Morgunblaðið - 21.04.1955, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 21. aprxl 1955
MORGUNBLAÐIB
TIL eru þeir menn, sem trúa
á verk sín og athafnir —
menn sem standa með ákvörð-
unum 'sínum hvað sem á bját-
ar — menn sem ekk.i leggja
út í neitt, án þess fyrirfram að
ætla sér að koma áhugamál-
um sínum í framkvæmd.
Einn af þessum mönnum er
Helgi Jónasson frá Brennu. Taki
hann sér verk fyrir hendur, þá
má treysta því að það verði fram-
kvæmt. Áhugi hans á málum,
sem á annað borð hrífa hug hans
er ódrepandi og engin hindrun
fær stöðvað hann við framkvæmd
þeirra.
En þessi grein á ekki að verða
nein lofgrein um Helga frá
Brennu — þó hún vel mætti
verða það. En það skal þegar á
það bent, að það er vegna þessa
ódrepandi áhuga Helga, að í dag
fer fram 40. Víðavangshlaup Í.R.
Án hans mætti eins vel ætla, að
þetta Víðavangshlaup hefði aldrei
farið fram — eða að ef hans
hefði ekki svo lengi notið við, að
það hefði fyrir löngu verið lagt
niður.
★ ENSX HUGMYND
Ég hitti Helga á dögunum og
röbbuðum við um eitt og annað
frá fyrstu árum hlaupsins, að-
draganda þess að til þess var
stofnað, og sagði Helgi m. a. svo
um það:
— Hugmyndin að hlaupinu er
eins og svo margt annað gott,
sem ég hefi kynnzt, frá Englend-
ingum runnin. Slík viðavangs-
hlaup voru meðal Breta í háveg-
um höfð og höfðu verið um ára-
tugi. Þar hópuðust menn allra
stétta út á frímorgnum sínum og
hlupu og svo almennur var sá
háttur að orðtak er þar að víða-
vangshlaupin séu fyrir alla —
eða eins og á enskunni segir:
Right from the Lords to the
Labours.
Þar kunna menn að meta hlaup
sem íþrótt — þessa hreyfingu,
sem mönnum er svo eðlileg Hér
þykir það nú orðið ekki lengur
skemmtun, að fara út á sunnu-
dagsmorgna og hlaupa. En það
gerðum við nokkrir í gamla daga.
Og til eru þeir menn hér sem
hafa kunnað að meta morgun-
ferðirnar þær, göngurnar og
hlaupin. Vil ég þar sérstaklega
nefna Björn Ólafsson, fvrrum
ráðherra, nu stórkaupmann, og
menn eins og dr. Helpi heitinn
Péturss. Ás'úst .Tóhannsson í
Frón, Steindór Björnsson frá
Gröf o. fl.
★ í UPPHAFI VAR ....
— En viltu ekki sevja okkur
nánar frá hinu fvrsta hlauoi?
— Ég var í stjórn f.R. 1915 0!?
færði það þá í tal þar, hvort ekki
væri rétt að félaeið stæði fyrir
víðavaneshlaupi á~lega. Því var
vel tekið, en ekki varð um fram-
kvæmdir utan þess, að stjórnin
fól mér að athuga möguleika á
því nánar.
Og ég var alltaf að hugsa um
þetta og svo var það á einhverri
morgunpönguför, að ég færði
þetta í tal við Biörn Ólafsson og
hann tók því mjög'vel.
★ VIH TTNNUM SAMAN AÐ
FBAMKVÆMD HUG-
MYNHARINNAR
& Á su7nard?ginn fvrsta 1916 fór
htaupið fram í fvrsta skipti os
kepptu einunpis ÍR-infiar Þeir
voru 10 talsins, sem hTupu þá,
enda var fvrirkomulag keppninn-
ar þannig, að það var sveitar-
keppni fimm manna og keppt var
um bikar sem Einar Pétursson nú
stórkaunmaður gaf, en hann var
mikill áhugamaður um hlaupið
og oft þátttakandi í því. Í.R. sendi
því tvær sveitir til keppninnar í
angshíaup
5 til fyrir
áhrif frá Englandi
HEaupið i 40. sinn í dag
IDAG fer Víðavangshlaup ÍR fram í 40. sinn. Það hefst í
Hljómskálagarðinum kl. 2 e. h. og hlaupaleiðin er um
garðinn, vestur hjá próíessorabústöðunum, yfir mýrina að
Sóleyjargötu, þaðan nokkuð um mýrina, aftur inn í Hljóm-
skálagarðinn á sama stað og iýkur hlaupinu við Hljómskál-
ann.
