Morgunblaðið - 19.05.1955, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 19. maí 1955
MORGVNBLAÐIO
31
Sigurjón Pétnrsson á Alofossi
KVEÐJA FRÁ MARGRÉTI EYÞÓRSDÓTTUR
Nú ert.u horfinn heill að baki dagsins
og hljóðir geislar signa þínar brár.
Ég hlusta á blíða söngva sólarlagsins
og svíf til baka mörg og fögur ár.
Þú varst sem hetja hraust frá liðnum öldum
svo lireinn og traustur, lund þín djörf og sterk.
í huga þínum himinn sat að völdum
og hjarta þitt vann göfug líknarverk.
Þú skildir vel þá vesælu og smáu
og vannst þeim ailt, er sæmdi góðum dreng.
Þú gnæfðir samt úr sæti með þeim háu
og sóttir þangað margan glæstan feng.
Þín bæn var heit að lækna, líkna og græða
og leggja smyrsl á þjáðra manna sár.
Þú sóttir styrk og trú til himnahæða.
Þín hönd fékk þerrað margra sorgartár.
Eg þakka allt, sem barstu á brautir mínar,
og blessa allt, sem unni hugur þinn.
Eg Drottin bið að signa sorgir þínar
og sælan leiða þig í himin sinn.
Eg veit, að margir hugsa um þig í hljóði
með heitri þökk og bæn um lífsins vor.
Eg kveð þig, vinur, þessu litla ljóði
og legg það auðmjúkt við þín hinztu spor.
Frú Steinunn og Karl Berndsen
MfflniiiciarorS
1 - X - 2
UM helgina urðu úrslit nokkurra
leikjanna á 19. seðlinum nokkuð
óvænt einkum sænsku leikjanna,
svo og úrslit landsleiksins í París
milli Frakka og Englendinga.
Frakkar sigruðu með 1—0, skor-
uðu úr vítaspyrnu eítir 19. mín.
en enskir áttu kost á að jafna úr
vítaspyrnu, en tókst ekki. Gauta-
borgarliðin Gais og Kamraterna-
Göteborg eru að ná sér á strik,
bæði sigruðu um helgina, og eru
á góðri leið með að verða örugg.
Á sunnudag leika Fram og
Þróttur, sem nú takast á um 3.
sætið í Reykjavíkurmótinu. Fram
hefur verið óheppið með leik-
menn sína, því að nokkrir eru
frá vegna meiðsla, en Þróttarliðið
hefur harðfylgi og dugnað til þess
að koma á óvart, og liðið lék
miklu betur á mánudag gegn Val,
en gegn KR í vikunni áður.
England leikur nú 1 3. sinn
síðan stríðinu lauk í Lissabon.
Fyrst lék landsliðið þar 1945 og
sigraði með 10—0, síðan aftur
1950 og þá sigraði það enn 5—3,
en nú verður leikurinn án efa
jafnari. Portúgalar stóðu sig vel
gegn Þjóðverjum í vetur, töpuðu
aðeins 0—3.
