Morgunblaðið - 19.05.1955, Qupperneq 9

Fimmtudagur 19. maí 1955
MORGVNBLAÐIÐ
9
Fjármálaibrask olíukóngsins
Qnassis — Einoknn á olíu-
ilutningi irá Saudiarabtu
Skrifaði Onassis undir með bleki, er ntáðist út eftir
tímakorn ? — Hjalmar Schaeht, f jármálasnillingur Hitlers,
STÆRSTA olíuflutningaskip g. ^ _ þjÓUUStu y±...
heimsins — sem ber hljóm- |
mikið nafn „Al-Malik Saud Al- 1
Awl“ — lagði í byrjun maímán- j
aðar upp í sína fyrstu ferð, er
heitið var til hafna við Persneska
flóann. Skipið var byggt fyrir
gríska olíukónginn og utgerðar-
manninn Onassis. Þúsundir
Hamborgar-búa söfnuðust saman
til að horfa á skipið sigla úr höfn.
Skipið var smíðað í Howaldt-
skipasmíðastöðvunum í Hamborg.
Mikið hefir gengið á áður en
skipið fékk leyfi til að sigla úr
höfn — í marga mánuði hefir
það legið við akkeri, eftir að því
var hleypt af stokkunum. Or-
sökin er sú, að nú er háður bar-
dagi upp á líf og dauða milli ein-
ræðisherra olíuflutninganna —
Aristotelesar Onassis — og hins
volduga bandaríska oliufélags,
Aramco, vegna þess, að Onassis
hefir tryggt sér einokun á flutn-
ingi allrar olíu frá Saudiarabíu. ’ kvæmdum> en stöðin átti að
Olíuframleiðslan í Saudiarabíu sjarfa undir arabiska fánanum og
er um 35% af allri þeirri olíu, yrgr þannig miðstöð arabisks
sem framleidd er í Mið-Asíu. fiutningaskipafi0ta. Hann vildi
Olíufélagið Aramco hefir fram að jafnframt fá tryggingu fyrir því,
þessu flutt olíu fra þessum lönd- ag skip þessa nýja olíufélags
fengju forgangsréttindi að flutn-
Onassis og Alireza ræðast við. Olíukóngurinn er lengst til hægri
á myndinni.
-A
^T^abbaé v\b vei&vmenn.
E'
um ásamt öðrum amerískum og
arabiskum olíufélögum.
BARÁTTA MELLI
RISASTÓRRA AUÐHRINGA
Það hefir vafalaust kostað
olíukónginn Onassis mikið fé og
erfiði að fá konungsríkið Saudi-
arabíu til að undirrita samning-
inn um, að Onassis-flotinn sæi
um flutning allra þeirrar olíu,
er framleidd væri þar í landi.
Samningurinn var undirritaður í
janúar í fyrra. Þessi samningur
kom eins og þruma úr heiðskíru
lofti yfir Aramco, er bjóst þegar
til varnar. Hörð viðureign hófst
nú milli þessara risastóru auð-
hringa.
Svo virðist sem Onassis hafi nú
í fyrsta skipti færzt meira í fang
en hann getur ráðið við — Ar-
amco hefir ekki viljað sleppa tak-
inu á flutningi olíunnar frá
Saudiarabíu. Enn er ekki ljóst,
hvernig málum þessum muni
lykta, en frétzt hefir, að amer-
ísku olíufélögin — og jafnvel.
Bandaríkjastjórn — hafi lagt fast. maður og hefir nu leigt skipið
að stjórn Saudiarabíu um að Játa' aniensku hlu afelagi, „Scoony
Onassis ekki fá einokunaraðstöðu ~ Vaaium Oil Company. Það
í landinu eru ara'3isklr sjomenn, sem
ingi allrar olíu, er framleidd var
í Saudiqrabiu.
Til endurgjalds bauð Onassis
að greiða einn shilling — sem
jafngildir um hálfri þriðju krónu
í íslenzkum gjaldeyri — af hverri
olíulest, er flutt væri á skipum
hans — peningarnir áttu að fara
beina leið í ríkiskassa Saudi-
arabíu. Hann ætlaði einnig að
koma á stofn sjómannaskóla þar,
sem arabiskir sjómenn og sjó-
liðsforingjar gætu stundað nám.
Einnig ætlaði hann að flytja ó-
keypis olíu fyrir stjórnina frá
höfnum við Persneska flóann til
hafnarborga við Rauðahaf.
Þetta var girnilegt agn, og
Arabarnir bitu á öngulinn.
En hið tignarlega fánaskip
Onassis-flotans með hið langa
arabiska nafn, mun ekki á næst-
unni gegna því starfi, er hinn
framkvæmdasami eigandi hafði í
upphafi ætlað því.
