Morgunblaðið - 10.03.1955, Page 14
MORGUNBLADIÐ
Fimmtudsgur 10. marz 1953
- 30
Þorkell Sigurðsson vélstjóri:
landhelgin eg fiskiveiðar f jöregg
íslenzku þjóðurinnur
í BEINU framhaldi af því, sem
ég sagði í grein er kom út í
Morgunblaöinu þ. 19. febrúar s. 1.,
tel ég rétt að ræða um land-
helgismálið, með framtíðarhags-
muni íslenzku þjóðarinnar í huga
og hvern'g þeim verður bezt
fcorgið.
Þar sem ég í nefndri grein tel
T&ig hafa skýrt, með nægilegum
rökstuðningi, alla framkomu
Englendinga, í okkar garð, í sam-
bandi við friðunaraðgerðir ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar, mun
ég ekki endurtaka það hér frek-
ar, en vísa til fyrri greinar og
íhinsrar greinar, sem mun koma
í Sjómannablaðinu Víkingi, eft-
it' mánaðamótin febrúar—-marz
næstkomandi.
Ég mun því snúa mér beint að
því að ræða landhelgismálið án
frekari formála.
Hvað er landhelgi. Ég býst við
að í hugum margra gæti nokkurs
misskilnings um það, eða að þeir
álíti að það hugtak nái yfir þau
svæði, sem öllum sé bannað að
veiða á, með botnvörpu eða slík-
um veiðarfærum, jafnt íslend-
ingum sem útlend-ingum. Þetta
er misskilningur. Landhelgi
táknar það veiðisvæði, sem að-
eins þegnar viðkomandi lands
eiga aðgaag að, en ekki erlendir
þegnar. Aftur á móti er íriðun-
arlínan taKmörk þau sem sett
lííafa verið fyrir öll veiðitæki,
áem dregin eru eftir botninum
og gildir jafnt fyrir íslenzka
þegna sem erlcnda, þegar rætt
er um landhelgismál íslands.
Við eigum því ennþá eftir að
ákveða hina raunverulegu land-
iielgi, þar sem aðeins íslenzkum
þegnum væri frjálst að stunda
veiðar, en engum erlendum ríkis-
borgara. Komið gæti til greina
að tvískifta landheiginni þannig,
að ákveðið belti væri aðeins fyr-
ir innlend skip og svo annað
belti, sem komið gæti til greina
að veita með samningum, vina-
þjóðum íslands, leyfi til að
stunda veiðar á gegn vissum
skilyrðum, t. d. hagkvæmri að-
stöðu til sölu sjávarfanga hjá
viðkomandi þjóð, eða gegn viss-
um greiðslum fyrir að fá að
stunda veiðar á undirstöðupalli
íslanðs.
Það er með fullri meiningu að
ég tala hér um undirstöðupall
íslands. Einr, og allir munu vita,
þeir er eit.thvað hafa hugleitt
þessi mál, þá er ísland eyja í
Norður-Atlantshafi og liggur á
neðansjávarhrygg þeim, sem
tcngir Grænland við Evrópu.
Umhverfis landið liggur jarð-
stöpull sá, er landið hvílir á, hið
svokallaða landgrunn. Þetta land
grunn er ekki í neinu sambandi
við neitt annað land. Hinir djúpu
álar Atlantshafsins, mörg hundr-
uð mílna breiðir aðskilja það frá
landgrunni annarra landa.
Það er bví ekki um neitt sam-
yrkjubú að ræða á landgrunni
ökkar við önnur lönd og regin-
munur eða þar sem mörg lönd
liggja að sarna grunnsævinu, eins
og til dæmis að Norðursjónum
eða Eystrasalti.
Það er eki langt síðan skírt
var frá því, í fyrirlestri, að ef
Grænlandsjökull bráðnaði mundi
hækka það mikið í hafinu, að
allt SuðuUandsundirlendið íæri
í kaf, þá mundu Englendingar
sjálfsagt telja sig hafa fullan
rétt til að toga upp um allan
Flóann, því þá yrði það allt orð-
ið einn hafsjór, allir hljóta að
sjá hvað fráleitt sjónarmið þetta
er.
Hver og einn sem byggir hús,
stórt eða lítið, verður einnig að
hafa sökkii, undir því, og hver
og einn sem kaupir hús eignast
einnig sökkulinn undir húsinu,
um leið og hann eignast húsið.
