Morgunblaðið - 18.05.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. mai 1955
nripiiM&Mib
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
rramkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá VifJtr
Lesbók: Árni Óla, sími’ 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 20.00 & mánuði innanlanda.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Reykjavíkurbœr
við hlið einstaklinganna
AÞEIM árum, sem Fjárhags-
ráð starfaði og opinberar
hömlur voru á húsabyggingum,
bjó Reykjavík við svo fráleita að-
stöðu að þegar litið er um öxl
verður lítt skiljanlegt hvernig
mönnum gat dottið í hug, að unnt
væri að búa þannig um þessi
mál til lengdar. Að öðru leytinu
hélt áfram aðstreymi fólks til
bæjarins og viðkoman í bænum
var sem næst hin sama og fólks-
fjölgunin á öllu landinu. Hins-
vegar var fjárfestingarhömlun-
um harðlega beitt til að kreppa
að byggingaframkvæmdum ein-
mitt í Reykjavík. Höfuðborgin
hélt jafnt og þétt áfram að vaxa
að mannfjölda en jafnframt var
íbúunum meinað að koma sér
upp þaki yfir höfuðið.
Sjálfstæðismenn höfðu for-
göngu um að létta af þessum
fjárfestingarhömlum, sem
höfðu stöðvað eðlilega þróun
og stóðu mörgum fjölskyldum
fyrir þrifum.
Einstaklingarnir taka
til óspilltra málanna
Með afnámi Fjárhagsráðs
hófst nýtt tímabil. Einstaklingar
tóku nú til óspiltra málanna og
hófu byggingu húsa og íbúða í
stórum stíl. Sumir nutu lánsfjár
úr Lánadeild smáíbúða en aðrir
öfluðu sér fjár með öðru móti.
Fljótlega mátti sjá víðsvegar í
landi Reykjavíkur menjar um
byggingaframkvæmdir, sem voru
hafnar eða i þann veginn að hefj-
ast. Iðnaðarmenn fengu nú yfrið
nóg að starfa. En það voru ekki
þeir einir, sem unnu að bygging-
unum. Fjölskyldurnar sjálfar,
eldri sem yngri, konur sem karl-
ar, lögðu líka hönd að verki og
hafði slíkt ekki gerst áður í bygg-
ingarsögu Reykjavíkur. Hér var
um að ræða sterka hreyfingu,
sem náði til allra stétta og mátti
af þessu marka hve þörfin var
orðín brýn og oft og tíðum sár.
Tölur tala líka skýru máli
í þessu sambandi. f árslok
1954 voru í smíðum á öllu
landinu 2342 íbúðir, en þar af
var mestur fjöldinn í Reykja-
vík. í marzlok í ár voru 1345
íbúðir í smíðum í Reykjavík
einni. íbúðir, sem lokið var
við á árinu jukust um 43%
miðað við árið áður og nærri
60% miðað við árið 1951, eins
og Jóhann Hafstein alþm.
skýrði frá ' hinni ýtarlegu
þingræðu '•>~'ni þann 10. maí
sl. En hann hefur verið einn
hinn ötulasM talsmaður um-
bóta í byggingarmálum lands-
Framkvæmdir
Reykj a víkurbæ j a r
Reykjavíkurbær hefur á und-
anförnum tíma haft miklar bygg-
ingarframkvæmdir með höndum.
Háreistar sambyggingar víða um
bæinn og jafnvel heil hverfi eins
og Bústaðavegshverfið, bera vott
um það. En fjárfestingarhöml-
urnar ýmist stöðvuðu þær fram-
kvæmdir eða töfðu. Þegar höml-
unum var létt af og möguleikar
opnuðust til að fá aukið lánsfé
hófst Reykjavíkurbær enn handa.
Nú hefur verið skipulagt rað-
húsahverfi með allt að 200 íbúð-
um, mest 4. herbergja. Af þessu
verða fyrstu 45 íbúðirnar bráð-
lega fokheldar og verið að bjóða
út 58 íbúðir til viðbótar. Að auki
eru undirbúnar íbúðabyggingar
í fjölbýlishúsum og verður tekin
fyrir svo mikil tala íbúða, sem
aðstæður leyfa á hverjum tíma.
Nú þegar hefur verið ákveðið að
byggja 48 tveggja og þriggja her-
bergja íbúðir en sú tala verður
aukin og nýjir flokkar íbúða
teknar til undirbúnings og bygg-
ingar þegar tími er kominn til.
