Morgunblaðið - 05.05.1955, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 5. maí 1955
Oheiðarlegur málfiulningur
!H hai
Verkamenn njóta góðra byggingakjara, en
hækkantli kostnaður vegna verkfallslausnar-
innar veldur þeim stórfelldum erfiðleikum
AÐ UNDANFÖRNU hafa orðið nokkrar umræður á þingi um
Váxtahækkanir hjá opinberum byggingarsjóðum. Hefur verið
lagt til að vextir hjá byggingarsjóðum bæði í kaupstöðum og
sveitum yrðu hækkaðir úr 2% í 3%%. Hefur þessi hækkun verið
talin ðhjákvæmileg einfaldlega vegna þess að allir innlánsvextir
hafa hækkað verulega, svo að byggingasjóðirnir geta nú ekki fengið
lán mpð betri vaxtakjörum en 6%%.
efnið að beita öðrum eins mál-
TiMMÆLI
HAR. GUÐMUNDSSONAR
Þessi; vaxtahækkun hefur nú
orðið bæði í byggingarsjóðum
•sveitanna og kaupstaðanna. En í
sambandi við það birti Haraldur
GuðraUhdsson þingmaður Al-
þýðúflokksins nefndarálit, sem
fól í sér óvenju rakalausan áburð.
Sagði hann að sveitunum og
kaupstöðunum væri nú mjög
mismunað sveitunum í hag. —
Kæmi -þetta m. a. fram í því að
í húsnæðismálafrumvarpinu væri
sveitunum tryggðar 12 milljónir
kr. en byggingarsjóðum í kaup-
stöðum-ekki tryggt neitt fé. Taldi
Haraldur að þetta sýndi að þing-
meirihluti mismunaði stéttum
þjóðfélagsins og vildi ekki skilja
nauðsyn verkamanna og kaup-
stáðarþúa.
TIU SVEITA EÐA BÆJA
Lárus Jóhannesson, sem var
framsögumaður meirihluta fjár-
hagsnefndar, vísaði þessum
áburði hjá Haraldi algerlega á
bug. Hann væri rakalaus, og
mætti einfaldlega benda á það
að obbinn af öllu fé sem ætlað
•væri til húsbygginga, gengi til
kaupstaða og þorpa. Ákvæðið um
12 milljónirnar til byggingasjóðs
sveitanna væri því aðeins sett til
þess að allt féð færi ekki til bæj-
anna.
HAGSMUNAMÁE> ALLRA
Lárus benti einnig á það, að
með því að tryggja sveitun-
um nokkuð fjármagn, væri
unnið að því að takmarka
straum fólks úr sveitunum tii
kaupstaðanna. Það er því ekki
síður hagsmunamál kaupstað-
anna, að fólki sé gert lífvæn-
legt að búa í sveitunum með
því að veita að minnsta kosti
nokkru af húsbyggingafénu
þangað.
BÆTIR EKKI UM
FYRIR MÁLINU
Gísli Jónsson lét einnig í ljós
vindrun yfir þeirri frekju og
óskammfeilni, sem hefði birzt í
orðum Haraldar. Er það að vísu
góðra gjalda vert, að styðja góð
málefni eins og byggingársjóð í
kaupstöðum og kauptúnum. En
það er sízt til góðs fyrir mál-
Fullreldi
Framh. af bls. 1
aðist til þess að fullveldi Vestur-
Þýzkalands myndi leiða til þess
að Frakkar og Þjóðverjar myndu
láta fornan fjandskap niður falla.
F'ullgilding Parísarsamninganna
á að vera upphaf nýs tímabils
velfarnaðar í Evrópu, sagði for-
setinn.
Á morgun fer fram í Brussel
og Washington afhending á full-
gildingarskjölum um þátttöku
Þjóðverja í Bandalagi Evrópu og
í Atlantshafsbandalaginu.
Á lapgardaginn koma utan-
xíkisráðherrar landanna sem eru
aðilar að Atlantshafsbandalag-
inu saman í París og þar verða
Þjóðverjar teknir í bandalagið
við hátíðlega athöfn.
Adenauer kanslari hóf þegar í
dag undirbúning að næsta áfang-
anum í sjálfstæðisbaráttu Þjóð-
verja — sameiningu alls Þýzka-
lands. Ræddi hann þetta mál í
heila klukkustund við Ollenhau-
er, leiðtoga sósíaldemókrata.
flutningi og þessum.
