Morgunblaðið - 10.03.1955, Blaðsíða 6

22
MORGllNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 10. marz 1955
r
AK U R
eftir Vicgni liiiðmundsson
AÐ undanförnu hefir frumvarp
um Brunabótafélag íslands
verið til umræðu á Alþingi. Hafa
um það verið all harðar deilur
ög hafa þingmenn skipt sér þann-
ig í málinu, að Framsóknarmenn
hafa einir staðið gegn öllum hin-
um flokkunum. Blöðin hafa að
sjálfsögðu haft málið mjög til
umræðu. Einnig hér á Akureyri
hafa blöðin tekið sína afstöðu í
málinu. Við því er að sjálfsögðu
ekkert að segja, ef allir ræddu
málefnalega um frumvarpið, og
skýrðu sín sjónarmið á þeim
grundvelli. Hér hefir blaðið
„Dagur“ þó kosið að fara aðrar
leiðir. Hefir það byggt málflutn-
ing sinn á árásum á alþingismann
okkar Akureyringa, Jónas G.
Rafnar, og rakalausum ósannind-
um um málið. Svo ómerkilegur
er allur málflutningur blaðsins,
að ekki verður hjá komist að
hrekja hann.
HLUTUR JÓNASAR RAFNAR
SEM ÞINGMANNS
AKUREYRINGA
Jónas G. Rafnar hefir, allt frá
því hann var kosinn á þing fyrir
þetta bæjarfélag, haldið á mál-
efnum þess af festu og dugnaði.
Hefir fyrirgreiðsla hans öll verið
rómuð af öllum, er til hans hafa
leitað, enda er hann bæði dugleg-
ur og hjálpfús, og hefir ekki far-
ið i pólitískt manngreinarálit.
Ekkert sannar þetta betur en auk
ið fylgi hans hér meðal kjósenda.
Það gegnir því furðu að Akur-
eyrarblað skuli hefja árásir á
hann og nota helber ósannindi að
vopni. Er ekki ofsögum sagt af
minnimáttarkennd blaðsins fvrir
því, sem það endalaust kallar
„Reykjavíkurvald“, og hefir ver-
ið einkennandi fyrir málflutning
blaðsins í tíð núverandi ritstjóra.
Vekur blaðið þessa grýlu upp
sýknt og heilagt hvenær sem það
kemst höndum undir, og hvort
sem hún á sér nokkra stoð i veru-
leikanum eða ekki. Og nú befir
blaðið látið sér sæma að bera svo
gott sem drottinssvik á þingmann
okkar, þar sem það segir hann
hafa forgöngu um að „kúga fólk-
ið úti á landi til þess að búa við
annan rétt og önnur lö« en
Reykjavik“, og er þar átt við hið
nýja frumvarp um Brunabóta-
félagið, en Jónas G. Rafnar var
formaður þeirrar nefndar á Al-
þingi, sem um það fjallaði. Til
þess nú að hrekja þennan þvætt-
ing er rétt að athuga hvað frum-
varpið hefir inni að halda og
hverjar þær „kúganir" eru, sem
fólkið úti á landi þarf að búa við,
en það hefur „Dagur“ látið ógert.
Sleggjudómar og málskrúðug
rakaleysa hefur meiru ráðið en
staðreyndir frumvarpsins sjálfs.
BREYTTIR STJÓRNARH /FTTIR
VALDIÐ HJÁ TRYGGJENDUM
SJÁLFUM
í frumvarpinu er lagt til að
teknir verði upp nýir og breyttir
stjórnarhættir hjá B. f. Til hessa
hefir einn forstjóri ráðið málefn-
um félagsins, undir umsjón ríkis-
stjórnarinnar. Forstjórinn hefir
m. a. ákveðið tryggingarkjör
hinna einstöku sveitarfélaga og
ráðstafað sjóðum félagsins, sem
nú eru um 20 millj. króna.
