Morgunblaðið - 01.05.1955, Blaðsíða 9

Sunnudagur 1. maí 1955
MORGUNBLAÐEB
9 '
Athafnalífið við Reykjavíknrhöfn leysist úr dróma 6 vikna verkfalls: Á fremri myndinni sést uppskipun pósts úr Gullfossi á föstudagsmorguninn. Eins og kunnugt
er voru um 1200 pokar af pósti í skipinu eftir 3 ferðir milli Kaupmannahafnar og Reykjavíkur á meðan á verkfallinu stóð. — Á aftari myndinni sjást tveir vöru-
bílar fullfermdir úr togurunum, sem lágu óafgreiddir í höfninni. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
Reykjavíkurbréf: Laugardagur 30. apríl
Þegar verkföllunum Cauk — Ríkisstjórnin föst í sessi en kommúnistar fá kaldar
kveðjur — Alþingi að Ijúka — Þegar verðgæzlustjóri og ABþýðublaðið sýknuðu
Olíufélagið — Heilbrigði kúastofnsins — Kornræktin — Síðslægjan
Þegar verkföllunum
lauk
| að þeir höfðu hlaupið á sig. Þeir
[ höfðu auglýst það fyrir aliri
I þjóðinni, að þeir hefðu hafið
SEX vikur er langur tími fyrir póiitískt verkfall, sem var í raun
fólk, sem gengur um tekju- 0g veru hagsmunum íverkalýðs-
laust og atvinnulaust. En ná- ins óviðkomandi. Það var pólit-
kvæmlega þann tíma stóð verk- iskt brall og brella.
fallið, sem hófst 18. marz s.l., en
Kröfur út í bláinn
lagt hann í lófa þess fólks,' og Hannes Stephensen voru ó-j vel þó að um sé að ræða milljóna
sem ýmist er húsnæðislaust vanir slíkum undirféktum í Dags sukk eða hina hæpnustu „speku-
brún. En þessar köldu kveðjur lantsjónir“, þá ver Timinn það
Dagsbrúnarmanna til kommún-
istaleiðtoganna báru þess greini-
eða býr við dýra húsaleigu.
Hækkaður byggingarkostnað-
ur er framlag kommúnistanna
á þessu sviði.
Fengu kaldar kveðjur
KOMMÚNISTAR hafa ekki upp-
skorið mikið með þessu verk-
lauk klukkan hálfþrjú í fyrri-
nótt. Meðal alls almennings í . ..
Reykjavík og þá einnig þess • í OÐRU LAGI voru þær kröfur
fólks, sem tók þátt í verkfallinu, I sem kommúnistar höfðu forgöngu falh- Þeir ætluðu að steypa nk-
var tekið að gæta mikils leiða á | um að settar voru fram svo háar- lssÚormnm °§ komast sjalfir af
verkfallsástandinu. Fólkið hafði1 að hvorkt verkamenn né vinnu- eyðimerkurgongu sinm til ahnfa
lagt niður vinnu í mikilli at-1 veitendur gátu tekið þær alvar-
vinnu. Kommúnistar höfðu sagt: teSa- Kröfur um allt að 70%
því, þegar settar voru fram allt kauphækkun, þegar útflutnings-
að 70% kauphækkunarkröfur, að. framleiðsla ÞJóðarinnar er ýmist
sennilega kæmi alls ekki til verk- ' rekin me® ríkisstyrkjum eða í
falls. Það myndi verða gengið að skjóli gjaldeyrisfríðinda, eru
kröfunum að mestu leyti án þess gersamlega út í bláinn. Það er
að til vinnustöðvunar kæmi. —i fraleitt að framleiðslutækin fai
undir þeim risið.
um stjórn landsins. Niðurstaðan
varð sú, að ríkisstjórnin situr
traust í sessi eftir að hafa lagt
fram giftudrjúgan skerf til þess
Þegar svo. verkfall var hafið á
föstudegi sögðu kommúnistar
verkfallsmönnum, að það myndi
sennilega aðeins standa yfir
helgina.
En reyndin varð allt önnur.
Verkfallið stóð í 42 daga og hafði
í för með sér, að margar þúsund-
ir manna töpuðu 12% af árslaun-
um sínum. Er það mikið og til-
finnanlegt tjón fyrir það fólk,
sem þar á hlut að máli. En auk
þess veldur það hinu íslenzka
þjóðfélagi miklu tjóni.
Hvers vegna stóð
verkfallið svona lengi?
EN hvers vegna stóð þetta verk-
fall svona lengi? munu margir
spyrja.
Ástæða þess var einfaldlega
Þetta eru tvær meginástæð-
ur þess, að það verkfall, sem
lauk í fyrrinótt, varð lengsta
verkfall, er hér hefur verið
háð. En á því bera kommún-
istar alla ábyrgð. Þeir hafa
valdið verkamönnum og iðn-
aðarfólki 12% rýrnun á árs-
launum þess. Og það sem
verst er, þeir hafa nú lagt
grundvöll að nýjum verð-
í líf og blóð. Svo eiga bændur að
trúa því, að Tíminn og flokkur
legan vott, að margir, sem hafa hans standi jafnan trúan vörð um
fylgt þeim áður, eru farnir að velsæmi í hvers konar viðskipt-
gera sér ljóst, að kommúnistar um!!
nota verkföll fyrst og fremst sem
pólitískt baráttutæki. Hagsmunir
verkamanna liggja þeim gersam-
lega í léttu rúmi.