SAMANBURÐUR Á
BYGGINGARKJÖRUM
VERKAMANNS OG SVEITA-
MANNS
Því næst gerði Gísli lítillega
samanburð á þeim kjörum til
byggingarlána, sem verkamenn
og sveitamenn njóta. Ef verka-
maður byggir íbúð sem kostar
200 þúsund krónur, fær hann
75% eða 150 þús. kr. að láni úr
sjóðnum. — Ef sveitamaðurinn
byggir sér íbúð fyrir sama verð,
fær hann aðeins 60 þús. kr. að
láni úr byggingarsjóði sveit-
anna. Þessi lán fá þeir báðir með
þeim góðu kjörum að greiða
314% vexti. En síðan verður
verkamaðurinn að afla sér 50 þús.
kr. til viðbótar, en sveitamaður-
inn 140 þús. kr. og þá með miklu
hærri vaxtakjörum.
Gísli rakti þetta aðeins til að
sýna fram á hve ummæli Harald-
ar hefðu verið öfgakennd og ó-
sanngjörn.
AFLEIÐING VERKFALLSINS
STÓRHÆKKAÐUR
BYGGINGARKOSTNAÐUR
Þá kom Gísli Jónsson næst að
öðru atriði viðvíkjandi bygging-
armál verkamanna. Hann benti
á það, að með krónutöluhækkun
kaupsins hefði þröskuldur verið
lagður í veg fyrir þá verkamenn,
sem ætluðu að byggja sér íbúð.
Það væri undarlegt að Haraldur
Guðmundsson, sem þættist bera
hag byggingarsjóðs verkamanna
fyrir brjósti, þætti það engu máli
skipta þótt byggingarkostnaður
allur hefði nú stórhækkað eftir
kauphækkanir í lok verkfallsins.
Sú lausn á kaupdeilunni væri
geysimikið áfall fyrir þá sem
hefðu verið að undirbúa bygg-
ingu íbúðar fyrir sig og fjöl-
skyldu sína. Væri enn ekki útséð
um það, hve byggingarkostnaður
almennt hækkaði, en allar slíkar
hækkanir kæmu einmitt harðast
niður á launþegunum.
Hljémleiknr Siníóníu
hljómsveitarínnnr
1. maí hátíðahöld
HÚSAVÍK, 2. maí — Verkalýðs-
félögin héldu 1. maí hátíðlegan
hér á Húsavík, með kvöldsam-
komu. Fluttu þar ávörp í tilefni
dagsins, frú Guðrún Pétursdóttir
og Páll Kristjánsson, bæjarritari.
Þá skemmtu með söng Jóhann
Konráðsson frá Akureyri og tvær
dætur hans. Skemmtunin fór hið
bezta fram. — Fréttaritari.
ÞRIÐJU hljómleikar Sinfóníu-
hljómsveitarinnar undir stjórn
Olavs Kiellands að þessu sinni,
voru í Þjóðleikhúsinu 22. apríl
s.l. og aðstoðuðu þeir Guðmund-
ur Jónsson, söngvari og Nicanar
Zabaleta.
Fyrst var leikið „Síðdegisævin-
týri skógarpúkans" eftir De-
bussy, yndislegt verk, ríkt af
náttúrustemningu, en með köfl-
um mjög dreymandi. Var með-
ferð hljómsveitarstjórans og
hljómsveitarinnar með því allra
bezta, sem afrekað hefir verið
hér á tónleikum sveitarinnar,
leikurinn ilmandi af mildri
stemmingu og dreymandi lífsfró-
un. Hefi ég aldrei áður heyrt hér
svo fagran samleik. Átti hörpu-
leikarinn sinn þátt í því hve
verkið naut sín vel.
Þá var konsertþáttur eftir
Saint-Saens, og naut einleikar-
inn, hörpusnillingurinn Zaba-
leta, sín þar til fullnustu. Stráði
hann hörpuhljómunum eins og
„englahári" yfir tónaflóðið. Verk-
ið er ákaflega aðgengilegt og
mjög fallegt.
