Morgunblaðið - 22.03.1955, Síða 9

Þriðjudagur 22. marz 1955
MORGUNBLAÐIÐ
9
Slysfarir barna ræddar á almennum borgarfundi
á vegum Barnaverndarfélags íslands
Fyrsta skrefið stigið í leit að
ieið til að draga úr hinum tíðu
umferðarslysum á hörnum
Náin samvinna foreldra, almennings,
lögreglu og annarra yfirvalda nauð-
synleg til að árangur náist
OÍÐASTL. sunnndag boðaði stjórn Barnaverndarfélags
►3 Reykjavíkur til almenns umræðufundar um slysfarir
! barna.
Frummælendur voru Jón Oddgeir Jónsson, fulltrúi SVFÍ,
! Ólafur Jónsson, fulltrúi lögreglustjóra, og frú Elín Torfa-
dóttir, formaður stéttarfélagsins Fóstru. Ingimar Jóhannes-
! son, fulltrúi fræðslumálastjóra var skipaður fundarstjóri,
og prófessor Símon Jóh. Ágústsson gegndi ritarastörfum.
’it SAMTÖK BORGARANNA
NAUÐSYNLEG
Dr. Matthías Jónasson, for-
maður félagsins, setti fundinn og
bauð menn velkomna. Benti hann
é nauðsyn þess, að borgararnir
sameinuðust um aðgerðir til að
fyrirbyggja umferðarslys á börn-
um, sem nú væru orðin svo tíð
Hefði félagið því ákveðið að
stefna saman öllum þeim borg-
urum, er áhuga hefðu á þessu
alvarlega vandamáli og væru
fúsir til að leggja eitthvað að
mörkum því til úrlausnar.
'if HIÐ AÐKOMNA FÓI.K
ÁTTAR SIG EKKI Á
HÆTTUNUM
Ræddi hann stuttlega það
vandamál, er skapazt hefur af
því, að Reykjavík hefur vax-
ið mestmegnis af aðfiutningi
fólks úr dreifbýlinu. Margt
þetta fólk hefði ekki öðlazt
skilning á hættum þéttbýiis-
ins og væri mikil þörf á að
veita fólki þessu fræðslu
einkum í umferðarmálum.
Umræðufundur þessi er að-
eins upphafið að löngu og þol-
inmóðu starfi í leit að lausn þess-
ara vandamála, og höfuðatriðið
er, að menn taki sem bezt saman
höndum um úrlausn þess, sagði
formaður.
it ÁBYRGÐ FORELDRANNA
Næstur tók til máls Jón Odd-
geir Jónsson. Lagði hann áherzlu
á, að börnum á skólaskyldualdri
Stafaði mest hætta af umferðinni,
og yrði þetta vandamál aldrei
leyst nema með aukinni ábyrgð-
artilfinningu foreldra um þessi
efni og viðameiri aðgerðum af
hálfu forráðamanna bæjarins i
umferðarmálum.
'if BIFREIÐASLYSIN
FLESTí REYKJAVÍK
Benti hann á, að i engri höf-
uðborg Norðurlanda er jafn mik-
íð um bifreiðaslys og í Reykja-
vík.
Foreldrar virtust vanmeta þá
hættu, er börnunum stafaði af
því að leika sér á götunni, ella
sæjust litil börn ekki gæla við
hjólbarða strætisvagnanna og
moka aur út á miðri götu.
if SLYS TÍÐUST MEÐAL
SMÁBARNA
Las Jón Oddgeir úrdrátt úr
skýrslu vátryggingarfélags nokk-
urs hér á landi. Sýndi skýrslan
Ijóslega, að slys væru tíðust með-
al lítilla barna, en færi fækk-
andi með auknum þroska og
hækkandi aldri. Bæri skýrslan
þess vott, að fjöldi smábarna, er
tæplega væru tekin að að stíga í
fæturna yrðu fyrir bifreiðum og
væri það næsta furðulegt, að
slíkt gæti komið fyrir.
Rakti Jón þrjár höfuðorsakir
fyrir hinum tíðu umferðarslys-
um á börnum hér á landi: Skort-
ur á ábyrgðartilfinningu hjá for-
eldrum, bæjaryfirvöldin væru
ekki nógu framkvæmdasöm um
umbætur í umferðarmálum og
ökumenn sýndu oft mikið kæru-
leysi t. d. með því að aka bif-
reiðum sínum keðjulausum eða
ljóslausum.