Frumvarpið gerir ráð fyrir því,
að stofnað verði fulltrúaráð fvrir
félagið, skipað einum manni frá
hverju bæjar- og sýslufélavi, er
hefir fasteignatryggingar híá fé-
laginu. Er þessu fulltrúaráði ætl-
að að koma reglulega saman
fjórða hvert ár til þess að ræða
um rekstur félagsins, afkomu og
framtíðarhorfur og taka til at-
hugunar hvað unnt er að gera
til hagkvæmra brunatrygginga og
brunavarna. Þá er fulltrúaráð-
inu og ætlað að kjósa úr sínum
eftir Vigni liuðmundss»n ' '
Arásir ,Dags' á þingmann Akureyringa — Frumhlaup hiaðsins
og fáfrædi—Þannig eru Framsóknar-samvinnuhugsjónamenn
hópi þriggja manna framkvæmd-
arstjórn. fyrir félagið.
Með þessu fyrirkomulagi eru
það tryggjendur sjálfir, hin ein-
stöku bæjar- og sveitarfélög, sem
ráða mestu um stjórn og fram-
kvæmdir félagsins — í stað þess
að valdið hefir verið í höndum
eins forstjóra og ráðherra, sem
hefir í mörg önnur horn að líta.
Gegn þessu fyrirkomulagi hafa
Framsóknarmenn á Alþingi ham-
ast, þar sem þeir vilja, að Alþingi,
í stað tryggjenda sjálfra, kjósi
þriggja manna stjórn til þess að
ráða málefnum félagsins.
SKÝRARI ÁKVÆÐI
UM TILGANG FÉLAGSINS
VÍBTÆKARI TRYGGINGAR-
STARFSEMI
Sett eru ný ákvæði um stuðn-
ing félagsins við brunavarnir, út-
vegun slökkvitækja, lánveitingar
til vatnsveitna og eftirlit með
brunavörnum. Þá er félaginu
heimilað að tryggja verzlunarvör
ur og nota fé varasjóða til stofn-
unar nýrra tryggingagreina. Þess
ar rýmkanir á starfssviði B. f. eru
eðlilegar eftir að burt hefir verið
felldur einkaréttur þess til að
brunatryggja allar fasteignir utan
Reykjavikur og önnur vátrygg-
! ingarfélög geta keppt við það í
| þeim efnum.
i
SVEITARFELOGUM IIEIMILT
AÐ TRYGGJA IIJÁ ÖÐRUM
TRYGGINGARFÉLÖGUM
j Alþingi samþykkti í fyrra frum
varp tveggja Sjálfstæðismanna,
þeirra Jóhanns Þ. Jósefssonar og
Ingólfs Flygenrings, um að bæj-
ar- og sveitarfélögum skvldi
heimilt eftir 15. okt. 1955 að semja
I við eitt tryggingarfélag eða fleiri
um brunatryggingar á húseignum
1 sínum. í 20. gr. frumvarpsins um
1 Brunabótafélag íslands er þessari
; reglu fylgt, þar sem berum orð-
um er tekið fram, að sveitarfé-
lögin geti sagt sig úr B. í. með
tilteknum fyrirvara — og þar af
leiðandi tryggt fasteignir sínar
hjá öðru tryggingarfélagi. Til
þess að fyrirbyggja allan mis-
skilning er rétt að taka það fram,
að það er undir öllum kringum-
stæðum skylt samkvæmt lögum
1 að brunatryggja allar fasteignir,
nema gripahús og útihús í sveit-
um, sem ekki eru áföst öðrum
tryggingarskyldum húsum.