Sama máli hlýtur að gegna um
þjóð, sem býr í landi sem hún á
sjálf, hún blýtur einnig að eiga
sökkulinn, sem land hennar hvíl-
ir á, svo er rökrétt afleiðing þess,
að engin önnur þjóð en ísienzka
þjóðin á sökkulinn, eða undir-
stöðupall þann, sem Island hvíl-
ir á, en þessi undirstöðupallur er
allt landgrunnið við ísiand.
Það er því engum vafa undir-
orpið, að jarðfræðilega skoðað cr
réttu: okkar alveg vafalaus til
alls landgrunnsins. Ef litið er til
baka yfir sögu þjóðarinnar, þá
er hægt að færa rök fyrir því að
þrátt íyrir alla þá kúgun cem
þjcðin átti við að bua í tæpar
7 ald.ir, þá a’salaði hún sér aldrei
réttinum til landgrunnsins. Samn
ingur sá sem oft hefur verið
vitnað í frá 1901 er ekkert ann-
að en ofbeldissamningur, sem
svikinn var upp á þjóðina, að
nokkru leiti í skjóli fallbyssa
hins volduga sjóveldis Englend-
inga, sem þá voru alls ráðandi á
höfunum. Þuð er sannarlega okki
ofsagt, þó sagt vær;, að þessi
samningur sé sú versta "orsend-
ing, af heudi Dana, til 'slenzku
I þjóðarinnar. sem hún hefur hlot-
1 ið frá þein . og sé engu betri en
1 einokunarverzlun þeirra og er þá
mikið sagt. En hin ördauðu
grunnmið íslenzkra fjarða og
flóa tala þar skírt sínu máli.
Nú hefur þessum endemissamn
ingi verið sagt upp og hann :"ail-
inn úr gildi fyrir nokkrum árum,
j og er þá ekkert til fyrirstöðu að
hefja aðgerðir til að tryggja lífs-
afkomu íslenzku þjóðarinnar,
byggða á hinum forna sögulega
rétti henna’’. Fullur lagalegur og
sögulegur réttur er til fyrir 16
sjómílna landhelgi. Landfræði-
legur og jarðfræðilegur réttur er
fyrir öllu 'andgrunninu eða 50
milur utan yztu eyja og skerja.
Þó yrði það nokkru iengra á
stöku stað.
Mínar tillögur eru því þessar:
1) Landhelgin ætluð íslending-
um einum með hvaða hagkvæmu
veiðafæri sem er. Það belti sé
ákveðið 16 sjómílur utan yztu
eyja og skerja. Byggt á hinum
ótviræða lagalega og sögulega
rétti. 2) Núverandi friðunarlína
haldist. Innan hennar sé ísiend-
ingum einum heimilt að veiða
með öllum öðrum tækjum en
þeim, sem róta upp botngróðri,
svo sem dragnót eða botnvörpu.
3) Belti, sem nær út á yztu mörk
landgrunnsins, miðað við lág-
marksdýpi 200 til 300 metra.
Þetta mundi hafa í för með sér
að minnsta breidd þessa beltis
yrði 50 sjómílur, utan yztu eyja
Qg skerja. En þó nokkru meira
á vissum st.öðum, t. d. út af
Vestfjörðum. Á þessu belti væri
íslendingum frjálst að veiða, með
hvaða veiðitæki sem væri. Kom-
ið gæti til greina að allar vin-
veittar þjóðir íslendingum gætu
með samningi öðlast rétt til veiða
á þessu helti, gegn gagnkvæm-
um fríðindum, t. d. beztu aðstöðu
til sölu fiskjar o. fl., eða greiðslu
í fríðu.
Ég mun ekki lengja mál mitt
til að færa fram söguleg rök fyr-
ir þessu máli, en geta þess að
þau eru tij í sögu samskifta ís-
lendinga og danska konungs-
valdsins, við Englendinga og
aðrar fiskveiðiþjóðir frá 15., 16.
17., 18. og 19. öldinni. Talar sú
saga skírt því máli að íslend-
ingar afsöluðu sér aldrei nein-
um rétti til landgrunnsins, sem
þeir höfðu átt frá fyrstu tíð.
