Morgunblaðið - 27.02.1955, Page 1

16 síður og Lesbók
42. árgangur
48. tbl. — Sunnudagur 27. febrúar 1955.
PrentsmiSJsi Morgunblaðsins
laBBiKfMgg'" ~
Ólýsanlegar hörmungar
ganga ytir Ástralíubúa
EN G IN N getur með orðum lýst þeim hörmungum, sem nú ganga yfir íbúa í mið- og
norðurhluta Nýja Suður-Wales í Ástralíu. Vatnsflóð gífurleg hafa lagt þúsundir heimila
í rúst, orðið tugum fólks að bana og eyðilagt hús, vegi, járnbrautarlínur og önnur mann-
virki að verðmæti hundruð þúsunda punda. Þar við bætist að akrar og ræktuð lönd eru
stórskemmd eða með öllu ónýt.
Fjallaferð um helgina er gulls ígildi
Viargt m manninn í Hveradölum
HUNDRUÐ SKÍÐAFÓLKS STREYMA
ÚT ÚR BÆNUM UM HVERJA HELGI.
GISTIRÚM í FJALLASKÁLUM
HREKKUR EKKI TIL
ÞAÐ eru töluvert mörg ár, síðan
eins vel befir viðrað fyrir ís-
lenzkt skíðafólk og nú í vetur.
Það er ekki aðeins, að snjór hafi
fest á jörðu, sem auðvitað er
frumskilyrði skíðaferðanna, held
ur hefir veðrið verið óvenju
fagurt undanfarnar vikur með
kyrrum stjörnubjörtum kvöldum
og himni bragandi af norðurljós-
um — eins og islenzkt vetrar-
kvöld getur verið dýrlegast.
REYKVIKINGAR NOTA SER
KOLANN
Og Reykvíkingar hafa svo
sannarlega notað sér kolann. Á
hverri heigi hafa hópar skiða-
fólks strevmt út úr bænum upp
til fjalla.
— Aðsókn að skíðaferðum nú
eftir hátíðarnar hefir verið
óvenjulega mikil og stöðug ■—
sagði formaður Skíðafél. Reykja'
víkur, Stefán G. Björnsson í sam-
tali við Mbl í gær. — Skíðafæri
hefir yfirleitt verið ágætt, að
vísu nokkuð hart nú upp á síð-
kastið en nú hefir snjóað aftur
og í dag er unnið að því af krafti
að ryðja Hellisheiði. Flest af
skíðafólkinu fer upp í Hveradali
og Jósefsdal. Brekkur eru þar
góðar og fjarlægðin hæfileg.
SKÍÐASKÁLINN
YFIRFULLUR
— Og margir eru næturlangt
þarna uppfrá?
— Já, og hafa oft færri komizt
að en vildu, enda mjög takmark-
að svefnrúm í þeim skíðaskálan-
um sem fyrir hendi er. Skíða-
skálinn í Hveradölum tekur um
50—60 manns í rúmum en und-
anfarnar helgar hafa stundum
sofið þar allt að 80 manns, sum-
ir í svefnpokum og á dýnum á
gólfinu -— allt yfirfullt. Frá 200
og upp í 400 manns hafa að jafn-
aði farið á skíði um helgar að
undanförnu á vegum ckíðafélag-
anna hér í Reykjavík.
FLEST UNGLINGAR
— OG ÞÓ!
— Og flest af því ungt fólk?
— Já, la.igsamlegur meirihlut-
inn er unglingar, og svo við þess-
ir gömlu innan um, sem höldum
enn tryggð við fjöllin og skíðin,
og piltarnir, sem pru að æfa sig
undir eina eða aðra keppni, á
næstu gröiium. — Þessa dagana
stendur líka yfir skíðanámskeið
með kenr.slu Guðmundar Hall-
grímssonai frá Önundarfirði, cem
Framh. á bls. 8
□-
-□
Þýzkalcnd:
30 kl.st.
umrœður
BONN, 26. febrúar — Umræð-
ur um Parísarsáttmálann hafa
nú staðið yfir í þýzka þing-
inu í 30 klukkustundir (dreyft
á 3 daga) og var ekki kiukk-
an 9 í kvöld lokið. Margir
voru þá á mælendaskrá, en
dagskrárnefnd þingsins hafn-
aði ákveðið að umræðum
skyldi ljúka og atkvæða-
greiðsla eftir þessa 2. umræðu
skyldi fara fram í nótt.
