Morgunblaðið - 20.04.1955, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 20. apríl 1955
Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vlgur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
ÚR DAGLEGA LÍFINU

„Sé drepinu hlúð
visnar heilbrigt líf----"
ÞAÐ er alkunna að rökþrota
mönnum er tamt að grípa til
stóryrða og ókvæðisorða í vand-
ræðum sínum. Með þeim hætti
reyna þeir að dylja uppgjöf sína
og ósigur.
Það er nákvæmlega þetta, sem
hent hefur kommúnista hér á Is-
landi um þessar mundir. Þeir
hafa haft forgöngu um að kasta
þúsundum manna út í vinnudeilu,
sem til þessa hefur kostað nær 5
vikna verkfall og haft í för með
sér gífurlegt tjón, bæði fyrir
verkfallsmenn sjálfa og þjóðina
í heild. Kommúnistar höfðu hins-
vegar talið fólki trú um, að kröf-
um þess myndi komið fram án
verkfalls. Þetta hefur brugðist.
Mikinn hluta verkfallsmanna
brestur ennfremur sannfæringu
fyrir því, að mögulegt sé að verða
við kauphækkunarkröfum þeirra
án þess að stefna atvinnu þeirra
og afkomu í stórkostlega hættu.
Þeir sjá, að þegar togararnir eru
reknir með 2 þús. kr. ríkisstyrk á
dag og bátaútvegurinn verður að
njóta mikilla gjaldeyrisfríðinda
muni skammt að bíða gengislækk
unar ef tilkostnaður þessara að-
algreina útflutningsframleiðsl-
unnar yrði aukin stórkostlega.
Að kommúnistum hefur því
sett mikinn ótta. Þeir gera sér
ljóst að þeir eru dregnir til
ábyrgðar fyrir það vandræða-
ástand, sem skapazt hefur í
þjóðfélaginu og þá erfiðleika,
sem þeir hafa skapað þúsund-
um heimiJa í Jandinu.
Haturs áróður
í ýmsar áttir
Þá er það, sem kommúnistar
hafa gripið til stóryrða og hat-
ursáróðurs. Hann beinist í ýmsar
áttir og að mörgum aðilum. Einn
daginn eru það einstakir atvinnu-
rekendur, annan daginn bifreiðar
stjórar, sem reyna að verja at-
vinnu sína gegn ofbeldi og rán-
skap kommúnista, þriðja daginn
Eimskipafélag íslands og fjórða
daginn forsætisráðherra landsins
og ættfólk hans. Gegn honum er
hatursáróður kommúnistanna
æstastur og andstyggilegastur. í
raun og veru er það þó engin til-
viljun.
Ólafur Thors hefur á und-
anförnum árum haft giftu-
drýgri forystu um uppbygg-
ingu íslenzks þjóðfélags en
nokkur annar fslendingur.
Undir forystu hans hafa verið
sköpuð skilyrði fyrir góðri af-
komu og velmegun alis al-
mennings í landinu. Fyrir hans
aðgerðir hafa lífskjörin batn-
að og jafnast. Og einmitt nú
vinnur ríkisstjóm landsins
ötullega að framkvæmd stór-
kostlegra umbótamála, sem
hafa munu í för með sér marg-
víslega bætta aðstöðu fyrir
þjóðina.
Kommúnistum er þetta mikla
umbótastarf þyrnir í augum. Þeir
hafa verið að tapa fylgi undan-
farin ár. Þeir sjá nú fram á enn-
þá hrikalegra fylgistap ef Sjálf-
stæðismönnum tekst að hrinda
þeim umbótum í framkvæmd,
sem ríkisstjórn Ólafs Thors vinn-
ur nú að. Þessvegna hika þeir
ekki við að nota yfirráð sín í
nokkrum stærstu verkalýðsfélög-
um landsins til þess að spilla
vinnufriði og setja fram kröfur
um kauphækkanir, sem stöðva
myndu framleiðslu þjóðarinnar
og snúa velmegun og góðæri upp
í atvinnuleysi og vandræði.
Skerfur kommúnista
til málamiðlunar
Mikill meirihluti þjóðarinnar
sér í gegn um þann ljóta leik,
sem kommúnistar leika nú í þjóð-
félaginu. Hatursáróður blaðs
þeirra breytir þar engu um. Á
meðan Ólafur Thors leggur sig
fram um að koma á sáttum, sem
tryggi í senn hagsmuni verka-
lýðsins og þjóðarinnar í heild
reynir landráðamálgagnið að
ljúga af honum æruna. Það er
þess skerfur til málamiðlunar í
yfirstandandi vinnudeilu.