í haust léku liðin norsku og
sænsku, sem leika saman á sunnu
dag, einnig og urðu úrslit þá:
Fredr.—Vikin 5—1, Vál—Brann
AIK 0 — Halmstad 0
Degerfors 5 — Kalmar 1
Göteborg 5 — Sandviken 2
Malmö FF 1 — Djurgárden 1
Norrköping 0 - - Hálsingborg 0
■»
Djurgárden 17 12 4 1 47-22 28
AIK 17 10 4 3 42-20 23
Halmstad 17 9 3 5 36-25 21
Hálsingborg 16 7 3 6 36-25 17
Degerfors 17 6 5 6 30-30 17
Norrköping 17 5 7 5 25-20 17
Malmö FF 17 6 4 7 28-26 16
Göteborg 17 5 5 7 24-28 15
Hammarby 17 6 5 6 20-20 15
Kalmar FF 17 7 1 8 29-44 15
GAIS 17 4 4 9 24-32 14
Sandviken 16 1 1 14 21-62 3
Fram — Þróttur 1
Portúgal — England 2
Viking — Fredrikstad 2
Brann — Válerengen 1
Sparta — Odd x2
Lilleström — Fram 1 2
Asker — Freidig 1
Ranheim — Sarpsborg 2
Skeid — Sandefjord 1 2
AIK — Halsingborg lx
Degerfors — Djurgárden 1x2
Kalmar — Halmstad 2
Úrslitin 14. og 15. maí 1955:
Allsvenskan
Hammarby — GAIS
Hovedserien
A-riðill:
Freidig 1 — Skeid 3
Brann 2 — Lilleström 0
Fredrikstad 4 — Odd 1
Válerengen 1 — Viking
Fredrikstad 11 6 4 1
Fram 12 6 1 5
Odd 12 6 1 5
Viking 11 5 2
Válerengen 11 3 5
Brann 11 44
Lilleström 12 4 2
Sparta 12 0 5
ÞEIM fækkar nú óðum er voru
á bezta aldursskeiði í byrjun
þessarar aldar, og settu sinn svip
á hið fagra fiskiver Húnaþings,
Skagaströnd. Nýlega eru látin
hjónin Karl Berndsen og kona
hans Steinunn Berndsen, en um
fimmtíu ára skeið var heimili
þeirra ávallt þar í fremstu röð.
Karl Berndsen var fæddur 11.
september 1874 að Karlsminne
í Höfðakaupstað. Voru foreldrar
hans Fritz Hendrik Berndsen og
Björg Sigurðardóttir. Faðir hans
var danskur, er hafði ungur kom-
ið til Skagastrandar, gerzt kaup-
maður á Hólanesi; hann var stcr-
brotinn maður. Móðir hans var
húnversk, góðhjörtuð sæmdar-
kona, er dó á bezta aldursskeiði.
Karl fór eftir fermingu vetrar-
tíma til náms hjá sr. Stefáni
Jónssýni prófasti á Auðkúlu. Var
hann síðar við verzlunarstörf á
Blönduósi hjá Jóhanni Möller
kaupmanni. Lærði hann þar bók-
hald og öðlaðist þar snilldarfagra
rithönd. Ráð Karls var þá nokk-
uð á reiki; var hann mjög hugs-
andi til Vesturheims, en áður en
úr því yrði dó Júlíus bróðir hans
þar, enda kynnist hann þá ungri
reykvískri stúlku Steinunni Siem
sen; hún var fædd 16. febr. 1871
í Reykjavík; voru foreldrar henn-
ar Hinrik Siemsen kaupmaður,
og Margrét fædd Stilling frá
Rauders. Þau giftust árið 1896.
Varð það Karli Berndsen hinn
mesti gæfuvegur. Hófu þau bú-
skap að Stóra-Bergi á Skaga-
strönd, af litlum efnum, en með
góða trú á framtíðina.
Bráðlega gerðist Karl Bernd-
sen kaupmaður á Hólanesi. Hafði
hann mörg járn í eldinum, út-
gerð, póstafgreiðslu og búskap.
Það valt á ýmsu hjá honum,
hann var ýmist fátækur eða efna-
maður, en framkvæmdaþrá
eða annan bar upp á sker, þá var
hann fyrstur til að ýta á flot til
hjálpar, því hann mátti ekkert
aumt sjá. — Þar voru þau hjón
samhent. Hún var hin hógværa
kona, er haggaði aldrei lundu,
er enginn gerði sér dælt við, en
með góðleik sínum ávann sér
hylli allra.
Hjónaband þeirra var hið far-
sælasta, og eignuðust þau 6 börn,
er þau komu til þeirrar menn-
ingar er þau höfðu löngun til.
