Morgunblaðið - 27.03.1955, Blaðsíða 9

Sunnudagur 27. marz 1955
MORGUNBLAÐIÐ
9
Reyk javíkurbréf:
Laugardagur 26. marz
Verkfall í rúma viku — Mjólkurframleiðslan eykst — Kynbætur og ostafranv
leiðsla — Rannsóknarnefnd með víðtæku valdi — Lánafrumvarpið lagt fram
i næstu viku — Þinghald til aprílloka — Ahrif kauphækkana á rikisbúskap-
inn — Musterisriddarinn hefur dularfullar
varnaraðgerðir — Þegar dyrnar opnuðust
Verkfall í viku
VERKFALLIÐ í Reykjavík og
Hafnarfirði hefur nú staðið
í rúma viku. Hafa engir sátta-
fundir verið haldnir með deilu-
aðilum og hinni stjórnskipuðu
sáttanefnd síðan á sunnudag.
Verður því varla sagt að vænlega
horfi um skjóta lausn deilunnar.
Verkfall hefur nú einnig verið
boðað á Akureyri 1. apríl og sam-
úðarverkföll um svipað leyti á
Keflavíkúrflugvelli og hjá tveim-
ur verkalýðsfélögum í Hafnar-
firði. Er verkfallið þannig að
byrja að breiðast út. Róðrar vél-
báta í Reykjavík og Hafnarfirði
munu nú einnig að stöðvast. En
í þessum kaupstöðum eru um
30—40 bátar gerðir út á vetrar-
vertíð.
Mjög alvarlega horfír í ýms-
iim byggðarlögum úti á landi
vegna skorts á olíu. En verk-
fallsstjórnin hér syðra hefur
tekið þá ákvörðun, að banna
alla olíuflutninga út um Iand,
enda þótt í hlut eigi hvggðar-
lög, þar sem engar vinnudeil-
ur eiga sér stað. Vegna lönd-
unarbanns á oliu hér hafa er-
lend oliuskip orðið að sigla
með farm sinn til útlanda.
Allt hlýtur þetta að vekja ugg
og valda þjóðinni margvislegum
erfiðleikum og vandræðum. Er
það furðuleg röksemdarfærsla
þegar kommúnistar og banda-
menn þeirra vilja skella allri
skuld á stjórn landsins fyrir það
ástand, sem þeir einir hafa haft
forgöngu um að skapa.
Mjólkurframleiðslan
eykst
STÆRSTA mjólkurbú landsins,
Mjólkurbú Flóamanna, hélt aðal-
fund sinn s.l. miðvikudag. Af
skýrslu stjórnar þess kom það í
Ijós, að innvegið mjólkurmagn
hefur aukizt á s.l. ári um rúm-
lega 2,2 millj. kgr. en mjólkur-
framleiðendum fjölgaði um 14.
Það er engin tilviljun að mjólk-
urframleiðslan eykst í þeim hér-
uðum, sem að Flóabúinu standa.
Óviða hefur ræktun fleygt jafn
ört fram og einmitt þar. Sannast
þar enn að aukin ræktun er horn-
steinn allra framfara og velmeg-
unar í sveitum landsins. En jafn-
hliða henni verður ræktun bú-
peningsins að gerast. Ekkert er
dýrara og óhagkvæmara en eldi
lélegra gripa.
Kynbætur og
ostaframleiðsla
SEM betur fer hefur verulegur
árangur orðið af kynbótum naut-
gripa undanfarin ár. Þrátt fyrir
það eigum við þó langt í land í
þeim efnum. Kynbótastarfsemi er
hér tiltölulega skammt á veg
komin, miðað við það, sem gaml-
ar og grónar landbúnaðarþjóðir
hafa framkvæmt. Með aukinni
mjólkurframleiðslu eykst fjöl-
breytnin í framleiðslu mjólkur-
afurða. T.d. komu nýjar ostateg-
undir á markaðinn á s.I. ári, ágæt
matvæli sem mikill fengur er að.
En ennþá virðist sem við
íslendingar séum lítil osta-
þjóð. Er það illa farið. Má vel
vera að það spretti af því,
hversu fábreytt ostaframleiðsl
an hefur lengstum verið hér.
