Morgunblaðið - 14.04.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 14. apríl 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Sóknin gegn sjúkdómnum
SÓKN vísindanna gegn sjúk-
dómunum heldur áfram. Með
hinu nýja bóluefni gegn lömunar-
veiki, sem ameríski læknirinn
Jonas E. Salk fann upp fyrir
skömmu, er merkum og glæsileg-
um áfanga náð í barátunni gegn
einum þungbærasta sjúkdómi,
sem hrjáð hefur mikinn fjölda
fólks, og þá fyrst og fremst börn
og ungt fólk. Þúsundir barna og
unglinga hafa lamazt og orðið
örkumla menn allt sitt líf. Marg-
víslegar lækningaaðferðir hafa
verið reyndar gagnvart þessum
skæða sjúkdómi. En þær hafa
borið misjafnlega mikinn árang-
ur.
Með hinu nýja bóluefni, sem
stórkostlegur árangur hefur af
orðið, verða því þáttaskil í bar-
áttunni gegn lömunarveikinni.
Þannig feta læknavísindin sig
áfram að því takmarki að geta
komið í veg fyrir eða ráðið nið-
urlögum flestra sjúkdóma. í ótal
rannsóknarstofum og heilbrigðis-
stofnunum um allan heim er stöð-
ugt unnið erfitt en kyrrlátt starf
í þágu mannkynsins. Öðru hverju
berast fregnir af árangri þess og
mannkynið fagnar unnum sigr-
um.
Um það blandast engum hug
ur að vísindamennirnir, sem
með mestum árangri hafa bar-
izt gegn sjúkdómunum og
fundið upp ný lyf og lækninga
aðferðir eru mestu veigerðar-
menn mannkynsins. Þeir hafa
bægt miklu böli frá heimilum
fólksins um víða veröld, lagt
grundvöll að hamingjusömu
lífi mikils fjölda einstaklinga
og gert mannlífið í heild betra
og fegurra. Fyrir þetta mann-
úðar- og líknarstarf verð-
skulda hinir gæfusömu vís-
indamenn hið dýpsta þakklæti
og virðingu.
Þetta vísindastarf er unnið á
f jölmörgum sviðum. Það hafði til
dæmis stórkostlega þýðingu fyr-
ir læknavísindin þegar elektron-
smásjáin var fundin upp í lok
síðustu styrjaldar. Með tilkomu
hennar urðu allar sýkla- og vírus-
rannsóknir miklum mun auðveld-
ari. Þá tókst í fyrsta sinni að
greina vírusa, sem eru þúsund
sinnum minni en sýklarnir. En
lömunarveikin er eins og kunn-
ugt er vírussjúkdómur.
í skjóli þessa tækis munu vafa-
laust margir sigrar verða unnir
á sviði heilbrigðisvísindanna. M.
a. má gera ráð fyrir að það geti
haft stórkostlega þýðingu fyrir
krabbameinsrannsóknirnar. En
krabbameinið er nú sá sjúkdóm-
ur, sem einna erfiðastur er talinn
viðfangs.
Hér á Tslandi hefur lömunar-
veikin valdið miklu böli á undan-
förnum ámm. Fjöldi fólks hefur
tekið veikina og beðið við það
varanlegt tjón á heilsu sinni. Nú
hefur heilbrigðisstjórnin ákveð-
ið, að kaupa þegar í stað hið nýja
bóluefni. Er gert ráð fyrir, að á
komandi vori muni um 20 þúsund
börn á aldrinum 3ja til 15 ára
verða bólusett með því. Þannig
verður einnig hér hlaðinn varn-
argarður gegn hinum skæða sjúk-
dómi.
Samkvæmt niðurstöðum hinna
bandarísku vísindamanna, sem
hafa prófað sig áfram með bólu-
eíni þetta, hefur það þótt sannað,
að það varnaði mænuveiki í 80
—90 af hverjum 100 tilfellum.
Ekki er ólíklegt, að í framtíðinni
muni enn aukið öryggi skapast
með notkun lyfsins. Rannsóknun-
um á lömunarveikinni og tilraun-
um með hið nýja bóluefni er
stöðugt haldið áfram.
Allar þjóðir heims munu
njóta góðs af þessari uppfinn-
ingu. Hversu mjög sem þjóð-
irnar greinir á verða þó afrek
læknavísindanna alltaf sam-
eign þeirra allra. Vísindamenn
hinna fjarskyldustu og and-
stæðustu þjóða vinna að sama
takmarki: Útrýmingu sjúk-
t dómanna, heilbrigði og ham-
ingju fólksins um víða veröld.