En allt miðar þetta atferli
kommúnista að einu og sama tak-
marki, upplausn og eyðileggingu
í hinu íslenzka þjóðfélagi. Upp-
byggingu og þróun á að stöðva.
Örbirgð og kyrrstaða á að koma
í staðinn. í þeim jarðvegi einum
gera kommúnistar sér von um að
geta þrifist.
„Sé drepinu hlúð visnar
heilbrigt líf en hefndin grær
á þess leiði“, kvað skáldið.
Undir því kjörorði starfar
kommúnistaflokkurinn á ís-
landi eins og annarsstaðar.
Sköpun eymdar og kyrrstöðu
er höfuð takmark hans. — í
skjóli örbirgðarinnar á hatrið
að ná tökum á hugum fólks-
ins, svifta það trúnni á per-
sónulegt frelsi og lýðræði og
hrekja það yfir í mannhaturs-
klíku kommúnista.
Þetta verður íslenzka þjóð-
in að gera sér ljóst nú. í þessu
ljósi hlýtur hún að líta þá at-
burði, sem nú eru að gerast í
þjóðfélagi hennar.
Fás! !il að semja
NÚ er verið að leggja síðustu
hönd að fullgildingu Parísar-
samninganna. Danska þingið hef-
uþ samþybkt þá og aðeins er eft-
ir að fá lokasamþykki efri deild-
ar hollenzka þingsins Er enginn
þröskuldur þar í vegi. Síðan
ganga samningarnir í gildi.
Meðan mál þetta hefur dregizt
á langinn hafa Rússar haldið
uppi stöðugum áróðri gegn
Parísarsamningunum. Hefur það
verið viðkvæðið hjá þeim, að ef
samningarnir taki gildi muni þeir
aldrei fallast á lausn Þýzkalands
og Austurríkismálsins. Vestur-
veldin hafa þá svarað því til, að
við Rússa þýddi ekkert að semja
fyrr en Parísarsamningarnir
gengju í gildi.
Enda er þetta nú að koma
fram, þar ?em fyrst eftir að fyr-
irsjáanlegt var að samningarnir
gengju í gegn bjóða Rússar nú
lausn á Austurríkismálinu. Er
jafnvel vonað að upp úr því hefj-
ist fjórveldaráðstefna um al-
heimsmál.
ALMAR skrifar:
PÁSKAR
PÁSKADAGANA, eins og á skír-
dag og föstudaginn langa, var
flutt í útvarpið mikil og góð
tónlist, bæði veraldleg og kirkju-
leg, eftir hina miklu meistara,
svo sem Beethoven, Mozart,
Bach, Brahms o. fl. Er aldrei of
mikið af svo góðu og ber að
þakka útvarpinu þann þátt sem
það á í því að kynna hlustend-
um öndvegisverk tónlistarinnar.
— Að vísu eru þeir menn tilr
er sí og æ amast við góðum tón-
verkum og hafa þeir jafnan
hæst en hinir, sem skilja gildi
góðrar tónlistar, láta því miður
það í verki flestum fremur, því
Það var því vissulega ánægjulegt
að hlýða á erindi Ragnars Jóns-
JJrá átvarpi
í óL&uótiA, viL
ma
a
sonar, er hann flutti þriðjudag-
inn 12. þ. m. um tónlist. Talaði
þar leikmaður, sem hefur bæði
mikla þekkingu á þessum hlut-
um og ann góðri tónlist af heil-
um hug. Hefur hann einnig sýnt
alltof sjaldan til sín heyra. —
að hann hefur um tugi ára unn-
ið manna mest og bezt að efl-
ingu tónlistarlífsins hér í bæ og
má þakka honum ásamt öðrum
góðum mönnum hversu stórstíg-
ar framfarirnar hafa orðið á sviði
tónlistarinnar hér og reyndar
víðsvegar um land, á síðari árum.
\Jeiuahandi áhrijar:
AÐ undanförnu hafa staðið yfir
hér í bænum námskeið í hjálp
í viðlögum á vegum Rauða kross
deildarinnar hér í Reykjavík.
Námskeið þessi hafa verið vel sótt
og nemendur hinir áhugasömustu,
eftir því sem forstöðumenn nám-
skeiðanna skýra frá. Þeir voru
fólk á öllum aldri úr öllum stétt-
um, þar á meðal margar hús-
mæður sem voru sérstaklega
áhugasamar við námið.