Þriðji þátturinn voru sex
söngvar eftir hljómsveitarstjór-
ann, Olav Kielland, við ljóð eftir
Per Sivle, fyrir einsöng og
hljómsveit. Lögin sverja sig öll
í ætt við höfund sinn, skiptast á
sterk ljós og djúpir og dökkir
skuggar, heillandi kæti og sár
vonbrigði. „Dei mjuka Ord til
Hjarta gjekk“. Olav Kielland
mun áreiðanlega skilja hér eftir
sig djúp og óafmáanleg spor í
hjarta reykvískra tónlistarunn-
enda, og fagna því allir að fá
einnig tækifæri til þess að kvnn-
^ ast enn nýrri hlið á þessum
j óvenjulega og stórbrotna per-
| sónuleika. En hann er nú viður-
kenndur sem eitt af höfuðtón-
skáldum Norðmanna, svipað og
gamli Kielland, frændi hans, var
í hópi fremstu skálda sinnar tíð-
ar. Guðmundur Jónsson söng
lögin af næmum skilningi og
kunnát.tu. eins og alltaf er hon-
um tekst bezt upp.
Síðasti hluti tónleikanna var
7. siníónía Beethovens. Var sin-
fónían leikin af eldmóði og
kyngikrafti. Með köflum, og
alveg sérstaklega í öðrum þætt-
inum, var leikurinn mjög áhrifa-
mikill og þrunginn af hrifningu
og æðri krafti. Eins og allir stór-
ir listamenn er O. Kielland mjög
misjafn, en þegar hann er beztur
er eins og sjálf máttarvöldin
haldi um tónsprotann með hon-
um.
O. K. hefir nú starfað hér í
tæp fjögur ár og breytt, eins og
komizt hefir verið að orði, hljóm-
sveit okkar úr draum og síðar
trú nokkurra bjartsýnna manna,
og hinna alvarlegustu úr hópi
hljómsveitarmannanna, í list-
rænan veruleika, sem gefið hefir
fjöldanum trúna á mátt hennar
til þess að gegna sínu mikilvæga
hlutverki í listuppeldi þjóðarinn-
ar. Nú þegar O. K. hverfur aftur
heim fylgja honum innilegar
þakkir fyrir hið mikla starf hans,
sem aldrei verður metið til fulls,
vegna þess að ekkert verk er
jafn vanþakklátt og það að takast
á hendur að þvinga fram þann
kraft, sem liggur yzt við mörk
þess ógerlega, en einmitt þar
skeður það, sem við höfum gefið
nafnið list. O. K. hefir ekki dreg-
ið af sér þau ár, sem hann hefir
verið hér. Þegar hann var spurð-
ur að því á sínum tíma hvort
hann vildi takast á hendur að
þjálfa hljómsveit hér í þrjú ár,
svaraði hann með þeirri spurn-
ingu, hvort við værum við því
búnir að kosta útför hans að því
stríði loknu, og var því lofað. En
þrátt fyrir hinn ævintýralega ár-
angur, sem orðið hefir af þessu
þriggja ára starfi, eru ekki mikl-
ar líkur til þess að það komi í
Framh. á bls. 9
Námskeið fyiir
norræna
■' r
skólakennara
NORRÆNA félagið í Finnlandi
efnir til námskeiðs fyrir norræna
búnaðarskólakennara á Trá-
skánda dagana 17.—23. ágúst í
sumar. — Frá Helsingfors verð-
ur farið árdegis 17. ágúst via
Ábo til Tráskánda. — Hinn 19.
ágúst verður Sjökulla-skólinn
heimsóttur, 20. ágúst Joensuu-
búgarðurinn í Sibbo og Borgá,
21. ágúst m. a. skóli mjólkur-
fræðinga í Aulanko og Hattula-
kirkja. 22. ágúst verða eftirtald-
ir staðir heimsóttir: Stjárnsund,
Saris-þjóðgarður, Mustiala, Fors-
sa, Koski, Pemar, og 23. ágúst
verður svo farið frá Pemar til
Ábo með viðkomu á Karvetti-
búgarðinum og húsmæðraskóla 1
Egentliga-Finland.
Kostnaðurinn verður 4000
finnsk mörk. — Norræna félagið
í Reykjavík veitir nánari upplýs-
ingar.