Lengra verkfal!,
Bamaieikritinu
vel tekið
HAFNARFIRÐI — Leikfélag
Hafnarfjarðar sýndi barnaleikrit-
ið Töfrabrunninn á annan dag
páska. Var húsfyllir og leiknum
tekið afburða vel af fullu húsi
áheyrenda.
Leikritið er í fimm þáttum og
er eftir Willy Kriiger. Leikstjóri
var Ævar R. Kvaran, en Halldór
G. Ólafsson hefir þýtt leikritið.
Leiktjöld málaði Lothar Grund
og ljósameistari var Róbert
Bjarnason. — Aðalhlutverkin eru
leikin af Huldu Runólfsdóttur,
Margréti Guðmundsdóttur, Sól-
veigu Jóhannsdóttur, Jóhannesi
Guðmundssyni, Sigurði Kristins-
syni, Selmu Samúelsdóttur, Frið-
leifi E. Guðmundssyni, Sverri
Guðmundssyni og Valgeir Óla
Gíslasyni.
Leikfélagið starfar nú af mikl-
um dugnaði og hefir það nokkr-
um góðum og efnilegum leikur-
um á að skipa.
— G. E.
nýstárlegs
ÍSLENZKIR tónar hefja sýning-
ar á „Revýu-kabarett“ í Austur-
bæjarbíói í kvöld kl. 11.30.
Revýu-kabarett þessi verður
„Tóna systur“ og stjórnandinn
Jan Moravek.
með nýstárlegu sniði. Kabarett-
inn er í 7 þáttum og gerist fyrsti
þáttur í Vínarborg, borg vals-
1Jetuab a ndi áhriflar:
- meira fjón
ÞAÐ, sem mesta athygli vakti af
því, sem gerðist á útifundinum
á Lækjartorgi í gær var tvímæla
laust aðvörun eins æstasta leið-
toga kommúnista til verkamanna,
gegn því, að samþykkja sáttatil-
lögu, sem fram kynni að verða
borin í vinnudeilunni. Gefur sú
yfirlýsing allgóða hugmynd um
afstöðu kommúnista til sátta milli
deiluaðila. Áður en nokkur mála-
miðlunartillaga hefur komið
fram og áður en nokkur maður
veit um efni hugsanlegrar sátta-
tillögu hika komúnistar ekki við
að skora á verkfallsmenn að
fella hana!!
Sennilega hafa kommúnist-
ar aldrei sýnt það greinilegar
en með þessari afstöðu sinni,
að fyrir þeim vakir fyrst og
fremst að valda sem mestu
tjóni með yfirstandandi vinnu
deilu. Þeir mega bókstaflega
ekki til þess hugsa að sættir
takizt milli deiluaðila eftir
mánaðarverkfall, sem kostað
hefur verkalýðinn og þjóðina í
heild mikið tjón. Lengra
verkfall, meira tjón og vand-
ræði, er kjörorð „Þjóðarinnar
á Þórsgötu 1“.
Blað kommúnista hefur undan-
farið birt hverja hatursgreinina á
fætur annarri, þar sem því er m.
a. haldið fram, að Sjálfstæðis-
menn „skipuleggi árásir á verka-
lýðinn".
Hefur önnur eins ósvífni nokk
urntíma verið á borð borin fyrir
almenning? Áreiðanlega ekki.
Undanfarið hafa kommúnistar
sjálfir haldið uppi ofbeldisaðgerð
um og lögleysum á vegum úti
gagnvart friðsömum vegfarend-
um, sem ekkert hafa til saka
unnið. Hið framkvæmdavaldsfá-
tæka íslenzka þjóðfélag hefur
látið ofbeldisseggjunum haldast
þetta uppi. Svo koma sjálfir lög-
brjótarnir og yfirgangsmennirn-
ir og ásaka lýðræðissinnað og frið
samt fólk fyrir að „skipuleggja
árásir" á sig!!
Með slíkum lygafregnum hafa
kommúnistar sannarlega bitið höf
uðið af skömminni.
En kommúnistar mega vera
þess fullvissir, að almennings-
álitið kveður upp sinn harða
dóm yfir framkomu þeirra,
hatursáróðri og ofbeldisverk-
um.
Um hreinlæti og
umgengnismenningu.
