Morgunblaðið - 18.03.1955, Blaðsíða 1

16 síður
42. árgangur
64. tbl. — Föstudagur 18. marz 1955
PrentsmlBj* MergunblaSsina
Verkfall liafið
Leggur sáttanefnd
frem midlunartiliögu
siæstu daga?
ÞE G A R blaðið hafði síðast fregnir af verkfallsmálunum
í gærkvöldi bentu allar líkur til þess að samkomulag
myndi trauðla takast í nótt. Hið boðaða verkfall kemur því
væntanlega til framkvæmda í dag í Reykjavík og Hafnar-
firði. —
Af því leiðir, að öll almenn verkamannavinna mun falla
niður. Ennfremur mun vinna stöðvast í verksmiðjum, hrað-
frystihúsum og fiskiðjuverum, í vélsmiðjum, bifreiðaverk-
stæðum og skipasmíðastöðvum. Öll byggingarvinna fellur
og niður.
SAMNINGAUMLEITUNUM
HALDIÐ ÁFRAM
í fyrrinótt stóðu sáttaumleit-
anir milli deiluaðiija fram til kl.
2, en lauk þá án árangurs. I
gærdag hófust fundir að nýju
kl. 4 e. h. Stóðu þeir enn yfir
er blaðið fór í prentun. Þegar
blaðið spurði Torfa Hjartarson,
sáttasemjara ríkisins, sem er for-
maður nefndar þeirrar, er ríkis-
stjórnin skipaði til að vinna að
lausn vinnudeilunnar, að því,
hvort von væri á málamiðlunar-
tillögu frá nefndinni í dag eða
á morgun, þá taldi hann ekki
tímabært að gefa um það nein-
ar upplýsingar.
Ekki var talið víst í gærkvöldi,
hvort sáttanefndin og deiluaðil-
ar myndu halda fund með sér
í dag.
Aðeins
einn þeirra
er á lífi
Bevan:
Lamandi
áhrif verkfalls
HELSINGFORS, 17, marz: — All
ar járnbrautir eru stöðvaðar, bréf
liggja óafgreidd á póstafgreiðsl-
um og 71 skip liggja óafgreidd í
höfnum vegna verkfalls 24 þús.
opinberra starfsmanna. í fanga-
húsum og öðrum opinberum stofn
unum er aðeins unnið það, sem
pauðsynlegast er.
„Der Tng“
í Þýzkalandi
BONN, 17. marz: — Dr. Konrad
Adenauer, ríkiskanslari Þýzka-
lands sat í dag fund með utan-
rikismálanefnd efri deildar
<Bundesrat) þýzka þingsins. Einn
nefndarmanna sagði að fundinum
loknum að það væri fyrirfram
Víst, að efri deildin myndi stað-
festa Parísarsamningana og Saar-
samkomulagið á fundi sínum á
morgun (föstudag).
Nokkur töf geíur orðið á því
að ákvæði Parísarsamninganna
komi til framkvæmda vegna þess
að stjórnarandstæðingar hafa
skotið því til úrskurðar stjórn-
lagadómstólsins þýzka í Karls-
ruhe, hvort Saarsamningurinn sé
samrýmanlegur stjórnarskrá V-
Þýzkalands. *
PARÍS: — Utanríkismálanefnd
efri deildar franska þingsins hef-
ir fallist á að mæla með staðfest-
ingu Parísarsamninganna og Saar
samninganna með 20 atkv. gegn
6. Efri deildin greiðir atkvæði um
samningana á miðvikudaginn í
næstu viku.
annar
London, 17. marz: —
STUÐNINGSMENN Bevans í 28
manna miðstjórn brezka
verkamannaflokksins eru aðeins
fimm. Einn þeirra sagði í dag að
a. m. k. einhver þessara fimm
myndu segja sig úr flokknum ef
miðstjórnin tekur þá ákvörðun á
fundi sínum n.k. miðvikudag, að
gera Bevan flokksrækan. Og öll
líkindi eru til þess að sú ákvörð-
un verði tekin.
Atkvæðagreiðslan í þingflokkn
um í gær sýnir hvergi nærri
styrkleikahlutföllin í flokknum;
margir þeirra sem greiddu atkv.
gegn brottrekstrinum eru and-
stæðingar Bevans, en töldu ó-
heppilegt að ganga svo langt að
reka hann.