Alþingi að ljúka
Þegar verðgæzlustjór-
inn og Alþýðublaðið
sýknuðu Olíufélagið
EN ÞÓTT verðlagsdómur og
Hæstiréttur hafi sakfellt Olíu-
Pétur Pétursson fyrrv. verðgæzlu
hækkunum og kapphlaupi j stjóri: Hann og Alþýðublaðið
milli kaupgjalds og verðlags.! sýknuðu Olíufélagið h.f. af verð-
Enda þótt niðurstaða Vinnu- lagsbroti þess, en verðlagsdómur
deilunnar yrði 11-12% kaup- Hæstirettur sakfelldu það.
hækkun í stað 70% kauphækkun- I ■
ar. eins og kröfur voru settar oð firra vandræSum i sarnbandi hinl" |fomm.
ALMENNT er nú gert ráð fyrir félagið h.f. fyrir að hagnast ólög-
að Alþingi ljúki störfum í lok j lega á olíusölu í sambandi við
næstu viku eða í síðasta lagi fyr- gengisbreytinguna árið 1950, var
ir 10. maí. Það hefur nú setið að þó einn aðili til, sem treysti sér
[ störfum síðan 9. október í haust ( til þess að sýkna félagið af þess-
með rúmlega mánaðarhléi kring- [ Um verknaði. Það var þáverandi
um áramótin. — Mun það eitt, verðgæzlustjóri, Pétur Péturs-
lengsta þing, sem háð hefur ver- | Son. Hann lýsti yfir því í Alþýðu-
ið síðari árin. Verkfallið hefur j blaðinu, að Olíufélagið hefði í
átt nokkurn þátt í því að tefja [ öllu farið að lögum í verðlagn-
störf þingsins síðustu vikurnar.1 ingu sinni á hinum umdeilda olíu
En nú þegar því er lokið, verður farmi. Byggði verðgæzlustjórinn
hægt að ljúka þinginu á skömm- ; þessa sýknun sína á „rannsókn“,
um tíma. | sem hann kvaðst hafa látið fram
Húsnæðismálafrumvarpið er nú fara á málinu í heild.
komið til Efri deildar, og mun | Flokksblað Péturs Péturssonar,
það sennilega verða lögfest í Alþýðublaðið, birti yfirlýsingu
næstu viku. Standa vonir til þess um þetta hinn 27. jan. 1951. Var
að það muni hafa mikil og góð þar m. a. komizt að orði á þessa
áhrif til umbóta í húsnæðismál- leið:
um þjóðarinnar. Er það vissulega
hörmuleg staðreynd, að á sama
tíma sem Sjálfstæðismenn beita
sér fyrir merkilegum nýjungum
, - , ., , ,. t ________a beldismönnum takast að koma
unum a margs konar þjonustu settu fram, var ekki mmnzt a fram ráðstöfunum gem torvelda
sú, aff til þess var stofnaff meff [ sem almenmngur verður að atvinnuleysistryggmgar Rikis-
miög óvenjulegum hætti. Af greiða- °S ennfremur hækkun á stjormn setti fram tilboð um
hálfu kommúnista, sem for-1 landbúnaðarafurðum, logum sam myndun sliks tryggingarsjoðs. —
kvæmt á komandi hausti
Því miður skapast verkalýðn-
um engar kjarabætur með hin-
pólitískan tilgang. Þvi‘værÍ| um nýju samningum. Hann fær
ætlaff aff steypa ríkisstjórninni j 1 bili nokkru flemi krónur en áð-
af stóli og tryggja þátttöku ur 1 kauP- En fyrr en varir hef-
ystu höfffu um þaff, var því
hreinlega lýst yfir aff verk-
falliff hefffi fyrst og fremst
ur hækkað verðlag étið kaup
hækkunina upp. Kaupmáttur
launanna er þá orðinn hinn sami
og áður. Hins vegar hefur grund-
völlur íslenzkrar krónu og ís-
lenzkra bjargræðisvega orðið
ótraustari. Þar með hefur af-
kommúnista í stjórn landsins.