Einhver kann nú að furða sig á
því, að ég kem með þetta nú
og hugsa sem svo, að nógu erfitt
virðist vera að fá Englendinga
til að fallast á hina hóflega settu
núverandi friðunarlínu frá 19.
marz 1952 Því svara ég á þenn-
an veg: Sú friðunarlína var sett
í þeirri veiku von, að Englend-
ingar mundu með hliðsjón und-
angenginmi samskifta við íslend-
inga á styrjaldarárunum og í
ljósi marggefinna yfirlýsinga um
rétt allra bjóða til að búa sjálfar
að auðlindum sinum, viðurkenna
þessar lífsnauðsynlegu aðgerðir
íslendinga og halda áfram eðli-
! legum viðskiítum við þá.
Reynzlan hefur nú skorið úr
tvennu. 1 iyrsta lagi, takmörkin
eru langt Há því að vera nægi-
lega víðtæk. í öðru lagi, við höf-
um orðið fyrir hinum svæsnustu
f aðgerðum á viðskiptasviðinu af
, héndi Englendinga þar sem allir
! samningar eru rofnir og átti sýni-
I lega að setja okkur á kné efna-
j lega. Okkur ber bví engan veg-
! inn að taka’ minnsta tillit til
þeirra, í bessum aðgerðum, því
það verður allt jafnilla séð frá
þeirra sjónarhól skoðað. En að-
eins hefja aðgerðir með fram-
tíðarhag og lífsafkomu íslenzku
þjóðarinnar fyrir augum. Við eig-
um til nóg af íærustu lögfræðing-
um og þjóðréttarfræðingum, sem
ekki munu verða í einum vanda
með að vinna úr þeim gögnum,
sem nauðsynleg eru þessu máli
til framdiáttar, en það mun vera
nóg til af slíkum heimildum.
En eitt er nauðsynlegt, umfram
allt annað það er að öll þjóðin
sameinist, til þessa höfuðátaks,
til að tryggja framtíð sína.
Þess vegna skora ég á alla fs-
lendinga að taka höndum sam-
an til verrdar fjöreggi sinu, land
helginni. Leggið því allt dægur-
þras niður en myndið þjóðar-
einingu, til að koma í fram-
kvæmd þessu höfuðmáli allra
mála, til verndar efnahagslegri
velmegun islenzku þjóðarinnar í
framtíðinni
Munið umfram allt, að sam-
einaðir stöndum vér, en sundrað-
ir föllum vér.
Reykjrvík, 25. febr. 1955.
— Grein Finnbaiia
\J
Frh. af bls. 26
fyrir samskonar þjónustu, vil ég
benda á, að hluti af viðgerð b.v.
Hafliða á Siglufirði, var boðin út
hérlendis og erlendis. Hérlenda
tilboðið var kr. 1480 þúsund en
erlent tilboð fékkst fyrir röskar
300 þúsund krónur á því sem
boðið var út.
Viðhaldskostnaður vélbáta er
100—170 þús. kr. um árið og er
80—90% af því vinnulaun. Ef sú
vinna er allt að fimm sinnum
dýrari hér en samskonar vinna
hjá nágrannaþjóðum okkar, ættu
allir að geta gert sér grein fyrir
erfiðleikum okkar, er við þurí-
um að keppa við þær þjóðir um
markaði fyrir afurðir okkar. En
það er ekki aðeins viðhaldskostn-
aður vélbátanna, sem er svona
miklu dýrari hér en hjá ná-
grannaþjóðum okkar, heldur er
það þannig líka með flestan ann-
an kostnað í sambandi við fisk-
veiðarnar og fiskiðnaðinn. Þegar
svo fiskimennirnir og fólkið, sem
vinnur við fiskiðnaðinn, þarf að
kaupa verulegan hluta af neyzlu-
vörum sínum og ýmiskonar þjón-
ustu með svipuðum verðmun,
, vegna þess, að þeim er með toli-
, vernd og haftavernd meinað að
kaupa þarfir sínar ódýrari frá
nágrannalöndunum, þó það hafi
sjálft framleitt gjaldeyrinn til
þess, þá verður sjávarútvegur-
(inn að greiða þessu starfsfólki
sínu miklu hærra kaup en þekk-
I ist hjá þeim þjóðum, sem keppa
við okkur á mörkuðunum. Þetta
ástand er m. a. meginorsök þess,
að skortur er á fiskimönnum, þar
sem kaupgjald þeirra er ávallt
gert lítils virði af þeim, sem í
landi eru, af fyrrnefndum ástæð-
um. Hinsvegar er ávallt nægilegt
framboð á farskipin, vegna þess,
að þar fá sjómennirnir hluta af
kaupi sínu í frjálsum gjaldeyri,
sem þeir geta ráðstafað að eigin
vild, án þess, að þeir sem í landi
eru, fái tækifæri til að rýra það.