Reykjavíkurbær hefur því nú
þegar hafizt handa um byggingu
eða undirbúning 150 íbúða. Fram-
kvæmdir bæjarfélagsins tak-
markast af fjárhagsgetu þess og
einnig af hinu að ekki er hægt
að fá ótakmarkaðan mannafla til
bygginga. Eins og áður er sagt
hafa einStaklingar nú í byggingu
íbúðir, stærri og smærri, sem
nema á annað þúsund. Margir
eiga í örðugleikum vegna skorts
á vinnuafli. Bæjarfélagið má ekki
tefja fyrir slíkum framkvæmd-
um með því að draga óhæfilega
mikið af vinnukraftinum til sín.
En Reykjuvíkurbær hlýtur
þó óhjákvæmilega að láta
mjög til sin taka um bygging-
ar. En þaö', sem hér hefur
verið lýst, er aðeins upphafið
að þeim framkvæmdum. Bæj-
arfélagið vill standa við hlið
einstaklinganna án þess að
keppa við þá eða trufla fram-
kvæmdir þeirra.
Útrýming herskálanna
Hin nýja löggjöf varðandi
byggingarmálin er stórt spor í
þá átt að bæta úr þeim vandræð-
um, sem hömlurnar á valdatíma-
bili Fjárhagsráðs hlutu að skapa.
Þessi löggjöf verður til ómetan-
legs stuðnings við bæjarfélagið í
því að útrýma herskálunum og
heilsuspillandi íbúðum. Bæjar-
stjórn Reykjavíkur, undir for-
ystu Sjálfstæðismanna hefur haft
uppi fyrirætlanir um, að unt
verði að leggja skálana að velli
á næstu 5 árum. Samkvæmt þeim
fyrirætlunum og löggjöf um
byggingamálin ættu að vera til
ráðstöfunar i Reykjavík á næstu
5 árum allt að 25 milljónir kr.
framlag ríkis og bæjar til útrým-
ingar heilsuspillandi íbúða og
kostur lánsfjár allt að 50 millj.
kr. á sama tíma, eða alls 75
milljónir króna. Er hér um mikið
fé að ræða og þegar að því er
gætt að byggingaframkvæmdir
| einstaklinganna leiða að sama
marki, ýmist beint eða óbeint, er
öll ástæða til að vera bjartsýnn
! um að miklu verði afrekað í nán-
i ustu framtíð.
Nú ganga einstaklingar, bæj
| arfélög og ríki saman til þess
l að auka svo byggingar, að sem
flestir megi vel búa og allir
mannsæmandi. Er þá mikil
breyting á orðin síðan höft
Fjárhagsráðs ríktu og mætti
það vera mönnum lærdómur
að styrkja ekki þá menn eða
flokka til valda, sem boða
höft og athafnafjötra.
ALMAR skriíar:
Þulurinn
HINN nýi útvarpsþulur, er tók
til starfa fyrir skömmu, hefur
þegar orðið fyrir talsverðri gagn-
rýni í ýmsum blöðum bæjarins.
■— Hefur hinum vandfýsnu gagn-
rýendum bersýnilega þótt brýn
nauðsyn þess að koma aðfinnsl-
um sínum á framfæri hið allra
fyrsta, því að þulurinn var varla
fyrr kominn að hljóðnemanum,
að þessir ágætu menn gripu
pennann og fundu honum flest til
foráttu. Ég held, hins vegar, að
vel hefði mátt bíða með ádeil-
urnar á þennan nýja þul um
stund og lofa honum óáreittum
að átta sig í hinu nýja starfi, sem
er að mörgu leyti vandasamt, en
fyrst og fremst þannig háttað, að
það krefst nokkurrar þjálfunar
til þess að það verði vel af hendi
leyst. — Enn sem komið er hefur
þulurinn ekki náð fullum tökum
'U’íf'á lítuarpi
í óíÁuótu uiL
inut
u
á starfinu, en hefur þó farið mik-
ið fram frá því er hann lét fyrst
til sín heyra og bendir allt til
þess að hann verði fljótlega vel
hlutgengur . þulur. Hann hefur
góða rödd, og því viðfeldnari sem
maður heyrir hana oftar og hann
er skýr í máli. Enn hefur hann
þó ekki náð hinum rétta hraða í
lestri, að mér finnst, en það stend
ur vitanlega til bóta.
„Ævintýrið“
SUNNUDAGINN 8. þ. m. var
fluttur í útvarpið gamanleikur-
inn „Ævintýrið", eftir frönsku
rithöfundana Caillavet de Flers
og Etienne Rey. Hefur Lárus Páls
son þýtt leikritið á gott og lipurt
VJLí andi óLrifar:
Skemmtileg heimsókn.
