Morgunblaðið - 04.05.1955, Blaðsíða 2

2
MORGV1SBLAÐ1Ð
Miðvikudagur 4. maí 1955

— Samtal v/ð Jón Pálmason
Framh. af "bla. 1
Pálmason, en það er að framlag
ríkissjóðs til vélgrafinna skurða
hækka með lögum þessum úr
50% í 65% af kostnaði og má bú-
ast við að það hafi í för með
sér verulega hækkun á ríkis-
framlagi, því að áhuga meðal
bænda á að auka framræzluna
fer stöðugt vaxandi. Hefur fram-
ræzla aukizt stórkostlega á síð-
■ustu árum og má vænta þess að
hið nýja lagaákvæði verði enn
til að örfa þá heillavænlegu
þróun.
FJÁRFESTING FYRIR
FRAMTÍÐINA
Það hlýtur að teljast eðli-
legt að framlag til þessara
framkvæmda sé hækkað, sagði
Jón Pálmason, því að þar er
verið að vinna merkilegt starf
fyrir langa framtíð, en afnot-
í in koma ekki alveg á fyrstu
árunum eftir að ráðizt er í
i slíka fjárfestingu.
Framræslan er að öðrum
þræði og aðallega vegna tún-
ræktar, en að hinu leytinu
1 einnig til að gera mýrar arð-
\ vænlegri og vallendi til beit-
ar. Framræslan hefur verið
aukin almennt um allt land,
’ að undanteknum Austfjörðum
* og Vestfjörðum, þar sem að-
t stæður eru verstar.
FRAMLÖG TIL TÚNRÆKTAR
OG GRJÓTNÁMS
Þá er ákveðið i lögunum, að
vinnsla og jöfnun lands til tún-
ræktar skuli styrkt með 200 kr.
grunnframlagi á hektara, en með
núgildandi vísitölu er það um
900 kr. pr. hektara. Þó er grunn-
framlagið 50 kr. lægra á sand-
jörð.
mörgum opnaðar nýjar leiðir I
í þessu efni.
í þessu sambandi er rétt að
taka það fram, að tillaga lá fyrir
um að láta ríkið veita framlag
til byggingar verkfærageymslna,
en landbúnaðarnefndir beggja
deilda þingsins, kusu heldur að
fá framlagið til súgþurrkunar.
TVÖ MERKILEG ÁKVÆÐI
Næst kom Jón Pálmason að
tveimur bráðabirgðaákvæðum,
sem fela í sér mjög mikilvæg
framlög.
Það fyrra er, að framlag til
handgraíinna skurða hækki úr
1 kr. í 3 kr. í grunn á rúmmetra
á þeim stöðum, þar sem ekki er
talið fært að koma við skurð-
gröfu vegna flutningsörðugleika
að dómi Búnaðarféiags íslands.
STUÐLAÐ AÐ STÆKKUN
MINNSTU JARÐANNA
Hitt atriðið er að mjög er
hækkað framlag til jarðrækt-
ar á þeim býlum, þar sem tún
eru minni en 10 hektarar, en
talið er að tún séu minni en
10 hektarar á fullum 2000 býl-
um af um 6000 á öllu landinu.
Skal grunnframlag til jarð-
ræktar á slíkum býlum vera
350 kr. á hektara, en með nú-
gildandi verðlagi jafngildir
það 1575 kr. Gildir þetta þar
til túnið er orðið 10 hektarar.
Þessi ákvæði bæði eru eink-
um sett fyrir afskekktar
byggðir landsins svo sem
Vestfirði og Austfirði, þar sem
jarðrælctin er skemmst á veg
komin og örðugast hefur ver-
ið nota sér vélgröftinn. Gildir
þar um sama eins og með
hækkun á framlaginu til grjót
námsins.
MJÖG ÁNÆGJULEG
AFGREIÐSLA
Hefur nokkur ágreiningur ver-
ið um þessi lög? spyr ég Jón
Pálmason.