Keppendur eru skráðir 26. Meðal þeirra er Kristján Jó-
hannsson, sem sigrað hefur 3 undanfarin ár. Hann varð
fyrir slysi í fyrraver og meiddist illa, en af fádæma einurð,
skapfestu og viljaþreki hefur hann yfirstigið ótrúlega örðug-
leika, og kemur nú aftur, þrátt fyrir lemstrunina í slysinu,
fram á sjónarsviðið sem þátttakandi, þó sigurvonir hans séu
minni en áður — en Kristján er sannur íþróttamaður.
Frá fyrsta Víðavangshlaupinu 1916. Á miðri myndinni sjást Ofio
B. Arnar (nr. 2) og Jón Kaldal, sigurvegarinn (nr. 8).
fyrsta sinn. Og fyrstu fjögur ár-
in var ÍR eitt félaga með þátt-
takendur í hlaupinu. Var ýmis-
legt reynt til þess að fá önnur
félög með og jafnvel skorað á
skóla að æfa sveitir til keppninn-
ar — en allt kom fyrir ekki þar
til árið 1920 að fleiri félög komu
með og á fyrstu árunum eftir
1920 var oft mikið líf í hlaupinu
—■- þátttakendurnir oft nær 30
talsins og þar yfir.
En á þessum fyrstu árum, seg-
ir Helgi, leit oft þunglega út með
þátttöku. Meira að segja svo, að
Björn Ólafsson sagði eitt sinn við
mig: „Eigum við ekki bara að
hætta þessu?“ Ég sagði: ,,NEI —
heldur fer ég niður í Verka-
mannaskýli og kaupi einhverja
menn til að hlaupa, heldur en að
hlaupið falli niður“. En til þess
kom aldrei, sagði Ilelgi og alltaf
hefur það farið fram — og von-
andi fer það alltaf fram.
* M7NNISSTÆÐUR
ÞÁTTTAKANDI
— Hvemig var hlsupaleiðin?
— Hlaupið hófst i fvrsta sinn
á Austurvelli og var hlaupið suð-
ur Tjarnargötu, yfir mýrina
sunnan Tjarnar upp á Laufásveg
eg þaðan eftir götum niður í
Pósthússtræti. Var þessi leið
"t\7tt en hlaupaleiðin lengdist
s:ðar. Var endaspretturinn í mörg
ár niður Bakarabrekkuna
(Bankastræti) og endað fvrir
framan Morgunb’aðið, en síðustu
árin hefur leiðin færst r'it fyrir
bæinn, enda hlauoið víðavangs-
hlauo. en ekki gatnahlaup.
— Hver sigurvegaranna er þér
minnisstæðastur í hlaupinu
— Tvímælalaust Jón Kaldal.
En hann mætti kannski kalla
„son Víðavangshlaupsins“. Ilann
æfði ekki með okkur hinum, en
kom til mín skömmu fvrir fvrsta
hlaupið og spurði hvort hann
mætti vera með. Það var rojög
auðsótt mál, sagði Helgi, en þarna
var fram kominn einn glæsileg-
asti hlaupari sem ísland hefur
átt og fyrsti sonur íslands, sem
í raun og veru var iþróttamaður
á heimsmælikvarða, enda tók það
31 ár að ryðja metum hans.
Svo er mér einnig sérstaklega
minnisstæður einn áhorfandi.
Það var Kofoed Háhsen heitinn.
Ég var oft eftirlitsmaður fyrir
sunnan Tjörn, og æfinlega kom
hann á hjóli og horfSi á þar,
hjólaði síðan niður á Laugaveg
og sá endasprettinn. Hann, var
traustur vinur hlaupsins.
Þannig talaði Helgi frá Brennu
um Viðavangshlaupið, sem hann
var irumkvööull að fyrir 40 ár-
um. ttunn fór ekki dult með það,
að honum finnst þátttakan minni
en draumur hans og Björns Ól-
afssonar var fyrir 40 árum Það
er enn draumur Helga að þátt-
takan verði almennari — að menn
iðki göngur og hlaup um morgna
fyrir vinnutíma og svo mæti
menn á sumardaginn fyrsta í
drengilegri keppni í 4—5 km
víðavangshlaupi.
um þátttöku og úrslit í hlaupinu.
