Morgunblaðið - 24.03.1955, Blaðsíða 1
16 síður
42. árgangur
69. tbl. — Fimmtudagur 24. marz 1955
Prentsmiðja Morgunblaðsins
U fanríkisráBherrar
NotBistiandanna á íundi
Utanríkisráðherrar Norðurlandanna komu nýlega saman til fundar
í Osló. Mynd þessi var tekin við það tækifæri. Á henni eru, talið
frá vinstri: H. C. Hansen, Danmörku, dr. Kristinn Guðmundsson,
Östen Undén, Svtþjóð og Halvard Lange, Noregi.
Stöðvast útgerðin vegna olíuleysis ?
Umræður á þingi um olíumál,
annir Alþýðusambandsstjórn-
ar við myndun ríkissfjórnar og
vinstri sfjórn undir
forsæti Olafs Thors
BEVAN
FÆR
FREST
London, 23. marz.
BREZKI verkamannaflokkur-
inn kaus í dag fimm manna
nefnd til þess að ræða við Ane-
urin Bevan um framtíð hans í
flokknum. — Attlee er formaður
nefndarinnar.
Nefndin á að gefa þingflokkn-
um skýrslu fyrir næstkomandi
miðvikudag. Nefndin er skipuð
mönnum, sem taldir eru til hægri
arms brezka verkamannaflokks-
ins.
Samlsykkt
á morgun
Washington, 23. marz.
EISENHOWER forseti sagði á
blaðamannafundi í dag, að
hann mýndi geta fallist á að
haldinn yrði fundur „fjögurra
stórra“, er búið væri að staðfesta
Parísarsamningana.
Staðfesting samninganna var
tekin fyrir í efri deild franska
þingsins í dag. Talið var öruggt
að samningarnir yrðu staðfestir
með góðum meirihl. á föstudag.
f|Jf • r ® r
Njosmr a
Norðurlöndum
PRÓFESSORSEMBÆTTI í lög-
um við Háskóla íslands hefir
verið auglýst laust til umsóknar.
Umsóknarfrestur er til 1. maí
n. k., en embættið veitist frá 15.
júní.
Umsækjendur um embættið
skulu láta fylgja umsókn sinni
ítarlega skýrslu um vísindastörf
þau, sem þeir hafa unnið, rit-
smíðar og rannsóknir, svo og um
námsferil smn og störf. Með um-
sóknum skulu send eintök af
vísindalegum ritum og ritgerð-
um umsækienda, prentuðum og
óprentuðum.
Washington, 23. marz.
ENN hefur orðið upplýst um
nýja starisemi njósnahrings
kommúnista í Svíþjóð, og eru
taldar sönnur á, að hann nái
einnig til Danmerkur og Nor-
egs. Þetta eru ófagrar fréttir,
vegna þess að þær gefa til kynna
viðtæka og áframhaldandi rúss-
neska njósnastarfsemi á Norður-
löndum, þrátt fyrir fyrri upp-
ljóstranir í þessu efni.
Þetta er í fjórða skipti á fimm
ára tímabili að uppvíst hefur orð-
ið um rússneska njósnastarfsemi
á Norðurlöndum. í þrjú fyrri
skiptin voru rússneskir stjórnar-
fulltrúar og upplýsingaþjónusta
beint viðriðnir þessa starfsemi.
En i þetta skipti hafa leiðtogarn-
ir í Moskvu tekið það ráð að beita
leppum sínum fremur en rúss-
neskum stjórnarfulltrúum fyrir
njósnum — þ. e. „baktjalda
njósnir“ eins og Sviar nefna
slíkar athafnir.
Það er athýglisvert, að hin
hlutlausa Svíþjóð hefur fengið
að kenna meir á njósnum komm-
únista heldur en nokkurt hinna
Norðurlandanna, sem eru í
bandalagi við vestrænar þjóðir.
Erindrekar Rússa hafa verið önn-
um kafnir síðan í byrjun síðustu
heimsstyr j aldar.