— Nei, svarar hann. Frumvarp-
ið er upphaflega til orðið fyrir
áskoranir bænda og eftir um-
ræður á Búnaðarþingi og í Stétt-
arsambandi bænda. Það er und-
irbúið af Búnaðarfélagi íslands
og flutt af Landbúnaðarnefnd
Neðri deildar eftir tilmælum land
búnaðarráðherra. Að framgangi
málsins hafa báðar landbúnaðar-
deildir Alþingis unnið í eindreg-
inni samvinnu og ágreiningslaust.
Framgangur málsins hefur
þannig verið með mjög ánægju-
legum hætti. Byggist það á því
að alþingismönnum er fullkom-
lega ljóst, hve afar áríðandi
bændum er að auka jarðræktina
og að geta tekið allan sinn hey-
feng á vélfæru, ræktuðu landi.
ÞÚFNA-HEYSKAPUR
IIEYRIR FORTÍÐINNI TIL
En það er ein helzta vörnin,
sem bændur nú hafa gegn
þeim stórkostlega vanda, sem
fólkseklan hefur skapað. Má
telja, að óframkvæmanlegt sé
nú að verða að lifa á land-
búnaði á annan hátt, þ.e.a.s.
útengja og þúfna heyskpurinn
er ekki Iengur framkvæman-
legur nema sem ýtrasta neyð-
arúrræði.
Sú breyting jarðræktarlag-
anna, sem hér hefur verið
lýst, er því að þessu leyti
þýðingarmikið bjargráð og
um leið vísar hún fram á leið
til fullkomnari búskaparhátta
og geta allir fagnað því, sagði
Jón Pálmason að lokum.
Þ. Th.
ORLOFSFERÐ
vestur um haf
^KVEÐIÐ hefur verið að ferðaskrifstofan Orlof gangist fyrir
ferð til Vesturheims. Áætlun ferðar þessarar hefur verið samira
rarið verður í Vesturheimsför Orlofs víða utn Montanafylkið og
þar m. a. skoðað Hungry Horse-orkuverið, en þar er þriðja hæsta
stífla heims.
Framlag ríkisins til grjótnáms
er með lögunum hækkað úf 2 kr.
í grunn (þ. e. 9 kr.) í 4 kr. í
grunn, þ. e. 18 kr. á rúmmetra,
þar sem grjótið er ekki seljan-
legt. Mun þetta aðallega koma
Vestfirðingum og Austfirðingum
til góða.
SÚGÞURRKUN VERÐI
ALMENN UM LAND ALLT?
• Þá er merkilegt nýmæli
í hinum nýju lögum um fram-
lag ríkisins til súgþurrkunar-
kerfa í þurrheyshlöðum og er
það 5 kr. í grunn á hvern
1 fermetra af gólffleti hlöðunn-
! ar, sem með núgildandi verð-
lagi gerir nær 23 kr. á hvern
’ fermetra.
1 • Þetta ákvæði er sett inn
4 til að hvetja menn til að taka
1 upp þessa heyverkunaraðferð
1 og létta undir með þeim í því
efni. Víða um land hefur súg-
4 þurrkun gefizt mjög vel og
i gefur hún vonir um að bænd-
! ur verði miklu óháðari tíðar-
1 fari en áður.
i • Það er von okkar, sagði
- Jón Pálmason, að þetta á-
kvæði verði til þess að bænd-
! ur almennt taki upp þá reglu,
4 þegar þeir byggja nýjar hlöð-
i ur, að búa þær súgþurrkunar-
kerfi og einnig ætti það að
ýta undir það að súgþurrk-
unarkerfi séu sett í eldri hlöð-
ur. Þess ber að geta í þessu
sambandi, að til súgþurrkun-
ar eru menn mjög háðir raf-
magni. Með útvíkkun raf-
veitukerfisins skv. raforku-
áætlun ríkisstjórnarinnar eru
Auglýsingor
«em birtast eiga í
sunnudagsblaðinu
þurfa að hafa borizt
tyrir kl. 6
á föstudag
$$lovQtmhliibib
í þrem liðum. Verður lagt af stað 12. juii u.k. og þá sennilega flogið
beint til Winnipeg.