★ FRÆÐSLAN
AFFARASÆLUST
Ræddi Jón síðan þann skerf,
er Slysavarnafélag íslands hefur
lagt fram í viðleitninni til að
draga úr slysförum barna. Hefur
sú viðleitni einkum beinzt að því
að fræða börn á skólaskyldu-
aldri, en erfiðara hefði reynzt að
ná til barna á aldrinum 3—7 ára.
i fræðslu þessari hafa verið
notaðar bæði umferðarkvik-
myndir, bækur og umferðar-
reglurnar hafa verið leiknar
með neinendunum í skólastof-
unni. Fyrsta umferðarkvik-
myndin var gerð á árinu
1946 — og er sú nú allt að
því „útslitin“.
Nýlega var lokið samningu
skóla, en ekki er gert þar ráð
fyrir kennslu í umferðarregl-
um sem skyldunámsgrein. —
Hefði SVFÍ þvi sent dóms-
málaráðuneytinu tilmæli um,
að kennsla í umferðarreglum
yrði gerð að skyldunámsgrein
ekki aðeins í barnskólum
heldur einnig í framhaldsskól-
um.
Ólafur Jónsson benti í upphafi
máls sins á, hversu margþætt
umferðarmálin væru og yrðu því
sem allra flestir að taka höndum
saman um lausn þeirra. Drap
hann nokkuð á þá miklu breyt-
ingu er upphaf borgaramenning-
ar hefur valdið í þjóðlífi Islend-
inga, er ylli því að fólk yrði að
breyta um lífsvenjur, en það
væri oft erfitt.
Kvaðst hann álíta, að foreldr-
ar og almenningur hefðu ekki
gefið málum þessum nægan
gaum, og væri þá miklu ábóta-
vant, þar sem lögreglan gæti að-
eins hjálpað til að fyrirbyggja
slys á börnum með nánu sam-
starfi við foreldra og almenning.
Lögreglan vildi yfirleitt
gera sitt bezta til að láta börn-
in finna, að lögreglan væri
þeim VINVEITT, en mörgurn
foreldranna yrði sú óafsakan-
lega skissa á að nota lögregl-
una sem grýlu á börnin!
★ LEIKVÖLLUM
ÁBÓTAVANT
Taldi Ólafur, að leikrými
fyrir börn væri mjög ábótavant,
leikvellirnir væru ekki fyllilega
boðlegir hvorki hvað snerti tæki
og öryggisútbúnað og einnig
væri börnunum ekki kennt að
Mynd þessi var tekin nýlega, er lögreglan í Reykjavík og SVFÍ
gekkst fyrir útiæfingum í Langholtsskólahverfinu til að kenna
börnunum umferðarreglur hjólreiðamanna. Fleiri slíkar útiæfingar
eru nú í undirbúningi í öllum skólahverfum bæjarins og verða
hafnar á næstunni.
Unnið hefur verið að töku
annarrar umferðarkvikmynd-
ar á undanförnum tveim ár-
um á vegum bæjarins með að-
stoð vátryggingarfélaga. Und-
anfarna daga hafa sýningar á
þessari nýju mynd hafizt. —
Myndin er aðallega ætluð fyr-
ir 7—9 ára börn.
Umferðarbók barnanna, er
kom út fyrir tveim árum síðan
er nú nýkomin út aftur. Er bók-
in bezt við hæfi 7—12 ára barna,
en á einnig erindi til yngn kyn-
slóðarinnar.
Sagði Jón Oddgeir, að það
hefðu verið SVFÍ nokkur von-
brigði, hvernig foreldrarnir hefðu
tekið undir viðleitni þessa. Börn-
in voru send heim með bókina
til að spyrja foreldrana, hvort
þau vildu kaupa hana — og oftast
var það aðeins helmingur for-
eldranna, sem hafði vit á að
fórna 8 krónum fyrir öryggi
barnanna.
* UMFERÐARREGLUR
GERÐAR AÐ
SKYLDUNÁMSGREIN
Nýlpega var lokið samningu
notfæra sér vellina sem skyldi.
Yfirleitt væru fæstir húseigend-
ur fúsir til að lofa börnum að
leika sér í húsagörðunum.
Kvað Ólafur mikla nauðsyn á,
að leikvöllunum yrði fjölgað og
góðri gæzlu með börnunum kom-
ið á. Foreldrar og bæjarfélagið
yrðu að hafa samvinnu um þetta
og gætu skipt með sér kostnað-
inum af slikri íybót eftir sam-
komulagi.