Ennþá erum við Iangt á eftir
nágrannaþjóðum okkar, t. d.
Dönum, Norðmönnum og
Bretum í framleiðslu þessara
mjólkurafurða.
Mjólkurbúin verða að leggja
aukna rækt við þessa grein
framleiðslu sinnar. Þá mun
þjóðin læra að meta hana og
ostaneyzlan aukast.
Rannsóknarnefnd sú sem Neðri deild Alþingis kaus s.l. fimmtudag til þess að rannsaka okurstarfsemi,
sem hér kann að eiga sér stað, hélt fyrsta fund sinn kl. 10 í gærmorgun í Alþingishúsinu. I nefnd-
inni eiga sæti þessir alþingismenn, talið frá vinstri: Gylfi Þ. Gíslason, Karl Guðjónsson, Björn Ólafs-
son, Skúli Guðmundsson og Einar Ingimundarson. Á þessum fyrsta fundi sínum kaus nefndin sér
formann, Skúla Guðmundsson, og ritara Gylfa Þ. Gíslason.
Kannsóknarnefnd
með víðtæku valdi
NEÐRI deild Alþingis samþykkti
nú í vikunni tillögu til þings-
ályktunar um skipun rannsókn-
arnefndar til rannsóknar á okri.
Var hún samþykkt með sam-
hljóða atkvæðum.
Samkvæmt tillögunni skal
kosin 5 manna nefnd innandeildar
þingmanna til þess að rannsaka,
að hve miklu leyti, og með hvaða
móti okur á fé viðgengst nú, fyrst
og fremst í Reykjavík. Nefndin
skal hafa það vald, sem heimilað
er í 39. gr. stjórnarski-árinnar, til
þess að heimta skýrslur af em-
'bættismönnum og öðrum. Að
lokinni rannsókn sinni skal hún
gefa deildinni ýtarlega skýrslu
um störf sín og niðurstöður.
Mikið hefur verið um það rætt
undanfarið, að okur ætti sér stað
í lánastarfsemi hér í bænum.
Gefst nú tækifæri til þess að stað-
reyna sannleiksgildi þess orð-
róms. Er það vel.
Allir flokkar þingsins stóðu
að samþykkt tillögunnar. Varð
Bjarni Benediktsson dóms-
málaráðherra fyrstur manna
úr stjórnarflokkunum til þess
að lýsa fylgi sinu við tillöguna.
Hefði mátt ætla að það hefði
glatt kommúnista, sem hana
fluttu. En það er nú öðru nær.
Þeir hafa látið blað sitt halda
því fram nærri því daglega
undanfarið, að dómsmálaráð-
herrann hafi verið tillögunni
andvígur og mælt gegn henni
á þingi!
Þannig er nú sannleiksást
kommúnista og ráðvendni
þeirra í fréttaflutningi.
Hversvegna kusu þeir
ekki Einar?
ÞEGAR kosið var í nefnd þessa
s.l. fimfntudag vakti það nokkra
athygli, að kommúnistar kusu í
hana uppbótarþingmann sinn úr
Vestmannaeyjum, en ekki Einar
Olgeirsson, sem mest hefur um
þessi mál rætt á þingi, og var
fyrsti flutningsmaður tillögunnar.
Álíta sumir, að hann hafi viljað
hliðra sér hjá að láta í té hina
miklu vitneskju sína á þessu
sviði. En vonandi fær rannsókn-
arnefndin tækifæri til þess að fá
hjá honum skýrslu þegar hún
hefur starf sitt, sem sennilega
verður næstu daga.
Þess má geta að deildir Alþing-
is munu aðeins einu sinni hafa
notað vald sitt til þess að skipa
slíkar rannsóknarnefndir. Það
var árið 1911. Var það bankamál-
ið víðfræga, sem þá var tilefnið.
Fyllsta ástæða er til þess
að láta þá ósk í Ijós, að þessari
nýkosnu nefnd verði vel
ágengt í starfi sínu. Okurstarf-
semi er meinsemd í hverju því
þjóðfélagi, þar sem hennar
verður vart. Fyrir rætur henn
ar ber að grafa eins fljótt og
kostur er á.