Ásbjörn Magnússon forstjóri
ferðaskrifstofunnar Orlofs skýrði
fréttamönnum frá því í gær að
Orlof hefði ákveðið að gangast
fyrir ferð til Vesturheims 12. júní
n.k. Kvað hann för þessa hafa
verið lengi í undirbúningi og svo
virtist, sem áhugi fólks fyrir
slíkri för væri mikill. Á s.l. ári
var hafinn undirbúningur að
þessari för, en henni slegið á
frest af ýmsum ástæðum. í vet-
ur var svo aftur hafizt handa við |
undirbúning og honum nú að
mestu lokið og vestra er undir-
búin ferð hingað heim.
Réttarsenan í 2. þætti.
(Ljósm. Hörður Sigurgeirsson)
AFMÆLISSÝNING Á FJALLA-
EYVINDI í VESTMANNAEYJVM
NÝLEGA var sjónleikurinn
Fjalla Eyvindur eftir Jóhann Sig-
urjónsson sýndur í Vestmanna-
eyjum. Leikstjóri var Höskuldur
Skagfjörð, leikari. Sýning þessi
var í tilefni af 45 ára afmæli
Leikfélags Vestmannaeyja. Var
sýningunni mjög vel tekið og
þótti hún takast prýðilega vel.
Helztu hlutverk voru leikin af
frú Unni Guðjónsdóttur, sem lék
Höllu, Loftur Magnússon lék
Kára, Jóhann Björnsson lék
Björn hreppstjóra, Sigurgeir
Scheving lék Arngrím holds-
veika, Guðfinnu lék frú Jónheið-
ur Scheving og Höskuldur Skag-
fjörð lék Arnes.
í umsókn um leikinn í Vest-
mannaeyjablaðinu Fylki segir
m.a.: ,,Ég hafði ekki látið mig
dreyma um, að fært myndi að
setja Fjalla-Eyvind, þetta mesta
og tígulegasta verk íslenzkra leik
bókmennta, á svið hér í Vest-
mannaeyjum, hvað þá með þeim
glæsibrag, er raun varð á. Var
flutningur leiksins frá upphafi til
enda heilsteyptur og með því-
líkri reisn að lengi verður í minn-
um haft.... í hlutverki Höllu
kom skýrt í ljós, að hún (frú
Unnur Guðjónsdóttir) er áfburða
mikiil leikari og óhætt muni að
trúa henni fyrir hinum stærstu
hlutverkum.... Loftur Magnús-
son fer með hlutverk Kára....
Leikur hans er prýðilega áferð-
arfallegur. Hann er mikill að vall
arsýn, og verður leikur hans
þróttmikill og sannur og tilþrifa-
mikill, þegar mest á reynir,
einkum í síðasta þætti. Björn
hreppstjóra, hið heimaríka sjálfs-
byrgingslega yfirvald, er finnur
meira til sín en efni standa til,
leikur Jóhann Björnsson og tekst
mætavel að túlka hann. Arngrím-
ur holdsveiki er ágætlega leikinn
af Sigurgeir Scheving. Er gerfi
hans alveg sérstaklega gott Um
önnur hlutverk má segja að vel
séu leyst af hendi.... Höskuldi
Skagfjörð hefur tekizt sviðsetn-
ingin með ágætum. Heildarsvip-
ur leiksins er ágætur og dettur
hann hvergi niður. — Leikur
Höskuldar í hlutverki Arnesar er
prýðilegur svo sem hans var von
og vísa. Virðist mér túlkun hans
á þessari persónu hin skemmti-
legasta, og er einkum hið áhrifa-
mikla samtal þeirra Höllu í 3.
þætti leikið afbragðsvel. — Sá
kafli er líka einhver fegursti
kaflinn í leikritinu. ... Leiktjöld
málaði Sigfús Halldórsson og
tókst það vel, einkum baðstbfári
í 1. þætti“.
