Morgunblaðið - 18.05.1955, Síða 9

Miðvikudagur 18. maí 1955
MORGVNBLAÐIÐ
B
Svo frábær söngrödd haföi ekki heyrzt
í New York í aldarfjórðung
„Hopgarden dimonsíon*
eítir brezka málarann Alan Reynolds
(f. 1926)
Alþjóðleg listsýning
fil kynningar á verkum
ungra málara
Sýning „Samtaka til verndar frjálsri
menningu" vekur mikla athygli
SKÖMMU eftir opnun nor-! HVERT STEFNIR MALARA-
rænu myndlistarsýning-arinn- j LISTIN
ar í Róm var opnuð í þeirri
FYRIR skömmu komu hingað á
vegum Tónlistarfélags Reykja
víkur tveir heimsfrægir tónlist-
armenn, þýzki söngvarinn
Dietrich Fischer-Dieskau og
brezki undirleikarinn Gerald
Moore. Koma þeirra hingað var
öllum tóniistarunnendum fagnað-
arefni, enda vakti áhrifamikil og
þjálfuð rödd Dieskaus og í senn
mjúkur og þróttmikill undirleik-
ur Moores mikla hrifningu áheyr
enda á þeim tveim tónleikum, er
þeim gafst tími til að halda hér.
Listamennirnir komu hér við á
| heimleið ú,• mánaðar söngför um
Bandaríkm og Kanada.
— ★ —
Dieskau er aðeins 29 ára
gamall, en er þó einn frægasti
núlifandi baryton-söngvarinn.
Hann er Islendingum áður nokk-
uð kunnur i eigin persónu, þar
sem hann lagði hingað leið sína
í söngför fyrir um það bil tveim-
ur árum síðan, en fjölmarga tón-
listarunnendur hérlendis hafði
hann þá þegar hrifið með ljúfum
söngvum Schuberts og Schu-
Frægasti undirleikari í Evrópu
fylgir þeirri reglu að leika hvorki
of hávært — né of lágt
á slaghörpuna
sömu borg þann 15. apríl önn-
ur myndlistarsýning, sem
einnig hefur vakið mikla at-
hygli. Var það sýning á mál-
verkum hinna efnilegustu; er í framtíð listarinnar.
yngri milara í nokkrum lönd-
um Vestur-Evrópu og Banda-
ríkjunum.
MERKILEG SAMTÖK
Fyrir sýningu þessari standa
hin alþjóðlegu „Samtök til vernd
ar frjálsri menningu" (Congrés
pour la Liberté de la Culture),
sem mikill fjöldi hinna fremstu
rithöfunda, heimspekinga, lista-
manna og vísindamanna um all-
an heim hafa sameinazt um til
að stemma stigu við óhollu
áhrifavaldi stjórnmálaofsíækis í
menningarmálum.
Á sýningunni eru 168 málverk manns, er hann hefir gert mikið
eftir 44 unga málara. Hefur það af að syngja inn á plötur, enda
verið samdóma álit flestra list- syngur Dieskau þá af óviðjafn-
gagnrýnenda, að þarna birtist anlegri snilld.
ger en ofcast áður, hvert stefnt För Dieskaus til Bandaríkj-
% anna og Kanada er fyrsta söng-
' för hans til Vesturheimr. Héldu
Dieskau og Moore ræðast við.
ALLIR ÞATTTAKENDUR
FÆDDIR EFTIR FYRRI
HEIMSSTVRJÖLD
Þegar „Frjáls menning" boð-
aði til þessarar sýningar í fyrra,
var það eitt tekið fram, að þetta
skyldi vera málverkasýning
ungra listamanna. Þó þetta væri
ekki nánar ákveðið hefur reynd-
in orðið sú að allir þátttakendur
eru fæddir eftir fyrri heims-
Styrjöldina.
Þátttakendurnir eru frá sjö
Evrópulöndum: Belgíu, Bretlandi,
Frakklandi, Hollandi, Italíu,
Svisslandi og Þýzkalandi og auk
þess frá Bándaríkjunum. Fremstu
listgagnrýnendur þessara landa
völdu verfin á sýninguna svo
sem frú Buccarelli á Ítalíu, Sir
John Rothenstein í Bretlandi,
Prófessor Reidemeister í Þýzka-
landi, Mr Andrew Ritchie í
Bandaríkjunum, Jean Cassou í
Frakklandi Robert Giron í
Belgíu o. m. fl. Eru hér nefnd
nöfn nokkurra fremstu listgagn-
rýnenda vorra daga.
,Fæðing“ eftir belgíska málar-
ann Louis le Brun (f. 1926).