Ferðir Útsýnar til
London og Pnrisnr
FERÐAFÉLAGIÐ ÚTSÝN var
stofnað í þeim tilgangi að gefa
almenningi kost á vel skipulögð-
um hópferðum erlendis fyrir hóf-
legt verð. Sumaráætlun félagsins
er nú fullgerð og vandlega und-
irbúin, og verður áherzla lögð á
það, að þátttakendur njóti hvíld-
ar, fræðslu og skemmtunar. Tveir
hópar fara utan í sumar á veg-
um Útsýnar, og hefst fyrri ferð-
in frá Reykjavík 5. júlí. Farið
verður flugleiðis til London og
dvalizt á góðu hóteli við Picca-
dilly Circus í vikutíma. Á þeim
tíma gefst kostur á að heim-
sækja stórverzlanir borgarinnar
og söfn, s. s hið fræga vaxmynda-
safn Madame Tussauds, mál-
verkasafnið National Gallery of
Art, Tower of London, útvarps-
byggingu EBC og fleiri merkar
byggingar, — dýragarð Lundúna,
Kew Gardens, þar sem sjá má
sýnishorn af öllum trjátegund-
um og jurtum, sem þekktar eru
á jörðinni, — og skemmtigarðinn
Battersea Park. •— Frá London
verður farið til Brighton, hins
kunna baðstaðar við Ermarsund
og dvalizt þar á góðu hóteli
frammi við sjóinn í tvo daga til
hvíldar og hressingar.
YFIR ERMARSUND
Frá Brighton heldur hópurinn
til Parísar, og verður dvalizt þar
í sex daga. Þótt dvölin í borg-
unum sé vandlega undirbúin og
skipuiögð, er áætlunin ekki bind-
andi, og geta þátttakendur notið
fyllsta frjálsræðis. í París gefst
kostur á að heimsækja söfn og
merka staði og kynnast sögu og
menningu Frakka. Dvalizt verð-
^ur á hótelí í Montmartre-hverf-

Nokkrar myndir frá París. Skammt frá Sacre Cæur á Montmartre neðst til vinstri er hótelið, sem
gist verður á í ferðum Útsýnar í sumar. Spölkorn frá er Rauða myllan og margir frægustu skemmti-
staðir Parísar.
inu, skammt frá Rauðu myllunni
og helztu skemmtistöðum borg-
arinnar. Hið fræga listasafn
Louvre verður skoðað, Notra
Dame dómkirkjan og margar
fleiri byggingar og söfn, ef þátt-
takendur óska. Farið verður upp
í Eiffelturninn og í ferðir út úr
boi-ginni til Versala og hins fagra
staðar Fonfainebleau, um 90 km
fyrir sunnan París. Að morgni
hins 19. júlí verður haldið heim-
leiðis með flugvél og stendur
ferðin alls 15 daga.
% -
SEINNI FERD ÚTSÝNAR
Síðari ferð Útsýnar hefst fra
Reykjavík 16. ágúst. Verður þá
farið flugleiðis til London og höfð
viðudvöl bar, en síðan haldið til
Parísar og verður tilhögun með
líku sniði og lýst var í fyrri ferð-
inni, en frá París verður ferðazt
með bifreið til Kaupmanna-
hafnar. Farið verður um BelgíU
og gist í Brussel, þaðan um Ant-
werpen og Haag til Amsterdam
og gist þar, en síðan um Norður-
Þýzkaland og gist í Hamborg. Til
ferðarinnar verður notuð nýtízku
langferðabifreið, búin öllum þæg-<
indum, og auk fararstjórana
verður þerna farþegum til að-
stoðar og leiðbeiningar.
Til Kaupmannahafnar verðufl
komið 30. ágúst. og dvalizt þan
til 3. sept., en þá munu sumip
þátttakendur halda heimleiðia
með Gullfossi, en aðrir fara síðar
með flugvél.
ALLAR FERÐIR TIL OG FRÁ
ÍSLANDI INNIFALDAR
Kostnaður við fyrri ferðinaí
verður 5—6000 kr. en þá síðarl
6—7000 kr. Innifalin í því verðl
eru öll fargjöld, gisting á góð-
um hótelum og allar máltíðir,
þjónustugjöld og aðgangur aá
öllum stöðum, sem heimsóttifl
verða, og auk þess leikhússferð
í London og París.
Framkvæmdastjóri Útsýnar,
Ingólfur Guðbrandsson, murS
sjálfur stjórna ferðunum, en hanrí
er nýlega kominn heim úr ferð tii
London og Parísar og hefur lok-
ið undirbúningi ferðarinnar er-
lendis.
Fáein sæti eru enn laus í ferð-
um Útsýnar, en þeim, sem ráð-
gert hafa ferð með félaginu árí
þess að fastráða þátttöku sína,
er ráðlagt að gefa sig fram hið
allra fyrsta í sínrn 2990.
Ráðgert er, að Útsýn efni tij
fræðslufunda og tungumálanám-
skeiðs með þátttakendum á næst-
unni. ]