Morgunblaðið - 22.05.1955, Page 1

16 síður og Lesbók
il árfangur
114. tbl. — Sunnudagur 22. maí 1955.
Prentsml$J» Uorgunblaðsins
Gróðurhúsastöðvarnar við íleykholtshver í Biskupstungum. Þarna eru um ooOO m undir gleri cg eingöngu ræktaðir tómatar og gúrkur. — (Ljósm. Har. Teits.)
60 lestir af tómötum cg 30 þiis. stk. af gúrkum
áílega iramleidd í gróðar-
hásnnam við Reykhoítshver
ARIÐ 1896 var fyrsta gróðurhúsið byggt á tslandi. Var það
Knudsen kaupmaður á Sauðárkróki, sem byggði það. Húsið
var lítið og hitað með hrossataði um vortímann. Voru ræktuð í
því skrautblóm og matjurtir. En árið 1924 byggðu þeir Bjarni Ás-
geirsson og Guðmundur Jónsson 120 m- gróðurhús í hlýjum jarð-
vegi og hitað með laugarvatni að Reykjuni í Mosfellssveit. Sama ár
voru byggð tvö lítil gróðurhús, annað yfir hitaleiðslu þvottalaug-
anna í Reykjavík og hitt í Gróðrarstöðinni í Reykjavík, kolahitað.
Fyrstu tómatana hér á landi mun Óskar Halldórsson útgerðar-
maður hafa ræktað inni í stofu 1913—14.
Þegar forsetahjónin fóru í gær. Myndin er tekin um borð í Gullfossi. Á henni eru talið frá vinstri:
Þórður Evjólfsson forseti Hæstaréttar, Jörundur Brynjólfsson forseti Sameinaðs þings, frú Ingibjörg
Thors, forsetafrúin Dóra Þórhallsdóttir, Ásgeir Ásgeirsson forseti íslands og Ólafur Thors forsætis-
ráðherra. — Sjá frétt á bls. 16. (Ljósm. Har. Teits.)
Fonæihráðherra
fslands og kanslari
V.-Þýihalands shipl-
ast á kveðjufií
EFTIR að Þýzkaland öðlaðist af
nýjti fullveldi sitt, sendi forsætis-
ráðherra dr. Adenauer, ríkis-
kanslara og utanríkisráðherra
Sambandslýðveldisins Þýzka-
lands, innilegar heillaóskir og
vinarkveðjur frá íslenzku þjóð-
inni og færði honum persónuleg-
ar hamingjuóskir í tilefni af því,
að hin langa og stranga barátta
hans hefur nú borið svo glæsileg-
an árangur.
í svari dr. Adenauer, ríkis-
kanslara og utanríkisráðherra,
þakkar hann hjartanlega kveðj-
urnar og segir að í samstarfi
frjálsra þjóða tengi vinattubönd-
in þýzku og íslenzku þjóðina
saman.
Frá forsætisráðuneytinu.
Mló&uff uppreissa esð
hrjótast út í Æltjier
ALGIER 21. maí: — Einka-
skeyti frá Reuter.
Skemmdarverk og skæru-
hernaður þjóðernissinna í
Algier, Norður Afríku færist
nú svo mjög í aukana, að svo
má heita, að uppreisn hafi
brotizt út. Franska stjórnin
hefur ákveðið að senda aukið’
herlið á vettvang, og hyggst
hún þannig bæla niður þenn-
an mótþróa í Márum.
Ráðuneyti Edgars Faure kom
saman á sérstakan ráðuneytis-
fund í fyrradag og hefur nú
verið tilkynnt, að ákveðið sé
að senda aukið herlið til
Algier. Má vænta þess, að inn-
an skamms verði 100 þús.
manna heriið að verki í há-
lcndi Norður Afríku. Notar
liðið' öll hin fullkomnustu
tæki. Má m. a. nefna það að
fallhlífasveitir eru notaðar til
að koma uppreisnarmönnum
að óvörum.