HÚSMÓÐIR ein hér í bænum
skrifar eftirfarandi:
„Nú með vorinu tekur fólk að
hugsa til að gera hrein híbýli sín
og fegra utan og innan svo sem
bezt má verða eftir efnum og
ástæðum. Það þykir heyra vor-
inu til, þegar birtir yfir og nátt-
úran klæðist vorbúningi sínum.
Það er oft að því fundið, að
við íslendingar kunnum ekki
sem skyldi almennar umgengnis-
venjur, ekki sízt að því er varð-
ar þrifnað og hirðusemi í við-
haldi húsa og húsagarða. Það er
mikið til í þessu því miður og
víða til stórra lýta fyrir almenn-
ingsaugum, hve smekkvísi og
hirðusemi I þessum efnum er
óbótavant. Það á bæði við um
Reykjavík og annars staðar á
voru kæra landi, þó með mörg-
um heiðarlegum undantekning-
um, sem betur fer.
E'
Ófagur leikur.
N það er eitt atriði sérstaklega,
sem mig langar til að minn-
ast á í þessu sambandi — heldur
húsmóðirin áfram. í hvert skipti,
sem tekur að vora hér í Reykja-
vík veitum við athygli ófögru
kroti og rissi víðs vegar á húsa-
veggjum, garðmúrum og gang-
stéttum. Hér eru börnin að verki
— að leik, eða beinlínis til að
svala skemmdarfýsn sinni. Hver
og einn getur sagt sér, hve
skemmtilegt það er fyrir einn
húseiganda, sem nýlega er búinn
að láta mála hús sitt utan fyrir
ærið fé, að fá það jafnóðum atað
út í þvílíku klóri og kroti og öll-
um er það Ijóst hvílíkur fegurð-
arauki er að því fyrir útlit höfuð-
borgarinnar — eða hitt þó held-
ur.
Ungar húsmæður, sem búa í
sambyggingum, kvarta sáran
undan því, að ókleyft sé að halda
sæmilega útlítandi sameiginleg-
R1
um forstofum og göngum, af
þessum ástæðum: krakkalýður af
götunni, þau sem búa í sambygg-
unni — eða önnur gera þetta
veggjakrot að iðju sinni — og
enginn virðist fá rönd við reist.
Hinir fullorðnu
um að saka.
ÞAÐ er ef til vill hæpið að ásaka
sjálf börnin hér um, börn
eru alltaf börn og þurfa að njóta
leiðbeininga og aðhalds frá full-
ornða fólkinu. Það eru fyrst og
fremst foreldrarnir, sem verða að
kippa þessu í lag. Ef hinum full-
orðnu er nákvæmlega sama,
hvernig gengið er um híbýli
þeirra og hvort þau líta út hús-
ráðendum til sóma eða skammar
— hvers er þá að vænta af börn-
unum? Ef foreldrarnir gera enga
tilraun til að glæða smekk barna
sinna fyrir því, sem fagurt er og
hreint — hver á þá að gera það?
Hvað leiðir saman-
burður í Ijós?
EYKVÍKINGAR hafa í seinni
tíð eignazt marga leikvelli,
þar sem börn geti unað sér að
starfi og leik, svo að slíkar að-
farir barnanna gagnvart húsum
í bænum verða því óafsakan-
legri. — Og gerum samanburð á
höfuðborgum nágrannalanda okk
ar, Norðurlöndunum í þessu efni.
Hvar sjáum við götur og gang-
stéttir, húsveggi og garðveggi
eins leikna og víða hér í Reykja-
vík? Hví tökum við ekki, öll sem
komin erum til vits og ára, hönd-
um saman um að útrýma þess-
um ómenningarvotti, sem blasir
svo víða við augum okkar? —
Með þökk fyrir birtinguna.
Húsmóðir“.
Gott útvarpserindi.
VELVAKANDI góður!
Viltu koma þessum línum á
framfæri fyrir mig: Nýlega var
flutt í Ríkisútvarpinu erindi frá
Ethiópiu eftir Felix Ólafsson,
kristniboða. Það var fróðlegt og
skemmtilegt og vel flutt, en því
miður held ég, að það hafi að
nokkru misst marks, því að það
mun hafa farið fram hjá mörg-
um, sem meir en gjarnan hefðu
viljað heyra það en svo stóð á,
að þetta kvöld voru föstumessur
og samkoma í Kristniboðshúsinu
og mikill hluti þess fólks, sem
þar var, missti því af því. Það
eru því vinsamleg tilmæli mín
til Ríkisútvarpsins, að það endur-
taki þetta erindi. — Með þökk.
