Morgunblaðið - 02.04.1955, Blaðsíða 1

16 síður
42. árgangur
77. tbl. — Laugardagur 2. apríl 1955
Prentsmiðja Morgunblaðsini
Hann þekkti ekki sjálfur hvítu
svanafjacrirnar sem
áttu eftir að lyfta
honum í ódauðleikann
AElur heimurinn heiðrar
minningu H.C. Andersens
Eftir Þorstein Ó. Thorarensen
LJ Ó TI andarunginn, H. C. Andersen, valt úr egginu í Óðins-
véum á Fjóni fyrir 150 árum. Hann lifði bernsku sína í fátæk-
legum andagarði.
Börnin köstuðu brauði og kökum út í vatnið og öll sögðu þau: „Sá nýi er fallegastur, hann er svo
ungur og indæll,“ og gömiu svanirnir lutu honum.
Verzlunarfrelsisins minnzt
með glæsilegri samkomu
/ Þjóðleikhúsinu
Þjónustuhlutverk verzlunarinnar
mikilvœgast
REYKJAVÍK fagnaði í gær 100 ára afmæli verzlunar-
frelsis á íslandi fánum skrýdd. Öll skip, sem voru í
liöfninni höfðu einnig dregið fána og skrautveifur við hún.
Aðalhátíðahöld dagsins fóru fram í Þjóðleikhúsinu og hóf-
ust þau kl. 2 eftir hádegi. Var þar húsfyllir, en meðal við-
staddra voru forsetahjónin, flestir ráðherrar, forsetar Al-
þingis, sendiherrar erlendra ríkja og forystumenn verzlun-
srmanna. Voru þar fluttar ræður, ávörp og skemmtiatriði.
RÆÐA VIÐSKIPTA-
málarAðiierra
Samkoman í Þjóðleikhúsinu
hófst með því, að Eggert Kristj-
ánsson, formaður hátíðarnefndar,
setti samkomuna og bauð gesti
velkomna. Þá söng Karlakór
Reykjavíkur þrjú lög, undir
stjórn Sigurðar Þórðarsonar tón-
skálds, en síðan flutti Ingólfur
Jónsson, viðskiptamálaráðherra,
ræðu. Rakti ráðherrann þróun
íslenzkrar verzlunar, ræddi hlut-
verk hennar og minntist þeirra
stórstígu framfara, sem orðið
hefðu hér á landi í skjóli verzl-
unarfrelsisins. Lét hann jafn-
framt þá ósk í ljós, að íslenzk
verzlun mætti jafnan þjóna al-
menningi sem bezt. Var hinni á-
gæt*u ræðu viðskiptamálaráð-
herra mjög vel tekið. Er hún birt
á bls. 9 hér í blaðinu í dag.
Þá sungu Guðrún Á. Símonar
og Guðmundur Jónsson einsöng
og tvísöng, en síðan flutti Vil-
hjálmur Þ. Gíslason útvarps-
stjóri ræðu.
BAK VIÐ JÁRNTJALD
EINOKUNARINNAR
Útvarpsstjóri komst meðal
annars þannig að orði, að bak
við járntjald einokunarinnar
hefði verið önnur veröld en okk-
ar er nú lifðum. Hann ræddi upp-
runa íslenzkrar hagfræði og það
mikla hlutverk hennar, að upp
ræta ótrúna á landið. Hann kvað I
tímabilið frá 1855 til aldamóta
hafa verið gróðrar- og tilrauna-
timabil. fslenzkir kaupmenn og
kaupfélög hefðu þá verið að vaxa
upp. Hann árnaði íslenzkri æsku
til hamingju með hinn nýja tíma
Framh. á bls. 2
V.-Þýzka stjórnin mun
rjúfa viðskiptasamband
við l-Þýzkaiand...
• BONN, 1. apríl. — Vestur
þýzka stjórnin lýsti yfir því í
dag, að hún myndi rjúfa við-
skiptasamband við Austur-
Þýzkalar.d, ef austur-þýzka
stjórnin afncmur ekki hækkun
tolla á vörum, sem fluttir eru
með bifreiðum frá V.-Þýzka-
landi til V.-Berlínar.
* Vill stjórnin, að fulltrúar
beggja aðila komi sem fyrst
saman til að ræða möguleika
á að slá af þessari margföldu
tollahækkun.