Árið 1951 var Ernst Hildring
Andersson, vélfræðingur í
sænska flotanum, ákærður um
njósnir fyrir Rússa í Svíþjóð og
Stóra-Bretlandi. Hann viður-
kenndi, að hann gæfi hernaðar-
legar upplýsingar tveim rúss-
neskum sendiráðsfulltrúum og
fréttamanni TASS, sem er hin
opinbera rússneska fréttastofa.
Andersson er meðlimur komm-
únistaflokksins. Hann kvaðst
hafa unnið með rússneskum
stjórnmálamönnum frá því árið
1946 við að mæla út hentuga
lendingastaði meðfram strönd
Svíþjóðar við Eystrasalt fyrir
rússneskan innrásarher og gefa
upplýsingar um innrásarleiðir á
landi.
Árið 1952 ákærði sænska lög-
reglan nokkra sænska kommún-
ista fyrir að hafa selt þremur
rússneskum sendiráðsfulltrúum
upplýsingar um allt varnarkerfi
Ncrður-Svíþjóðar.
John Fritjof Enbom, for-
sprakki þessa njósnahrings
sænskra kommúnista, viður-
Framh. á bls. 2
UPPLÝST var í umræðum á Alþingi í gær, að svo kynni að fara,
að ef ekki fást losuð þau olíuskip, sem nú bíða hér afgreiðslu,
og ennfremur skip, sem væntanlegt er hingað eftir nokkra daga,
þá kunni bæði togaraflotinn og vélbátaflotinn að stöðvast vegna
olíuskorts nokkrum dögum eftir að verkföllunum lýkur, jafnvel
þó að þau standi ekki lengur en hálfan mánuð.
Einn af þingmönnum kommúnista, Lúðvík Jósefsson, beindi
þeirri fyrirspurn til ríkisstjórnarinnar hvort hún vildi ekki reyna
að ráða fram úr þessum vanda. En upplýsingar lægju fyrir um
það, að olíuförmum þeirra olíuskipa, sem hér eru og þess skips,
sem hingað er væntanlegt á næstunni, yrði ráðstafað annað, ef
þau fengjust ekki Iosuð. Hefur stjórn Alþýðusambandsins tekið
þvert fyrir að verða við ósk olíufélaganna um það.
Það var ennfremur upplýst í umræðunum, að ýmis byggðarlög
úti á landi, svo sem Hornafjörður og Patreksfjörður, væru nú að
verða olíulaus.
Oscars verðlaan
anerísbra kvik-
myndaleikara
FLESTIR bíógestir hafa einhvern
tíma heyrt getið um Oscar-verð-
launin — verðlaunin, sem 1700
meðlimir í amerísku kvikmynda-
akademíunni veita árlega bezta
leikara ársins, beztu leikkonunni,
beztu kvikmynd ársins, bezta
leikstjóranum, beztu fréttakvik-
myndinni o. s. frv.
Þessa árs verðlaun verða veitt
eftir rúma viku, hinn 30. marz.
★ Áhugamenn um kvikmynd
ir vestra taka þátt í undirbúningn
um undir þessar verðlaunaveit-
ingar á sama hátt og við hér
heima tökum þótt í kosninga-
baráttunni. Raunar er hér um
nokkurs konar kosningabaráttu
að ræða. Fyrsta hluta baráttunn-
ar lauk h. 1. marz s.l. Þá var úr-
skurðað hverjir leikarar og leik-
konur og hvaða kvikmyndir
koma til greina við verðlauna-
veitingarnar. Frambjóðendur eru
fimm í hverri grein.
ýr Leikararnir, sem koma til
greina að þessu sinni, eru Hump-
hrey Bogart, fyrir leik hans í
„Caine Mutinj^", Marlon Brando
fyrir „On the Waterfront", Bing
Crosby fyrir „Country Girl“,
Framh. á bla. 11
FORSÆTISRAÐHERRA
SVARAÐI
Ólafur Thors forsætisráðherra
varð fyrir svörum. Hann kvað
ríkisstjórnina reiðubúna til þess
að vinna að því að koma í veg
fyrir þá ógæfu, að landið yrði
olíulaust. En hann kvaðst álíta,
að fyrirspyrjandi hefði greiðan
aðgang að stjórn Alþýðusam-
bandsins og verkfallsstjórninni
til þess að fá þær stjórnir til
þess að leggjast á sömu sveif.