S ðar segir hann þannig:
-k „HATIÐ ER TIL HEILLA
BEZT“
Frá því fyrsta hefur hlaupið
farið fram á Sumardaginn fyrsta,
eins og í upphafi var ákveðið,
nema í tvö skipti — þ. e.
25. hlaupið, sem af sérstökum
ástæðum var háð á uppstigning-
ardag 2. maí 1940 og 33. hlaupið
sem fram fór fyrst í maí.
Og öll hafa hlaupin bvrjað kl.
2 e.h. nema tvö: það fvrsta 1916,
sem hófst kl. 3 cg það 24., 1939,
sem hófst kl. 11 f.h.
Aldrei hefur veður hamlað því
né færð, að hlaupið færi fram.
Stundum hefur færðin verið
þung, á blettum, aðallega vegna
blevtu og aurs en slíkt tilhevrir
víðavangi á vordegi Oftast má
seffja að veðrið hafi verið gött og
stundum verulega gott.
Slík heill er vonandi að fvlo-i
Víðavangshlaupi ÍR um alla t;ð.
Það hófst líká á tvoföldum há-
t'ðardegi: sumardeginum fyrsta á
★ 4 ÁR AF HANDAHÓFI
Margt mætti um Víðavangs-
hlaup ÍR segja. Steindór Björns-
son frá Gröf hefur af alkunnri
nákvæmni og samvizkusemi
skráð allýtarlega sögu hlaupsins
fyrstu 30 árin. Þar rekur hann
þátttöku, úrslit, hlaupaléið og
ýmislegan annan fróðleik um
hlaupið. Er þess að vænta að ÍR
láti áframhald verða á þeirri
söguskráningu svo saga hlauþs-
ins gleymist ekki. Ógerningur er
að rekja svo nokkru nemi ná-
kvæma frásögn Steindórs, en við
skulum stikla á stóru:
1918: 14 eru skráðir, en 10
keppa. Þá forfallaðist Jón Kaldal,
er sigrað hafði í tvö fyrstu skipt-
ing, þannig, að hann varð að fara
um borð i skip það er hann tók
sér far með til náms erlendis,
klukkutíma áður en hlaupið átti
að hefjast, en skipið fór svo ekki
fyrr en 2 tímum eftir að hlaup-
inu lauk. Mundi slíkt geta gerst
í dag í sambandi við hlaupið?
1922: (7. hlaup) Á skrá voru
46 menn. Af þeim komu ekki 8
til leiks. HIupu því 38, en af
þeim náðu ekki 2 endamarki.
. . Úrslit urðu þau að Ung-
mennafél. Afturelding og Dreng-
ur (þau kepptu saman samkv.
undanþágu) sigraði með 24 stig-
um, B-sveit sama 65 stig, ÍR 70
stig, Ármann A 72 stig, KR 120
stig, og Ármann B 154 stig.
1932: Á leikskránni voru 42
keppendur, en 35 mættu .... 3
komu ekki að marki. KR sigraði'
með 32 stigum, UMF Vísir hlaut
60 stig, Knattspvrnufél. Vest-
mannaeyja 73 stie og íþróttafél.
Kjósarsýslu 78 stíg.