Mcsti jarðskjálfti
í manna minnum
á Mindanao
+ MANILA, 1. apríl. — Mesti
jarðskjálfti í manna minnum
varð á Filippseyjum í nótt, er leið
og mikilla jarðhræringa varð
einnig vart árdegis í morgun. Á
eyjunni Mindanao, er liggur syðst
í eyjaklasanum, biðu 200 manns
bana. Um 1,500 manns meidd-
ust. Víða mynduðust stórar gluf-
ur í jörð’na, og hús og önnur
mannvirki hrundu til grunna á
örfáum sekúndum. Vatnsleiðslur,
síma- og rafmagnslínur eyði-
löggðust víða.
íbúarmr vöknuðu við vond-
an draum og flýði hver sem
fætur toguðu — margir á nátt-
klæðum emum saman — til að
forða sér frá að grafast undir
rústum húsa sinna.Raymond Mag
saysay, forseti, mun fara á morg-
un til Mindanao til að fá yfirlit
yfir tjónið og hvað skuli gertj
til að bæta úr því sem fyrst. —
Hefir hann lýst því, að „styrj-1
aldarástand“ ríki nú í fjórum
héruðum. þar sem allar sam-
göngur við þessi héruð hafa
rofnað.
Frá hátíðahöldum verzlunarmanna í Þjóðleikhúsinu í gær.
(Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
Það var hræðilegur hávaði,
endurnar börðust um álshöfuð,
en kötturinn krækti að lokum í
það. — Vesalings ljóti andarung-
inn var bitinn og barinn, hrakinn
og hæddur.
Svona leið fyrsti dagurinn og
alltaf fór versnandi. Allir lögð-
ust á vesalings andarungann, og
enda voru systkin hans vond við
hann, og var viðkvæðið hjá
þeim: „Bara að kötturinn tæki
þig, afskræmið þitt!“ Og móðirin
sagði: „Ó, að þú værir kominn
langt í burtu.“ Og endurnar bitu
hann, og hænsnin hjuggu í hann,
og stúlkan, sem átti að gefa ali-
fuglunum, sparkaði í hann fæt-
inum.
Þá hljóp hann og flaug út yfir
limgerðið....
Þannig er upphaf eins fegursta
sigui’söngs mannsandans. Töfrar
og yndisþokki þessa lags eru í
sjálfu sér ofur einfaldir, — vonin
um yl eftir næðingskulda, —■ trú-
in á land handan við hafið —
upprisa hins hrjáða og forsmáða.
Án krossfestingar enginn sigur.
í DAG munu spekingar um gerv-
alla veröld vegsama meistarann.
Og samlandar hans munu álíta
hann einhverja beztu landkynn-
ingu, sem þeir eiga.
LÍTIÐ KVER KEMUR ÚT
Skömmu fyrir jól árið 1835,
þegar H. C. Andersen var þrítug-
ur, gaf hann út fyrsta ævintýra-
kverið sitt, sem hafði inni að
halda fjögur glóandi gullkorn:
Eldfærin, Litli Kláus og Stóri
Kláus, Prinsessan á bauninni og
Blómin hennar ídu litlu. Bókin
var kölluð „Ævintýri, sögð fyrir
börn“.
Þetta litla kver fékk hvarvetna
hinar herfilegustu móttökur. — _
Bókmenntagagnrýnendur blaða
og tímarita tættu það í sundur.
Var höfundinum ráðlagt að snúa
sér að einhverju öðru þarfara
viðfangsefni en að skrifa ævin-
týri. Skal hér tilfærður einn kafli
upp úr umsögn um bókina:
— Að minnsta kosti er ekki
hægt að halda því fram að sóma-
tilfinning barnsins styrkist, þeg-
ar það les um kóngsdóttur, sem
sofandi ríður hundi til dáta, sem
ky^sir hana og því næst þegar
hún sjálf glaðvakandi lýsir þess-
um dálaglega atburði sem „und-
arlegum draumi“. Siðgæðis hug-
myndir barnsins batna heldur
ekki við það að lesa um bónda-
konu, sem situr alein við borð
með djáknanum, þegar eigin-
maður hennar er ekki heima.
Ekki styrkist heldur virðing
Framh. á bls. 7