Onassis er hagsýnn kaupsýslu-
MÚTUR — SEM
NEMA MILLJÓNUM
Jafnframt hefir Catopodis
dregið ýmislegt fram í iagsljós-
ið, er komið hefir Onassis í
talsverða klípu — en hann virð-
ist ekki vera sérlega uppnæmur
fyrir því, þó að þetta geti orðið
til þess, að samningi hans við
Arabana verði riftað.
Catopodis — sem sjálfur er
NN er vorið og veiðitíminn
kominn. Það er varla seinna
vænna, að hrinda veiðiþætti
blaðsins á flot. Veiðimenn eru
farnir að líta eftir dótinu sínu
flestir og sumir eflaust altilbún-
ir fyrir nokkru. Mætist þeir á
förnum vegi, takast venjulega
djúpar samræður og þeir er til
þekkja, vita upp á sína tíu fingur,
hvert umræðuefnið er.
Það munar ekki um einn kepp
í sláturtíðinni, og ekki ætti að
skaða þótt einn röbbari bættist
i hópinn, en það veröur að látast,
að ennþá hefur hann ekki neitt
stórvægilegt til málanna að
leggja.
Aílafréttir hafa verið óvenju
rýrar í vor. Lítilsháttar sjóbirt-
ingsveiði var þó í Rangá eystri
og Þoríeifslæk í april, en sú veiði
mun nú þrotin með öllu, eins og
að venju lætur, þegar komið er
fram í maí. Vorveiði mun alls
staðar hafa verið með minnsta
móti, vegna mikilla vatnavaxta
á bezta timanum (marz—apríl).
Isa leysti seint af stöðuvötnum,
en mjög ört, þegar leysing hófst,
svo vötn voru bólgin og gruggug
alllengi. Varð þessvegna minna
um ferðir til vatna en ella. Eftir
þetta kuldakast, fer vatnaveiðin
eflaust að glæðast fljótlega. Vor-
veiði verður sennilega alltaf
stopul hér hjá oss, en þrátt fyrir
það, þyrfti að gera ýmsar ráð-
ráðnir eru á
grískir.
skipið — heldur
SNILLDARBRAGÐ
OLÍUKÓNGSINS
Nýja olíuflutningaskipið, sem SKR1FAÐI ONASSIS UNDIR
er 47 þús. lestir að stærð, átti MEÐ pöLSKU BLEKI?
að vera fánaskipið í heilum flota, | Samtímis er fyrir dómstólunum
sem Onassis ætlar sér að nota til. f París má]) sem Vakið hefir at-
olíuflutninganna, mikill hluti hygli fjármálamanna og útgerð-
flotans er í smíðum eða þegar armanna um heim allan. í réttar-
fullgerður. Þetta „fyrirtæki
Onassis er í senn ósvífnislegt og
snjallt, en ef til vill verður þetta
áform þessa „Napóleons olíu-
flutninganna" að arabiskri Fata
Morgana.
Á rigningardegi í janúar 1954
lagði Onassis þetta áform sitt fyr-
ir viðskiptamálaráðherra Saudi-
arabíu, Mohammed Alireza,
gistihúsinu „Plaza Athene" i
París. Alireza vissi, að heppnað-
ist áformið myndi hann ná mikl-
laggott: „Spyridom Catopodis
gegn Aristoteles Onassis."
í franska réttarsalnum eigast
við tveir risar í alþjóða verzl-
unarviðskiptum. Catopodis starf-
rækir stórt verzlunarmiðlunar-
fyrirtæki og heldur því fram, að
Onassis skuldi sér sem jafngildir
8,7 millj. ísl. kr. fyrir aðstoð hans
^ við að koma til leiðar samning-
unum við Saudiarabíu.
Hafði Onassis heitið honum
Grikki — segir, að Onassis hafi stafanir til að fá gleggri vitneskju
um ferðir göngusiiungs á vorin
með tilliti til stangaveiði. Sér-
staklega væri fróðlegt fyrir okk-
ur Sunnlendinga að kynnast bet-
ur hinum mikiu vatnasvæðum í
Skaftafellssýslum báðum. Minn-
ist ég máski betur á þetta síðar.
Það styttist nú óðum til lax-
veiðanna. Netaveiðin byrjar
sumstaðar 20. maí og stangaveiðin
víðast 1. júní. Fyrrihluta júní er
þó viðast hvar treg veiði og fátt
veiðifrétta.
Eins og að undanförnu, verður
reynt að afla veiðifrétta, sem
víðast að, og lögð mest áherzla á
það, að fregnir séu áreiðanlegar.
Það er mest virði fyrir veiði-
menn, að fá öruggar upplýsingar
frá þeim slóðum, er þeir ætla sér
máski að heimsækja eða á annan
hátt hafa áhuga íyrir, því alltaf
er nóg af allsxonar rosafréttum
á kreiki, sem enginn vill bera
ábyrgð á.