Um rétt sveitarfélaga til þess
að segja sig úr B. L segir orð-
rétt í 20. gr. frv.:
„Stjórn bæjar- eða sveitarfé-
lags getur leitað til Brunabóta-
félagsins og óskað eftir því að fá
endurskoðaðar breytingar á ið-
gjaldagreiðslum og öðrum kjör-
um varðandi brunatryggingar
fasteigna í bæjar- eða sveitarfé-
laginu. Náist ekki samkomulag
um samning innan tveggja mán-
aða frá því að ósk kom fram um
endurskoðun eða breytingar á
tryggingarkjörum, er hlutaðeig-
andi bæjar- eða sveitarfélagi
heimilt að segja sig úr Bruna-
bótafélaginu með sex mánaða
fyrirvara miðað við 15. okt. ár
hvert.“
Þarna eru tekin af öll tvímælL
Sveitar- og bæjarfélögum er heim
ilt að hætta viðskiptum við B. í.
og leita viðskipta hjá öðrum
tryggingarfélögum. Ummæli
„Dags“ um ríkiseinokun bruna-
trygginga utan Reykjavíkur eru
því ekkert annað en þvættingur.
SAMVINNUTRYGGINGAR
HAFA GERT 5 ÁRA SAMNING
VIÐ NOKKUR SVEITARFÉLÖG
Til þess enn að árétta fleipur
1 „Dags“ um einokunaraðstöðu talar um að foringjar Sjálfstæðis-
Brunabótafélags íslands er rétt að manna í Reykjavik óttist, að
geta þess, að nokkur sveitarfél-
lög hafa gert samning við Sam-
tryggingarfélög „einkaframtaks-
ins“ verði undir í samkeppninni
við Samvinnutryggingar, hug-
sjónatryggingarnar hans. Mætti
benda honum á að 1. gr. laga um
Brunabótafélag íslands hljóðar
svo: „Brunabótafélag íslands er
gagnkvæmt ábyrgðarfélag vá-
fryggjenda, eftir því sem lög
þessi ákveða.“ Það eru því vá-
tryggjendurnir sjálfir, sem eigi
raunverulega félagið Það hljóm-
ar því dálítið kátlega hjá hug-
sjónamanninum þegar hann tek-
ur svo til orða um æðstu stjórn
félagsins: „En til þess að slá ryki
í augu manna, er sett upp „full-
trúaráð“, sem á að koma saman
fjórða hvert ár(!) og látið heita
sem Brunabótafélagið verði eign
sveitarfélaganna.“ Er það þá til
þess að slá ryki í augu manna
að kosnir eru fulltrúar á aðal-
fund Sambands íslenzkra sam-
vinnufélaga, og þeir látnir fjalla
um rekstur þess. Og er þá allt
„lýðræðið“ í stjórn kaupfélagr
anna og samvinnufélaganna til
þess eins að „slá ryki í augu
manna“? Nei hér hamast sam-
vinnumaður gegn félagsskap, sem
byggður er á samvinnugrund-
velli, en það er bara ekki Fram-
sóknar-samvinnugrundvöllur, og
það gerir gæfumuninn og það
framkallar stóryrði og persónu-
legar árásir þessa Framsóknar-
samvinnu- hugsj ónamanns og ann
ara hans líka.
Vignir.
vinnutryggingar um brunatrygg-
ingar á fasteignum. Eru þessir
samningar gerðir til 5 ára og með
6 mánsða uppsagnarfresti. Hver
er munurinn? Hvernig ber nú að
skilja þessa feitletruðu grein í
„Degi“ laugardaginn 26. febrúar
s.l.: „Hii raunverulega merking
frv. er því sú, að afturkalla
frelsisfyrirheitið, sem gefið var
í fyrra, og setja slíkar tálmanir
á úrsagnir á hinu nýja einkasölu
kerfi, að þær jafngilda því, að
sveitarfélögin verði bundin að
lögum um ófyrirsjáanlega fram- 1
tíð.“ i
Eru þá þau sveitarfélög, sem
tryggt hafa fasteignir s'nar hjá
; Samvinnutryggingum, bundin á
klafa þeirra um ófyrirsjáanlega
framtíð, sem samið hafa við þær
með sama uppsagnarfresti og er
hjá Brunabótafélaginu?
