Morgunblaðið - 10.03.1955, Qupperneq 8

24
MORCUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 10. marz 1955
Milljón Arahar voru hraktir úr ísrae! og eiga
SKOMMU eftir lok síðustu
heimsstyrjaldar rættist loks sá
draumur Gyðinga, að þeir stofn-
uðu sitt eigið ríki í landinu
helga. Á undanförnum áratugum
höfðu allmargir Gyðingar ílutt
sig búferlum til Palestínu, en eft-
ir að leiðir opnuðust frá Evrópu
að aflokiniii styrjöld var sem
flóðgátt væri tekin úr. Hundruð
þúsunda Gyðinga, sem höfðu lif-
að af ógnir þýzkra yfirráða sögðu
nú skilið fyrir fullt og allt við
þá jörð Evrópu, þar sem þeir
höfðu liðið hinar hræðilegustu
þjáningar.
ILLDEILUR VID ARABA
En ekki voru allir sem fögnuðu
komu Gyðinga til landsins helga.
í Palestínu bjuggu fyrir Araba-
þjóðir, sem litu á Gyðinga sem
aðskotadýr og landræningja..
Síðan fyrstu Gyðingarnir sneru
heim var jafnan grunnt á því
góða milli Araba og Gyðinga.
Fóru þær skærur stöðugt harðn-
andi eftir bví sem innflytjend-
unum fjölgaði, og þrengra varð
í landinu. Þó keyrði að sjálfsögðu
alveg um þverbak, þegar hinn
mikli flóttamannastraumur frá
Evrópu hófst.
Arabarnir höfðu áður fengið
fram kröfur sínar um það að tala
Gyðinga-innflytjenda mætti ekki
fara yfir visst tiltölulega lágt há-
mark á hverju ári, en nú tóku
Gyðingar að flytjast ólöglega til
Palestínu. Þeir komu á smábát-
um til Libanonstranda og í :iátt-
myrkrinu reyndu þeir að komast
framhjá varðskipum og smygla
sér í land.
Jafnframt urðu kröfur Gyð-
inga um stofnun sjálfstæðs ríkis
æ háværari. Og að lokum þegar
þeir höfðu búið sig nægilega
vopnum og komið sér upp öflug-
um herjum varð það úr að lokum
að þeir lýstu yfir stofnun ísraels-
ríkis.
ARABAR HRAKTIR ÚR
ÍSRAEL
Nú var svo komið í Pales-
tínu að íbúar af Gyðingaupp-
runa og Arabar bjuggu dreifð-
ir um allt landið og í einum
hrærigraut. Þegar styrjöldin
í Palestínu hófst varð því
fyrsta verk Gyðinga er þeir
tryggðu sér ákveðið landsvæði
tæpast aífurkvæmf heim
Eljálparstofnun S.Þ. skapar [ie:m nýja tiíveru
Á efri myndinni sjást tjaldbúðir flóttafólksins. Þeim var komið
upp í skyndi, þegar neyðin kaliaði að, en tjöldin veita lítið skjól
fyrir næðingum vetrarins. Á neðri myndinni sést nýtt hverfi fyrir
flóttafólk, sem nú er að rísa í Gaza-héraðinu. Eru það steinhlaðin
hús og hin vistlegustu.
Margir efnilegir nemendur eru
meðal flóttafólksins. Myndin er
tekin í barnaskóla, sem flótta-
mannastoínuniu rekur.
að reka Ar.iba á þessu land-
svæði tspp frá búum sínum,
smala þeim öllum saman og
hrekja út úr landinu. Það má
segja að þessar aðgerðir hafi
verið fjarska harkalegar og
tillitslausar, og virðist mönn-
um það koma úr hörðustu átt
þegar Gyðingar komu fram
með þessu móti, þeir sem mest
höfðu kvartað yfir ofsóknum
annarra gegn sér. En e. t. v.
er erfitt að dæma þetta leiða
mál að svo búnu. Verður því
ekki neitað að Gyðingar áttu
líf sitt og tilveru að verja. Þeir
lögðu á sig miklar byrðar til
að hamla framsókn Araba-
herjanna allt í kring og gátu
ekki tekið á sig þá áhættu að
hafa mikinn fjölda fjandsam-
legra Araba bak við varnar-
Iínu sína.
Araba-flóttamennirnir hafa
ekki enn fengið að hverfa heim
til sinna fyrri heimkvnna. Gyð-
inga-landnemar hafa nú tekið
hús þeirra og akra fyrir sig og
ólíklegt er að minnsta kosti eins
og sakir standa að Gyðingar geti
fallizt á að taka þá aftur heim.
