Morgunblaðið - 17.04.1955, Side 7

Sunnudagur 17. apríl 1955
MORGVHBLAÐIÐ
Anna Guðmnnds-
déttir, sextug
Reynt nð bæta úr gjaldeyrisvond-
ræðunum með .auknum sköttum
„Jólaös" í verzlunum af
ótfa við hœkkandi
verðlag
Kaupmannahafnarbréf trá Pá!i Jénssyni
Aitlat rúm hrir eina
ANNA GUÐMUNDSDÓTTIR,
Njálsgötu 74, er sextug á morg-
un, 18. apríl. Vinir hennar munu
tæpast trúa því, að hún hafi þeg-
ar fyllt sjötta áratuginn, því að
hún er ennþá svo ung í anda og
ekki síður í útliti. En kirkjubæk-
urnar verða ekki rengdar.
Anna er dóttir Soffíu Þorkels-
dóttur og Guðmundar Þórðarson-
ar, símamanns, sem starfaði í um
það bil þrjátíu ár við símann og
mörgum eldri Reykvíkingum er
að góðu kunnur. Hún er fædd á
Akranesi, en fluttist með foreldr-
um sínum á öðru ári til Reykja-
víkur, þar sem hún hefur átt
heima síðan. Hún getur því með
réttu talizt Reykvíkingur. Hún
er einbirni og naut í uppvextin-
um ástríkis foreldra sinna og
ömmu og afa, sem hún galt þeim
í ríkum mæli, þegar þau þurftu
á að halda. — Foreldrar hennar
voru bæði hjá henni í ellinni og
nutu umönnunar hennar, hjúkr-
unar og hjartahlýju.
Anna er gift Árna Ólafssyni
frá Blönduósi, mannkosta manni
miklum. Heimili þeirra hjóna er
vistlegt og vinalegt og ber vott
um myndarskaþ húsfreyjunnar.
Þau hjón eru samhent og gest-
risin, enda stendur heimili þeirra
opið fvrir stórum skyldmenna-
og vinahópi. Þeir verða því áreið-
anlega margir, sem hugsa hlýtt
til Önnu í dag á sextugs afmæli
hennar.
Það eru kringum tuttugu ár
síðan ég, sem línur þessar rita,
kynntist Önnu Guðmundsdóttur.
Eg var þá vegalaus unglingur,
sem átti fáa að hér í Reykjavík.
En ég minnist þess alltaf, hversu
alúðleg þau hjón voru við mig,
bláókunnugan, og vildu allt fyrir
mig gera. Og ég átti eftir að
kynnast Önnu Guðmundsdóttur
betur. Ég komst brátt að raun
um, að hún bjó ekki aðeins yfir
ytri glæsileik, því að hún er fríð
kona, heldur einnig þeirri hlýju
hjartans, sem meira er um vert.
Anna Guðmundsdóttir hefur
mikinn áhuga á andlegum mál-
um. Hún trúir á framhald hfsins
á öðrum tilverusviðum og hefur
tileinkað sér þau sjónarmið, að
líðan manns í öðru lífi fari að
miklu levti eftir breytni manns
hér á jörðinni. Það er ekki of-
mælt, að mesta gleði hennar í líf-
inu sé að gleðja þá, sem hún veit
að eiga bágt og eru hjálparburfi.
Og vel sé þeim. er finna, að sönn
hamingja er ekki fólvin í verald-
legri velgengni, heldur þeim
fjármunum, sem mölur og ryð fá
ekki grandað.
Ég þakka þér, Anna. alla alúð
og vináttu á hðnum árum og flyt
þér mínar innilegustu árnaðar-
óskir.
Guðjón Elíasson.
'fiTíltlPÚR'sl,
14 karata og 18 karata.
TRtJLOFUNARHRINGIR
Kaupmannahöfn í marz 1955.
ÞAÐ var vitanlega engin til-
viljun, að Kampmann fjár-
málaráðherra valdi laugardag til
að leggja tiliögur sínar um aukna
óbeina skatta fyrir þjóðþingið.
Hann gerði sér vonir urn að
þær yrðu samþykktar áðar en
verzlanir yrðu opnaðar á mánu-
dagsmorguninn. Þannig ácti að
komast hjá því, að fólk keypti
vörur í gróðaskym eftir að
skattatillögurnar voru birtar en
áður en bær öðluðust gildi.
En þegai Kampmann stóð á
ræðustól þingsins og skýrði frá
tillögum sínum, þá höfðu verzl-
anirnar í heila viku verið fullar
af fólki, sem keypti ógrynnin
öll af vörum, er búist var við að
nýju skaitarnir yrðc, lagðir á.