Við opnun þessarar sýningar
„Frjálsrar menningar“ voru veitt
þrenn verðlaun, sem hver um sig
voru að upphæð 1000 svissneskir
frankar, sem eftir skráðu gengi
jafngildir um 5000 kr.
Verðlaun hlutu: ítalski málar-
inn Gianni Dove, Bretmn Alan
Reynolds og Bandaríkjamaður-
inn John Hultberg. Dove er
þrítugur, Reynolds 29 ára og
Hultberg 33 ára.
í VEGLEGUSTU SÝNING-
ARHÖLLUM
Málverkasýningin er haldin í
Sýningarskála nútímalistar í
Róm (Galleria Nazionale d’Arte
Moderna) og mun standa yfir til
15. maí. Næst verður hún sýnd í
Briissel í Palais des Beaux Arts
Framh. á bls. 12
„Nature morte au crane de phacochere"
Jean-Marie Calmettes (f. 1918).
eftir franska málarann
þeir Dieskau og Moore tónleika
í þrem stórborgum Bandaríkj-
anna, New York, Washmgton og 1
St. Paul, einnig komu þeir til t
Cinncinnati. og í Kanada héldu
þeir söngskemmtanir í Toronto,
Montreal og Ottawa.
Tónlistargagnrýnendur í New
York voru sammála um, að svo
frábær rödd sem Dieskaus hefði
ekki heyrzt þar í aldarfjórðung.
Er Dieskau söng í Kaupmanna-
höfn í fyrra, fékk hann þá dóma,
að meiri fullkomnun væri ekki
hægt að ná — rödd Dieskaus og
öll meðferð hans á senglögunum
væri slík, að tæpast væri hægt
að komast lengra.
I — ★ —
I Dieskau er fæddur í Berhn og
hefir sungið meira og minna,
síðan hann var ungur drengur
j í skóla. Hann hóf söngnám 16
ára gamall og tveim árum síðar
tók hann að stunda nám við Tón-
listarháskólann í Berlín. Hann
var kallaður í herinn skömmu
síðar og gengdi he^þjónustu í
tvö ár, en var tekinn til fanga
og sat í fangelsi í Ítalíu í önnur
tvö ár.
Að styrjöldinni lokinni gat
hann ekki farið beint heim til
Berlínar aftur, an söng á þeim
tíma víða 5 Suður-Þýzkalandi og
| þá einkum á kirkjutónleikum.
Hann sneri síðan aftur til Berlín-
I ar og hélt þar sína fyrstu tón-
leika — alveg óþekktur. Hann
söng síðan fyrir ýmsa merkustu
tónlistarmenn borgarinnar og var
þegar ráðinn sem baryton-söngv-
ari við Bmlinar-söngleikahúsið
— 23 ára að aldri.
1— ★ —
Hóf nú Dieskau feril sinn sem
einsöngvari og hefir síðan farið
sigurför um alla Vestur-Evrópu
og nú síðast um Vesturheim.
Hann hefir sungið nokkrum sinn-
um á hinni árlegu tónlistarhátíð
í Edinborg og einnig á Salzburg-
tónlistarhátíðinni í Austurríki.
Nokkrir ungir tónlistarmenn
með Arnold Schönberg í farar-
broddi stofnuðu til fyrstu tón-
listarhátíðarinnar í Salzburg árið
1922. Frá árinu 1926 hafa tón-
listarhátíðir þessar verið árlegur
viðburður, og ýmsir frægir hljóm
sveitarstjórar lagt skerf sinn til
þeirra, svo sem Toscanini og
Bruno Walter. Mozart er fædd-
ur í Salzburg og þar var reist
árið 1842 Mozarteum, söngleika-
hús og tónlistarskóli til minning-
ar um Mozart. Hátíðin stendur
venjulega í sex vikur.
í sumar mun Dieskau syngja
á tónlistarhátíðinni í Bayreuth í
Bayern í Suður-Þýzkaiandi ■—
Wagner-hátíðinni.
Árið 1872 var lagður horn-
steinninn að Wagner-sóngleika-
húsinu í Bryreuth, var það full-
gert fjórum árum síðar, hefir
borgin síðan verið miðstöð tón-
listar Wagners.
Dieskau hefir sungið aðalhlut-
verkin í jjölmörgum söngleikj-
um Mozarts Wagners og Verdi,
og m. a. hlutverk málarans í La
Bohéme.
— ★ —
Kona Dieskaus er mikill celló-
leikari, og munu maigir minnast
þess, er hún lék í íslenzka út-
varpið ásamt Birni Ólafssyni, er
hún kom hingað með manni sín-
um fyrir rúmum tveim árum.