Rabbið væntir þess, að menn
verði því hlyntir og innan hand-
ar í þessum efnum, hver af sín-
um slóðum, og fyrirsvarsmenn
veiðisvæða taki vel undir, ef
leitað er til þeirra annað slagið
um tíðindi.
Það heíur orðið þessum þætti
einna eríiðast í öflun fretta, hvað
eríitt er að vinna bug á þeim
einkennilega hugsunarhætti, að
heppilegast sé að fara með veiði-
skyrsiur og þessháttar í pukri.
Þetta er meinloka, þvi alltaí flýg-
ur íiskisagan í einhverri mynd,
en er þá oít þrengluð og frekar
til skaða.
„smurt vel“ — hann hafi eytt
milljónum í mútufé til áhrifa-
manna í stjórn Ibn Sauds kon-
ungs til að fá samninginn undir-
ritaðan. Viðskiptamálaráðherr-
ann Alireza brosir án þess' að
nokkrar svipbreytingar sjáist á
andliti hans og hristir höfuðið
— engar mútur — segir hann.
Annar maður brosir einnig án
nokkurra svipbreytinga. — Það
er enginn annar en Hjalmar
Schacht, maðurinn, sem á sín-
um tíma sá um allar fjárreiður
Hitlers-stjórnarinnar. Hann er
genginn í þjónustu Onassis -— og
ekki er ólíklegt, að hann verði
Aramco örðugur Þrándur í Götu
í tilraunum þeirra til að eyði-
leggja einokunaráform Onassis.
Hjalmar Schacht hefir mjög
góð viðskiptasambönd í Araba-
löndunum — og mikil laun bíða
þessa fjármálatöframanns nazist-
anna, ef hann getur komið mál-
unum í gott horf fyrir gríska
olíukónginn. Margir munu bíða
úrslitanna í þessum leik með
mikilli eftirvæntingu á næstu
mánuðum — þetta er að nokkru
leyti laumuspil um margar
milliónir — og menn eru ekki
vandir að meðulunum í þessari
harðvitugu viðureign.
um yfirburðum yfir amerísku þessari fjárupphæð í skriflegum
keppinautunum, sem hann hat- samningi, og Catopodis kveður
aði. Onassis var ljóst, að þetta olíukónginn hafa undirritað
var talsverð áhætta. Hann vildi samninginn. Sem sönnunargagn
því ekki veita Aröbunum banka- leggur hann fram ljósmyndað af-
tryggingar, þar sem hann óttað- rit af samningnum, er sýnir
ist, að amerísku olíufélögin gætu greinilega undirskrift Onassis. Á
þannig komizt á snoðir um áform frumritinu er undirskriftin horf-
hans. En Onassis lagði fram in — Catopodis segir Onassis
tryggingar frá sínum eigin höf- hafa skrifað undir með sjálfblek-
uðstól — og Alireza gekk að ungi, er innihélt sérstaka efna-
blöndu, sem máði út úndirskrift-
ina að skömmum tíma liðnum.
Catopodis var viðbúinn þessu ó-
því.
ÁFORM ONASSIS
Onassis vildi fá heimild til að þokkabragði — og lét því ljós-
koma á laggirnar olíuflutninga- mynda frumritið.
stöð í Saudiarabíu. Hann ætlaði Onassis neitar og segir fram-
að gangast íyrir byggingafram- burð Catopodis tóman þvætting.
Ólafur Þorsfeinsson
formeður Brídge-
sambaidsins
ÁRSÞING Bridgesambands ís-
lands var haldið í Reykjavík
föstudaginn 13. maí s.l. Mættir
voru 23 fulltrúar frá 8 félögura.
Forseti sambandsins fyrir
næsta tímabil var kjörinn Ólafur
Þorsteinsson, og meðstjórnendur:
Rannveig Þorsteinsdóttir og
Eggert Benónýsson, Reykjavík
Björn Sveinbjörnsson, Hafnar-
firði; Óli Örn Ólafsson, Akra-
nesi; Sigurður Kristjánsson,
Siglufirði; og Karl Friðriksson,
Akureyri.
Eins og vitað er, fara flokkar
héðan í næsta mánuði á Norður-
landamót í bridge, og þingið á-
kvað að leggja áherzlu á að héð-
an verði send sveit á Evrópu-
mótið 1956.