Elestir keyptu fatnað, margir líka
mikið af róbaki og áfengi, en
hvorki tóbaksskattar né áfengis-
skattar vo,'u þó auknir. Það var
líka keyp'; mikið af bílum. Dag-
inn áður en Kampmann lagði
skattatillögurnar fyrir þingið
var t. d. löng bílabiðröð utan við
bílaskránir.garskrifstofuna við
Frederiksholms Kanal. Var þarna
margra klukkustunda biðtími.
600 bílar voru skrásettir þennan
dag, en það var h. u. b. þrisvar
sinnum meira en nokkru sinni
áður á einjm degi.
ÖS í BÚÐUM OG HAMSTUR
Ösin í núðunum jókst, þegar
leið á vikuna, og var síðustu
vikudagana jafnvel meiri en fyr-
ir jólin. Sumar verzlanir seldu
þarna á einr.i viku meira af
fatnaði en annars á heilum
mánuði. Fólk sem keypti allar
þessar vörur vildi endilega að
ekki væri haldið að það væri að
hamstra. Þetta er ljótt orð í Dan-
mörku. Það var bannað að
. hamstra á stríðsárunum, þótt
1 margir gerðu það, en nú er það
ieyfiiegt. Samt sem áður kom
fólk með allskonar skýringar á
kaupunum. „Ég fer til útlanda
um helgina“, sögðu sumir og
keyptu sro bæði vetrar- og
sumarföt. „Þér ætlið ef til vill
að fara kringum hnöttinn", svar-
atíi afgraiðsiustúlkan í einni
verzluninni Konurnar keyptu
kjóla og sögðust endilega þurfa
að fá þá fyrir helgina, af því að
þá væru þær boðnar í veizlu.
Það virtusc vera haldnar óvenju-
lega margar veizlur í Kaupmanng
höfn einmitt um þessi vikulok.
•Þegar skattatillögurnar voru
birtar, þá "eyndust öll þessi vöru-
kaup ónauðsynleg. Nýju skatt-
arnir eru nefnilega lagðir á vör-
urnar í heiidsölu, en í smásölu-
verzlunum er ennþá mikið af
þessum vörum. Sumar smásölu-
verzlanir liafa birgðir til nokk-
urra mánaða, og þær verða seld-
ar fyrir gamla verðið.
I
HORFURNAR í GJALD-
EYRISMÁLUNUM
Daginn áður en skattatillögurn
ar voru birtar skýrði Krag við-
skiptaráðherra þingii.u frá horf-
unum í gjaldeyrismálunum.
Greiðsluh'diinn nam í fyrra
h. u. b. 500 milljónum kr. Ráð-
herrann býst við nýjum 500
miíljóna halla á þessu ári, ef
ekkert yrði gert til að bæta úr
vandræðunum. Halhnn verður
þó ennþá meiri, sagði Krag, ef
hlutfallið milli innflutnings- og
útflutningsverðsins breytist
áfram Dönum í óhag.
Ráðherrann nefndi 3 aðal-
ástæður til þessarar slæmu af-
komu. í fyrsta lagi fer innflutn-
ingur vaxandi, en útfiutningur á
landbúnaðarvörum minnkar
vegna hinnar iélegu uppskeru í
fyrra. í öðru lagi hefur verð á
innfiuttum vörum hækkað cg
verð á sumum útflutningsvörum
i iækkað. í þriðja lagi hefur neyzl-
an í landinu aukist.
ÞAÐ er saga um born, sem sýnd
er í Austurbæjarbíói þessa dag-
ana, hvað eftir annað fyrir fullu
! húsi, enda er myndin einkar hug-
, ljúf og skemmtileg — að mimata
I kosti öllum þeim, sem gÍJm
ekki fengið þeim framgengt
þetta sinn eins og í fyrra.
GJALDEYRISKREPPA
FÖRUNAUTUR
JAFNAÐARMANNASTJÓRNA
Það urðu heitar umræður
; hafa að öllu því er fyrir kCTmir
! á barnmörgum heimhum.
| Myndin er vel gerð. Hún gefur
; innsýn í líf hamingjusanyra,
ungra og glaðra hjóna, sem án'ka
1 börn og heimilislíf. Margar slíkar
myndir hafa verið gerðar, og
mörgum kvikmyndaframleiðánd-
anum þá hætt til að sýna ósUifóa
hamingjubraut fjölskylduánar
og rigbinda rás myndarinnar við
það. En svo er ekki hér, því þí4tt
þinginu um tihögur ríkisstjórn- , fyrjr ana hamingju þessarar'f^öl
arinnar. Kraft talsmaður íhalds- skyldu> þá kemst hún í snertingu
manna sagði m. a., að gjaldeyiis- vjg önnur börn, sem farið hafa
kreppur séu óaðskiljanlegur föru varhluta að gæðum heimsinsáí-
nautur jafnaðarmannastjorna. • hafa beðið sálutjón af sal^t
Þjóðbætkhin eignaðisf ^OO^miUj. J við foreldra> er ekki voru hitef
til að hafa börn eða orðið á ’Snn-
an hátt hart úti á fyrstu áftftn
Kampnuinn, fjármálaráðlierra.