Þesskonar námskeið fyrir al-
menning eru hin þörfustu og eiga
þeir þakkir skildar, sem starfað
hafa að því að koma þeim í fram-
kvæmd. Það er í rauninni bráð-
nauðsynlegt að hver sá sem kom-
inn er til vits og ára kunni nokk-
uð fyrir sér í hjálp í viðlögum,
þannig að hann viti hvernig
bregðast skal við slysum þeim
og óhöppum, sem ætíð geta kom-
ið upp á teninginn í hinu dag-
lega lífi. Einhverntíma var vakið
máls á því að rétt væri og sjálf-
sagt að kenna helztu atriði í hjálp
í viðlögum í öllum skólum lands-
ins og ætti sú hugmynd að kom-
ast í framkvæmd sem fyrst.
Rauði krossinn hér í Reykja-
vík mun hafa í hyggju að gang-
ast fyrir öðrum slíkum námskeið-
um á hausti komanda og mun að-
sóknin væntanlega jafnmikil sem
fyrr.
Hugleiðingar
„þunnhærðs“
FYRIR nokkru barst mér bréf
skrifað undir nafninu „þunn-
hærður“, sem hljóðar mjög á
þessa leið:
„Það er sama, hvað allskonar
vísindum á öllum sviðum hefir
fleygt fram á síðustu tímum, ekki
hvað sízt læknavísindum, en ekki
hefir þó enn tekizt að vinna bug
á þessu gamla fyrirbæri: skall-
' anum. Menn hafa verið að vona
og vona, að eitthvað undrameðal-
ið kæmi nú fram á sjónarsviðið,
sem bindi loks enda á allt
skallastand í heiminum en ekk-
ert hefir gerzt í þá áttina, sem
lofar varanlegum árangri. — Það
I er þessvegna allt útlit fyrir að
við mannkindurnar verðum að
sætta okkur við þessi örlög vof-
andi yfir höfðum okkar úr því
að við erum komnir af æsku-
skeiðinu — og taka því með karl-
mennsku.
Eiga ekki hárkollur
rétt á sér?
OG margt gæti oss verra hent
— sei, sei, já — það er ekki
þar fyrir. í versta falli fáum við
okkur aðeins hárkollu, ef okkur
hryllir of mikið við „hinu ástand-
inu“. Eða hvað finnst þér um það,
Velvakandi góður? Ert þú ef til
vill einn þeirra, sem fordæmir
hárkollur og telur þær hégóma
einn og prjál? — Sé svo, verð ég
að lýsa mig þér ósamþykkan um
það atriði. Mér finnst það ekkert
meira, þótt menn nú á dögum fái
sér þokkalegar hárkollur rétt eins
og tíðkaðist í gamla daga. Það
verður að fara eftir smekk og
vilja þess sem í hlut á og mér
sýnist það ekki nema sjálfsagt að
hér megi hver og einn fara sínar
eigin götur algerlega óáreittur af
aðfinnslum og vandlætingu ann-
arra. — Eða hvað?
Þunnhærður".
Sómir sér oft
með ágætum.
EG er bréfritara mínum hjart-
anlega sammála, hvað viðvík-
ur hárkollunum. Það væri nú
skárra, ef menn mættu ekki fara
sínar eigin götur í svo stranglegu
einkamáli sem þessu. Annars er
ég um leið þeirrar skoðunar að
menn ættu ekkert að vera að
barma sér yfir skalla-standinu,
að minnsta kosti ekki, þegar þeir
eru komnir á sómasamlegan
skallaaldur — þá sómir hann sér
oft blátt áfram með ágætum. —
Einn vitur maður skrifaði líka
eitt sinn:
LEIKRITIÐ
„HELGUR MAÐUR OG RÆN-
INGI“, leikritið eftir Heinrich
Böll, sem flutt var á páskadag í
ágætri þýðingu Björns Franzson-
ar, var afbragðsgott og hafði
góðan boðskap að flytja. Yfir
leikritinu var heillandi helgi-
blær og undirstraumur þess
sterkur og áhrifamikill. Leik-
stjórn Þorsteins Ö. Stephensens
var með ápætum, sem og leikur
hans, en hann fór með aðalhlut-
verkið. Aðrir leikendur fóru og
prýðilega með hlutverk sín.