Það er stefna frönsku stjórn-
arinnar, að beita öllum brögð-
um og horfa ekki í kostnaðinn
Nú eru gróðurhúsin á fslandi
um 7,4 ha. að stærð og matiurtir
jafnaðarlega ræktaðar í rúmum
% gróðurhúsanna, en blóm í tæp-
um þriðjungi, aðallega í nágrenni
Reykjavíkur. Árið 1954 voru rúm
lega 200 lestir af tómötum fram-
leiddir og um 51 lest af agúrkum.
Á þessu ári á Garðyrkjufélag
íslands 70 ára afmæli. Hjá því
hefur svo sem við er að búast á
ýmsu gengið. En þrátt fyrir það
má vafalaust rekja flestar þær
breytingar, sem orðið hafa hér
í garðyrkjumálum frá stofnun
Garðyrkjuféiagsins til þess og
starfsmanna þess.
Hér á eftir verður lítillega
I reynt að skýra frá uppbyggingu
j og starfsemi garðyrkjustöðvanna
! við Stóra-Fljót í Biskupstungum.
, En þar hefur á s. 1. rúml. 15 árum
risið upp heilt gróðurhúsa-
hverfi.
við að bæla uppreisnina niður __0__
í fæðingu. Frakkar óttast að f ym s l helgi fór fréttamaður
ef Þeíta mál yrði ekki tekið- IJ Morgunbl. austur að garð-
fostum tokum i byrjun. megi yrkjustö8vunum við Reykholts-
hver í Biskupstungum. Þar reka
fimm garðyrkjubændur jafn-
^margar garðyrkjustöðvar, og eiga
búast við að öll Afríka fari í
bál.
Olafur Sveinsson
lega gúrku.
garðyrkjubóndi virðir fyrir sér stóra og girni-
samtals 5000 m2 undir gleri. Er
þar eingpngu framleiddar gúrkur
og tómatar.
★
UM s.l. helgi fór blaðamaður
var sá, er fyrstur byggði gróð
urhús að Stóra-Fljóti við Reyk-
holtshver. Var það árið 1923 Not-
aði hann laugarvatn úr hvernum,
sem er í holtinu rétt fyrir ofan
bæinn. Hús þetta var um 20 m2
og fékk Stefán um 600 kr. virði
úr húsinu á ári. Ekkert seldi hann
þó af uppskerunni. Þetta var
fyrsta gróðurhúsið, sem byggt var
í Biskupstungunum.
Árið 1939 kom Þorsteinn Lofts-
son, þá kornungur maður, austur
með efni í þrjú gróðurhús, er
voru fengin frá Hollandi. Voru
húsin samt. 300 m2 Framleiðslan
úr þessum húsum var seld á
markað í Reykjavík.
Síðan tekur hvað við af öðru
og fjölgaði garðyrkjubændunum
við Stóra-Fljót ört og stöðvarn-
ar stækkuðu að sama skapú
Reykholtshver, sem nú er
grundvöllur mikilvægs athafna-
lífs og framleiðslu, þótti áður
hinn mesti hölvaldur. Segir sag-
an að Skálholtsskólapiltar hafi
reynt að kæfa hverinn með grjót-
kasti. Olli hverinn iðulega skepnu
dauða, er snjór var á jörðu að
vetrarlagi. En hver þessi var sá
fyrsti á íslandi, sem notaður hef-
ur verið til að knýja rafstöð. Var
skólinn raflýstur fyrir hvera-
orku. Sú raflýsing er samt löngu
úr sögunni nú.
Nöfn þeirra fimm garðvrkju-
bænda, sem þarna starfa eru:
Kristinn Sigurjónsson Brautar-
hóli, Ingvar Ingvarsson Birki-
lundi, Ólafvir Sveinsson Víðigerði,
Eiríkur Sæland Sjónarhóli og
Ragnar Jónsson veitingamaður í
Reykjavík, en hann á um 2000 m2
undir gleri, en Hjalti Jakobsson
stjórnar stöð hans. Guðjón Björns
Framh. á bls. 2