ÞAÐ var dálítið óvenjulegt,
sem ég sá s.l. sunnudag“ —
sagði maður einn við mig núna
eftir helgina. „Stór lóuhópur —
hélt hann áfram — kom fljúgandi
yfir húsið hjá okkur, hér rétt við
miðbæinn, og settist síðan í garð-
inn og þarna voru svo lóurnar
viðloðandi mikið af deginum,
vappandi um í garðinum hinar
rólegustu. Öðru hvoru virtust þær
tína sér eitthvað af jörðinni, þó
skil ég varla, að þær hafi fundið
þar mikið æti.
Um svipað leyti og lóurnar
voru þarna á ferð, sá ég bregða
fyrir tveimur spóum, en þeir
höfðu þó heldur skemmri við-
stöðu. — Tarna voru þó enn
sjaldséðari gestir hér í höfuð-
borginni en lóurnar. Ég hefi
aldrei fengið slíka heimsókn í
garðinn minn fyrr, óneitanlega
þótti mér hún skemmtileg. — Ég
hugsaði sem svo, að líklega hefðu
hóurnar verið á leið upp til
heiða en hefði hreint og beint
hrosið hugur við að halda lengra
í nístingskuldanum, sem úti var
og því orðið skjólinu fegnar um
stund — og hvort þeim var það
ekki velkomið, blessuðum!"
Þrándur á þjóðvegi.
RÁINN skrifar á þessa leið:
„Fyrir helgina brá ég mér
ásamt nokkrum mönnum öðrum
austur í sveitir í ákveðnum er-
indagerðum. Brottförinni úr
Reykjavík seinkaði nokkuð af
sérstökum ástæðum og lögðum
við af stað kl. 11 um morguninn
en í Hveragerði þurftum við að
vera á hádegi í síðasta lagi. Tím-
inn var því nokkuð naumur. Þó
hefði þetta allt mátt takast hæg-
lega, ef ekki hefði óvænt og ó-
þægileg hindrun orðið á vegi
okkar, en hún var með því móti,
að er við komum hér upp fyrir
Sandskeiðið varð á vegi okkar
stór og fyrirferðarmikil yfirbyggð
flutningabifreið, L-27, og er ekki
að orðlengja það, að hún hélt
okkur fyrir aftan sig alla leiðina
upp að Skíðaskála og vöktu að-
farir viðkomandi bifreiðarstjóra
vægast sagt mikla undrun og
gremju meðal okkar, sem þær
bitnuðu á.
Hafði leikið okkur
grátt.
U' TILOKOÐ töldum við, að bíl-
stjórinn fyrir framan heyrði
ekki hljóðmerki okkar, sem við
gáfum honum stöðugt og eins
kraftmikil og okkur var unnt.
Hann hafði og spegil eins og vera
bar út úr hlið stýrishússins og
sáum við andlit hans í honum all-
an tímann. — En það kom fyrir
ekki, fjallinu fyrir framan varð
ekki þokað. Svo algerlega snið-
gekk vörubílstjóri þessi almenn-
ar ökureglur, að hann hélt sig
oft greinilega hægra megin á
veginum, svo að okkur hefði ver-
ið í lófa lagið að fara fram úr
honum vinstra megin, þó að við
teldum slíkt ekki vogandi. Þann-
ig fór þessu fram alla leiðina í
gegnum Svinahraunið og það var
ekki fyrr en vegurinn breikkaði
að mun í nánd við Skíðaskálann,
að okkur tókst loks að smjúga
fram hjá bákninu. — En þessi
töf varð til þess, að við fórum
erindisleysu í Hveragerði, vegna
þess, hve okkur hafði seinkað, og
þótti okkur ókurteisi og ósvífni
umrædds bílstjóra hafa leikið okk
ur grátt.
Munurinn var sá.
TIL samanburðar langar mig
til að geta þess, að í brekk-
unni fyrir ofan Skíðaskálann
varð á vegi okkar önnur flutn-
ingabifreið, X-370, engu minni
fyrirferðar en sú fyrri, sem ég
hefi lýst hér á undan. Hún vék
kurteislega til hliðar við fyrsta
hljóðmerki okkar, og fór hún þó
í lág-gír, þar sem á brekku var
að sækja, en undir slíkum kring-
umstæðum skapast all mikill
hávaði af vélinni eins og kunnugt
er. — Munurinn virtist okkur að-
eins sá, að þarna var annars
vegar maður sem gætti sjálf-
sagðrar kurteisi og velsæmi í
ökusiðum, sem hinn hafði virt
að vettugi. — Ástæða er til að
minna á, að af slíkri framhomu
ökumanna á vegum úti geta
hlotizt vandræði og ógæfa, sem
enginn maður vildi verða valdur
að. Það hefði umræddur bif-
reiðastjóri mátt hafa í huga.