ÐREGIÐ UR KAUPMÆTTI
LAUNA
Ríkisstjórnin vill ekki grípa til
innflutningshafta til að draga úr
gjaldeyriseyðslunni, enda mundi
meiri hluti þingsins ekki hafa
fallist á tillögur í þá átt. Ríkis-
stjórnin valdi því þá leiðina, að
minnka kaupmáttinn i landinu
um allt að 500 milljón kr. á ári í
tvö ár, aðailega með þvi að auka
ýmsa óbeina skatta. Tilfinnanleg-
astir verða hinir nýju söluskatt-
ar, 10% á tilbúnum fötum og
15% á álnavöru, og svo hækkun-
in á benzínskattinum, 15 aura á
litra. Þar að auki verða skattar
hækkaðir á mörgum öðrum
nauðsynjavörum. Engir skattar
verða þó lagðir á matvörur. En
í ráði er að afnema ríkisstyrk
til niðurgreiðslu á mjólkurverði,
sem hækkar þá um 8 aura lítr-
inn.
Nú búast margir við, að vöru-
kaupaferðirnar til Svíþjóðar
hefjist að nýju. Vegna nýju skatt-
anna verður ódýrara fyrir Dani
að kaupa ýmsar vörur hinum
megin Eyrarsunds. Og þeir geta
fengið á löglegan hátt sænskan
gjaldeyri fyrir tvö þúsund dansk-
ar kr. á ári.
kr. gjaldeyrisforða á meðan
borgaraflokkarnir sátu við völd.
Þetta átti að vera eins konar
varasjóður, sem hægt væri að
grípa til, ef t. d. uppskerubrest-
ur skapaði erfiðleika í gjaldeyris-
málunum. En þegar jafnaðar-
menn tóku við völdum, þá sax-
aðist fljótlega á gjaldeyriseign-
ina, og hún var til þurrðar ausin,
þegar menn þurftu á henni að
halda, þ. e a. s. þegar uppskeru-
bresturinr. kom til sögunnar. Og
nú er Þjóðbankinn kominn í 250
milljóna ki. gjaldeyrisskuld.
BYRBARNAR VERÐA AD
KOMA AÐ TILÆTLUDUM
NOTUM
Afstaða stjórnarandstöðunnar
(íhaldsmanna og vinstrimanna)
til stjón.arfrumvarpanna um
skattahækkanirnar var þessi:
Við getum ekki lagt svona
þungar byrðir. á herðar þjóðar-
innar án þess að hafa tryggingu
fyrir að þær komi að tiiætluðum
notum, en bað höfum við ekki.
æfinnar. Á hinu nýja heimili —
hjá ungu hjónunum og böftrtíím
þeirra þrem — sjá þau lífið fTftui*
í réttu Ijósi og sú lífsre^hsla
verður hjónunum og börnúm
þeirra lærdómsrík.
Leikur í myndinni er éi?ikar
góður. Það úir og grúir" af
skemmtilegum atriðum 1 svo-
mannlegum, að það snertir éitt-
hvað í brjósti hvers ei&ástá
manns. En í myndinni er ekki
eilíft skin — hún sýnir og etTið-
leika og baráttu Hún sýnir Tífið
sjálft. — Spectator. " =
RAUÐI KROSSINN í Syíþjóð
hefir beint þeim tilmælum til
tóbaksverksmiðja í landinu, að á
vindlingapakkana verði fráhri-
vegis sett aðvörun um, að láta
Tillögur r'kisstjórnarmnar leysajekki vindlingastubba liggja þar
ekki gj.aldeyrisrr álin nema um sem börn geti náð til þeirra, þar
. 11
um ríkisios til húsbygginga og
komið í veg fyrir að skuldir fjár-
málaráðuneytisins við Þjóðbank-
ann aukist.
í fyrra veitti ríkisstjórnin ná-
lega 600 milljóna kr. lán til hús-
bygginga. Það er að meðaltali |
rúmlega 1J4 milljón á dag. Hún ,
hefur aflað sér fjár til þessara
lánveitinga aðallega með því að
taka peningana út í hlaupareikn-
ing sinn ■ Þióðbankanum Fjár
hættulegir börnum, sem vilja
stinga öllu mögulegu upp í sig.
V: . V
---------------------------------
I
færslukostnaðar, sem dyrtiðar-
uppbætur byggjast á.