Litlar breytingar hafa orðið á
leigumálum laxveiðiánna að
þessu sinni. Stangaveiðifélag
Reykjavikur hefur sem áður
mikið umleikis og mun það vera
búið að úthluta til sinna íélaga
mestu af veiðileyfum sínum í
sumar. Félagið heíur nú þessi
veiðisvæði: Elliðaárnar, Laxá í
Kjós og Bugðu ásamt Meðalfells-
vatni, Laxá í Leirársveit að
tveim þriðju hlutum í félagi við
Akurnesinga. Norðurá, Miðfjarð-
að einum þriðja í félagi við
Borgnesinga, og Fáskrúð í Dölum
að einum þriðjúa í félagi við
Akurnesinga. Veiðifélagið Fluga
hefur áfram vatnasvæði Ölfusár
og Hvítár, þ.e. Sogið, Brúará,
Litlu- og Stóru-Laxá. Veiðifélag-
ið Stöng hefur Grímsá og Flóka-
dalsá í Borgarfirði og Stóra-
Þverá mun vera áfram í sömu
höndum og undanfarið. Ekki er
kunnugt um verulegar breyting-
ar á Snæfellsness- og Dalaánum
hvað veiðimála snertir og sama
er að segja um laxárnar norðan.
lands.
Það horfir því líklega ekki
vænlega með lausaveiði, fyrir þá
veiðimenn sem utanfélags standa
eða vilja ekki binda sig, frekar
en verið hefur undanfarin sum-
ur.
í hinu hræðilega kuldakasti
undanfarna daga, hafa lóur í
þúsundum heimsótt höfuðborg-
ina. Einn daginn sá ég atburð,
sem kom mér algerlega á óvart.
Ég hef fram á þennan dag álitið,
og það hygg ég skoðun flestra ef
ekki allra veiðimanna, að ána
maðkar héldu sig djúpt í moldu,
þegar langvarandi þurrkar hafa
gengið, og ekki sízt ef kuldi hefur
fylgt. En þetta virðist nú öðru
nær og það var lóan blessuð sem
sýndi mér annað. Lóurnar drógu
hvern ánamaðkinn eftir annan,
upp úr garðinum heima hjá mér
og þetta skeði um miðjan dag í
glaða sólskini en nístings norðan
kulda. Þær gripu maðkana eld-
snöggt, en grófu ekki eftir þeim.
Þá stund er ég horfði á þetta,
munu þær hafa gripið eina 20
maðka og sumar toguðust góða
stund á við þá, áður en þær náðu
þeim upp. Það var auðséð, að
maðkarnir lágu með blátrjónuna
alveg upp í yfirborðinu, en í
skjóli grassins. Annars mun það
alveg einstæður atburður, að
heiðlóan sæki fast upp að hús-
veggjum hér í Reykjavík.
Ljóst dæmi þess, hvernig ein-
földustu sannindi geta hnoðast
fyrir sæmilega skýrum mönnum,
voru ummæli bónda ofan úr Norð
urárdal í útvarpinu á mánudag-
inn var. Hann ræddi þar meðal
annars um laxveiði, og hafði það
til marks um hvað stangaveiðin
væri varasöm ánum og ábata-
söm veiðimönnum, að einhver
veiðimaður hefði kvartað yfir
því við sig, að ekki hefðu feng-
ist nema rúmlega hundrað laxar,
þá viku, er viðkomandi var að
veiðum í Norðurá. Lagði ræðu-
maður síðan sitthvað fleira út af
þessu samtali.
Nú er auðvitað mjög hæpið að
byggja fullyrðingar sínar á slík-
um samræðum, en sleppum því.
Ef bóndi hefði kært sig um að
vita vissu sína um þetta mál,
hefði hann átt að kynna sér heild-
arveiðina í Norðurá yfir veiði-
tímann eða jafnvel heildarveið-
ina á ári á undanförnum árum.
Það mun láta nærri að meðal-
veiðin í Norðurá undanfarin
ár, hafi verið 700 laxar.
(í fyrrasumar um 500 lax-
ar). Veiðivikur eru 13, og er þá
fljótreiknað, að meðalveiði á
viku eru 54 laxar Það er ekki
helmingur þess, sem ræðumaður
nefndi. Meðalveiði Norðurár,
hefur verið undanfarið nálægt
því einn lax á dag á hverja stöng,
og sjá allir að það getur ekki
verið blómlegur atvinnuvegur
fyrir veiðimennina, þegar þess er
gætt að dagleigan er' nokkuð á
þriðja hundrað krónur á stöng,
og þar við bætist dvalarkostnað-
ur, ferðakostnaður og veiðiáhöld.
Meðalþyngd laxa í Norðurá er
um 7 pund og með hæsta verði,
sem var í fyrra á laxi, fást tæp-
ar hundrað krónur fyrir slíkan,
fisk. Geta menn svo reiknað mis-
muninn, því ég nenni því ekki.
Maður getur tekið ótal dæmi
þessu lík. Þau ganga æfinlega
, Framh. á bls. 10