Eiga þau hjónin tvo drengi,
fjögra og oins árs. Bróðir Diesk-
aus er þekktur tonsmiður í
Berlín, og faðir hans, sem var
kennari, fékkst einnig nokkuð við
tónsmíðar.
Sjálfur semur söngvarinn ]ög
í frístundum sínum og leikur
einnig mjög vel á slaghörpu.
Hann hefir mikið yndi af hvers-
konar góðri tónlist og á stórt
plötusafn. Hann hefir fengizt
nokkuð við tónlistarkennslu, flutt
fyrirlestra í tónlistarsögu, og hef-
: ir hann þann sið að auka gildi
j tónlistarkennslunnar með þvi að
leika jafnframt tónverk og sýna
! myndir.
— ★ —
Gerald Moore er tvímælalaust
lang frægasti undirleikarinn í
Evrópu. Hann hefir farið víða
um heim sem undirleikari, Auk
Vestur-Evrópu hefir hann farið
um ÁstralíU; Suður-Afríku og
fimm sinnum til Vesturheims. í
haust hyggst hann takast á hend-
ur fyrirlis+raferð um Bandarík-
in þver og endilöng frá New
York til Los Angeles Munu fyr-
irlestrar hnns fjalla um tónlist
almennt.
— ★ —
Hefir hann leikið á slaghörpu
með fjölmörgum þekktum söngv-
urum og h’jóðfæraleikurum, svo
sem Casals Menuhin, Feodor
Chaliapin, Elízabeth Schumann
o. fl.
Þegar Moore kemur heim til
London bíða þar tvær óperusöng-
konur eftir undirleik hans, þær
Elízabeth Schwarzkopf og Irm-
gord Seefried.
einmitt að lesa hina síðarnefndu
og kvað bókina gagnmerka.
Undirleikarinn er Lundúnabúi
að uppruna. Hann nam slag-
hörpuleik í Lundúnum og einnig
í Kanada. ,.Ég hefi alltaf fyrst
og fremst fengizt vio undirleik,
og það hefir allttaf verið minn
metnaður að gera það sem bezt.
En gjarna vildi ég hafa sem fyrst
tíma til að rita aðra bók“, segir
Moore.
„Prímadonna nokkur gaf mér
það bezta ráð, sem mér hefir
nokkru sinni verið gefið sem
undirleikari. Hún sneri sér að
mér þar sem ég sat við slag-
hörpuna, og sagði: Þér megið
ekki leika of hávært — en þér
megið heidur ekki leika of lágt.
Ég hefi alltaf reynt að hafa þessi
orð í huga til að ná sem beztu
samræmi milli mm og söngvar-
ans“. Og þetta hefir Moore tekizt
mjög glæsilega. „... en sú var
samt tiðin“, bætir Moore við, „að
ég fékk 40 dollara fvrir mína
fyrstu tónlúkaför, et ég fór sem
undirleikar' með cellóleikara um
Kanada, oe héldum við þó alls
40 tónleika".
— ★ —
Báðir listamennirnir kváðust
hafa haft mikln ánægju af heim-
sókninni ti1 fslands — Moore
fann bað eitt henni til foráttu að
kona hans var ekki með í förinni,
Kváðu þeir miög þægilegt að
leika fvrir íslenzka áhevrendur,
er sæfu hljóða og pruðmannlega
áheyrn.
gst.
- Úr daaleoa lífinu
F’-n-rnh af bls. 8
farir, sem herjað hafa á þetta
hérað, prýðisgóð smásaga eftir
Guðmund Daníelsson, er höfund>-
urinn las'og ég tel með betri smá-
sögum hans og frásagnir þeirra
Árna Böðvarssonar og séra Jóns
Skagan um merka menn og sér-
kennilega í Rangárþingi í fyrri
tíð.
— ★ —
Moore hefir leikið inn á plöt
ur undanfarin 30 ár. Hefir hann! finnanlegt.
ritað tvær bækur: „The Unash-
amed Accompanist“ og „Singer
and Accompanist". Var Dieskau
; OFSAVEÐUR hefur geysað í
heimskautahöfum, svo að hval-
veiðiskip hafa ekki getað hafizt
að. Urðu þau að liggja þrjár vik-
ur samfleytt aðgerðarlaus.
Hvalveiðimenn segja, að þeir
hafi aldrei lent í slíkum veður-
ofsa á hvalveiðislóðum. Þessar
þrjár vikur sem þeir voru að-
gerðalausir eru þriðji hluti ver-
tíðartímans svo að tjónið er tií-
Meðalafli hvalveiðiskipanna
var um 70% af afla næstu vertíð-
ar þar á undan. —Reuter.