Kristniboðsvinur“.
Merklfl, gem
klæAir landl#.
anna og fallegu óperulaganna. —
Sigurður Ólafsson og Eygló Vic-
torsdóttir syngja dúett úr óper-
ettunni „Der Vogelhándler“ og
Björg Bjarnadóttir dansar vínar-
valsa. Næst syngja þær Soffía
Karlsdóttir og Sólveig Thoraren-
sen franskar vísur og dansaður
er hinn margumræddi Can-Can
dans og eru dansmeyjar þær
Björg Bjarnadóttir, Bryndís
Schram og Katrín Guðjónsdóttir.
Ágúst Bjarnason og Jakob
Hafstein syngja glunta og Krist-
inn Hallsson syngur um Per
Svinehyrde. Þá syngur Alfred
Clausen rússneskan polka, Ingi-
björg Þorbergs syngur rússneska
vögguvísu, Kristinn Hallsson
syngur tvö rússnesk lög og Björg
Bjarnadóttir dansar rússneskan
dans.
Nú er komið að dægurlögum
og djassi. Þar syngur Ingibjörg
Þorbergs og „Tóna-systur“, Soffía
Karlsdóttir og Jóhann Möller
með Tóna-systrum ný amerísk
dægurlög, ennfremur dansar nýtt
„Jitterbugdanspar“ og Sigurður
Ólafsson og Soffía Karlsdóttir
syngja mambo.
Þá verða kynntir nýir dægur-
lagasöngvarar, þau Þórunn Páls-
dóttir, Hallbjörn Hjartar og Ásta
Einarsdóttir. Ennfremur kemur
fram nýr dægurlagasextett er
nefnist „Tóna-systur“.
Síðasta atriði gerist í Reykja-
vík. Þar kemur fram fjöldi nýrra
dægurlaga, m. a. eftir Jónatan
Ólafsson, Sigfús Halldórsson,
Jenna Jónsson, Ágúst Pétursson,
Tólfta september, Þórunni Franz.
Steingrím Sigfússon, Óðinn Þór-
hallsson og fleiri.
Jan Moravek hefur æft flesta
söngvarana, ennfremur annazt
alla útsetningu og æft hljómsveit-
ina, en í henni eru þessir menn:
Jan Moravek, Carl Billich,
Sveinn Ólafsson, Guðmundur
Þórðarson, Pétur Urbancic, Skafti
Ólafsson og Karl Jónatansson. —.
Carl Billich leikur undir hjá
Kristni Hallssyni og í gluntasöng
Jakobs Hafsteins og Ágústar
Bjarnasonar.
Leiktjöldin máluðu þeir Sigfús
Halldórsson og Oddur Þorleifs-
son, revýu-bláþráðinn samdi
Loftur Guðmundsson en leikend-
ur eru Sigfús Halldórsson og
Karl Sigurðsson.
Skemmtunin tekur rúmlega
tvo klukkutíma.
stöðin í Hambnrg
BONN — Er stríðinu lauk, áttu
Þjóðverjar varla nokkra skipa-
smíðastöð, sem var starfhæf, en
nú eru þeir orðnir önnur
stærsta skipasmíðaþjóðin i
heiminum. Síðastliðið ár seldu
Þjóðverjar fleiri skip til ann-
ara þjóða en nokkurt annað
land.
BRETAR hafa stöðugt forustuna,
hleyptu á árinu sem leið aí
stokkunum 1.409.000 smálest-
um, en næstir komu Þjóðverj-
ar með 963.000 smálestir.
ÞRJÁTÍU og fjórir hundraðs-
hlutar af skipum smíðuðum i
Bretlandi voru fyrir erlendan
markað, eða 479 000 smál. En
Þjóðverjar seldu 54% til út-
landa, eða 520.000 smál.
STÆRSTA skipasmíðastöð f
heimi er Deutsche Werft í Ham
borg, en þar var hleypt af
stokkunum 164.000 smálestum.
Áður voru Harland and Wolff
í Belfast stærstir.
FYRIR aðeins fimm árum voru
stærstu skipin, sem Þjóðverjar
byggðu togarar.
TÖLUR þessar eru teknar úr
„Lloyds Register" en sam-
kvæmt því hefur árið sem leið
verið gott ár fyrir skipasmíðar.