Heimili þeirra hjóna bar á sér
mikinn menningarbrag og setti
sinn svip á þjóðlífið í Höfðakaup-
stað
Þau hjónin bjuggu hin síðustu
ár á Karlsskála í Höfðakaupstað.
Þó heimili þeirra væri orðið fá-
mennt á móts við það sem það
áður var, mátti segja að á sumr-
um væri þar fullt hús, börn og
barnabörn, á kynnisferð til heim-
ilis síns.
Frú Steinunn Berndsen andað-
ist 29. október 1953. Hnignaði þá
heilsu Karls Berndsens óðum, og
andaðist hann saddur lífdaga 15.
desember 1954.
Þau hjón gátu litið yfir langan
lífsdag, er var þeim hamingju-
samur. Ævikvöld þeirra var fag-
urt við góð efni og ástúð afkom-
endanna. Margur man lengi þessi
góðu hjón.
Pétur Ingjaldsson.
Lappar
37-18 16
5 19-19 13
5 18-23 13
4 19-20 12
3 16-15 11
3 15-16 12
6 24-29 10
7 16-24 5
viku
B-riðilI:
Fram 1 — Sparta 0
Sandefjord 3 — Asker 1
Sarpsborg 3 — Larvik Turn 2
Strömmen 1 — Ranheim 2
0—0, Odd—Sparta 3—2, Fram— Sandefjord 12 7 3 2 22-18 17
Lilleström 2—4, Freidig—Asker Larvik T. 10 7 1 2 27-13 15
0—4, Sarpsb.—Ranh. 3—2, Sarpsborg 12 5 4 3 24-25 14
Sandef—Skeid 4—2, Háls.—AIK Skeid 9 6 0 3 22-14 12
1—1, Djurg.—Degerf. 6—2, Asker 11 5 1 5 19-18 11
Halmst.—Kalmar 3—0. Ranheim 11 3 1 7 14-23 7
Á sunnudag fara fram þessir Freidig 10 2 1 7 11-25 5
leikir: Strömmen 11 1 3 7 18-21 5
DAUÐADÓMI FULLNÆGT
— EFTIR SJÖ ÁR
LOS ANGELES, 16. maí — Caryl
Chessmann, sem dæmdur var til
dauða fyrir sjö árum fyrir mann-
rán nauðgun og rán, verður tek-
inn af lífi í rafmagnsstólnum 15.
júlí n.k. Dómi hans hefir verið
áfrýjað hvað eftir annað, en nú
er komið að leiðarlokum.
í fangelsinu hefir Chessman,
sem er 33 ára að aldri, skrifað
bók, „Cell 2455, Death Row“, sem
hefir orðið metsölubók vestra.
ÞÝZKI ljóða og óperusöngvarinn
Dietrich Fischer-Dieskau og und-
irle'ikari hans Englendingurinn
Gerald Moore héldu hér tvo tón-
leika á vegum Tónlistarfélagsins
í Austurbæjarbíó. Fyrra kvöld
söng Dieskau lög eftir Schubert,
Schuman, Brahms og Hugo Wolf
og | og síðara kvöldið tvo ljóðaflokka
viljinn til að bjarga sér, brást eftir Heine, Swanengesang eftir
aldrei. | Schubert og Dichterliebe eftir
Skaphöfn Karls mátti segja að , Schumann.
væri samofin af dönskum og ís- Um þessa tónleika er í raun
lenzkum uppruna. Annars vegar,°g veru ekkert hægt að segja.
kaupmaður í litlu fiskiveri, þar. Fullkomið! Fullkomið! Það eru
’ sem voru takmarkaðir möguleik- orðin sem hér eiga við, og gildir
ar, og samkeppni við danska Það í raun og veru jafnt um báða
Selstöðuverzlun á Skagaströnd, Þessa snillinga. Fer hér allt sam
j en fjærri var allt nurl; hafði á an, sem skapar fullkomið sam-
! sér heimsborgarasnið í daglegum ræmi og hinn fegursta tónlistar-
, háttum. Hann hafði stundum 30 flutning, list á hæsta stigi.
til 40 á heimili sínu, og var allra I ★
manna veitulastur. En Þó að SÍÐARI tónleikar vikunnar voru
bóndinn sé það, verður sú dyggð í Þjóðleikhúsinu, sinfóníuhljóm-
eigi gjaldgeng nema konan vilji sveitin undiir stjórn Jóhanns
svo vera láta. En hér var Karli Tryggvasonar og einleikari Þór-
enginn vandi á höndum, hverrar unn Jóhannsdóttir.