Bifreiðastöður eru mjög hættu-
legár börnum, enda ynni lögregl-
an og bæjaryfirvöldin nú að því
eftir fön'gum að leysa þetta vanda
mál. Orsakaðist þetta fyrst og
fremst af skorti á bifreiðastæð-
um, er engan veginn fullnægðu
þörfum vegna sívaxandi fjölda
bifreiða.
BÆTT UMFERÐARMENN-
ING DREGUR TJR
SLYSUNUM
Eitt af höfuðatriðunum í að
ráða bót á slysförum barna,
er sífellt færi fjölgandi, taldi
Ólafur vera BÆTTA UM-
FERÐARMENNINGU bæði
ökumanna og vegfarenda. —
Menn eru reyndar alltaf sam-
mála um þetta á mannfund-
um, en þegar lögreglan fer að
láta að sér kveða um að hafa
eftirlit með umferðinni, reyn-
ast flestir lélegir liðsmenn í
viðleitninni til að skapa
meira öryggi í umferðarmál-
um.
★ FÓLK LÆRI AÐ HLÝÐA
SETTUM REGLIJM
Fólk yrði að temja sér að vera
fúst til að hlýða settum reglum
og gefa börnunum jafnframt með
því gott fordæmi. Engin löggjöf
getur náð tilgangi sínum í lýð-
ræðisríki nema öll þjóðín standi
saman um að framfylgja henni.
Ólafur benti á, að í flestum til-
fellum — 85% — væru það öku-
menn eða vegfarendur — en ekki
biluð ökutæki — er sök ættu á
slysunum. í viðleitninni til að
draga úr slysunum yrði því fyrst
og fremst að leggja áherzlu á
auknar kröfur til manna, er
fengju ökuskírteini, og fræðslu-
starfsemi bæði meðal almennings
og ökumanna.
★ TVÖ SKREF TIL ÚRBÓTA
Yfirvöldin hefðu nýlega tekið
tvö mikilvæg skref til úrbóta í
umferðarmálum: Bæjarstjórnin
skipaði umferðarnefnd og mun
verkfræðingur starfa með nefnd-
inni, og dómsmálaráðuneytið
skioaði millibinganefnd til að
fjalla um umferðarmál.
Bifreiðaíiöldinn á enn eftir að
aukast með öllum þeim þægind-
um er bifreiðamenningin hefur í
för með sér, og þjóðin verður því
að læra að umgangast þessi tæki.
★ LEIKVELLIRNIR DRAGA
ÚR HÆTTUNNI
Frú Elín Torfadóttir ræddi
einkum þýðingu leikvallanna í að
draga úr slysförum barna. Kvað
hún leikvöllunum mjög ábóta-
vant, lélegar .girðingar og hlið,
skortur á góðri gæzlu væri mjög
tilfinnanlegur og leiktæki
væru ekki nægilega fjölbreytt.
Væri slíkt ástand illt, þar sem
leikvellirnir væru eina ráðið til
að forða börnunum frá götunni.
Lagði frúin til að fastar starfs-
stúlkur yrðu ráðnar til gæzlu-
starfa á leikvöllunum og gætu
mæðurnar sent börn sín þangað
gegn ákveðnu gjaldi.
★ SVFÍ OG LÖGREGLAN
VINNI SAMAN
Síðar í umræðunum mæltist
frúin til þess, að SVFÍ og lög-
reglan hæfu fræðslu í umferða-
reglum á dagheimilum og í smá-
barnaskólum. Kveðst frúin álíta,
að börnin hefðu gagn af því —
þótt ung væru. Einnig mæltist
frúin til, að lögreglan hefði nokk-
uð hönd í bagga með gönpuferð-
um, er farnar væru frá dagheim-
ilum og smábarnaskólum, og
gæti það orðið þáttur í kennslu
í umferðareglum.
★ ANDLEGU ÁVERKARNTR
Kristjárn Þorvaldsson, læknir,
tók síðan til máls og drap á þær
örlagaríku afleiðingar, er líkam-
legur eða andlegur áverki í bif-
reiðarslysi getur haft á barnssál-
ina. Minntist hann einnig á þá
hættu, er fylgir ölvun við akstur.
★ HÆFNISPRÓFIN SÉTJ
GERÐ STRANGARI
Ólafur Gunnarsson, sálfræð-
ingur, ræddi nauðsyn þess, að
láta bifreiðarstjóra ganga undir
strangt hæfnispróf, áður en þeim
væri veitt ökuleyfi. — Frakkar
reyndu fyrstir þjóða slík hæfnis-
próf og gáfu þau góða raun. Benti
hann einnig á þá staðreynd, að
fáir „hrakfallabálkar“ verða oft
valdandi 40—50% bifreiðarslysa.
