Morgunblaðið - 29.04.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 29. apríl 1955
i0r§iuiii>M>iíb
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgCarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá VigUT.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.

\ —■ c"
ÚR DAGLEGA LÍFINU

„Ebíngarstefna“
kommúnista í framkvæmd
KOMMÚNISTAR sýndu s.l.
sunnudag, hvernig þeir fram-
kvæma hina margumtöluðu „ein-
ingarstefnu“ sína í verkalýðs-
málum. Þá létu þeir 1. maínefnd-
ina samþykkja að víkja fulltrúa
bifreiðastjórafélagsins Hreyfils
úr nefndinni. Var þessu fáheyrða
ofbeldi að sjálfsögðu mótmælt þá
þegar. Á fundi nefndarinnar í
fyrrakvöld kom þetta mál svo til
umræðu á ný. Lögðu kommún-
istar þar til, að brottvikning
Hreyfilsfulltrúans úr 1. maí-
nefndinni yrði endanlega stað-
fest. Var sú tillaga samþykkt
með 14 atkv. kommúnista gegn
11 atkvæðum lýðræðissinna.
Þegar þannig var komið,
þótti auðsýnt, að kommúnist-
ar hefðu ákveðið að rjúfa allt
samstarf við lýðræðissinna
um hátiðahöld 1. maí og gera
daginn að einlitum kommún-
ískum áróðursdegi. Fulltrúar
lýðræðissinna töldu þá þýð-
ingarlaust að eiga frekari
setu á fundum nefndarinnar
og gengu af fundi. Kommún-
istar höfðu rofið einingu um
hátíðisdag verkalýðsins með
hinum fáheyrðu ofbeldisað-
gerðum sínum.
Meðal þeirra fulltrúa sem
gengu af fundi 1. maínefndar-
innar í mótmælaskyni, voru
fulltrúar Sjómannafél. Reykja
víkur, Vörubifreiðastjórafé-
lagsins Þróttar, verkakvenna-
félagsins Framsóknar, Múrara
félags Reykjavíkur, Bakara-
sveinafélags íslands og Banda
lags starfsmanna ríkis og
bæjar. Ennfremur hefur Hið
íslenzka prentarafélag mót-
mælt brottvikningu Hreyfils-
fulltrúans.
Lýðræðissinnað fólk innan
verkalýðssamtakanna hefur enn
einu sinni séð framan í hið rétta
andlit kommúnismans. — Vegna
þess að kommúnistar hafa lent
í kasti við einstaka menn í bif-
reiðastjórafélaginu Hreyfli með-
an á verkfallinu stóð, hika þeir
ekki við að nota meirihlutavald
sitt í hátíðanefnd 1. mai til þess
að fremja fáheyrt ofbeldisverk
á stéttafélagi bifreiðastjóra í höf-
uðborginni. Fulltrúi hans er bein-
línis rekinn út af fundi, þar sem
hann á fullan rétt til setu. Það
væri fyllilega í samræmi við
þessa framkomu kommúnista að
þeir tækju sér það vald, að neita
fulltrúum Hreyfils eða einhverra
annara verkalýðsfélaga, sem
þeim af einhve-jum ástæðum lík-
aði ekki við um rétt til setu á
næsta Alþýðusambandsþingi, ef
þeir þá hefðu aðstöðu til þess að
knýja slíka samþykkt fram.
Það er vissulega furðulegt,
að þeir menn sem slík verk
vinna, skuli leyfa sér að vera
sífellt með „einingartal“ á
vörunum. Allt þeirra starf
innan verkalýðssamtakanna
miðar að sundrung og illind-
um.
En brottrekstur Hreyfilsfull-
trúans úr 1. maínefndinni er að-
eins upphafið að nýrri ofbeldis-
herferð kommúnista gegn lýð-
ræðissinnuðu fólki innanoverka-
lýðsfélaganna. — Með aðstoð
ólukkufuglsins í sæti forseta Al-
þýðusambandsins munu þeir
halda áfram að beita yfirgangi
og hvers konar brögðum til þess
að efla völd sín. Lýðræðissinnar
eiga því aðeins um tvennt að
velja, annað hvort að treysta
samvinnu sína innan verkalýðs-
samtakanna sem bezt þeir mega,
eða láta kommúnista hreiðra þar
um sig til frambúðar í skjóli of-
beldisverka sinna og samtaka-
leysis andstæðinganna. Reynzlan
sýnir, að þegar allir andstæðing-
ar kommúnista innan samtak-
anna taka höndum saman verða
þeir auðveldlega sigraðir. — Það
gerðist árið 1948 þegar völdum
þeirra var hrundið innan Alþýðu-
sambandsins, og það mun gerast
á Alþýðusambandsþingi haustið
1956, ef lýðræðisöflin bera gæfu
til þess að standa saman.