1944: Á leikskrá voru 15 menn
og mættu 14. Ármann A sier-
gði með 7 stigum (3 mannasvpit),
ÍR hlaut 17 stig, KR 23 og Ár-
'roann B 32,‘stig,
Þannig feljéfjftjf^pttir kafiar úr
ritlingi Steindórs Björnssonar
§igurvegan;r
frá byrjun
ÞÓ AÐ Víðavangshlaup ÍR sé
fyrst og - fremst keppni milli
sveita, þá hefur félagið ailtaf
veitt fyrstu mönnunum þremur
verðlaunapeninga. — Samkvæmt
skrá Steindórs Björnssonar frá
Gröf hafa sigurvegarar í hlaup-
inu orðið þessir:
1916 Jón J. Kaldal ÍR
1917 sami
1918 Ólafur Sveinsson ÍR
1919 sami
1920 Þorgils Guðmundsson AD
1921 Guðjón Júlíusson AD
1922 sami
! 1923 sami
1924 Geir Gígja KR
1925 Hallgrímur Jónsson Á
1926 Geir Gígja KR
1927 sami
1928 sami
1979 Jón Þórðarson KR
j 1930 Viggó Jónsson GR
1932 Oddgeir Sveinsson KR
1932 G;sli Finnsson KV
1933 Bjarni Bjarnason ÍB
j 1934 sami
1935 Grsli Alhertsson ÍB
1936 Sverrlr Jóhannesson KR
19.37 sami
1933 sami
1939 sami
T94Ó H-araldur Þófðárson S
1941 Óskar A. Sicnirðsson KR
10.42 Si^u-rfcoj.r Ársælsson Á
1943 Ilaraldur Þórðarson Á
1 a/'A Sifiurooir Á’'s"»isson a
104C; Tto-olflijT' TJ i c;c5f»r\ T-TT^
ioá« j>é *-*»-• -Þörgeirsson KR
1947 sami
’ Sfr’fén (’unnarkson Á
1949, sami
1 f) ?vi j
i osi sr>mi
ioso JAhannPsson ÍR
i or3 sami
ios4 srml TJMSE
1955 ? ? ?
skírdag,
bezt.
! uni
og hátíð er til heilla
Þannig hljóða stytztu ágriþ^af
sögu Víðavangshlaups ÍR. HW5-
ur sé þeim, sem voru frumkvöðl-
ar þess og öllum þátttakend'thi
þess frá bvrjun. Það voru mshn
sem trúðu á það sem þeir gerSSö,
sem voru hvatamenn hlaupsiiís
— og þó draumur þeirra hSli
ekki fullkpmlega rætzt, þá HHfa
beir ekki unnið fyrir gíg. Hel|i
frá Brennu vill enn hvetja mS?n:
til útivistar og þátttöku í hía%p-
inu og öðrum íþróttum. Harrp
hefur reynzt íþróttunum öndi
talsmaður. „Og ég sé aldrei eiíir
því að skipa mér íþróttamegin í
lífinu“, segir þessi frumkvöðúll
Víðavangshlaupsins, sem nú hef-
ur 69 ár að baki. A. St.
SKIÐASKALI I.K. stendur við
i-ætur Skálafells (hjá Esju). Þar
dvelja meðlimir félagsins og
stunda snjóinn og sólskin í há-
íjallaloftinu, þegar færi gefst.
Skáli félagsins hefur verið
stækkaður að mun og getur nii
hýst um 60 manns. Rétt við skál-
ann er volg laug og hefur.það
lengi verið draumur félagsins að
geta leitt vatnið inn og útfeýa
steypubað í sambandi við skál*
ann og verður sennilega bypjaá
á því verki í sumar.
Nýna um páskana var skálinn
fullsetinn, bæði af korum og
körum. Ollum kom sarnan um/wð
t.'minn hefði liðið alit of f 1 > t
þrátt fyrir óhagstætt veður F i
það var hægt að gera sér ýmislegt
til skemmtunar þarna. M.a hald-
in almenn skákkeppni og urðu
karlmenn þar hlutskarpastir.
Líka var þreytt mælskuli&t og
unnu stúlkurnar þar með yfjr-
burðum. Bridge-íþróttinni ' vár
heldur ekki gleymt.
Að lokum fór svo fram annan
náskadag svigkeppni kvenna og
var nú í fyrsta skipti keppt unj,
bikar sem þrír velunnarai; fér
iagsins gáfu, er þetta farandhikr
ar og er svo fvrirmælt, að ein»
göngu I.K.-stúlkur megi keppa
'im hann. i g)
Að þessu sinni varð Rigurvegari
Ouðlaug Guðjónsdóttir (LóiKr),
önnur varð Sæunn MagnúsdóttMr
og þriðja Auður Sigurðardó#ítii.
Áð lokum afhenti.svo forrrtaðtíí-
fé!aesins, Friður Guðmunds'd?ift-:
ir, sigurvegaranum bikarinhl^W
s '1Í
M *¥|
j úrfeíöfúnárhring-wnulin frá Sig
irþoi. Hafrmi'Strae.U. — Seíidir
rejrn pástkrofu — Sendið ,ná
kvsemt a»ái. — j ,,