A morgun kemur þingið sam-
an til að ræða sáttmálann
ennþá og verður þá endanleg
aJ ', væðagreiðsla um hann. Er
það í f rrsta sinn sem þýzka
þingið situr fund á sunnudegi.
—Reuter.
* Þúsundir heimilislausar
* 30 hafa látið lífið
* Eignatjón gífurlegt
Samsæri
á Kýmir
□-
-□
PAPHOS, Kýpur, 22. febr. —
Sex Grikkir og sjö Kýpur-búar
voru í dag ákærðir um tilraunir
til að stofna til borgarastyrjald-
ar á eynni Kýpur. — Þessir 13
menn, er mættu í dag fyrir rétti
í borginni Paphos, voru einnig
ákærðir um samsæri til að koll-
varpa stjórnarskrá og stjórn eyj-
arinnar. Ákærðir kváðust ekki
vera sekir.
• Menn þessir voru hand-
teknir í s.l. mánuði, eftir að
brezkur tundurspillir við Kýpur
hafði náð tangarhaldi á 100 lesta
vélbát, er gert hafði tilraun tvl
að smygla vopnum og sprengi-
efnum í land.
öóntur Hæsfaréttar í Fiskivatnadeilunni
Landmenn og Holtamenn eiga saman
afrétt og veiðirétt i Fiskivötn?im
SameigSnlegur upprekst-
ur og veiði frá ómunatíð
HÆSTIRÉTTUR hefur nú kveðið upp dóm í hinu
víðtæka máli um veiðiréttindi í Fiskivötnum. Efni þess máls
var að Landmannahreppur krafðist staðfestingar á því að
bændur í honum hefðu einkarétt til veiði í Fiskivötnum, en
Holtamannahreppur og tvö býli í Rangárvallahreppi vé-
fengdu það og þóttust einnig eiga tilkall til veiðinnar.
'fc Dómur Hæstaréttar er á þá leið að íbúar Holtahrepps
og ábúendur Næfurholts og Hóla í Rangárvallahreppi eigi
sameiginlega með íbúum Landmannahrepps upprekstrarrétt
á Landmannaafrétt og þá um leið sameiginlega veiðirétt í
vötnum á afrétti þessum.
SAMEIGINLEGUR
UPPREKSTUR
FRÁ ÓMUNATÍB
í dómi Hæstaréttar er mál
þetta rætt mjög ýtarlega og ýmis
skjöl, sum þeirra mjög gömul, tek
in til athugunar. Skal nú skýrt
í mjög stuttu máli frá helztu for-
sendum Hæstaréttardómsins.
LANDMENN
HALDA FRAM EIGNARRÉTTI
Fiskivötn eru sem kunnugt er
upp af Rangárvallasýslu í tungu
þeirri, sem myndast milli Þjórs-
ár og Tungnaár, vestur af Vatna-
jökli. Eru þau fjölmörg talsins,
sum þeirra stór og með mikilli
silungsveiði. Þangað hafa Land-
menn og Holtamenn sótt til
fanga, en á síðustu árum hafa
Landmenn mjög haldið fram
kröfu um eignarrétt, eða einka-
rétt til veiði í Fiskivötnum. Þetta
vildu Holtamenn og ábúendur
tveggja jarða í Rangárvalla-
hreppi ekki sætta sig við, þar sem
þaðan hefði veiði verið sótt í
Fiskivötn um langt skeið.
Agreiningslaust er með aðilj-
um, að svo lengi, sem um er
vitað, hafi íbúar Holtahrepps
neytt upprekstrarréttar á
Landmannaafrétt ásamt íbú-
um Landmannahrepps. Sama
er að segja um ábúendur jarð-
anna Næfurholts og Hóla í
Ragnárvallahreppi. Hins veg-
ar greinir aðilja á um það,
hvernig réttindum þeirra til
notkunar afréttarins sé háttað.