Blað Bevans „Tribune“, segir
í dag að brottreksturinn hafi ver-
ið eitthvert heimskulegasta og
ábyrgðarlausasta athæfi, sem
stjórnmálaflokkur hafi nokkru
sinni gerzt sekur um. Blaðið seg-
ir að flokksforustan sé að breyta
verkamannaflokknum í varfær-
inn umbótaflokk.
LONDON: — Einn af aðalleiðtog-
um verkamannfl. Gaitskill sagði í
ræðu fyrir nokkrum dögum um
atburðina sem gerðust er land-
várnamálin voru rædd í neðri
málstofu brezka þingsins 2. marz
síðastl.:
„Við höfum lagt fram opinber-
lega af hálfu stjórnarandstæð-
inga tillögu um vantraust á
Churchill-stjórnina. Tillaga þessi
hafði verið samþykkt af yfirgnæf
andi meirihluta flokksins á lok-
uðum fundi, sem haldinn var áð-
ur. En í þinginu varð Attlee að
þola að lagðar væru fyrir hann
fjandsamlegar spurningar (af
Bevan) þannig orðaðar, að likara
var því að þær kæmu frá leiðtoga
annars flokks, heldur en frá ein-
um af hans eigin tryggu stuðn-
ingsmönnum. Spurningunum
fylgdi jafnvel hótun um að leita
yrði annarrar forustu ef svörin
yrðu ekki fullnægjandi."
„Og þetta er ekki í fyrsta skifti
sem sýnd hefir verið þesskonar
framkoma"..........Ef þetta verð
ur ekki stöðvað og fyrr en það
hefir verið stöðvað getum við
ekki haldið áfram hinu raunveru
lega hlutverki okkar, að afla okk-
ur fylgis og trausts kjósenda."
Churchill, Roosevelt og Stalin á ráðstefnunni í Yalta árið 1945,
er ákvörðanir voru teknar um, hvað gert skyldi við Þýzkaland
og Pólland eftir striðið og um þátttöku Rússa í stríðinu við Japani.
Ðufles reiðist aðspurður
um: „Hversvegna?"
Skýrslan röng, segir Churchill
WASHINGTON, 17. marz.
BIRTING minnisblaða Bandaríkjamanna um ráðstefnuna í
Yalta hefir vakið ókyrrð og taugaóstyrk, bæði heima
fyrir í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi. Engin skýring
hefir verið gefin á því opinberlega, hversvegna þessi minn-
isblöð eru birt einmitt nú.
| John Foster Dulles, utanríkisráðherra Bandaríkjanna brást
við hinn reiðasti í dag, er hann var spurður að því hvers-
vegna skjölin hefði verið birt. „Ég stend ekki hér til þess
að svara slíkum spurningum,“ svaraði ráðherrann.
^ Atburður þessi gerðist á flugvellinum í Washington, en Dulles
var að leggja af stað í ferðalag til Kanada, í heimsókn til lands-
stjórans þar.
) Fréttastofufregnir herma, að Dulles hafi tekið ákvörðunina um
að birta skjölin, er nokkrir öldungadeildarmenn républikana-
flokksins skýrðu honum frá því í gærkvöldi, að stórblaðið „New
York Times“ hefði komizt yfir minnisblöðin. — „New York Times“
varði í dag 32 blaðsíðum undir frásögnina af Yaltaráðstefnunni.
Annað stórblað „New York Herald Tribune" skýrði frá því í dag,
að það hefði verið búið að fá minnisblöðin í hendur áður en utan-
ríkismálaráðuneytið hafði ákveðið að birta þau.
Talsmaður Eisenhowers forseta
sagði í dag að forsetinn hefði
enga vitneskju haft um það fyrir
fram að minnisblöðin myndu
verða birt. Útgáfa þeirra væri
algerlega á ábyrgð utanríkismála
ráðuneytisins.
ÁRÓÐUR HEIMA FYRIR
Ýmislegt bendir til þess, að
minnisblöðin hafi verið birt sam-
kvæmt kröfu þingmanna republ-
íkanaflokksins, sem vilja nota
þau í áróðri sínum fyrir forseta-
kjörið næsta ár.
Bæði Knowland, leiðtogi
republikana í öldungadeildinni og
McCarthy hafa látið til sín heyra
í dag. Tilgangur þeirra virðist
vera sá að revna að leiða Banda-
ríkjaþjóðinni fyrir sjónir að for-
seti demokrata, Roosevelt, hafi
laet sig fram um að láta í öllu að
vilja Stalins.