AKUREYRI IIEFTR GE’,rr |
SAMNING tit, FTMM ÁRA
í þessu sambandi er rétt að
minna á það að Aku ’evrarbær
gerði fvrir 3 árum samnine við
Brunabótafélagið til 5 ára. Voru
iðgjöld þá lækkuð um leið og
brunavarnir voru auknar í bæn-
um og félaeið lánaði 2,5 milljónir
króna til framkvæmda við vatns-
veitu og fleira. Akureyrarbær
petur svo þegar samningstíminn
er runninn út, lcitað tilboða hjá
I öðrum tryggingarfélögum. og þá
j Samvinnutryggingum eins og
öðrum, og sagt upo viðskiotum
sinum við B. í. með 6 mánaða
, fyrirvara frá 15. okt. að telja.
etnkfnnileftjr
HUGSUNARHÁTTUR
S1M VINNUHUGSJÓNAR-
MANNS
Pitstíó-i „Dai?s“ h'',’i’' t;l bess
ekki farið leynt með það að hann
væri sam’ú.muhugsjónarmaður.
rr?ýi. dálkar blaðs hans oft og
einatt ve-’ð íullir af skrafi um
ágæti þessarar þims'óna1" c* b 'ð
oft að maklegu. Hinu hætti1' hon-
um og öðrum nf.lp'pum Framsfl.
stundum til að gleyma, að þeir
e~u «*kbi einvaldi" yíi" bessari
huysjón eða framkvæmd hennar.
( En ef hugsjómn er ekki fram-
; kvæmd af S.Í.S. þá á hún, sð
þeirra dómi. enaan rétt. á sér. Þá
| er hún „einokunarste*-*»■“ hmu..
' in uop af SiáHstæðisflokknum til
þess að ,.kúga“ fólkið iVi um
l landsbyggðina. Vill nú ekki þes=i
I hugsiónamaður leiða hu^ann að
' því hverskonar félag B. í. er og
j hugleiða hverjir eru hinir raun-
| verulegu eigendur þess. Hann
Leið fyrir óreykjendur til
aft styrkja skógræktina
FYRIR nokkrum dögum — eða
kannske hafa það verið vikur —
las ég það í dagblöðunum hér að
Tóbakseinkasala ríkisins væri bú-
in að láta merkja með merki
Landgræðslusjóðs: grænu birki-
laufunum, eitthvað af sigarettum
þeim, er hún selur hér. Yrðu
sígarettur þessar seldar á 10
krónur pakkinn í stað 9,80 kr., er
hann kostaði ómerktur.
Fylgdi það með, að þessir á-
lögðu 20 aurar ættu að renna til
Skógræktarinnar sem styrkur
frá sígarettu-reykingamönnun-
um. Skyldist mér sem starfsmenn
blaðanna fögnuðu þessari fram-
kvæmd og hvettu reykingamenn-
ina til þess að efla þennan styrk
með því að kaupa framvegis 10
króna pakkana í stað 9,80 kr.
pakkana.
Ég fór að velta því fyrir mér
hversu mikið hver einstaklingur
legði með þessu af mörkum til
landgræðslunnar, eða öllu heldur:
hversu lítið hann legði fram; því
mér finnst — satt að segja —
risið ekki hátt hérna né höfð-
ingsskapurinn mikill. Það má
sjá með því að setja þetta um í
töiur.
Líklega eru 20 sígarettur í
hverjum þessum pakka.
