Morgunblaðið - 26.04.1955, Blaðsíða 2

HOHGLdBLAÐlÐ
Þriðjudagur 26. apríl 1955 ]
. Frainh. af hls. 1
1951. Halvorsen var fengið þetta
starf í hendur, en honum var
jafnframt gert ljóst, að hann gæti
ekki búizt við að halda því, ef
hann gerði ekki endanlega upp
sakir sínar við danska læknafé-
lagið.
Skipun Halvorsens í embætti
þetta hafði verið samþykkt af
færéyska læknafélaginu, er telst
vera deildpnnan danska lækna-
félagsins, þar sem ekki var um
annað^að gera — Klakksvík gat
ekki vérið án sjúkrahússlæknis
■og Hálvorsen var sá eini, er var
í boði.
Ekkjrrfyrr en í lok ársins 1952
var staða sjúkrahússlæknis í
Klakksvík auglýst laus til um-
sóknar. Þetta hafði dregizt tals-
vert á-langinn, þar sem verið var
að breyta skipun læknishéraða í
Eæreymim, og það voru einmitt
þessar f breytingar, er notaðar
voi'u jselm tilefni til þess að skipa
nýjaníi mann í þessa stöðu í
Klakttavík.
f dlsember árið 1952 var Ru-
bæk gfjelsen, læknir, skipaður í
embsffiið. Ákveðið var, að skip-
unin llyldi ganga í gildi frá og
með apríl 1953, svo að bæði
Halvfesen og Nielsen — er þá
var fjéraðslæknir í Vaagö —
héfðifSiægan tíma til að átta sig
á hlifiium.
★ /Wl.UDU AÐ FLEYGJA
UMBOÐSMANNI DÖNSKU
SSpÓRNAKINNAR
í SJÓINN
Skömmu áður en Nielsen átti
að taka við embætti sínu, fór allt
1 bál og brand í Klakksvik. Hinn
24. ma-rz 1953 ætlaði þáverandi
umboðsmaður danska ríkisins,
Cai Vagn-Hansen, og Nielsen að
stíga á land í Klakksvík, en stór
hópur bæjarbúa — á að gizka eitt
þúsund — hafði hótanir í frammi
og kom í veg fyrir að landganga
tvímenninganna heppnaðist. —
Bæjarbúar drógu enga dul á, að
þeim yrði hent í sjóinn, ef þeir
reyndu að stíga fæti sínum á
grund Klakksvíkur — svo að
ekki var um annað að ræða fyrir
þá Vagn-Hansen og Nielsen en
að hörfa hið bráðasta. Það lá í
augum uppi, að íbúar Klakks-
víkur .hugðust framkvæma hót-
anir sínar.
Síðar reyndi Toftemark, yfir'-
læknir og meðlimur heilbrigðis-
stjórnarinnar, að komast í land í
Klakksvík ásamt Nielsen, en það
fór á sömu lund. Yfirlæknirinn
komst þó að lokum í land eftir
að hafa klæðzt þjóðbúningi Fær-
«yja — en Rubæk Nielsen gat
ekki svo mikið sem stigið litlu
tánni á land í Klakksvík. Síðar
var sjúkrahússeftirlitsmanni
meinað að ganga þar á land og
einnig tveim dönskum læknum,
er áttu að fara til Klakksvíkur
til að leysa aðra lækna af hólmi.
Ókyrrðin meðal íbúanna var orð-
in svo mikil, að þeir réðust gegn
húsgögnum Nielsens, er send
höfðu verið til Klakksvíkur og
ollu talsverðum skemmdum á
þeirrí.
★ HAI.VORSEN —
TRÚMAÐUR OG
BINDINDISM AÐ UR
Klakksvík er næststærsti
bærinn í Færeyjum — telur um
•4000 íbúa — og höfuðstaður norð-
lægari eyjanna. Klakksvík er í
senn iðnaðar- og hafnarbær, og
burgeis Klakksvíkur og norð-
lægári eýjanna, er kaupmaður að
nafni Kjölvraa, sem starfrækir
um tíu fyrirtæki og veitir um
1000 manns atvinnu — er í senn
stórkaupmaður, útgerðarmaður
og verksmiðjueigandi.
íbúurnir eru harðgerðir og
nokkuð herskáir. Þjóðveldis-
floklcuri^n, sem hefir fullt sjálf-
stæði Fsdreyja á stefnuskrá sinni,
á miklu fylgi að fagna þarna —
og talsverður rígur er á milli
Mannsöfnuður í Klakksvík á fánadaginn.
Klakksvíkur og Þórshafnar —
aðsetursstaðs landsstjórnarinnar.
íbúar Klakksvíkur eru mjög trú-
aðir, og það hefir aukið mjög
vinsældir Halvorsens, að hann
biðst fyrir áður en hann hefur
nokkrar meiri háttar læknisað-
gerðir. Þar að auki er hann bind-
indismaður.
