Morgunblaðið - 01.05.1955, Side 1

Lesbók
16 síður og
U írganguj
97. tbl. — Sunnudagur 1. maí 1955
Prentsmiðjft Morgunblaðsina
Kaupdeilan og kjarabæturnar
Hœgleiiistgai um verkolýðsmól
ú hálíðisdegi verkulýðsins
Samtal vii Sigurjón Jónsson jámsmið.
— Á ÞESSUM alþjóðlega hátíðisdegi verkalýðsins, 1. maí,
er það venja launþeganna, um leið og þeir snúa sér að fram-
tíðarverkefnum, að líta einnig yfir farinn veg og aðgæta,
hvað áunnizt hefur í baráttunni fyrir bættum lífskjörum.
Þannig hóf Sigurjón Jónsson, járnsmiður, mál sitt, er Mbl.
hafði tal af honum, — og hélt hann áfram á þessa leið:
— Og að þessu sinni, á 1. maí hátíðisdeginum í ár, er e. t. v.
eðlilegt, að það, sem nýlega er framhjá gengið, sé launþeg-
unum ríkara í huga en ella, aðeins tveir dagar eru hjá liðnir
síðan lengsta og erfiðasta verkfalli í sögu íslenzku þjóðar-
innar lauk.
Sérhver launþegi þarf að |
íhuga verkfallið
Það er eðlilegt og um leið blátt
áfram nauðsynlegt að launþeg-
arnir rifji upp í dag það, sem
á undan er gengið og íhugi það
vandlega og gætilega, sagði Sig-
urjón Jónsson.
Slík verkföll eru alvarleg,
hvernig sem á þau er litið.
Þau kosta launþegana miklar
beinar fórnir og með þvi að
skaða atvinnulíf þjóðarinnar í
heild, geía þau höggvið nokk-
ur skörð í lífskjör alls almenn
ings. Því hlýtur hver einasti
launþegi að íhuga vandlega
tilgang og forsendur slíks
verkfalls, krefjast þess, að
skynsamlega sé á málunum
haldið við framkvæmd þess
. og að verkfallið leiði að lok-
um til hinna farsælustu lykta {
og verulegra bættra lífskjara.
Kjaradeilan hvarf
í aukaatriðum
— Hvernig hefur þér þá fund-
izt framkvæmd þessarar kjara-
deilu?
— Því miður verð ég að segja
það, að mér fannst henni mjög
illa stjórnað af hendi verkalýðs-
félaganna. Því að það má segja,
að deilan sjálf hafi verið látin
hverfa í baráttu um það, hvort
einhverjir bílstjórar fengju meira
eða minna benzín, eða það hvort
einhver heimili hefðu aðstöðu til
að afla sér kjöts eða kaffis.
Þetta ásamt mörgu öðru
varð til þess, að við nutum
ekki stuðnings fjöldans í þess-
ari deilu, miðað við þann
stuðning, sem við höfum notið
áður.
Það hefur sjaldan komið
betur í ljós en nú, hvað heild-
arsamtök launþeganna, AI-
þýðusambandið, er lítils megn
ugt, því að það getur aðeins
„óskað“ eftir því að meðlima-
félögin fari að vilja þess, en í
þessari deilu sýndi það sig, að
félögin úti um land voru oft-
ast á annarri skoðun en ASÍ.
Afleiðingar pólilísks
sundrungarstarfs
Við nánari athugun á verk-
fallinu kemur raunar í ljós, að
flest það sem miður hefur farið
við framkvæmd vinnudeilunnar,
stafar fyrst og fremst af sundr-
ungarstarfi kommúnista innan
verkalýðshreyfingarinnar. Það er
hreint sundrungarstarf, þegar
kommúnistar t.d. gerðust alger-
lega einráðir um allt, sem laut að
vinnudeilunni.
í þessu einræði sínu er hætt
við, að kommunistar hafi af em-
hverjum flokkspólitískum hvöt-
um orðið þess valdandi að verk-
fallið stóð miklu lengur en þörf
var á. Við vitum, að tiltölulega
snemma buðu vinnuveitendur
7% hækkun, og með mátulegum
sáttavilja, hefði þá mátt ljúka
verkfallinu, með líkum niður-
stöðum og raun varð á. Þetta ber
mönnum að íhuga vandlega
Verkalýðshreyfingin bíður (
líka alvarlegan álitshnekki af
hinni ógeðfelldu pólitísku mis-
munun, sem kommúnistar fram-
kvæmdu á öllum sviðum. Þetta er
miklu alvarlegra mál, en margur
hyggur, því að stuðningur fjöid-
ans er nauðsynlegur í vinnudeil-
um. Slíkar aðgerðir eru sízt til
þess fallnar að ávinna þann
stuðning.
Aðalatriðið: Hverjar eru
raunhæfar kjarabætur?
— En hvað segirðu um niður-
stöður vinnudeilunnar, þær
kjarabætur, sem af henni leiða? j
— Það eru ekki alltaf mestu
kjarabæturnar að fá sem flestar
krónur, heldur hitt, að við fáum
sem mest fyrir þá peninga, sem [
við hljótum.