Knowland hefir einnig bent á
að Bretar haldi enn Hong Kong
nýlendunni fyrir Pekingmönnum
þótt þeir krefjist þess, að Chiang
Kai Shek láti af
eyna Quevnoy.
hendi við þá
YFIRLYSING CHURCHILLS
Nokkur hætta þykir á því, að
birting minnisblaðanna hafi slæm
áhrif á sambúð Breta og Banda-
ríkjamanna. Fyrirspurn var gerð
í brezka þinginu í dag um þetta
mál og svaraði Churchill því til
að amerísku minnisblöðin væru
í ýmsum atriðum villandi og
röng.
Churchill var spurður að því,
hvort brezka stjórnin hefði sam-
þykkt fyrir sitt leyti að Yalta-
skjölin yrðu birt. Hann svaraði
að sín skoðun væri sú, að ekki
væri æskilegt, að frásagnir í öll-
um smáatriðum væru birtar af
alþjóðaráðstefnum, er jafn stutt-
ur tími væri um liðinn frá þvi
að þær voru haldnar.
Hér er að sjálfsögðu um að
ræða Bandaríkjaútgáfu af því,
sem gerðist, sagði Churchill, en
engan veginn um opinbera fund-
Framh. á bla. 12
Ráðobrugg
„þriggja
stórra“
í Yalta
Washington, 17. marz — Reuter
Samkvæmt skjölunum, sem
birt hafa verið í Bandaríkjunum
snerust umræðurnar á Yalta um
eítirfarandi mál:
ÞÝSKALAND
Hinir þrír stóru voru í aðal-
atriðum sammála um að búta
Þýzkaland í sundur í sex eða sjö
ríki. Churchill lét svo um mælt,
að úr því að Bandamenn væru
búnir að murka lífið úr sex eða
sjö milljónum Þjóðverja, þá
myndi vera nægilegt landrými í
Þýzkalandi, þótt Austur-Prúss-
land og Schlesia yrðu látin af
hendi við Pólverja. Churchill var
upphaflega andvígur tillögum
Morgenthaus, fjármálaráðherra
Roosevelts um það, að flytja all-
ar iðnaðarvélar frá Þýzkalandi
og gera Þjóðverja að landbúnað-
arþjóð. Síðar féllst hann á til-
lögurnar vegna þess að Bretar
myndu á þann hátt geta lagt und-
ir sig markaði Þjóðverja í stál og
járnvörum.
Stalin krafðist þess að Þjóð-
verjar yrðu látnir greiða stríðs-
skaðabætur til sovétríkjanna, sam
tals 20 milljarða dollara. Churc-
hill snerist gegn þessu og sagði
að svo gæti farið að Bretar og
Bandaríkjamenn yrðu að annast
innflutning til Þýzkalands, án
þess að Þjóðverjar gætu innt af
hendi neinar greiðslur og þá yrðu
það þau, sem greiddu skaðabæt-
urnar.
Roosevelt studdi þá tillögu
Stalins, að 50 þús. liðsforingjar í
þýzka hernum skyldu teknir af
lífi, en Ciiurchill reiddist mjög
þessu tali.
FRAKKLAND:
Stalin spurði Roosevelt, hvort
Frakkar ættu að fá hernámssvæði
í Þýzkalandi. Roosevelt svaraði
því til, að þetta væri ekki vitlaus
hugmynd, en að hinir þrír stóru
ættu að láta Frakka fá svæðið af
góðmennsku sinni. Churchill
sagði tvívegis, að hann væri
þeirrar skoðunar að ekki bæri
að taka Frakka með í sérfélag
stórveldanna, en aðgangseyrir í
þetta félag ætti að vera 5 millj.
hermanna eða eitthvað samsvar-
andi.
SAMEINUÐU ÞJÓÐIRNAR:
Hinir þrír stóru urðu sammála
um að stórveldin ættu að hafa
neitunarvald í öryggisráðinu.
Churchill studdi kröf u Stalins um
neitunarvaldið vegna þess að
samstaða stórveldanna væri mjög
mikilvæg. Eden var á annari skoð
un og sagði að neitunarvaldið
myndi ekki gera það eftirsóknar-
vert fyrir smáríkin að gerast að-
ilar að hinni nýju alþjóðastofnun.
KOREA OG INDO KÍNA:
Roosevelt stakk upp á því við
Stalin að Korea yrði sett undir
gæzlu sovétríkjanna, Kínverja og
Bandaríkjamanna í næstu 20—30
ár, en án þátttöku Breta. Stalin
andmælti og sagði að Bretar
Framh. á bla. 12
i