★ NIELSEN ER TENGDA-
SONUR KJÖLVRAAS
Afstaða Klakksvíkurbúa hef-
ir þegar frá upphafi mótast af
andúð á Nielsen, og sú andúð er
persónuleg, þar sem JSTielsen er
svo óheppinn að vera tengdason-
ur Kjölvraas stórkaupmanns. —
íbúunum verður að orði, að
„höfuðpaurinn“, sem svo lengi
hefir ráðið lögum og lofum um
efnahag okkar, ætlar nú líka, að
ná yfirráðum yfir lífi okkar og
dauða“.
Engu að síður fékkst engin
lausn á málinu, þó að yfirvöldin
gæfu í sk;vn, að endanlega mvndi
annar læknir taka við þessari
stöðu í Klakksvík en sá, er nú
hefði verið löglega skipaður, þ.e.
Rubæk Nielsen.
★ HEDTOFT RF.YNDI AÐ
SKERAST í LEIKINN
Til þessa hefir Halvorsen
læknir haldið því fram, að hon-
um sé ekki sérstaklega á móti
skapi, að skipt verði um sjúkra-
hússlækni í Klakksvík, en vegna
lækniseiðs síns geti hann ekki
yfirgefið sjúkrahúsið, fyrr en nýr
læknir er kominn í hans stað.
Sem sagt, hann getur ekki látið
af störfum svo lengi sem Klakks-
víkurbúar hindra nýjan lækni í
að stíga á land.
Vorið 1954 ræddi formaður
færeysku landsstjórnarinnar,
Djurhuus, málið við Hans Hed-
toft, fyrrverandi forsætisráð-
herra Dana. Stofnað var til fund
ar um málið og tóku fjórir ráð-
herrar, fjórir stjórnardeildarfor-
setar, formaður landsstjórnarinn-
ar, tveir færeyskir stjórnmála-
menn, Peter Mohr Dam og Jo-
han Poulsen, fulltrúar danska og
færeyska læknafélagsins o. fl.
þátt í fundi þessum. Komst for-
sætisráðherrann að þeirri niður-
stöðu, að hér væri um algjört
innanhéraðsmál að ræða og benti
þar að auki á, að enn hefði ekki
allar leiðir verið reyndar til að
binda endi á deiluna.
Á DJURHUUS FÓR LÍKA
BÓNLEÍÐUR TIL BÚÐ AR
Djurhuus reyndi að koma
skipan á málin með því að takast
sjálfur ferð á hendur til Klakks-
víkur til að ræða við Halvorsen
— en íbúarnir heftu för hans.
Það hefir komið til tals að
leggja niður starfrækslu sjúkra-
rauli Dahl, yfirlæknir
— Þeir rifu kirtilinn hans, />egar
hann reyndi að taka stjórn sjúkra-
hússins í sínar liendur.
O. Halvorsen, Ixknir
— vill ekki láta sinn hlut —
Hafnarfógetinn J. Fischer
Heinesen —■ aðahnaðurinn?
hússins í Kiakksvík, en Klakks-
víkurbúar vildu ekki láta bjóða
sér slikt og hótuðu að hætta að
greiða skatta og reisa annað
sjúkrahús fyrir peningana, þar
sem Halvorsen læknir gæti unnið
í friði.
★ HEILBRIGÐISMÁL
FÆREYINGA HEYRA
UNDIR DANSKA INNAN-
RÍKISRÁÐUNEYTID
Formenn færeysku stjórn-
málaflokkanna hafa ásamt for-
manni landsstjórnarinnar tjáð sig
fúsa til að heita Klakksvíkurbú-
um því skriflega, að Halvorsen
fái að starfa áfram við sjúkra-
húsið, en verði hins vegar svipt-
ur réttindum til almennra læknis
starfa. Forsendurnar voru þær,
að Halvorsen læknir hverfi frá
störfum um skeið, svo að hægt
verði að skipa hann síðar í em-
bættið á löglegan hátt. Á meðan
yrði sjúkrahúsið falið í forsjá
þess læknis, er heilbrigðisstjórn-
in skipaði til starfans.
Heilbrigðismál Færeyinga
hevra unair dönsku heilbrigðis-
stjórnina, þ. e. innanríkisráðu-
nevtið. Umboðsmaður dönsku
stjórnarinnar er formaður sjúkra
hússtiórnarinnar. Leitað er ráða
heilbrigðisstjórnarinnar, þegar
læknir er skipaður við sjúkra-
húsin.
Klakksvíkurbúar vilja ekki
fallast, á, að Halvorsen leggi nið-
ur störf í bili, en þeir krefjast
þess hins vegar, að væntanleg
stjórn sjúkrahússins verði skipuð
fvlpismönnum Halvorsens ein-
göngu. Yfirvöldin treystu sér
ekki til að verða við þessum kröf-
um.