Sama er að segja um togarana,
að nægilegt framboð af sjómönn-
um er á þá, ef þeir sigla með
afla sinn á erlenda markaði og
er það af fyrrnefndum ástæðum.
Þorkell Sigurðsson,
vélstjóri.
— Noregsbréi
Frh. af bls. 21
Konungurinn verður miðdepill
hátíðahaldanna 25. nóv., en ekki
hefur enn verið ráðið hvernig
tilhögun þeirra verður. Og fyrir
hátíðahöldunum 8. maí gangast
aðallega ýmis félög heimavarn-
arliðsins og oddviti þeirrar há-
tíðar verður væntanlega Paal
Berg fyrrv. hæstaréttarforseti,
sem var aðalstjórnandi andstöðu-
hreyfingarinnar norsku á sínum
tíma.
SKÍÐAMÓTIÐ
sem keppt var á um Noregsmeist-
aratignina, var að þessu sinni
haldið á Voss. Þar er ein mesta
stökkbrekka landsins og sigur-
vegarinn í stökki, Sverre Stall-
vik, hoppaði 86,5 metra í betra
stökkinu og 81.5 í því lakara, en
allir þeir beztu komust yfir 80
metra. Martin Stokken sigraði í
þolgöngunni, Hallgeir Brenden á
15 kílómetrum og Sverre Sten-
ersen í „kombinert renn“.
Á heimsmeistaramóti skauta-
manna í Moskva, þar sem Sigge
Ericsson var fremstur — fyrsti
Svíinn sem unnið hefur heims-
meistaramót á skautum — var
Norðmaðurinn Knut Johannes-
sen nr. 5, Hroar Elvenes nr. 6,
Roald Aas nr. 8 og „Hjallis"
Andersen nr. 9. Knut Johannes-
sen varð fyrstur í 5000 metra
hlaupinu.
Skúli Skúlason.
— Askorun
Frh. af bls. 22
það að telja meðaltalsupphæðina
aðra heldur en ég geri hér:
Meðal-eyðsla Vz pakki af sígar-
ettum, á sólarhring (degi). Ef
pakkinn kostar kr. 9,80 verður
það á 360 sólarhringum kr.
1764,00. Helmingurinn af þeirri
upphæð er kr. 882,00, sem leggja
mætti inn með kr. 17,64 á viku í
50 vikur (jólavikurnarC?) taldar
frá). En kr. 882,00 er sama upp-
hæð og kr. 36,00 i 24 Mi ár.
Þessa upphæð létum við renna
til Skógræktarinnar. En um leið
leggðum við sömu upphæð inn í
5 ára sparisjóðsbók og verði sú
upphæð eign sjálfra okkar eða
réttra ættingja eða erfingja, að
þeim tíma liðnum.
Því þyrfti alls að leggja fram
kr. 35,28 á viku í 50 vikur eða
kr. 147,00 á mánuði í 1 ár.
----o---
Ég legg nú þessar tillögur mín-
ar og áskorun fram fyrir almenn-
ing og vonast til að öll blöðin hér
verði til þess að birta hana og
styðji að því að hún komist í
framkvæmd, — að þeir geri það
vegna Skógræktarinnar, vegna
einstaklinganna sjálfra, sem
fengjust til þess að vera með í
þessu ,og vegna þjóðarinnar, í
heild. — Og vonandi verða blöð-
in útí um landið einnig til þess
að birta þessa áskorun með við-
eigandi staðarbreytingum, því að
þar þyrftu einhverjir aðrir, á
hverjum stað —• að hafa for-
göngu til framkvæmda — og þar
mun þá tæplega vanta þegar
hreyft hefur verið slíku máli.
Rvík, 4. febr. 1955.
Skógræktarunnandi
(óbundinn hingað til).
Ragnar Jónsson
hæsta rétta rlögmaður.
Lögfræðistörf og eignaumsýsla.
Laugavegi 8. — Sími 7752.
— Hverjum er...