Lánafrumvarpið lagt
fram í næstu viku
EINS og kunnugt er hét núver-
andi ríkisstjórn því í málefna-
samningi sínum, að beita sér fyr-
ir auknum stuðningi við íbúða-
byggingar í landinu, og freista
þess að leysa Fánsfjárvandamál
húsnæðisumbótanna til frambúð-
ar. Á fyrsta starfsári sínu efndi
stjórnin þetta fyrirheit með því
að eefa byggingu íbúðarhúsnæðis
frjálst og verja 20 millj. kr. til
lánadeiMar smáíbúða. En jafn-
hliða hefur hún unnið að því að
undirbúa löggjöf um aukna lána-
starfsemi vegna íbúðabygginga.
Frumvarp að þessari lög-
giöf mun verða lagt fram á
Alþingi nú eftir helgina. Hef-
ur verið unnið kappsamlega
að undirbúingi þess um langt
skeið. Sérstök nefnd, sem
stjórnarflokkarnir skipuðu,
hefur m. a. unnið það starf.
Frá efni frumvarpsins verður
að sjálfsögðu ekki skýrt fvrr en
það hefur verið lagt fram. En það
felur í sér miklar úrbætur frá
því, sem nú er. Á grundvelli þeirr
ar löggjafar, sem sett verður
munu verða framkvæmdar mikl-
ar umbætur í húsnæðismálum
landsmanna á komandi árum. Er
árangur hennar þó að sjálfsögðu
háður því, að mögulegt revnist að
balda unpi heilbrigðu efnahags-
lífi i þjóðfélaginu, stöðugu verð-
gildi íslenzkrar krónu og halla-
lausum atvinnurekstri.
Kommúnistar ruku upp nú í
vikulokin, er þeir fengu pata af
því að húsnæðislánafrumvarp
ríkisstjórnarinnar væri á næstu
— Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.
grösum og fluttu frumvarp um,
að íslendingar skuji eiga rétt á
að búa í mannsæmandi húsnæði.
Mun engum þykja það stórtíð-
indi. En auðsætt er að kommún-
istar eru hræddir um að forysta
þeirra um verðfellingu pening-
anna verði ekki talinn giftusam-
legur skerfur til húsnæðisumbóta
í landinu. Þessvegna þykjast þeir
nú hafa áhuga fyrir stuðingi við
íbúðabyggingar. En enginn, sem
fylgist með baráttu þeirra fyrir
eyðileggingu heilbrigðs atvinnu-
lífs mun taka það yfirklór þeirra
alvarlega.
Þinghald framyfir
páska
AUÐSÝNT þykir nú að Alþingi
geti ekki lokið störfum fyrir
páska, eins og áformað hafði ver-
ið. Vinnudeilurnar og verkfallið
hafa tafið störf þings og stjórn-
ar að þeim málum, sem nauðsyn
ber til þess að ljúka Er nú talið
líklegt að þing muni standa fram
undir apríllok.
Undanfarnar vikur hafa kaup-
gjalds- og efnahagsmál mikið
verið rædd á Alþingi. Hafa þær
umræður tekið mikinn tíma En
margvíslegar upplýsingar hafa
komið þar fram og hafa þær
skýrt málin verulega. Má því
segja að þær hafi verið mjög gagn
legar.
Áhrif kauphækkana
á ríkisbúskapinn
IJPPLÝSINGAR þær, sem Ól-
afur Thors forsætisráðherra,
gaf í skýrslu sinni á Alþingi í
gær, um áhrif kauphækkana á
ríkisútgjöldin voru t. d. mjög
athyglisverðar og merkilegar.
Samkvæmt þeim mundi 7%
grunnkaunshækkun hafa í för
með sér 22ja millj. kr. hækkun
rikisútgjaldanna á næsta fjár-
lagaári. Hinsvegar myndi 2G%
kaunhækkun hækka ríkisút-
gjöldin um 78,7 millj. kr.
En þetta eru aðeins hin beinu
áhrif á ríkisútgjöldin. Er þá mið-
að við að atvinnuvegirnir þurfi
ekki á aukinni aðstoð að halda
vegna aukins tilkostnaðar. En
auðvitað myndi rekstur þeirra
torveldast að miklum mun við
verulega hækkun hans. En vand-
séð, hvernig hann, t. d. togara-
útgerðin, kæmist af án stóraukins
styrks frá ríkissjóði.