★★★★
Fimmtudaginn 21. apríl héldu
núverandi umboðsmaður dönsku
stjórnarinnar, N. Elkjær-Hansen,
Jörgensen, lögreglustjóri — er
báðir tóku við embættum sínum
í fyrra — Rendal, dómari og með-
limur færeysku landsstjórnarinn-
ar, Mitens, lögfræðingur, er áður
hefir setið á lögþingi Færeyinga,
Pauli Dahl, yfirlæknir á sjúkra-
húsinu í Þórshöfn og Axel Poul-
sen, iæknir frá Þórshöfn. Þessir
tveir lreknar höfðu fallizt á að
taka við læknisstörfum í Klakks-
vík, Dahl sem sjúkrahússlæknir
og Poulsen sem héraðslæknir.
Áður hefir verið skýrt frá þeim
móttökum, er þeir félagar fengu
í Klakksvík. Gekk þá á ýmsu, t.d.
var kirtillinn rifinn utan af Dahl,
er hann hugðist taka til við
læknisstörf sín í sjúkrahúsinu.
wmmmBrnimmmæmmm:,
★ HAFNARVÖRÐUR —-
AÐALMAÐURINN?
Óstaðfestar fregnir herma,
að hafnarvörðurinn i Klakksvík,
J. Fischer-IIeinesen, standi að
baki óeirðunum í bænum. Sjálf-
ur lét hann svo ummælt í sím-
tali við „United Press“, að fólkið
í Klakksvík „fari sínu fram og
breyti samkvæmt brjóstviti sínu“.
Hafnarvörðurinn er einn af
helztu leiðtogum þjóðveidisflokkg
ins. Hann lagði áherzlu á, að
fylgismenn Halvorsens hefðu
ekki með sér nein skipulögð sam-
tök, en meiri hluti íbúanna vildi,
að Halvorsen dveldizt áfram i
Klakksvík, og þeir hefðu ekki
hugsað sér að láta sinn hlut að
óreyndu. Kvaðst hafnarvörður-
inn þó vona, að hægt yrði að
leysa deiluna friðsamlega.
- Uppreisn
Framh. af bls. 1
Kjölbro yngri, kaupmaðuS
í Klakksvík, sagði í sam-
tali við Kaupmannahafnarblað
samkvæmt sömu fregn, að
sprengíefni hefði verið lagt I
hafnarmvnnið í Klakksvík).
í Klakksvík er sendistöð og um
hana hefir verið send undanfarin
dægur aðvörun til skipa um að
leita ekki hafnar í Klakksvíkur-
höfn, þar sem hún sé lokuð. Til-
kynningu þessari hefir verið út-
varpað á mörgum tungumálum,
Konur og börn hafa verið flutt
frá Klakksvík til byggðra bóla I
nágrenninu.
Bæjarstjórnin, sem skipuð ep
að meirihluta stuðningsmönnum
Halvorsens, hefir sent beiðni um
aðstoð til Friðriks Danakonungg
og einnig til Sameinuðu þjóð-
anna í New York.
Erlendur Patursson, leiðtogi
þjóðveldisflokksins, sem vill skiln
að Færeyja við Dani, hvetur
mjög til allsherjarverkfalls og
segir að allir Færeyingar eigi
veiðibyssur og að byssurnar eigi
að takast í notkun ef erlent vald
geri tilraun til þess að taka fær-
eyskan ríkisborgara höndum.
Andúðin gegn Dönum hefir
vaxið mjög undanfarin dægur. f
Kaupmannahöfn eru tveir full-
trúar Færeyinga, Dam og Poul-
sen, og hafa þeir revnt að ná sam-
komulagi áður en dregur til blóðs
úthellinga.
ATKVÆÐAGREIÐSLA fór fram
í Neðri deild Alþingis í gær um
ríkisborgarafrumvarpið eftir
þriðju umræðu í deildinni.
Það er skemmst af því að segja
að allar þær breytingartillögur,
sem allsherjarnefnd hafði ekki
fallizt á, voru felldar. En ein
breytingartillaga frá nefndinni
um að bæta við 10 mönnum og
fella niður einn mann, var sam-
þykkt með 27 samhljóða atkvæð-
um. !
Breytingartillaga frá Gylfa Þ.
Gíslasyni um að lina á ákvæðinu
um töku íslenzks heitins, þannig
að nýi ríkisborgarinn mætti halda
erlendu heiti sínu, en börn hang
skvldu taka íslenzk nöfn var
felld með 18 atkvæðum gegn 13.
Eins og frumvarpið er stendur
því það skilyrði að allir nýir
ríkisborgarar skulu taka upp ís-
lenzkt nafn. — Fór frumvarpið
þannig til efri deildar. Eru 66
nöfn á því.
LONDON, 25. apríl. — Utanríkis-
ráðherrar vesturveldanna koma
saman á fund h. 8. maí n.k., til
þess að ræða samninga við Aust-
urríki og væntanlegan stórvelda-
fund.
Enn hefir aðstaða Adenauerg
kanslara V.-Þýzkalands, styrkst
við það að kosningar í Saxlandi
hafa gengið honum í vil. Sósíal-
demókratar hafa að vísu haldið
þar meirihluta sínum, en and-
stöðuflokkarnir juku fyigi sitt,
sem numið hefir allt að 5 al
hundraði. f