Frh. af bls. 29
hafa eins brennandi áhuga á mál-
efnum þess og hún sjálf. Á fund-
um félagsins er vitanlega sá rétti
vettvangur fyrir félagsmenn til
að gagnrýna gerðir framkvæmda-
stjóra og félagsstjórnar og bera
fram tillögur til úT’bóta á því,
sem aflaga þykir fara. Sú leið
som frúin velur að hlauna með
pðfinnslur sínar í dagblöðin og
óska eftir afskintum óviðkemandi
manna, er ekki likleg til góðs
ámrmurs ng minnir eínna helzt á
aðfarir íslenzkra höfðingía á
Sturiunnpöld. sem lögðu rnM sín
'mfH" dóm erlend"s valdha^a. —-
Prviin segir revndar einhvers
St-’ðsr í þessum sk~ifum s'rum,
,.að r.vjri megi beuga á gailana
ng b«ð mth aHaga fer hiá eVkar
fvrirbðum.“ Hver bunnar b"ð?
Éo- hrf sótt fles+a fundi f^’ags-
ms fré r+nfnun þ“"s og m’enist
bess ekki að nokkrvim félags-
ru-nni hn.fi bar ”n"ið varna?S'
eMq en/,'v ofPega f°ilt um ”mi3
etriði ’verðsrvdi rekstur fél*>»sins,
snn eð’Unnt er o" elgengt :rmn
Ph’m { öT’iirv^ f£l*^0,r;r’1-opí
^ er ba?S kauT>'f®lagsst^ó''inn
ekkr>". sem frúin tehvr með ölht
ébsefan til að gegna svnu starfi
rA-vio^qmtega. Hgrm er að vísu
ekv; kosmn af félagsmönnum, en
ráðinn til starfsins af stjórn fé-
lagsins, en bar fvrir mun samt
eemtm vandkvæðum hundið að
skipta um. ef meiríhluti félags-
manea væri frúnni sammála um
stsrfshæfni hans, en því mun
v'ðsfiarrj að svo sé. Efa ég ekki
að mikill meirihlutv félagsmanna
tehvr að hann hafi levst störf sín
i þágu félagsins mjög sómasam-
lerg af hendi og muni bví ekki
óðfús að skipta um. iafnvel þó
völ væri á nýútskrifuðum sam-
vinnu- eða verzlunarskóla-manni,
enda ekki til bessa kunnugt,
að alskapaðir kaunfélágsstiórar
fl'úgi út úr Samvinnuskólanum,
eða öðrum skólum. eiris og fugl-
inn Fönix úr öskunni, búnir öll-
um beim kostum, sem prýða eiga
draumaorins frúarinnar.
FRrustumenn sveitarfélagsins
eru kosnir af sveitarmönnum,
eins og frvvnni ætti að vera kunn-
u®t. á fjögra ára fresti og því
auðvelt að skinta um menn, ef
meinhluti kjósenda vill. Við
hrenpskosningarnar s.l. ár voru
brír nvir menn kosnir í hrepps-
nefndina, svo hún er að meiri-
hluta endurnýjuð: e" því varla
tvmabfert að leggia ^óm á starfs-
hæfni hennar. Ff bað er rétt hjá
frúnni að óhæfir menn séu vfir-
leitt valdir til fo""etu í málefn-
um sveitarinnar oe kaupfélagsins,
virðist mér Ijóst að Hojr sem fvrir
vaiinu verða eiga rpinnstu sök á
mistökunum, þeir geta oftlega
ekki að því gert, að þeir eru
valdir til starfsies. Aðalsökin
virðist mér vera hiá kjósendun-
um, sem kjósa og endurkjósa
þessa, að dómi frú'T"innar, óhæfu
menn og þá ekki síður hiá beim,
sem heima sitja oe hykjast, að
minnsta kosti sumir hverjir, allt
betur vita en þeir. sem taka
virkan bátt í félagsmálunum.
Ég bið svo frúna afsökunar á
því hvað lengi hefur dregizt hjá
mér að koma þessum athuga-
semdum mínum á framfæri. Ég
var að bíða eftir því að henni
batnaði ræpan og þar sem ég
hef ekkert séð eftir hana í blöð-
unum nú um alllangt skeið. var
ég farinn að vona að hún hefði
fengið fullan bata, en í nýkom-
inni ísafold sé ég að svo er ekki
og að ekki virðist von til að þess-
um ósköpum linni fyrst um sinn.
GÆFA FVLGIR
trúlofunarhringunum frá Sig-
urþór, Hafnarstræti. — Sendir
gegn póstkröfu. — Sendið ná-
kvæmt mál. —