Þess vegna er þarna að finna eitt
alvarlegasta flóttamannavanda-
mál heimsins. Að vísu er fjöldi
flóttafólksins ekki eins mikill og
í Vestur-Þýzkalandi, en munur-
inn er sá að löndin sem tekið
hafa á móti þessu flóttafólki eru
fátæk og geta ekki með nokkru
móti veitt flóttafólkinu atvinnu
né tekið á sig þann þunga bagga
sem fylgir uppihaldi þess og
fæðiskostnaði.
ÞUNG BYRÐI NÁGRANNA-
RÍKJANNA
Araba-flóttamennirnir hafa
búið við hina hörmulegustu neyð
í nærri sjö ár. Þeir hafa skipzt
þannig niður á nágrannaríkin að
í Jordan íþar á meðal nokkrum
hluta af Palestinu) lifa um 500
þúsund, í Egyptalandi 250 þús.,
Lebanon 110 þús. og Sýrlandi um
100 þúsund Auk þess hafa nokkr
ir flóttamsnn verið fluttir til
Arabíu og Traks.
Til dæmis um það hvílík byrði
flóttamennirnir hafa verið ná-
grannaríkjunum má geta þess m.
a. að í ríkinu Jordan er hin eðli-
lega íbúatala 700 þús., en við það
bætast 500 þús flóttamenn. Og
á hinu svonefnda Gaza-svæði,
sem tilheyiir Egyptalandi nú var
eðlileg íbúatala áður 80 þús., en
ofan á það hafa nú komið 250
þús. flóttamenn.
HÖFÐU EKKI BOLMAGN TIL
AÐ TAKA VI® FLÓTTAFÓLKI
Araba ríkin fyrir botni Mið-
jarðarhafs eru fátæk og "rutn
stæð. bau hafa hvorki fjár-
magn né tæknilega getu til
að búa flóttamönnunum sæmi-
leg lífsskilyrði. Þess vegna er
það nú Ijóst að meðal alls
þessa flóttafólks hefði komið
upp alger bjargarskortur,
liungursneyð og drepsóttir, ef
ekki hefði verið komið á fót
sérstakri líknarstofnun S. Þ.,
sem hefur á allan hátt reynt
að bæta úr neyð flóííamann-
anna.
UM TVENNT AD VELJA
Þessi hjálpar og líknarstofnun
S. Þ. nefnist UNRWA, sem or
skammstöfun á enska heitinu
United Nations Relief and Works
Agenr;'. Upphaf stofnunarinnar
var ávarp Bernadotte greifa, sem
þá var sáttasemjari í Palestínu-
styrjöldinni. í þessu ávarpi beindi
Bernadotte þessum orðum til
Sameinuðu þjóðanna: ■— Það er
um tvennt að velja, —- annað-
hvort að bjarga lífi þúsunda
manna — eða að lofa þeim að
deyja.
24 þj óði r buðust þegar til að
leggja fram fjármagn, matvæli
o. fl. Þegar stofnunin hóf rtarf- í
semi sína v ar það fyrsta verk
hennar að útvega til bráðabirgða
tjöld fyrir ilóttamennlna, en svo
bjargarlausir voru ílestir þeirra
að þeir lifðu án þaks yfir höfuð- (
ið, í hellum, holum og á ber-1
angri.
MATARGJAFIR
Það hefur verið mikið og kostn
aðarsamt verk að sjá öllum þess-
um mikla sæg flóttamanna fyrir'
matvælum. í fyrstu lifði fólkið
einvörðungu á matargjöfum frá
UNRWA, en á síðari árum hefir
það tekið að rækta matjurta-
garða i" kringum flóttamanna-
búðir, sem hafa létt mikið undir.
Enn gætir stofnunin þess þó að
flóttafólkið búi ekki við neyð og
er haft eftirlit með því að mat-
arskammtur hvers og eins inni-
haldi að minnsta kosti 1500 hita-
einingar að sumri og 1600 hita-
einingar að vetri.
Eftir að það varð Ijóst að
flóttafólkið fengi ekki að
hverfa heim í bráö var starf-
semi UNRWA víkkuð veru-
lega, þannig að stofnunin gæt-
ir nú velferðar flóttafólksins
í heild. Upp úr því hefjast nýir
þættir í starfinu. í stað tjald-
búðanna, sem eru ömurlegar
ev nú unnið að því smámsam-
an að byggja upp lítil síein-
hlaðin og vistleg hús. Á sum-
um svæðum er nú unnið að
því að leggja tjöldin algerlega
niður á þessu ári. Veðrátta á
þessum slóðum er, andstæít
því sem margir ímynda sér,
stormasöm cg mjög köld að
vetrarlagi.