1. maí í ár verður einlit
áróðurshátíð kommúnista. —
Með brottrekstri fulltrúa
Hreyfils af fundi undirbún-
ingsnefndarinnar rufu ofbeld-
ismennirnir allt samstarf um
hát'ðahöld dagsins. Það er
nauð^'nlegt að fólkið í verka-
lýðsfélögunum geri sér eðli
þessa fáhevrða ofbeldisverks
greinilega Ijóst.
Rannsóknarnefndin
biður um aðsfoð
RANNSÓKNARNEFND sú, sem
Neðri deild Alþingis kaus hinn
24. marz s. 1. til þess að rann-
saka, að hve miklu leyti og með
hvaða móti okur á fé viðgengst
hér á landi, birti í blöðunum í
gær mjög athyglisverða auglýs-
ingu. Beindi hún þar þeim til-
mælum til almennings eða þeirra,
sem tekið hafa fé að láni með
okurkjörum, að þeir veiti nefnd-
inni upplýsingar um þau við-
skipti.
Loks lýsir nefndin yfir því, að
hún sé til viðtals í Alþingishús-
inu fyrst um sinn á föstudögum
kl. 6—7 síðdegis. Þangað skuli
allir þeir snúa sér, sem upp-
lýsingar hafi að gefa, um hvers-
konar okurviðskipti.
Fyllsta ástæða er til þess að
fagna þessari auglýsingu rann-
sóknarnefndarinnar. Hún ber það
greinilega með sér, að nefndin
tekur hlutverk sitt alvarlega.
Fyrir henni vakir með fyrr-
greindri auglýsingu að leita sam-
vinnu við almenning í landinu í
þeirri viðleitni sinni að grafast
fyrir rætur þeirrar spillingar,
sem allir hljóta að vera sam-
mála um að okurstarfsemi sé á
hverjum tíma, hvar sem hún á
sér stað. Eftir er nú aðeins að
vita, hvernig almenningur snýst
við þessum tilmælum rannsókn-
arnefndarinnar. Koma menn í
viðtalstíma til hennar á föstu-
dögum með þá vitneskju, sem
þeir kunna að hafa, annaðhvort
af persónulegri reynslu sjálfra
sín eða frá öðrum áreiðanlegum
heimildum? Að sjálfsögðu er
þýðingarlaust að ganga á fund
hinnar virðulegu nefndar með
kviksögur einar eða lausafregnir.
Vonandi tekst góð sam-
vinna með nefndinni og al-
menningi, og vissulega hlýtur
það að vera ósk allra heiðar-
Iegra manna, að góður árang-
ur verði af starfi hennar.
ALMAR skrifar:
LEIKRITIÐ
„LAUN HEIMSINS", leikritið
eftir Áskel, sem flutt var í út-
varpið sunnudaginn 17. þ. m. var
allgott, — þung og nöpur ádeila
á hinn kaldrifjaða gróðabralls-
mann og vel með leikritið farið
af hendi leikstjórans, Ævars
Kvarans og leikendanna. — Var
leikur Arndísar Björnsdóttur, er
fór með hlutverk gömlu konunn-
ar, sérstaklega góður og sannur.
' UM DAGINN OG VEGINN
KARL KRISTJÁNSSON, alþm.,
ræddi mánudaginn 18. þ. m. um
daginn og veginn. Var erindi
hans snjöll hugvekja og frábær-
lega vel samin og flutt. Einkum
var fögur sagan, er hann sagði
um hinn þingeyzka bónda, Bald-
rjmiA
útuarpi
í óíÉuótu uihiA
vin Baldvinsson, á Ófeigsstöðum
í Kinn, er sýndi alveg óvenjulega
hjartamenningu hins aldraða
HÖRPUTÓNLEIKAR —
UPPLESTUR
MJÖG ánægjulegt var að heyra
hörputónleika spænska snillings-
ins Zabaleta, er hljóðritaðir voru
á tónleikum í Austurbæjarbíói
13. þ. m., en fluttir í útvarpið h.
19. Var auðheyrt að hér var
mikill listamaður á ferðum.