Mikill fjöldi manna — að ég
hygg — eyðir einum sígarettu-
pakka á dag (sólarhring). Það
verður með 9,80 kr. verði á
pakka allt að 3528 krónur á ári
(með því þó að telja aðeins 360
daga í árinu), auk eldfæra, sem
gera drjúga upphæð, hver sem
þau svo eru. — Þessir reykinga-
berserkir styrkja þá Land-
græðslusjóð, með því að kaupa
10 kr. pakkana, með allt að 72
kr. á ári, en áðurnefndri upp-
hæð, 3528 krónum, „brenna þeir
sér til bölvunar og börnum sín-
um líka og öðrum“ jafnt eftir
sem áður.
En nú nota aðrir miklu minna.
Mundi það samt svo langt frá
sanni, að meðaltals-eyðsla þeirra,
sem á annað borð reykja sígar-
ettur, verði um % pakki á dag,
þ. e. sígarettur fyrir 1764 krón-
ur á ári, auk eldfæra. Og svo
mundu þeir, sem velja „græna
merkið“, leggja að auki fram 36
krónur til Landgræðsiusjóðs eða
Skógræktarinnai'.
STÓRGRÓÐI AÐ IIÆTTA
VIö TÓBAKSNAUTN
Nú er það svo, og munu það
langflestir viðurkenna, hversu
sem um þá er hvað nautnina
! snertir, að það er stórgróði hverj-
’ um manni að hætta við alla
! tóbaksnautn, og ekki hvað sízt
| við sígarettureykingar, þvi bæði
j verða þær lang fjárfrekastar og
svo hefur margföld reynsla og
| rannsóknir sannað, að þessi tó-
baksnautn sé versta tóbaksnautn-
j in og á allan hátt til bölvunar.
i Og allir þeir, sem reynt hafa að
■ hætta við tóbaksnautn og hafa
I staðizt þá raun segja (þó vafa-
(lítið ekki allir með þessum orð-
( um), að „til þess þurfi ekki nema
I vilja“. Sé nú jafnhliða að göfugu
j auka-takmarki að keppa, ætti það
að geta verið drjúgur stuðningur
„veikum vilja.“
TILLAGA UM AÐ GEFA
LANDGRÆÐSLUSJÓÐI
SÖMU UPPHÆÐ
Eru nú ekki til hér í Reykja-
vík og nágrenni þeir reykinga-
menn, sem vildu gefa Land-
græðslusjóði eða Skógræktinni á
einu ári sömu upphæð og þeir
annars þyrftu til, með 20 aura
* styrknum, 24V2 ár?
| Og um leið gæfu þeir sjálfum
t sér og sínum sömu upphæð, en
j spöruðu þó að auki þessar 36
krónur og allt eldfæra-féð.
12 MANNA FÉLÖG
Ef hér finnast minnst 12 menn
(það er fornhelg tala) reykinga-
menn, sem vilja leggja út í þessa
tilraun: hætta að reykja — til
að byrja með í eitt ár — en leggja
í sjóð þá upphæð, sem við það að
hætta að reykja, losnar úr eyðslu,
þannig að annar helmingur upp-
hæðarinnar gangi til Skógrækíar-
innar, en hinn helminginn fái
þeir sjálfir, með vöxtum, að 5
árum liðnum, skal ég leggja fulla
einstaklingsupphæð á móti.
Með þetta fyrir augum legg ég
nafn mitt og heimilisfang inn til
formanns Skógræktarfélags ís-
lands, hr. Valtýs Stefánssonar,
ritstjóra Morgunblaðsins, og bið
þá, sem með vilja vera, að gera
slíkt hið sama. Þegar hann svo
hefur fengið í hendur minnst til-
skilinn fjölda nafna boðar hann
okkur saman á fund með sér og
göngum við þar frá öllu þessu
viðvíkjandi, bæði hver upphæð-
in skuli vera, sem gengið er út
frá, svo og um innborgun upp-
hæða og geymslu fjárins.
Til þess að enginn gangi grufl-
andi að því, hvað hér fyrir mér
vakir, skal ég nefna nokkrar töl-
ur, sem þó eru ekki bindandi, bví
vel getur orðið samkomulag um
Frh. á bls. 30