Um kauphækkanir almennt vil
ég segja, að okkur launþegunum
er það fullkomlega Ijóst, að þótt
fram fari kauphækkun, sem nær
til launþega allra og almennt,
þá virðist það vera all vafasöm
kjarabót, þar sem öll þjónusta,
hlýtur þá að verða dýrari og út-
Berchtesgaden og Berlín vilja
báðar fá arf eftir Hitler
Dö Hitler siðdegis jbonn 30.april 1945?
Sigurjón Jónsson.
gjöld okkar að sama skapi meiri.
Það er ekki aðalatriöið, að
krónutala kaupsins vex, við
launþegar Iátum slíkt ekki
glepja okkur sýn. Hitt er
meira um vert, hvort við hljót
um raunhæfar kjarabætur.
Framh. á bls. 7
- og
■ffieiin svara
fullom hálsi
FYRIR nokkru sendi bandríska
stjórnin ríkisstjórn Peru í Suður-
Ameríku mótmæli vegna þess að
Perumenn hafa lýst yfir 200
mílna landhelgi. Kvaðst Banda-
ríkjastjórn telja þessa ákvörðun
algerlega ólögmæta og kváðst
ekki geta viðurkennt annað en
hina ,,alþjóðlegu“ þriggja mílna
landhelgi.
Peru-stjórn svaraði orðsend-
ingu Bandaríkjamanna hvat-
skeytlega. Hún benti á það að
önnur ríki hefðu líka 200 mílna
landhelgi svo sem Chile, Equator
og San Salvador í Ameríku. En
Suður-Kórea hefði lýst yfir 60
mílna landhelgi. Þá benti Peru-
stjóbn einnig á það að hin ýmsu
sambandsríki Bandaríkjanna
hefðu lýst yfir stærri landhelgi
en 3 mílna svo að það sæti sízt
á Bandaríkjastjórn að vera að
senda mótmælaorðsendingar.
fl u g vélabæ klslöð
á Formósu
WASHINGTON, 29. apríl. —
Bandaríkin hyggjast reisa bæki-
stöð á Formósu, og er það í sam-
ræmi við gagnkvæma varnar-
samninginn, sem Bandaríkin og
Formósa gerðu með sér. Er þetta
aðeins einn liður í mörgum slík-
um áætlunum, sem utanríkis- og
varnarmálaráðuneytið hafa á
prjónunum. Hyggst Bandaríkja-
stjórn með áætlun þessari fá
betri aðstöðu til að koma á vopna
hlgi á Formósu-sundum. Endan-
leg ákvörðun um bækistöð fyrir
þrýstiloftsflugvélar og flota verð-
ur ekki tekin fyrr en Arthur
Radford, yfirmaður bandaríska
herforingjaráðsins, og Walter Ro-
bertson, aðstoðarutanríkisráð-
herra, eru komnir aftur til
Bandaríkjanna. — Reuter-NTB.
„Við erum
alltaf reiðu-
búnir...!“
LUNDÚNT’M 28. apríl. — Eden
forsætisráðherra skýrði frá því í
brezka þinginu í dag, hvernig
málin stæðu vegna fyrirhugaðrar
og væntanlegrar fjórveldaráð-
stefnu.
Hann sagði, að áður en slíkur
fundur færi fram yrði fyrst að
koma í örugga höfn Parísarsátt-
málunum og friðarsamningum
við Austurríki. Nú horfði vel
hvað bæði þessi mál snerti. Og
nú bíða Bretar þess með eftir-
væntingu hvað geris* næst. Við
erum alltaf reiðubúnir til við-
ræðna er leitt geta til árangurs,
sagði hann.
Berlín.
NÚ stendur yfir mikil deila um,
hver skuli erfa jarðneskar
eignir Hitlers — sem nema nokkr
um milljónum marka. í sam-
bandi við þetta hefir rétturinn í
Berchtesgaden reynt að afla sér
nákvæmari upplýsinga um dauða
Hitlers, en til þessa hafa engir
sjónarvottar gefið sig fram. Ná-
kvæmustu upplýsingar, er feng-
izt hafa til þessa, er frásögn eins
aðalmannsins í Hitlers-klíkunni.
Fyrir rétti hefir hann sagt svo
frá, að Hitler hafi dáið 30. apríl
1945 — skömmu eftir hádegi.
★ ★ ★
Síðdegis þennan sama dag var
vitninu skipað að flytja lík, er
vafið var inn í ábreiðu, brott úr
herbergi ríkiskanzlarans. — Hann
sá aðeins fætur líksins klæddar
hermannastígvélum, og því get-
ur hann ekki sagt með vissu,
hvort þetta var líkið af Hitler —
en honum var þá sagt, að það
væri hinn látni ríkiskanzlari, sem
hann flutti brott. Aftur á móti
kvaðst hann hafa séð lík Evu
Braun, sem Hitler kvæntist
skömmu fyrir dauða sinn.
★ ★ ★
Samkvæmt þýzkum dómsúr-
skurði verður að líta svo á, að
Hitler hafi „horfið án nokkurra
ummerkja“, þar sem ekki er
hægt að sanna dauða hans með
framburði sjónarvotta eins og
þýzk lög gera ráð fyrir.