Þetta sama kvöld las Stein-
grímur Sigurðsson ritgerðina
'Uetuahandi óhrifar:
Bréf frá Lindargötubúa
FYRIR skömmu fékk ég bréf
frá Lindargötubúa, þar sem
segir m. a.:
„Austan við húsið Lindargötu
29 er svæði nokkurt autt og af-
girt og á því er lítið hús, sem
hestar eru hýstir í.
Lóð þessi er tilefni þess, að ég
skrifa þessar línur, Velvakandi
góður. Enginn leikvöllur er í
grennd við áðurnefnda götu, eða
annað afdrep fyrir ung börn,
sem þar eiga heimili. Þau verða
að vera við leiki sína á götunni,
en þeim háska, sem af því stafar,
þarf ekki að lýsa hér. Um götu
þessa er mjög mikil umferð
ökutækja, enda margar verk-
smiðjur við hana.
Ég hefi orðið þess var, að mæð-
ur eru stöðugt á höttunum við að
skyggnast um eftir börnum sín-
um, biðja þau að leika sér á gang-
stéttinni en ekki á götunni, en
þar sem þeim finnst þar þröngt
og ófrjálst leita þ#u jafnharðan
, út á götuna, án þess að gera sér
grein fyrir hættunni, eða þá inn
á fyrrnefnda lóð við nr. 29.
I
i
Sizt heppilegur
| leikvangur
EN það fer fjarri því, að þessi
lóð sé heppilegur leikvangur
fyrir börn. Þarna við hliðina á
jhesthúsinu er haugur, sem bor-
inn hefir verið frá hestunum og,
i það sem verra er, frárennsli frá
húsinu virðist mjög svo ábóta-
vant, þannig, að þvag rennur út
á lóðina og myndast við það
leðja, sem er þar jafnt í þurr-
viðri sem votviðri og í hitum
leggur þaðan ódaun mikinn.
Einn daginn, er ég átti leið
þarna fram hjá, varð ég sjónar-
vottur að atviki, sem knúði mig
til að hripa þessar línur. Inni á
umræddri lóð sá ég lítinn vask-
legan snáða, á.að gizka 2—3 ára,
%
sem stóð þar í aurnum uppundir
mjaðmir og brauzt um á hæl og
hnakka til að losa sig. Eftir mik-
ið brölt og erfiði tókst honum
það loksins, en þá var fátt um
hreina bletti á snáða, og ég hugs-
aði sem svo, að hún móðir hans
vissi hvað hún ætti að gera, þeg-
ar hún heimti soninn heim.
En mér datt jafnframt í hug,
að ástæða væri til að vekja
athygli heilbrigðiseftirlits bæjar-
ins á þessum stað, hvort forsvar-
anlegt er, að slíkt geti átt sér
stað rétt við hjarta höfuðborgar-
innar. — Með þökk fyrir birt-
inguna. — Lindargötubúi“.
Vorregn og gróður
ÞAÐ hefir rignt heil ósköp
undanfarna daga. Fólk hefir
gert hvort tveggja í senn að ó-
notast og nöldra yfir þvílíku
sóðaveðri og lofsama hins vegar
blessaða gróðrar döggina, sem
flýtir blessunarlega fyrir vor-
gróðrinum. — Það má líka sjá
minna! Austurvöllur er orðinn
iðgrænn og garðar bæjarins lífg-
ast og grænka með hverjum degi,
sem líður. Á kvöldin að vinnu-
degi loknum má sjá fólk á stjái
kringum húsin sín til að þrífa til
eftir veturinn, lagfæra og prýða
fyrir sumarið. Það þarf ekki
stóran og mikinn skrúðgarð til.
Fáein lítil blómabeð eða ein
trjáröð eru engu síður umhyggju
og alúðarverð. Því meiri unun
og gleði veitist auganu, sem á að
njóta þess.
Betra en nokkurt
fegurðarmeðal
JÁ, flestum er heldur illa við að
vökna úti í regni, jafnvel þótt
um velkomið vorregn sé að ræða.
Og þá er gripið til hinna venju-
legu varnarráðstafana, regn-
hlífa, höfuðklúta og hettufata. —
Auðvitað á þetta fyrst og fremst
við um kvenþióðina, sem verður
hvað sem það kostar að varð-
veita hárgreiðsluna eða hattinn
— og oftast hvort tveggja. Karl-
mönnunum má á sama standa,
þótt beir vökni ögn í kollinn —
og þó!