FRÁBÆRT ERINDT
Á ANNAN í páskum flutti Lúð-
yik Kristiánsson, ritstióT'i. erindi
um Jón Sigurðsson og bóndann
í Hvilft, Maenús Einarsson, bróð-
u’’ beirra nrærku manna. Torfa á
Kleifum og Ásgeirs á Þingevrum.
Settist Magnús að á Vestfjörðum
og var bar sveitarhöfðingi og for-
ustumaður um flest um langt
skeið. Rakti Lúðvik á skemmti-
legan og greinargóðan hátt skifti
Magnúsar og Jóns Sigurðssonar,
bréfaskifti þeirra og það hversu
öruggur stuðningsmaður Jóns
Magnús var og hollráður og
tryggur vinur enda þótt hans
hafi lítið verið getið í því sam-
bandi hingað til. Er bæði rétt
og skylt að halda minningu slikra
manna á lofti. Jón Sigurðsson
átti marga fleiri slíka dugandi
stuðningsmenn þar vestra, svo
sem hinn merka ágætismann og
brautryðjanda, Ásgeir kaun-
mann Ásgeirsson eldra á ísafirði,
sem var mikill vinur Jóns og
sendi honum oft marga góða
björg í bú.
Þetta erindi Lúðvíks var frá-
bærlega vel samið og ágætlega
! flutt. Mun bað vera kafli úr síð-
ara bindi Vestlendinga og gefur
það gott fvrirheit um að það
verði ekki síðara hinu fyrra
bindi.
Vitur maður sagði:
IVIÐSKIPTALÍFINU stendur
hinn sköllótti að ýmsu leyti
betur að vígi heldur en hinn með
hárið. Hann dregur frekar að sér
'
1

viðskiptavini beinlínis vegna þess
að fólk almennt setur ósjálfrátt
skalla í samband við vizku og
þroskaða hugsun — og hann vek-
ur traust þess.
Fjölskylduföðurnum er sömu-
leiðis mikill ávinningur að því að
vera sköllóttur, það gerir hann í
senn elskulegri og virðulegri í
augum fjölskyldunnar. Með úf-
inn hárlubba á höfðinu myndi
hann um leið falla og rýrna stór-
lega í áliti. Það eitt út af fyrir sig,
þegar hann þerrar svitann af
skallanum kemur fólki í gott og
vinsamlegt skap gagnvart hon-
um“.
MerKlð, gem
klæðir landið.
ERINDI — UPPLESTUR
ÉG HEF hér að framan minnzt
nokkrum orðum á hið ágæta er-
indi Ragnars Jónssonar, er hann
flutti þriðjudaginn 12. þ. m. —
Þetta sama kvöld flutti Sigurjón
Björnsson, sálfræðingur, mjög
athvglisvert erindi um unglinga-
fræðslu. Ræddi hann þetta mikla
vandamál af glöggum skilningi,
hófsemi og hleypidómaleysi, en
í umræðum um þetta mál hefur
oft viljað gæta margskonar hind-
urvitna og mjög ólíkra sjónar-
i miða þeirra, sem helzt ættu að
geta um það rætt af þekkingu.
Þá las frú Margrét Jónsdóttir
kafla, sem hún hefur sjálf þýtt
úr hinum frægu dagbókarblöð-
um Samuels Pepys, sem uppi var
í Englandi á seytjándu öld. Þessi
dagbókarblöð, sem taka yfir níu
ár, þykja æði hispurslaus, og
segja frá ýmsum ævintýrum
höfundarins, svo sem kvenna-
málum hans, en jafnframt gefa
þau glögga mynd af daglegu lífi
manna, og þá einkum „betri
borgara" í London á þessum
tíma.
Frú Margrét flutti kafla þenn-
an prýðisvel, enda hefur hún
ágæta rödd og greinilegan fram-
burð.
ÓSKASTUNDIN
ÓSKASTUND Benedikts Grön-
dals mióvikudaginn 13. þ. m. var
með betra móti. Lögin, sem hann
lofaði hlustendum að heyra voru
skemmtileg, ekki síst píanókon-
sert Tschaikowskys. En heldur
fannst mér dauflegt og sviplítið
ferðalag hans til ævintýralands-
ins Atlantis, sem fornar sagnir
eða munnmæli, segja að sokkið
hafi í sæ einhvern tíma áður en
sögur hófust.
ÖNNUR DAGSKRÁRATRIÐI
ÞVÍ MIÐUR gat ég ekki hlustað
á kvöldvökuna á fimmtudaginn,
en heyrt hef ég að þar hafi kennt
margra góðra grasa.
1 Framh. á bla. 11