Réttarrannsóknir í málum
Fœreyjar:
Holger dnnski
áað aðsoðaei...
Frá fréttaritara Mbl. í Khöfn.
★ KAMPMANN fjármálaráð
herra mun nú senn gefa
dönsku stjórninni skýrslu um
deilumálin í Færeyjum. — Á
skýrslunni mun danska stjórn-
in síðau byggja úrskurð sinn
um það, hvort hún fyrirskip-
ar landgöngu lögregluliðsins,
eða hvort hún reynir leiðina
til sætta.
★ Ekstrabladet skrifar, að æ
fleiri séu nú andvigir því,
að lögregluliðinu verði bland-
að í málin, úr því sem komið
er. Blaðið segir og fra því, að
ef til landgöngu lögregluliðs-
ins komi í Klakksvík, þá muni
danska herskipið Holger
danski, sem er í nánd við Fær
eyjar, sennilega verða látið
aðstoða lögregluliðið. — Páll.
32 gegn 2
HAAG 28. apríl. — Efri deild
hollenzka þingsins samþykkti í
dag fyrir ritt leyti, að Þýzkaland
yrði tekið í bandalag Atlantshafs
ríkjanna og það hervæðist í sam-
vinnu við Vesturveldin. — 32
greiddu atkvæði með þessari
lausn, en 2 á móti — báðir kom-
múnistar.
Með þessu er lokið þingmeð-
ferð á sáttmá'.unum er kenndir
eru við París meðal þeirra þjóða
er þá undirrituðu. —Reuter.
manna, er þannig hafa horfið
skulu fara fram í þeirri borg^er
maðurinn hefir síðast verið bú-
settur í. Rétturinn í Berchtes-
gaden heldur því fram, að málið
um arf eftir Hitler skuli koma
fyrir dómstólana í Berchtesgad-
en, þar sem Hitler hafi síðast
dvalið í Berchtesgaden. Yfirvöld-
in í Berlín mótmæla þessu og
halda því fram, að Hitler sem
„foringi og ríkiskanzlari“ hafi
raunverulega verið búsettur í
Berlín og því eigi málið að koma
fyrir dómstólana í Berlín.
I ★ ★ ★
Úrslit þessa máls verða nokkuð
undir því komin, að í Berchtes-
gaden, sem er í V.-Þýzkalandi,
hefir nazismanum verið að miklu
leyti útrýmt svo að ekki er hægt
að nota eignir hans til að bæta
fyrir þau hryðjuverk, er Hitler
lét vinna í nafni nazismans. — í
Berlín er útrýming nazismans
ekki komin á eins góðan rekspöl
og yrði arfur Hitlers því þar not-
aður í því skyni.
Gronchi kjörinn
forseti Ítalín
Rómaborg.
★ EINS og skrt hefir verið frá
var Giovanni Gronchi í gær kjör-
inn forseti Italíu.
★ Þó að Gronchi teljist til kristi-
lega demókrataflokksins, er
almennt álitið, að kosning hans
sé óhagstæð fyrir samsteypu-
stjórnina, er nú situr að völdum
undir forsæti Mario Scelba.
★ Gronchi var kosinn í fjórðu
umferð kosninganna með 422 at-
kvæðum og líklegt þykir, að
hann eigi sigur sinn að þakka
fylgi Nenni-sósíalistanna, er hafa
unnið með kommúnistum og
vinstri armi demókrataflokksins.
Kristilegi demókrataflokkurinn
reri öllum árum að því, að
Gronchi næf; ekki kosningu, þar
sem kosning hans myndi veikja
traust Vesturveldanna á Ítalíu.
Kommúnistar sögðust hafa skilað
auðum seðlum, þar sem þeir
vildu ekki spilla fyrir kosninga-
möguleikum Gronchis.
★ Nýi forsetinn er fæddur árið
1887 í nágrenni Písa og alinn upp
við bág kjör. Hann varð að brjót-
ast til mennta af eisin rammleik
og gerðist fylgismaður kristilega
demókrataflokksins þegar árið
1902. Hann fékk snemma áhuga
fyrir verkalýðshrevfingunni og
tók virkan bátt í stofnun fyrsta
kaþólska verkalýðsfélagsins.
★ Árið 1921 var hann gerður að
vararáðherra í fvrstu stjórn
Mussolinis, en dró sig fljótt í hlé
og tók þegar árið eftir þátt í
stofnun and-fas;skra samtaka. —
Varð harm bví að láta af þing-
störfum. í síðustu heimsstvrjöld
var Gronchi einn af leiðtogum
ítölsku neðanjarðarhreyfingar-
innar. Hann var skioaður iðnað-
ar- og viðskiptamálaráðherra í
fyrstu ítölsku stjórninni, er sett
var á laegirnar eftir heimsstvrj-
öldina. Gegndi hann þessu em-
bæ*t.i til ársins 1946. þó að stjórn-
arskipti ættu sér oft stað.
I — Reuter-NTB.