Áf auknum útgjöldum ríkis-
sjóðs hlyti svo að leiða hækkaðar
álögur á almenning. Einhver yrði
að greiða þau. Hinn aukni krónu-
fjöldi launþegans yrði þannig af
honum tekinn.
Verst af öllu væri þó það, að
verðfelling krónunnar hlyti að
fylgja í kjölfar stórfelldra launa-
breytinga.
Kommúnistar munu kalla
slíkar hugleiðingar „hótanir".
En þetta eru sannarlega ekki
hótanir heldur gbendingar ein-
ar um óhjákvæmilega atburða
rás. Það er nauðsynlegt aff
þjóðin geri sér hana ljósa fyr-
irfram. Allt annað væri hreinn
blindingjaháttur.
Því skal enganveginn neitað að
margt fólk hafi þörf fyrir kjara-
bætur. En það verða að vera
raunverulegar kjarabætur. Fólki
er ekkert gagn að launahækkun,
sem er tekin jafnharðan af því
með nýrri verðbólguskrúfu, nýj-
um álögum eða verðfellingu pen-
inganna. Almenningur verður
þessvegna að gera sér þess grein
fyrirfram, hvaða leiðir eru raun-
verulega til þess að bæta kjör
þess.
Dularfullar
varnaraðgerðir
TÍMINN hefur á undanförnum
árurn þótzt vera hinn mikli
musterisriddari í baráttunni gegn
hverskónar óheilbrigði, braski og
spillingu í efnahagsmálum. Hefði
því mátt ætla að hann hefði orðið
glaður við hina skörulegu yfir-
lýsingu dómsmálaráðherra á Al-
þingi nú í vikunni um rannsókn
Blöndalsmálsins og. fleira. En svo
revndist ekki. Tíminn varð fúll
við og hirti hörlíu slsammargrein
um ráðherrann og flokk hans
daginn eftir. Grunntónn hennar
var þessi:
Mörg önnur fvrirtæki eru til
í landinu þar sem ,.sizt minni
órpiða nff sukV h°fur átt sér stað“.
Svo ræðst aðalmálgapn Framsókn
arflokksins að úfgerðarfvrirtækj
um. s»m tveir bingmenn Siálf-
stæðjsflokksins eiga eða eru riðn-
ir við stjórn á no hronnimerkir
þau sem óreiðufvrirtæki, sem
ekki sé minni ástæða til þess að
heUa rannsókn á en hinum . átján
mi'hónum í Austurstraeti".1!
Við bessar dularfullu varnar-
nðvprðjr T:mans fvrjr vefnaðar-
vörubúð há. sem Samband ísl.
samvinnutólapa h°fur nú tekið á
leivu af hinu fiárhrot.a fvrirtæki,
rifiast það unn. að nokkru eftir
að dómsmálaráðherra hafði fyrir-
skinað rannsókn í Rlöndalsmál-
inu vepna beiðni fnrmanns Fram-
sóknarflokksins. lét hlaðið liggja
að því í svprtlptursleiðara sínum,
að rannsóknartvrirskipun ráð-
herrans væri nharflega víðtæk.
Var auðsaett að Hermann .Tónas-
snn hafði aðoins ætlast til þess,
að r°nnsökuð vrðu þau atriði
málcins. er heint, snertu sakar-
piftir bær sem .Tónas .Tónsson bar
á hann í hinu fræea fluPriti sínu.
Um víðtækarí rannsókn kærði
Tíminn sig ekki.
Þesrtr dymar opnuðust
ÞEGAR fleiri atriði hafa orðið
rannsóknarefni og þær dvr, sem
bankarnir og kaup- og leigusamn-
ingar RÍS höfðu lokað fyrir rétt-
arrannsókn, hafa opnast tekur
blað Framsóknarflokksins að ó-
kvrrast. Birtist óróleiki þess í
fjarstæðukenndum árásum á út-
gerðarfvrirtæki sem að vísu hafa
tapað eins og'hvert einasta út-
gerðarfyrirtæki í landinu undan-
Frh. á bls. 12.