— Þráinn."
MerKlS,
UæSir landiS.
mál og hann hafði einnig leik-
stjórnina á hendi og fór með eitt
af minniháttar hlutverkum leiks-
ins. — Gamanleikur þessi var
bráðskemmtilegur, prýðisvel sam
inn og ágætlega leikinn, enda val-
inn maður í hverju hlutverki.
Einkum var skemmtilegur leikur
þeirra Róberts Arnfinnssonar í
hlutverki hins vonsvikna brúð-
guma, Herdísar Þorvaldsdóttur
er lék hina ungu brúði, Rúriks
Haraldssonar er fór með hlut-
verk elskhuga hennar er sigraði
í átökunum um hana og siðast en
ekki sízt Arndísar Björnsdóttur í
hlutverki hinnar lífsreyndu og
aðsópsmiklu ömmu brúðurinnar.
— Léttir gamanleikir eru alltaf
vel þegnir af útvarpshlustendum,
og því vel til fallið að þeir séu
fluttir annað veifið, en mikils-
vert er einnig að heyra alvarlega
leiki, sem hafa athyglisverðan
boðskap að flytja, enda hefur
þeim jafnan verið vel tekið af
hlustendum.
■im.1
Eldhúsumræðurnar
ELDHÚSUMRÆÐUNUM á Al-
þingi var útvarpað mánudags- og
þriðjudagskvöld 9. og 10. þ. m. —
Eru þessi árlegu reikningsskil
stjórnmálaflokkanna á Alþingi
j'ófnan kærkomin skemmtun,
sem fjöldi útvarpshlustenda vill
sízt af öllu fara á mis við. Hér
verður ekki farið nánar út í þess-
ar umræður, en þess skal aðeins
getið, sem reyndar öllum var
ljóst, sem á umræðurnar hlýddu,
að sjaldan hefur stjórnarandstað-
an á Alþingi verið aumlegri en
að þessu sinni, — innantóm froðu
mælgi án minnstu tilraunar til
jákvæðrar gagnrýni. En í öllum
þessum loddaraleik var þó aum-
astur og skoplegastur hlutur for-
manns Framsóknarflokksins, Her
' manns Jónassonar, sem með
bænakvaki sínu til „vinstriafl-
anna“ um að lyfta sér upp í for-
sætisráðherrastólinn, lá svo flat-
ur fyrir kommúnistum og þjóð-
varnarmönnum, að flokksmönn-
um hans ofbauð.
Þáttur Slysavarnafélagsins
DAGSKRÁ slysavarnadeildarinn
ar „Ingólfs" hér í bæ, sem flutt
var miðvikudagskvöldið 11. þ. m.,
þótti mér lélegri en efni stóðu
til. Ekki vissi ég hvað varð af
erindi Ólafs B. Björnssonar: í
þjónustu lífsins, — sem boðað
hafði verið og þátturinn frá
björgunarsýningunni hefur vissu-
lega verið fremur fyrir augað en
eyrað, þó að hávaðinn væri að
vísu nógur.
Landssamband
hestamannafélaga
DAGSKRÁ Landssambands
hestamannafélaga, sem flutt var
fimmtudaginn 12. þ. m. var all-
fjölbreytt og sum atriði hennar
dágóð. Erindi Gunnars Bjarna-
j sonar, ráðunauts, þar sem hann
rakti sögu hrossaræktunarinnar
hér á landi og hinar mismunandi
stefnur í því máli, var einkar
| fróðlegt. Skörulegt var einnig og
ágætlega samið erindi Baldurs
bónda Baldvinssonar frá Ófeigs-
. stöðum í Kinn. Þá var og, sem
vænta mátti, stórglæsilegur ein-
' söngur Kristins Hallssonar.
Úr Rangárþingi
SAMFELLDA dagskráin „Ú
Rangárþingi", sem Björn Þoi
steinsson sá um og flutt var í Ú1
varpið s.l. laugardagskvöld, va
hin vandaðasta. — Söngflokku
, Rangæinga, sem þarna lét til sí
heyra, er að vísu ekki í betri rö
héraðskóra landsins, en önnu
atriði dagskrárinnar voru mjö
athyglisverð, svo sem ágætt ei
indi dr. Sigurðar Þórarinssona
um eldgos og aðrar náttúruham
Framh. á bla. 9