þjóðar eða stéttar menn er bar! Fáir íslendingar hafa enn lagt
að garði. Frú Steinunn hafði lært fyrir sig hljómsveitarstjórn, enda
heimilishald eins og bezt má er hljómsveit okkar aðeins fárra
verða og var alúðleg við alla ara gömul. Jóhann Tryggvason
heimamenn, og þá er að garði er enn ungur maður, og sjaldgæft
bar, og vildi öllum gott gera;íað menn á hans aldri nái veru-
háttvísi hennar brást aldrei. j legum tökum á því risahljóðfæri,
Karl var reglumaður, enda sem kallað er sinfóníuhljómsveit.
virti hann bindindi. Á góðum Verkefnin er Jóhann valdi sér
stundum mátti segja að þessi voru dansar eftir enska tónskáld-
fyrirmannlegi maður væri sem ió Holst, konsert eftir Róbert
gamall aðalsmaður. En á hinu Schumann og sinfónía eftir Jan
leitinu var þetta íslenzkur bóndi, Sibelius. Lék dóttir hans Þórunn
er hafði ánægju af jarðagózi einleik í píanókonsert Schu-
sínu, og góðhestum. Útgerðar- j manns. Það er vandfyllt sæti
' maður, er gat þrifið hendi til i Olavs Kiellands, en flestir munu
I hvaða verks sem var ef við lá, j hafa undrazt hve Jóhann náði
!á sjó og landi. Karl hóf ungur,góðum tökum á verkefnunum,
j útgerð á vélbát, en það misheppn- j sem voru mjög erfið, og vitan-
aðist. Hafnarmannvirki komu' lega niikils til ofviða svo óreynd-
! eigi fyrr en hans beztu ár voru, um og tiltölulega ungum stjórn-
liðin, og aldurhniginn var hann! anda. í heild var flutningurinn
er nýsköpunin hófst á Skaga-'Þó áhrifamikill, og má án efa
strönd. Hefði hann þá verið á vænta mikils af Jóhanni í fram-
i bezta aldursskeiði, mundi fram- j tíðinni. Hin 16 ára gamla dóttir
kvæmdagleði hans hafa vel notið, hans lék hið erfiða verk Schu-
sín, og þótt honum væri ljóst á manns með miklum yfirburðum
fyrri árum, að aðrir staðir hefðu og furðulegu öryggi. Höfuðgall-
upp á meiri möguleika að bjóða, j inn a þessum tónleikum var, að
hélt hann tryggð við sína feðra- hinn uiigi og lítt þjálfaði hljóm-
Frh. af bls. 24
arnir illa við, sem vilja lifa
frjálsir úti í náttúrunni.
Veiði í vötnum hafa Lappar
einir átt frá ómunatíð. Nú koma
heilir skarar hvítra manna, norð-
ur eftir og taka formálalaust að .
veiða í þeim. Stundum er veiði-
réttur Lappanna jafnvel alger-
lega véfengdur og hefjast af því
málsóknir, þar sem Lapparnir .
standa stundum illa að vígi, þar
sem þeir kunna lítið til laga og
réttar hvíta mannsins.
Oft heyrði ég fréttir af því að
bií'reiðar hefðu ekið á hreindýr
og drepið þau eða stórslasað og .
nýlega kom það fyrir, að járn-
brautarlestin milli Narvik og
Kiruna rann á hóp hreindýra og
drap 30 þeirra.