3 ÁÆTLANIR
Svo sem fyrr segir hafa verið
samdar 3 áætlanir í sambandi við
för þessa, þar eð ekki er vitað
hve löngum tíma fólk vill og get-
ur eytt í förina og einnig þar sem
I búast má við að margir vilji hafa
nokkurn tíma aflögu til heim-
sókna ættingja og vina vestan-
hafs.
I
FLOGIÐ TIL WINNIPEG
EÐA NEW YORK
| Héðan verður, svo sem fyrr
segir, lagt af stað 12. júní í flug-
vél og farið annaðhvort beint til
Winnipeg eða til New York. —
Stendur þannig á því að ef flug-
vélin fæst fullfermd farþegum
frá Winnipeg aftur hingað heim
verður flogið beint þangað. Ann-
ars verður farið með áætlunar-
flugvél Loftleiða til New York
og þaðan án viðstöðu, um Min-
neapolis til Winnipeg.
i
4—5 VIKNA FERÐ
HÉR er ekki rúm til þess að
segja nákvæmlega frá áætlun-
unum, en t.d. verður farið um
íslenzku byggðirnar í Mani-
toba og síðan gefið nokkurra
daga frí svo fólkið geti heim-
sótt vini og ættingja, eða far-
ið til fjarlægari byggða. Síðan
er safnast saman aftur í
Winnipeg og farið með Grey-
hound-vagni suður um Banda-
ríkin og fjölmargir frægir
og fagrir staðir skoðaðir. M.a.
verður komið til Chicago,
Detroit, Niágara Falls og
Washington. _ Samkvæmt
áætlununum mun förin taka
4—5 vikur.
[
FERÐAKOSTNAÐUR
UM 15 ÞÚS. KR.
Orlof hefur ekki enn fengið
endanlegt fast verð fyrir förina,
en reikna má með að hún kosti
um 15 þús. kr., þ.e.a.s. styzta
ferðin. Eðlilega verður nokkru
dýrara að fara alla leiðina vest-
ur að Kyrrahafi. Þátttakendur
geta valið um það áður en þeir
fara héðan í hvaða áætlun þeir
taka þátt í og að hve miklu leyti
og verður það, sem þeir ekki taka
þátt í eðlilega dregið frá ferða-
kostnaðinum.
r
SKIPTIFÖR VIÐ
VESTUR-ÍSLENDJNGA
Vesturheimsför þessi verður
skiptiför, þar sem áætlað er að
álíka stór hópur Vestur-fslend-
inga komi heim með flugvélinni
sem flytur hópinn vestur. Hefur
verið skipulögð fyrir þá 5 daga
ferð hér og svo geta þeir að sjálf-
sögðu tekið þátt í öðrum áætl-
uðum ferðum hér innanlands.
: í
30 MANNS SKRÁÐIR
í sambandi við hópferð þessa
verður sýnd bæði hér í Revkja-
vík og úti á landi kvikmynd frá
Kanada og Bandaríkjunum. Verð
ur kvikmyndin sýnd nú næstu
daga á Sauðárkróki, Laugum og
Akurevri og n.k. miðvikudag hér
í Revkjavík og verður öllum
heimill aðgangur á sýningar þess-
ar. Rösklega 30 manns hefur þeg-
ar látið skrá sig hjá Orlofi með
þátttöku í huffa. — Fararstjóri
verður Gísli Guðmundsson, toll-
vörður.
SAIGON, þriðjudag — Á vígvelln
inum virðist Ngo Dinh DienS
vera að vinna á. Her Binh XuyerS
hörfar úr borginni austur á bóg-i
inn til strandar.
Á stj órnmálasviðinu keppir nö
hið nýskipaða byltingaráð uní
völdin við Ngo Dinh Diem. Við«
skipti Ngo Dinh Diems og bylti
ingaráðsins fara fram áf mikilH
varkárni aí beggja hálfu. .jd