Þessu til áréttingar létu komm-
únistar ólukkufugl sinn í sæti
íorseta Alþýðusambandsins
skrifa öllum stjórnmálaflokkun-
um nema Sjálfstæðisflokknum
bréf, þar sem Alþýðusambandið ( komugrundvöllur launþegans
bauðst til þess að taka að sér j einnig veikzt. í þessu sambandi
íorystu um myndun „vinstri má gjarna minna sérstaklega á
stjórnar". ! það, að byggingarkostnaðurinn
Mikið stáss var gert með bréf hækkar verulega með hinum
þetta í málgögnum hinna sósíal- nýju samningum. Það mun sá
isku flokka fyrst er það kom! mikli fjöldi fólks finna, sem nú
fram. Allir „vinstri" flokkarnir undirbýr íbúðabyggingar, m. a. í
svöruðu því af mikilli kurteisi
þökkuðu fyrir sig og kváðust
hafa mikinn áhuga á fyrirtæk-
inu. En því lengra, sem leið á
verkfallið þeim mun minna var
skrifað í málgögn kommúnista
um bréf þetta. Og nú minnist
enginn á það. Kommúnistar sáu
skjóli aukinnar lánastarfsemi, er
Báðir aðilar gengu inn á þá hug-
mynd og deilan var leyst.
En það er ekki nóg meff þaff
aff kommúnistum mistækist
„Aff lokinni þessari rann-
sókn telur verffgæzlustjóni
sannaff, aff ásakanir á hendur
Olíufélaginu h.f. um verfflags-
brot í sambandi viff gengis-
breytinguna, séu ekki á rökura
reistar."
Svo mörg voru orð verðgæzlu-
húsnæðisumbætur og draga úrjstíérans og Alþýðublaðsins. Er
möguleikum almennings til þess ástæðulaust að ræða þau nánar.
að bæta aðstöðu sína í þessum Verðgæzlustjórum getur skjátl-
efnum. azt eins og öðrum mönnum, svo
ekki sé nú minnzt á Alþýðu-
blaðið. En það var í þetta skiptið
óheppið eins og oft áður, er það
Dómur í olíumálinu
;« steypa rikisstjórninni. Þeg- HÆSTIRETTUR hefur nú kveðið tók að sér að verja stærsta verð.
arþeirkomu til Dagsbrúnar- UPP dom , ohumahnu margum-I iagsbrot, sem um getur hér a
manna, sem þeir telja sína r*dda Hefur hann , aðalatrröum iandi. Vel má vera að það hali
traustustu fylgjendur, voru s að est. dom T * Hinn Verið Vegna þess’ að maðurinn-
þeir húðskammaðir. Verka- °iogle,?,1 hag,naður Olmfelagsms sem bar höfuðábyrgð á því var
r h T nnrTiirtí^líi crc Ssnmnnr»nc ic_ o ■ ^_--- x' ------- ____________•
h.f., dótturfélags Sambands ís
lenzkra samvinnufélaga, 1,1 millj.
., , , . i í .1 kr., skal afhentur ríkissjóði. Enn-
okkur ut í lengsta verkfall, .
_, ,__________j. fremur var Sigurður Jonasson,
þáverandi forstjóri félagsins,
dæmdur í 100 þús. króna sekt.
Tíminn, blað Framsóknarflokks ins,
„ . , ,, , ins, sem alltaf segist vera á móti
af arslaunum okkar, komið , , , , .
i i____i , hvers konar „braski og spill-
þiff meff 10% kauphækkun og . „ „ , „ ’’ , 6. . ..,
r íngu , hefur vanð miklu rumi til
þess að verja það verðlagsbrot,
sem Olíufélagið hefur nú fengið HEYRZT hafa raddir um það, að
Eitthvað á þessa leið var hljóð- 1 dóm fyrir í Hæstarétti. Er það helzt til einhæfra skoðana gæti
ríkisstjórnin hefur beitt sér fyrir. ið í nokkrum ræðumönnunum á enn eitt dæmi um hina rótlausu í úrvali undaneldisnautgripa
En þetta fólk, sem mætir nú fundi Dagsbrúnar í fyrrinótt. | hentistefnu, sem aðalmálgagn meðan mjólkurpeningurinn er
auknum byggingarkostnaffi, Verkamenn deildu harðlega á Framsóknarflokksins rekur. Ef svo til einvörðungu valinn eftir
veit hverjum þaff á hann aff leiðtoga kommúnista fyrir allt fyrirtæki, sem Samband isl. sam- j mjólkurmagninu og fituinnihaldi
þakka. Kommúnistarnir vildu þeirra ráðslag, upphaf verkfalls- vinnufélaga eða Framsóknar-1 en þess minna gætt, hvernig
leggja sinn skerf fram til bygg ins og framkvæmd þess. Var auð- ! flokkurinn er eitthvað riðinn j ástandið er um almenna heil-
ingarmálanna. Þeir hafa nú-sætt, að þeir Eðvarð Sigurðsson! við, fremja ólöglegt athæfi, jafn- Framh. á bla. 10
menn sögðu sem svo viff
kommúnistana: Þið hafið att
sem um getur hér á landi. Þiff
settuff i upphafi fram kröfur
um 70% kauphækkun. Nú,
þegar viff höfum tapað 12% '
þykizt hafa unnið sigur. Tröll
hafi ykkar forystu!!
Sigurður Jónasson, hið sameig-
inlega borgarstjóraefni, sem allir
hinir svokölluðu vinstri flokkar
í Reykjavík höfðu ákveðið að
skipa sér um, ef glundroðinn
næði völdum í höfuðborg lands-
Heilbrigði
kúastofnsins