En versta hiið þeirrar siðmenn-
ingar, sem Lapparnir læra af
hvítu mönnunum kemur fram í
því, þegar hópur ölóðra Lappa
æðir um þorpin og brýtur allt og
bramlar.
ÆTLA EKKI AÐ DEYJA ÚT
Líkur benda til þess að þjóð-
ernisminnihlutar Lappa renni
smámsaman við hinar ýmsu ráð-
andi þjóðir. Þar sem þeir halda
þó tungumáli sínu, er ekki víst
að slíkt gerist með snöggum
hætti. Og eitt er víst, að Lappar
eru ekki „deyjandi þjóðflokkur".
Fæðingartala meðal þeirra er
mjög há og fer þjóðinni fjölgandi.
Yfir líf Lappanna hefur fjöldi
rithöfunda brugðið rómantískum
blæ. Margir þekkja töfrandi frá-
sagnirnar af hinum stóru haust
og vor-flutningum. Slík rómantík
þekkist vart í veruleikanum leng-
ur. En ágætir listamenn hafa
komið upp meðal Lappa sjálfra,
sem sýna líf þeirra og sögu. Einn
sá frægasti þeirra er Lappinn
Skum, sem hefur gert mikinn
fjölda málverka og mynda er gefa
óvenjulega góða innsýn í líf þjóð-
flokksins og sýna hið fagra og
fjölbreytta land er hann byggir.
- /Eskulfðssíða
Frh. af bls. 23.
og menningarsetur hans skoðuð.
í Wolfsburg munu þátttakendur
fá að skoða hinar frægu alþýðu-
bifreiðaverksmiðjur (Volskwag-
en-Werke) og gefst þeim þar
tækifæri til að fylgjast með
smíðum og samsetningu bifreiða.
Að lokum verður aftur haldið
til Hamborgar og flog'ið heim
með flugvél frá Loftleiðum h.f.
ÓDÝR FERÐ
Er ekki að efa, að ferð þessi
geti orðið fróðleg og skemmtileg.
Ferðakostnaðinum er stillt mjög
í hófi og er aðeins 4.500.00 kr.,
svo sem áður er getið. Er inni-
falið í upphæð þessari flugferð-
ir fram og til baka, allur ferða-
kostnaður í Þýzkalandi, en þar
mun verða ekið í stórri áætlunar-
bifreið milli borga og staða, mat-
ur og húsnæði. Nánari upplýs-
ingar um tilhögun ferðarinnar
gefa félög ungra Sjálfstæðis-
manna út um landið. f Reykja-
vík skrifstofa Heimdallar, FUS,
Vonarstræti 6, sími 7103 eða
skrifstofa Sjálfstæðisflokksins
við Austurvöll, sími 7100.
Þeir ungir Sjálfstæðismenn,
sem áhuga kynnu að hafa fyrir
að taka þátt í förinni eru beðnir
að hafa samband við félög sín
hið fyrsta, eða eigi síðar en
1. júní n. k.
slóð.
Karl var póstafgreiðslumaður,
sveitarstjóri hefur hér valið sér
of þung og viðamikil verkefni,
rækti það starf af mikilii' aðeins er á færi þaulreyndra
vandvirkni. Er hann hafði haft
það á hendi í 50 ár, var hann
sæmdur riddarakrossi Fálkaorð-
unnar.
Karl var tilfinningamaður, og
þó hann deildi geði sínu við
menn, þá brást aldrei, ef einni
hljómsveitarstjóra að túlka.
Vikar.
BEZT AÐ AUGLfSA
t MORGUNBLAÐINU
Tlmarifið DULD
flytur sannar frásagnir um
dulræn efni, til vakningar,
fróðleiks og skemmtunar,
ungum sem gömlum. Fæst
í flestum bóka- og blaðsölu-
búðum og hjá afgreiðslunni,
Miðteigi 2, Akranesi.
?