Ríkisstjórnin var því þarraí í
vanda stödd Ef hun he'ð| ^3i5
að vilja v rkamanna í þessu, pa
hefði meiri hiuti þingsins sjá.Lt
á móti her.ni. En hin,- vegar ýar
I.ITILL MEIRIIILUTI
H. C. Hansen forsætisráðherra
erfitt fyrir jafnaðarruannastjórn
málaráðuneyitið er þannig kom- að snúast á móti krófum yerka-
ið í rúmlega 500 milljóna kr. manna.
skuld við bankann í stað 200
milljóna innistæðu, þegar jafn- ! ,,KÓLUMBUSAREGG“
lagði kapp á að skapa samvinnu ! aðarmenn tóku við völdum. ! FJÁRMÁLARÁÐHERRANS
milli allra aðalflokkanna um hin- Þetta mikla fé, sem ríkisstjórn En svo lagði Kampmann trl,
ar óvinsælu skattatillögur. En eys út úr Þjóðbankanum til húsa- að skattgjaldendur fai . nkis-
þær fengu aðeins stuðning jafn- í byggin6ai er ein orsökum skuldabréf i uppbót á sk.itta-
aðarmanna, róttæka flokksins gjaldeyris-'andræðanna, ' segir hækkanirnar. Þessi tiUaga, spm
og Thorkils Kristensens fyrv. stjórnarandstaðan. og krefst menn ka’.Ia Kolumbusar-eggrð
fjármálaráðherra úr vinstri- þess, að ríkislánveitingar til húsa- hans Kampmanns, leysti vandá-
flokknum. Skattatillögurnar voru bygginga verði srnátt og smátt málin vrðvikjandi visitölunni.
því samþvkktar með örlitlum1 afnumdar á 4 árum. Þetta gat Nvju skattarmr verða méðtald-
meirihluts, nefnilega 89 atkvæð- rikisst.jórnin ekki fallist á, þótt ir í útreikningi vísitolunnar. Þeir
um gegn 86. Ef Thorkil Kristen- hún hins.vegar virðist ætla sér auka útgjöld vísitölufjölskyld-
sen “hefði ekki stutt bær bá að draga eitthvað úr þessum lán- unnar um 200 kr., en s^o fær
hefðu þæ^ ekki fengið nema’ eins | veitingum. hún 200 k i ríkisskuldabFéfum.
atkvæðis meirihluta. Skattahækkunin veldur þvj eija
Róttæki flokkurinn bjargaði ENGAR KAUPGJALDS- hækkun a visitolunm. r A
þarna jafnaðarmannastiórninni HÆKKANIR ' Þangið samþykkti tilloguna cjtu
að nýju eins og í september í| Þegar fyrst fréttisc, að rikis- skuldabrefin. Fer það eftir.skajt-
fvrra. þegar Hedtoft. lagði fyrir stjórnin hefði í hyggju að hækka skyldum tel.jurn boigaranrja, hve
þingið liliögur til úrbóta i gjald- óbeina skatta vegna gjaldeyris- mikla upr-hæö hver^ þeiri;a jær
eyrismálunum. Þá þröngvaði rót- ] vandræðanna, þá kröíðust allir
tæki flokkurinn ríkisstjórninni til j borgaraílokkarnir þess, að nýju
að skera niður hernaðarútgjöld- ' skattarnir yrðu ekki meðtaldir, on
in. Hermálaráðherrann hefur þegar vísitala íramfærslukostn-
seinna viðurkennt, að þessi nið- ] aðar vrði -eiknuð út. H. C. Han-
urskurður var ekki efnahagsleg sen forsætisráðherra sagði um .
heldur pólitisk nauðsyn. Bertel, sama .leyti að ráðstafanir, sem 1971. Skattgjaldandi, seý __
Dahlgaard talsmaður róttæka menn gérðu fil áð'draga úr kaup- 280 kr. skuldabref, fær að v,oxt-
flokksins vmpraði nú á bví í þing- mættinum yegna oí mikillar um meðtc!aum greiddar 350 kr„
inu, að nvr niðurskurður á hern- gjaldeyrisev'ðslú; mætti ekki hafa ef skuldahref hans verðuí Jeyst
aðarútgiöldum væri nauðsynleg- kaupgjáldrhækkun i för með sér. mn anð 1.982 en 585 kr„ fcf það
ur. Hafi hann borið fram kröfur En verkalýðsfelögin gátu ekki verður ekki leyst ínn fyrr' en
um þetta \ ið forsætisráðherrann, fallist á, að þessjum sköttum yrði 19 il. , , ,
þá hefur hann að miunsta kosti haldið utan vío vis’töTu fram- Páll Jonssoh.
í skuldabréfum. ‘ Enginn Ijjer
minna en 40 kr. og enginn meira
280 kx. Við þetta bætast
seinna vextir. Þessi skuldabréf
má hvorki selja né veðsetja. Þau
verða leyst inn á árumim 1962—
1971. Skattgjaldandi, senH fær