BETRI HEILSUGÆZLA EN
ÞEKKST HEFUR ÁDUR
Það er ekki nóg með að
við heilbrigðisþjónustu. Stofnun-
in rekur 80 sjúkrahús og lækn-
ingastofur. Það er m. a. athyglis-
vert að þarna hefur verið háð
í fyrsta skipti allsherjarbarátta
í Asíulöndum gegn hinum land-
læga augnsjúkdómi Trachoma og
allsherjarbólusetning hefur ver-
ið framkvæmd gegn helztu far-
sóttum.
AFÞREYÍ VG OG SKÓLAHALD
Er flóttamennirnir höfðu dval-
izt urn hrið í búðun,m greip
mikið óyndi þá, sem stafaði af
aðgerðarlevsinu. Afbrot urðu
mjög tíð bæði meðal fuilorðinna
og ekki síður meðal unglinga,
sem vissu ekki hvað þeir áttu
af sér að gera. Þessi vandamál
hefur orðið að leysa á mjög
breiðum grundvelli.
UNRWA hefur fyrst og fremst
komið upp barnaskólum. Munu
nú Um 100 þúsund börn vera við
nám í barnaskólum, sem stofn-
unin rekur sjálf á eigin ábyrgð.
En auk þess stunda um 60 þúsund
börn nám í skólum sem reknir
eru af Axöbum, en á kostnað
stofnunarinaar. Nýtur hvert ein-
asta barn nú barnaskólakennslu.
Þá hefur verið komið á fót nokkr
um menntaskólum og eru sam-
tais 7000 nemendur í þeim. Um
200 nemendur sem lokið hafa
stúdentsprófi úr flóttamanna-
skólum stunda nú háskólanám
við háskóla hinna ýmsu nágranna
ríkja.
Með þessum aðgerðum
bregður svo við að börn flótta-
fólksins njóta að mörgu leyti
betri uppfræðslu en börnin í
Arabaríkjunum sjálfum. Hafa
starfsmenn stofnunarinnar
lagt ríka áherzlu á að vanda
til kennslunnar. Kennaraskól-
ar eru og starfandi á vegum
UNRWA og er mestur hluti
kennaranna sjálfir flóttamenn.
FLÓTTAFÓLKID VERÐI
SJÁLFU SÉR NÆGT
Talsverður hluti flóttamann-
anna hefur fengið störf á veg-
um stofnunarinnar sjálfrar, eins
og tíðkast í hverju landi, að
Flóttamennirn-
ir læra að
byggja sjálfir
nýtt húsnæði.
UNRWA nefur tekizt að koma í
veg fyrir að drepsóttir gysu upp
í flóttamanaabúðunum, heldur er
þar rekin víðtæk heilbrigðis-
þjónusta. Hjá stofnuninni eru
fastráðnir nær 100 læknár, 12
tannlæknar 90 hjúkrunarkonur,
240 aðstoð’-.rhjúkrunarkonur, en
alls eru nær 3000 manns starfandi
Þessi arabafjölskylda bjó í marga mánuði í afskekktum helli á
barmi hungurdauðans, unz starfsmenn hjálparstofnunarinnar fundu
hana og veittu henni inngöngu í flóttamannabúðir.
fjöldi starfsmanna vinnur á veg-
um ríkisins. Þarna eru embættis-
menn ýmiskonar úr hópi flótta-
manna, Lögreglumenn, læknar,
hjúkrunar'.ið, kennarar o. s. frv.
En auk þess hefur stofnunin
reynt að sjá flóttamönnunum al-
mennt fyrir vinnu. Enginn skyidi
trúa hve erfitt vandamál þetta
hefur verið. Arabaríkin geta
ekki og vilja ekki taka flótta-
fólkið upp á sína arma og veita
þeim atvinnu. Atvinnulíf þeirra
er hvergi fært um að taka við
slíkri aukningu vinnuafls. —
UNRWA hefur reynt að bæta úr
þessu, þó að af veikum mætti
hafi verið í þessu mikla og marg-
brotna verkefni.
Það var ekki fyrr en á s. I.
ári að S. Þ. gátu lieitið 200
milljón dollara framlagi til að
hjálpa flóttamönnunum að
verða sjálfum sér nógir. Með
þessu fé hefur verið hafin stór
felld áætlun, þar sem flóíta-
mönnunum er sköpuð atvinna,
hráefni til iðnaðar eru fengin,
vélar og tæki keypt, land-
mæling?. eru framkvæmdar
Frh. á bls. 31