En alltaf finnst undantekning
frá reglonni. Þannig hitti ég
unga stúlku núna á dögunum,
sem situr um hvert færi til að fá
að vera úti í rignineu, berhöfðuð
og vettlingalaus. „Mér finnst dá-
samlegt að finna hreint og hress-
andi regnið í andlitið, það vant-
aði nú ekki annað en að ég færi
að keyra á mig skýlu eða snenna
upp regnhlíf — skítt með allar
krullur og lagningu".
Það er ekki ósennilegt, að hún
viti, stúlkan sú arna, að rigning-
arvatn er hreinasta kraftmeðal
til að halda húðinni hraustri og
failegri — betra en nokkurt feg-
urðarmeðal — segja þeir, sem vit
hafa á.
„Rústir“ úr ritgerðasafni föður
hans, Sigurðar Guðmundssonar,
skólameistara, er hann nefndi
„Á sal“. — Er þessi ritgerð
snilldarvel samdar hugleiðingar
hins gáfaða manns af tilefni
rústanna, sem lengi voru við
Austurstræti eftir brunann mikla
1915.
SAMFELLD DAGSKRÁ
„HTTT OG ÞETTA um fugla“,
samfellda dagskráin, sem flutt
var á sumardaginn fyrsta, var
bráðskemmtileg og ágætlega tek-
in saman, og vel flutt. — Hildur
Kalman, sem samdi daeskrána, á
heiður skilið fyrir það verk,
sömuleiðis þeir sem fluttu efnið,
þau Arndís Björnsdóttir, Indriði
Waage og Kristinn Hallsson, er
söng mörg kunn lög við fugla-
kvæði, og frú Jórun Viðar er lék
undir á píanó.
NORRÆNAR KONUR
ERTNDI frú Málfríðar Einars-
dóttur um norrænar konur á for-
söguöld, var fróðlegt, og vel sam-
ið, en því miður ekki nógu vel
flutt til þess að maður nyti þess
til fulls. Þeir, sem ekki hafa góða
rödd fvrir útvarp, ættu að fá
aðra til þess að lesa fyrir sig.
,.JÁ EÐA NEI“
ÞÁTTUR þessi, sem fhi+tar var
| á laueardaginn, var hlióðritaður
í Vestmannaevjum. Var þáttur-
inn allgóður sem áður og brag-
snillingarnir stóðu sig allir prýði-
lega. Þættir þessir eru nú orðnir
nokkuð margir og hver öðrum
líkir, svo ég held að Sveinn Ás-
geirsson mætti fara að hvíla sig
á þeim. þó að hann hafi vissulega
vel gert.
Fulltrúar NATO landa
kynnasl bandarískri
lisl
FULLTRÚAR níu Atlantshafs-
landa eru nú á þriggja vikna
ferðalagi om Bandaríkin. Kynna
þeir sér 'iðallega list og tónlist
A Bandaríkiunum og hlýða m. a.
I á fyrirlestr? um leiklist. Fulltrúi
I Islands í þessari för er Stefán
Jónsson fréttamaður við Ríkis-
varpið.
Þátttakerdur í förinni eru
meðal forustumanna þjóða sinna
í list, tórlist, kvikmyndatöku,
blaðamennsku útvarpsstarfsemi
og sjónvarpi. Þeir munu koma
við í Chieago, San Francisco,
Cleveland, Washington og Willi-
amsburg, auk þess sem þeir
dveljast lengi í New York á
Broadway, miðstöð leiklistar
Bandaríkjanna.
I Þeir eru frá Belgíu, Frakklandi,
j fslandi, Ítalíu, Hollandi, Noregi,.
Portúgal, Tyrklandi.
MerKIð
klæBir UndiS
Sigurgeir efstur
HAFNARFIRÐI — Hraðskákmót
Hafnarfjarðar var háð s.l. þriðju-
j dag. — Sigurgeir Gíslason varð '
hraðskákmeistari að þessu sinni ■
og hlaut 7 vinninga. Næstur varð
|Árni Finnsson með 5V2, Sigurður
T. Sigurðsson 4V2, Jón Kristjáns-
son 4Ví og Þórir Sæmundsson
4V2. —
I Sem gestir tefldu þeir Jón
Pálsson og Birgir Sigurðsson frá
Reykjavík, og hlaut sá fyrrnefndi
fle&ta; vinninga en Birgir varð
þriðji.nEinnig Árni Ingimundar-
son frá Akranesi og varð hann
níiundi.
Með þessu móti lýkur vetrar-
starfsemi félagsins en það hefir
verið frekar fjörugt í vetur
I — G.E.