Hvatti Ólafur til nánari eftirlits
með slíkum mönnum, og einkum
að rannsakaðar væru aðstæður
þeirra, ef bæta mætti úr með
leiðbeiningum.
★ ÁRÓÐURINN
GETUR KOMIÐ SÉR ILLA
Jón Oddgeir Jónsson tók aftur
til máls og kvað mikið hafa verið
rætt um, hvort ekki bæri að auka
áróðursstarfsemi í blöðum og út-
varpi fyrir umferðarmenningu en
skiptar skoðanir hefðu þó verið
um það, þar sem of mikill áróður
kynni að gagnsefja fólk.
★ SPJALDSKRÁ YFIR
„HRAKFALLABÁLKA“
Ólafur Jónsson tók einnig aft-
ur til máls og kvað lögregluna
hafa þegar heimsótt nokkra smá-
barnaskóla. Þó að nokkur vafi
léki á þeim árangri er náðst hefði
af því, væri lögreglan reiðubúin
til að leggja lið í þessum efnum.
í sambandi við ræðu Ólafs
Gunnarssonar benti hann á,
að lögreglan hefði nú í undir-
búningi spjaldskrá yfir menn,
er Ientu oftar en einu sinni i
ári í bifreiðarslysum. Yrðtt
menn þessir síðan kallaðir á
fund lögreglunnar og rcynt að
leiðbeina þeim. Ef þeir ekki
bættu ráð sitt, væru öll lík-
indi til að þeir misstu öku-
leyfi.
★ TAKMARKA ÞARF
,.IIRINGAKSTUR“
Einnig minntist Ólafur á þær
ráðstafanir, er lögreglan hefði í
undirbúningi til að takmarka
„hringakstur“ þann, er tíðkast
svo mjög í Miðbænum á síðkvöld-
um. Fylgdist lögreglan með því,
hvort sömu bifreiðarnar færu
fjórar hringferðir í röð á tveim
tímum (frá um það bil hálfníu
til hálfellefu). Væru bifreiðar-
stjórar þessir síðan kallaðir til
lögreglunnar og áminntir. Kvað
Ólafur erfitt að finna meðálveg-
inn í því að stöðva hringsól sömxi
bifreiðanna án þess að skerða þau
þægindi, er venjulegum borgar-
búum gæti orðið af einni hring-
ferð.
★ NOTAGILDI HÚSAGARDA
Ýmsir fleiri tóku til máls. m.
a. Erlingur Pálsson, yfirlögreglu-
þjónn, og Jón H. Björnsson,
skrúðgarðaarkitekt. Benti Jón á,
að mikil nauðsyn væri á, að börn
fengju að leika sér í húsagörðum.
Ekki mætti eingöngu hugsa um
fagurt útlit húsagarðanna, garð-
arnir þyrftu einnig að hafa nota-
gildi.
í lok fundarins var gerð eftir-
farandi samþykkt:
1. Fundurinn telur, að mikið
skorti á, að leikvellir bæjarins
séu nægilega margir og að þeir
séu allir vel búnir að leiktækj-
um og í nothæfu ástandi. Fyrir
því skorar fundurinn á bæjar-
stjórn og bæjarráð Reykjavíkur
að fjölga leikvöllum í bænum, að
girða þá og hafa gæzlukonu, eina
eða tvær, á hverjum leikvelli.
Enn fremur að koma upp ein-
földu skýli á hverjum leikvelli,
þar sem börn geti leitað afdreps
í illviðri.
Girðing leikvallarins þarf að
vera þannig, að 2—5 ára börn
fari ekki út og inn nema opnað
sé hlið fyrir þeim. Ættu mæður
þá að geta falið gæzlukonu börn
á þessum aldri 1—2 stundir í
serin. Æskilegt er, að afgirtur
verði sérstakur hluti leikvallar-
ins, ætlaður yngstu börnum og
búinn leiktækjum við þeirra
hæfi.
Auk leikvallanna verði af-
mörkuð svæði, þar sem börn geti
óhult leikið hlaupa- og bolta-
leiki. Þar verði gerðar sleðabraut
ir, en það er lítið verk, ef til þess
eru notaðar stórvirk tæki og það
Framh. á bla. 12