióðs. Væri þá miðað við hjón og tvö
börn í heimili. Ennfremur hverju niðurgreiðslur ríkis-
sjóðs næmu, svarandi til neyzlu þessarar fjölskyldu.
Hagstofan hefur skilað áliti um þetta mál og miðar
hún þá við verkamannskaup í Reykjavík, fulla dag-
vinnu í 300 vinnudaga og þrjár eftirvinnustundir í
viku að jafnaði. Verða þá tekjur heimilisins kr.
40.113.00 að meðtöldum fjölskyldubótum með einu
barni.
Niðurstaða Hagstofunnar er sú, að af þessum tekj-
um séu greiddar kr. 2.195,00 í tolla og söluskatt og aðra
óbeina skatta til ríkissjóðs, en 464,00 kr. í tekjuskatt
eða samtals til ríkissjóðs kr. 2.659,00. Álagning Tóbaks-
einkasölunnar og Áfengisverzlunar ríkisins er þá ekki
talin til skatts í þessum útreikningi. Sé álagning
einkasalanna á áfengi og tóbak hinsvegar talin til
skatts, að því leyti, sem hún getur talizt vera um-
fram venjulega verzlunarálagningu, hækkar þessi
fjárhæð um kr. 1.100,00, og verða þá tollar og skattar
þessa heimilis til ríkissjóðs kr. 3.759.00. Fjölskyldu-
bætur nema kr. 636.00.
Niðurgreiðslur ríkissjóðs á vöruverði svarandi til
neyzlu þeirrar, sem gert er ráð fyrir hjá þessari fjöl-
skyldu, nema samtals kr. 1.582,00.
Hagstofan byggir útreikninga þcssa, að því er snert-
ir skiptingu á neyzluflokka, á áætlun Kauplagsnefnd-
ar um útgjaldaskiptingu verkamanna í Reykjavík, en
innan flokkanna hefur vcrið fylgt útgjaldaskiptingu
framfærsluvísitölunnar.
(Frá Fjármálaráðuncytinu).
JANÚARMANUÐI s. 1. var fiskaflinn á öllu landinu 20.829 smá-
lestir, eða lítið eitt meiri en á sama tíma í fyrra, þótt ekki
hafi verið róið frá Vestmannaeyjum, stærstu verstöð landsins, í
mánuðinum. í janúar í fyrra var aflinn 20.664 lestir. Frá þessu er
skýrt í aflaskýrslu Fiskifélags íslands.
_______________________________ Aflinn skiptist þannig:
SÍLD: smál.
Til frystingar........ 3
ANNAR FISKUR:
ísvarinn til útflutnings .. 445
Til frystingar ......... 10.696
— herzlu ............... 4.842
— niðursuðu............... 12
— söltunar ............ 4.228
— fiskimjölsvinnslu .... 525
Annað ..................... 78
Samtals 20.826
Um 80% af aflanum eða 16.735
smál. var þorskur (þorskur veidd
ur í janúar 1954: 16.214 smál.).
Næst mest veiddist af ýsu, eða
2.401 smál. (jan. 1954: 922 smál.)
Aflamagnið er miðað við slægð
an fisk með haus, nema fiskur
til mjölvinnslu og síld, sem er
vegið upp úr sjó.
KauBgjðldsYísHalan
hækkar um 2 slig
KAUPLAGSNEFND hefur reikn-
að út visitölu framfærslukostn-
aðar í Reykjavík hinn 1. febrúar
s. 1. og reyndist hún vera 161 stig,
eða óbreytt frá síðasta mánuði.
Ennfremur hefur kauplags-
nefnd reiknað út kaupgjaldsvísi-
tölu fyrir febrúar, með tilliti til
ákvæða 3. m.gr. 6. gr. laga nr.
111/1954, og reyndist hún vera
151 stig. Hefir hún hækkað um
tvö stig.
Ást yið aðra sýn
í Keflavík
H AFN ARFIRÐI — Leikfélag
Hafnarfjarðar sýnir gamanleik-
inn Ást við aðra sýn í Ungmenna-
félagshúsinu í Kelfavík í dag kl.
4 og í kvöld kl. 8. Er það í 18.
skiptið, sem þessi vinsæli gaman-
leikur er sýndur, en hann hefir
hvarvetna hlotið góða dóma.