ENDURRIT AF DÓMI
FRÁ 1476
í skjölum, sem rituð eru í byrj-
un 19. aldar og teljast vera end-
urrit af dómi er gengið hafi að
Skarði á Landi 1476, er afréttur-
inn dæmdur „þeirra eign og af-
rétt, sem haft og haldið hafa í
Holtum og á Landi“. Hæstiréttur
segir, að gögn þessi styðjist
hvorki við frumbréf né staðfest
endurrit dóms, svo að þau verði
ekki lögð til grundvallar dómi.
ALLT BER AÐ SAMA
BRUNNI
Árið 1805 létu hreppstjórar í
Landmanna- og Holtahreppum,
þinglýsa lögfestu fyrir sameig-
inlegum afrétti hreppanna á þess
um afrétti.
Árið 1829 létu hreppstjórar í
sömu hreppum sameiginlega þing
lýsa banni við óheimilli notkun
á afréttinum.
í sóknarlýsingum Holtaþings
1840 og Stóru-Valla 1841 er því
lýst að afrétturinn sé sameigin-
legur fyrir báða hreppana.
Á árunum 1857—1858 var þing-
lesin lögfesta af hálfu Land-
Kramh. á bls. 9
W Allt sem hægt er, er gert
til þess að koma fólkinu, sem
sumt er í bráðri lífshættu, til
hjálpar. Allir bátar og allir
bílar hafa verið teknir leigu-
námi og flytja nú matvæli og
læknislyf til hins nauðstadda.
fólks. Ástandið er ægilegt —
um 50 þorp og borgir eru að
miklu eða öllu leyti undir
vatni, símalínur slitnar og
samgönguleiðir brostnar og
þúsundir bíða i örvæntingu
eftir hjálp, sem enn er af
skornum skammti, þót allt sé
reynt sem hægt er.
^ t Hunterdalnum hefur
ástandið verið kvað verst. Þar
er tala látinna þegar komin
upp í að minnsta kosti 21, en
margra er saknað og má telja
líklegt að tala látinna hækki
mikið ennþá.
Sums staðar eru flóðin svo
mikil að hvergi er þurr hóll
þar sem t.d. helikoptervél
gæti lent. Á húsaþaki eða þök
um í næsta nágrenni bíður
fólkið, svangt og kalt, eftir
hjálp, en illmögulegt reynist
að ná til þess. í þessum hér-
uðum búa sumir af stærstu
fjárbændum Ástralíu. Víst er
að skepnurnar hafa látið lífið
hundruðum og þúsundum
saman og bændurnir sumir
misst allt sitt.
Forsætisráðherra landsins
hefur tilkynnt að 100 þúsund
sterlingspur.d verði nú í
skyndi varið til aðstoðar fólki,
sem á við erfiðleika að etja.
Það hreh' ur þó mjög skammt
og neyð fó'ksins er óskapleg.
Svo mikill er straumþung-
inn víða að stórhýsi hafa flot-
ið upp. Eitt slíkt hús flaut upp
í dag. Á þaki þess var fjöl-
skyldan er í því bjó. Húsið
rakst á brú eina og brotnaði
í mél, cn fólkið drukknaði allt.
Kjamorfcuvopn
reynd í Ásfralíu
LONDON og CANBERRA, 25.
febrúar — Tilkjmnt var í Londön
og Camberra í dag, að kjarnorku-
vopn verði reynd á áströlsku
landi á ofanverðu þessu ári. —
Birgðamálaráðherra Breta kvað
hér ekki vera um að ræða kjarn-
orkusprengjutilrauni'r. Geislavirk
áhrif af tilraunum þessum verða
takmörkuð við næsta umhverfi
tilraunasvæðisins, skammt fyrir
norðan járnbrautarteinana, er
liggja eftir endilöngu meginlandi
Ástralíu. — Öryggisráðstafanir
verða gerðar til að koma í veg
fyrir nokkurt tjón af völdum
geislavirkunar. Kjarnorkuvopn
hafa verið reynd tvisvar áður í
Ástralíu, árið 1952 og 1953.