Einar Olgeirsson tók því næst
til máls og taldi að ríkisstjórnin
ætti margra góðra kosta völ í
þessu máli. Hún gæti sjálf tekið
að sér að sjá um, að olíunni yrði
landað hér. Og hún gæti enn-
fremur samið nú þegar við verka
lýðsfélögin og gengið að þeim
kröfum, sem þau hefðu gert um
kauphækkanir. Þannig væri mál-
ið einfaldlega leyst.
Hannibal Valdimarsson kvað
þessa yfirvofandi hættu af olíu-
skorti eingöngu spretta af því,
að olíufélögin hefðu framið verk
fallsbrot. Þess yrði útgerðin og
almenningur í landinu að gjalda.
BITNAR Á
SAKLAUSU FÓLKI
ólafur Thors forsætisráðherra
tók aftur til máls og sagði m. a.,
að sér skildist á stjórnarandstæð-
ingum, að ríkisstjórnin ætti að
taka olíuskipin í sínar hendur,
ganga inn á allar kaupkröfur,
sem fram hefðu verið bornar, og
fá svo að losa skipin. Þetta væri
mikið snjallræði, sagði forsætis-
ráðherrann, en ég veit ekki hvort
Einar Olgeirsson hefur gert sér
grein fyrir afleiðingum þess.
Hannibal Valdimarssyni svaraði
forsætisráðherra m. a. með þess
um orðum:
Ef Alþýðusambandsstjóvn-
inni er það ljóst, að hún leiðir
langvarandi stöðvun yfir
fiskskipaflota landsins, vegna
þess að einhverjir örfáir aðil-
ar hafi komið öðruvísl fram
en hún telur æskilegt, eða tel-
ur að þeir hafi framið ein-
hverja synd, þá hlýtur hún að
sjá, að þessi ógæfa bitnar á
miklum fjölda af saklausu
fólki.
ONNUM KAFIN VIÐ AÐ
MYNDA RÍKISSTJÓRN
Ég segi þess vegna, sagði for-
sætisráðherra:
Ef Alþýðusambandsstjórnin
er ekki alveg önnum kafin við
að mynda ríkisstjórn á íslandi,
sem mér skilst nú að hún hafi
tekið að sér, þá ætti hún að
hugsa sig dálítið betur um
áður en hún lætur þrjá aðila
(olíufélögin), sem hún telur
hafa framið yfirsjón, verða til
þess, að beinn voði sé leiddur
yfir þann atvinnuveginn, sem
meginhluti þjóðarinnar lifir á
eins og nú standa sakir.
Forsætisráðherra endurtók
síðan, að ríkisstjórnin vildi gera
allt, sem framkvæmanlegt væri
til þess að afstýra því slysi, að
hér yrði olíulaust og fiskiskipa-
flotinn stöðvaðist af þeim sök-
MIKLU VE 'RI STJÓRN
Einar Olgeirsson tók að nýju
til máls og "ræddi m. a. þann
möguleika, að vinstri stjórn
leysti núverandi ríkisstjórn af
hólmi. Tók forsætisráðherra þá
enn til máls og komst m. a. að
orði á þessa leið:
Varðandi stjórnarskiptin, þá
hef ég engan áhuga á þeim.
í fyrsta lagi af því, að þetta
er prýðileg stjórn, sem nú er,
og í öðru lagi vegna hins, að
ég veit, að þegar búið er að
gaufa við myndun vinstri
stjórnar í fjóra mánuði, og
ekkert gengur saman, þá pínið
þið mig til að vera forsætis-
ráðherra í henni, og það verð-
ur miklu verri stjórn!
Þessi síðustu orð forsætisráð-
herra vöktu mikla kátínu með-
al þingheims og áheyrenda (en
hroll setti að einstaka Fram-
sókjiarþingmanni).
Schutz lætur af störfum
BERLÍN: — Landbúnaðarráð-
herra A.-Þýzkalands, Schutz, hef-
ur verið leystur frá störfum, að
eigin ósk. Ráðuneyti hans og
rekstur landbúnaðarins hefur sætt
talsverðri gagnrýni undanfarið.